Lögberg - 26.03.1914, Page 5

LÖUBERG, FIMTUDAGINN 26. MARZ 1914.
J. A. BANFIELD
Bvrgir heimilin að öllum húsgöynum
492 MAIN ST., Winnipes, Fón G, 1580
Ef karlmenn œttu
að vera í eldhúsinu
Ef einhver ykkar karlmannanna
ættuð að vinna í eldhúsin j, og fynd-
uð hversu mikla töf og fyrirhöfn
þérgætuð sparað — þrisvar á dag--
með Barrfields Kitchen Ca-
binet, þá munduð þér eignast eitt
innan sólarhrings. Hversvegnaþá
að láta konu yðar halda áfram að
slíta sér út dag eftir dag, þegar þér
getið hlíft henni svona mikið. Gef-
ið henni Banfields Kitcheo Cabinet
undir eins. Hún mun vissulega
þiggja vel þá hugsunarsemi yðar.
Eldhússkápar Banfields eru hentugir og prýðilegir og endast
mannsaldur með hœfilegri meðferð.
langi til aS komast á þing, og svo
hverfi þeir aftur til sinnar fyrri at-
vinnu, þegar þeir séu bilrtspark-
aðir af almenningi; enn fremur
að þeir geti ekki treyst á hæfileika
l>ekkingu, mælsku eða persónuleik
sinn, heldur verði að beita mútum,
peningum, ofstæki og bakslettum á
mótstöðumenn sína!
Svo endar hann þessa makalausu
grein sína með eftirtylgjandi orð-
um: “íslendingum er betra að
senda engan mann af stað, heldur
en að láta þess háttar menn koma
fram í nafni þjóðarinnar", og enn
fremur, að hvar sem Islendingur
bjóði sig fram, að hann fái ekki
nægilega tiltrú meðal hérlendra
kjósenda og tapi svo þess vegna.
Af því að svo vill nú til, að eg
er einn af þeim Islendingum, sem
hef verið valinn sem þingmanns
efni, þá hefir mér dottið í hug að
fara nokkrum orðurn um þessa ill-
kvittnislegu grein, sem á að vera
ráðlegging til kjósenc’a fylkisins.
I>ó að þessi grein f Ileimskriwglu
komi ekki fyrir sjónir nema aðeins
litlum parti kjósenda i mínu kj«.,r-
dæmi, þá álit eg það skyldu ís- j
lenzku þingmannsefnanna að svara
henni, því þeir eiga þar allir óskil-
ið mál.
Fyrst álítur ritstjórinn að það sé
nauðsynlegt, að bæmrur jafnframt
annara stétta monnum. sitji á lög-
gjafar þingi þjóðarinnar, en seinna
kemst hann aö þeirri niðurstöðu,
að Ixendur ættu ekki að rífa sig
upp frá búskap eöa annari stöðu,
til aö taka þátt i stjórnmálum, al-
veg í ósamkvæmi við sjálfan sig!
Heldur herra ritstjórinn, að bænd-
ur hafi ekki sama rétt til að skifta
um stööu, eins og til dæmis prest-
ur? Eg get ekki séð annað en aö
bændur geti verið eins færir aö vera
fulltrúar fyrir bændur í sínum
bygöaylögum, eins og annara stétta
menn, og jafnvel miklu fremur,
]>vi þeir ættu, að likindum, aö
þekkja hag og þartir bændanna.
betur en nokkur önnur stétt manna,
og ekki held eg að þaö sitji vel á
ritstjóranum aö bera bændum það
á brýn, aö þeir brúki fremur mút-
ur, og bakmælgi um mótstööu-
menn, heldur en annara stétta
menn mundu gera. Siðustu auka-
kosningar í Gimli benda á alt ann-
að.
Hvaö fáfræði og þekkingarleysi
snertir, þá getur það náttúrlega
veriÖ misjafnt með bændur, eins
og aöra menn, og ekki hef eg trú
á því, að ritstjóri Jrleimskringlu
gæti ekki fullkomnað sig með tim-
anum, þó lionum sé sumstaöar á-
liótavant ennþá, því það er gamall
islenzkur máls'háttur, að “svo lengi
lærir sem lifir".
Það er fyrir kjósendur í hinum
ýmsu kjördæmum að skera úr þvi,
hvort þeir menn, sem þeir liafa út-
nefnt, séu hæfir eöa óhæfir aö
standa fyrir málum þeirra.
Aö líkindum hafa þeir i öllum
tilfellum valið þá menn, sem þeir
bera fult traust þl að geti Iialdið
fram þeirra mábstað, livar sem vera
skal, og venjulega er tekiö tillit til
l'ekkingar þeirra og hæfileika til
framkvæmda.
Hvað íslenzku þingmannaefnun-
um viðvíkur. þá eru þeir, nú sem
stendur, útnefndir í aðeins tveim-
ur kjördæmum, Gimli og St.
George. I Gimli kjördæminu
mun vera fullur helmingur ann-
ara þjóða menn, en íslendinga, og
má nærri geta. hvort þingmanna-
efnin i Gimli voru vaim af íslend-
ingum einvöröungu. Það mun
sanni nær, að álíta, ao Kjosendurn-
ir i heild sinni beri fult traust til
þeirra. Eg hef fylstu ástæðu til
að halda, að þeir séu báöir hæfi-
leika menn, og færir til aö taka í
þá stööu, sem þeir keppa um.
Uvað mínu kjördæmi, St.
George, viövikur, þá eru íslend-
mgar minna en einn áttundi hluti
l<jósenda, og voru þar af leiðandi
ekki fleiri fslendingar á útnefn-
ingar fundi mínum, en að hlutföll-
um, og er því tæplega hægt að
telja það islenzkt kjördæmi.
I’etta- ber vott um að hérlendir
menn hafi borið fult traust til min,
eigi síður en landar minir, og hef
eg því fullkomna ástæðu til aö bú-
ast viö sterku fylgi þeirra.
Eg álit því óþarft fyrir Heims-
kringlu aö fara lengra út i persónu-
lega hæfileika hinna ýmsu þing-
mannaefna, þangað til hún veit
meira um þá og áfstö'ðu þeirýa
gagnvart kjósendum, heldur en fyr
áminst grein ber með sér.
Lundar'21. Marz 1914.
Skúli Sifffússon.
Ferðaskýrsla.
cftir Pál Jónsson kenhara á
Hvanncyri.
Formaður Líúnaðarsambandi
Suöurlands, Ágúst Helgason bóndi
í líirtingaholti, réð mig i vor til að
meta jarðabætur og reka nokkur
fleiri erindi í nokkrutn sveitum í
Arnessýslu ofanverðri. Hefir hann
beöiö mig að gefa stutta skýrslu
urn ferð mína og er eg fús til að
verða við þeim tilmælum.
Eg lagði af stað frá Reykjavík
24. Júní og upp í Þingvallasveit.
Mældi eg fvrst jarðabætur þar í
sveitinni, og hélt þaðan niður í
Grafning, síðan austur í Grímsnes,
Hiskupstungur og loks upp í Lattg-
ardal. Þar lauk eg starfinu og
kom afttir til Reykjavíkur 27. Júlí,
eftir rúntan tnánuð.
Jaröabætur mældi eg á 125 býl-
um á ferðinni. þar af á 12 býlum t
Þingvallasveit, 8 í Grafqingi, 43 i
Grímsnesi, 47 i Biskupstungum og
15 í Laugardalnum.
Sveitir þessar ertt næsta ólíkar
að sýn og landkostum.
Þingvallasveit mttn vera einhver
svipmesta sveit þessa fands, og vel |
geta þeir, er sjá hana, tekið undir
með skáhlintt og sagt;
"Glögt eg skil hví Geitskór vildi I
gcyma svo hift dýra þing."
En þó aö sveitin sé fögttr, þá 1
nta óhætt segja að liftn sé mögttr. I
Sauðland er að vísu gott í skógin-
ún í Þingvallahrauni, en heyskapur
er bæði rýr og ’erfiður á flestum
jörðunt þar.
Laugardalurinn hefir lengi veriö j
annálaðtir fyrir fegurð> og finst
mér ekki ofsögum af því sagt. Ó-
vífta mun eins fara satnan fegtirð !
og frjósemi eins og þar.
Xeðri sveitirnar verða að sjálf-
sögöu því svipminni sem t’jær J
dregur fjöllunum, en að sama i
skapi verða þær grösttgri og gróð- j
ursælli, og gatnan væri að vita, ;
hvaða tíðindi Þórólfttr srnjör hefði
haft aft’flytja til Xoregs ef hann j
Itcfði litið yíir landið að Kiðja- i
bergi eða öörttm liáum sjónarhól í
Grímsnesi eða liiskupstungum neð- j
anveröum.
\'iftast hvar muntt menn vera í
frenutr góöttnt efnum í þessttm J
svéitum, eftir því sem gerist hér á
landi, enda háir ekki þéttbýlið.
Þvert á móti ertt svoná frjó héruð j
mjög strjálbygö, þegar þess er gætt j
að þau eru cinn samanhangandi
grasreitur, og silungsveiði svo að j
segja í öllttm ám og vötnum.
Þrátt fyrir það gegnir þó furðtt, i
hve fáir sjálfseignarbændur eru á
þesstt svæði. langflestir eru leigu- I
liöar. Mætti því ætla að það gengi i
út yfir jarðabæturnar og aö til- ]
tölulega litið væri ttnnið. En eig-
inlega veröa ntenn þess ekki varir j
aft leiguliöar vinni öllu minna upp j
og ofan, þó aö stöku sjálfseignar-
bóndi kunni aö sýna meiri fram-
takssemi, einkurn í húsabótum, en
nokkur leiguliði sér sér fært. Ixrng-
algengasta jaröabótin ertt þúfna-
sléttur Af þeini 125 bændum (og-
ekkjumj, er eg mældi jarðabætur
hjá, eru aöeins 9 sem ekki hafa
sléttaö. af því aö aðrar jarðabætur
hafa verið látnar sitjt í fyrirrúmi
nú í ár, einkunt girðingar. Til
jafnaðar eru me^tar túnasléttur í
Búnaðarfél. Grímsneshrepps. Þær
nema að meðaltali rumum 1000
fer-metrum á hvern felagsmann eða
20 dagsverk, en á einutn bæ hefir
mest veriö sléttaö, á Laugarvatni
hjá Böövari Magnússyni hrepp-
stjóra. Þar hafa veriö sléttaðir í
vor 3800 fer-metrar eða rúnt 76
dagsverk og var þó allstórt flag
eftir ómælt, sem nýbúið var aö
rista ofan af. Er það gamall mað-
ur, Ingvar að nafni. sem aö mestu
leyti hefir unnið að þessu einn í
vor. Sjást handaverkin hans frá
fyrri árum víöa á túninu. Hann
virðist hafa kastað ellibelgnum,
garnli maðurinn, og sýnir nú meiri
æskunnar eldmóð, en margir af
okkur, sent yngri erum. Óneitan-
lega er þaö einkenntlega fagur
minnisvarði. sem ltann er að reisa
sér þárna á gamalsaldri, og óbrot-
gjarttari en margir af þeim, sem
reistir eru í kirkjugörðunum.
Sáðslétturnar virðast ennþá eiga
örðugt uppdráttar hjá okkur, en
megn ótrú hefir komist inn hjá
sumum þeim, er þær hafa reynt.
Þó sá eg á nokkrum stöðum all-
stór hafrasáðslönd í góðu útliti.
sem væntanlega gefa mikiö heyfall
i haust. Stærst sáðslétta var á
Ormsstöðurrí í Grímsnesi', 1496 fer-'
metrar eða tæj) 30 dagsverk og
önnur næstum jafnstór á Spóastöð-
um t Biskupstungum. Sú ótrú á
sáðsléttunum, sent komist hefir inn
hjá sumtnti, held eg að stafi með-
fram af þvi, að menn hafa ekki
getaö fcngiö verkið unnið nema til
hálfs í rnesta flaustri, en eiga ekki
sjálfir nauðsynleg áhöld né kunna
nteft þau að fara, tíi þess að geta
sjálfir unnið verkið á réttum tíma
og til lilítar. Menn hafa fengið
einhvern til þess að plægja hjá sér
allstórar skákir, en þar við hefir
svo setið sumstaðar, því að ekki
hefir verið hægt að fá nienn til að
lterfa og undirbúa flögin og sá í
liöi, En eftir því viti, sem eg hefi
á vatnsveitingum, þá óttast eg að
menn geri sér óhagræði sumstaðar
með því að hlaða flóðgarðana of
háa. Háir flóðgarðar eru dýrir,
gera tiltölulega lítið gagn, því að
vatnsdýpið verður ot mikið við
garöinn, og svo endast þeir svo illa,
eru altaf að bila, og viðhaldið
veröur afskaplega mikið. Þó ótt-
ast eg ekki minna stiflurnar sum-
staðar, en út í það mál er oflangt
að fara hér.
Vatnsveituskurðir hafa verið
grafnir á 9, stöðum. Eru það
skttrðir bæði til áveitu og afveitu
á eitgjum. Mestir skurðir eru í
Biskupstungum. Lengd allra
skurða er 3546 metrar og eru þeir
166 dagsverk alls. Af því eru 68
dagsverk hjá Bergi Jónssyni bónda
á Helgastöðum.
Lokræsi hafa hvergi verið Jögð.
Ábttrðarhús hafa hvergi verið
bvgð að nýju, en aðeins stækkuð
ttnt nokkra teningsmetra á einum
stað. Safn])rær ltafa aftur á móti
verið bygðar á 9 stöðum, þar af 1
steinlímd, en hinar 8 annaðhvort
úr steini ólímdum eða úr torfi, eða
torfi og grjóti. Flestar eru forir [
])essar fremur litlar. Langstærsta
for ltefir bygt Halldór Halldórsson ;
bóndi í Hrosshaga, 20 ten. metrar. |
Flestir er eg átti tal við og reynt
höfðu þessar forir gatu ekki nóg- ;
samlega lofað gagnsemi þeirra, og !
margir töldtt þær “bezta tlátið” í
sinni eigu. En forir eiga helzt að j
vera svo stórar. að ekki ])ttrfi að
flytja úr þeim nema einu sinni á
ári, í byrjun gróinda á vorin. Bezt
væri að hafa dælu í forum. En J
nú er alstaðar ausið úr þeim. en
dæla hvergi til.
Haughús eru enn aðeins komin
á 11 bæi í öllum þessum sveitum,
salerni á 35 og safttforir á 47, en ;
2 safnforir ertt á 2 bæjum. svo að
alls hefir veriö koniið ttpp 49 for-
ttm. Hér er því allmikið verkefni j
fyrir höndutn, ef menn eiga aö
geta fengið jarðabótastyrkinn et't-
þau.
Girðingum ltefir fjölgað mikið íl
ár. Langmest kveður aö gadda-
vírsgirðingunum, en allmikið hefir [
einnig verið ltlaðið af torfgörðum,
einkum kálgarðsveggir og traðir.
Grjótgarðar, einhlaðnir og tví-
hlaðnir. ltafa verið gerðir um tún
á nokkrum stöðum, þar sem vel
hagar til. Mest kveftur þar að ein-
hlöðnunt grjótgarði, er Jónas Hall-
dórsson, hreppstjóri i Hrauntúni í j
Þingvallasveit hefir hlaðið í vor. i
Hann er 124 mctrar á lengd og
nægilega ltár til varnar öllu sauð- j
fé; vel hlaðinn og stæðilegttr.
Gaddavírsgirðingar hafa ’veriðj
gerðar á 37 býlum. Lengstar
giröingar eru á Stærra Mosfelli hjá j
séra Gísla Jónssvni. 3424 metrar
efta fast aö hálfri danskri milu og 1
nemttr 484 dagsverkum. Önnur J
mest girðing á einu býíi er á Kiðja- j
bergi bjá Gunnlaugi Þorsteinssyni.
Lengd hennar er kxh metri, og er
hún 269 dagsverk. Eru þetta haga- !
giröingar á báðum þessum bæjum.
Lengstar samgirðingar eru ltjá 1
séra Jóni Thorsteinssynf á Þing-
völlunt. Sigmundi Sveinssyni á
Brúsastöðum og Jóhanni Kristjáni ;
Kristjánssyni i Skógarkoti. Hafa j
þeir girt engjar sínar um Öxará |
uppi í vestri barnti Almannagjár. ;
Lengd þeirrar girðingar er 4734
nietrar meft 4 strengjum og sterk- j
um járnstaurum klöppuðum i j
steina. Önnur mesta girðingin er j
hjá bænum i Bræðratunguhverfinu.
Hafa ])eir girt tún sin í félagi og
er lengd girðingarinnar 2260 m.
Girðingarnar erti gerðar með ýmsu
móti. Lengd allra gaddavírsgirð-
inga á ölltt svæðinu hefir verið j
þessi;
Með 5 str. 1391 m.
— 4 — og undirhleðslu 12911 —
— 3 — án — 540 — ]
“3 — °g — 9265 — |
-2 — og — 816 —;
Langlaglegastar eru því girðing- j
ar með þretnur eða fjórum strengi- j
unt og undirhleðstu. Undirhleftsl-
an er svo að segja alstaðar einhlað-
in úr kökkum, og er eg hræddur
um að viðhald hennar verði nokk-j
ttð kosnaðarsamt, þar sem hlaðið :
er undir 3 strengi. Beztur frá- j
gangttr fanst mér yfirleitt vera á j
girðingum með 4 . strengjum og
undirhleftslu. og vil er helzt mæla
tneð þeim við þá, sem enn eiga ó-
girt tún, því að háar undirhleðslur
eru i revndinni ekki svo vandaðar
sem skyldi. Aftur á móti vil eg j
vara menn viö þeim falsspámönn- j
um, sem kenna að 4 strengir án ;
undirhleðslu séu fulltrvgg vörn i
fyrir sauftfé.
\ arðarskurðir ltafa verið gerðir
á einurn bæ á svæðinu. Flóðgarð-
ar hafa-verið hlaðnir á 9 býlum í
vor og stærri stíflugaröar á 3.
lengd allra flóðgarða nemur 2171
metrar, og gerir 212 dagsverk. en
í stíflugarða hafa farið 47 dags-
verk og eru þeir 180' metrar að
lengd alls. Óvíða hafa menn völ
á góöu vatni á áveitur þær er kom-
ið hefir verið upp, en viðleitni
tnanna er lofsverð, enda tel eg ekki
vafa á. aft sumar verði að nokkru
ir 1919.
Þ<) aft haughús séu ekki orðin j
almennari en þetta, er áburðarhirð-
ing þó til stakrar fyrirmyndar á
sttmum bæjum. Einkutn varð mér
starsýnt á fjóshaugrnn hjá Magn- ;
úsi Sigurðssyni í Austurhlíð, og!
ekki trúi eg öðrtt en að þess sjái |
merki í túninu þar með tímanum. j
Marga fleiri mætti nefna, sem bera j
sýnilega umhvggju fyrir geymsltt
ábnrðarins.
Sauðataði mttn viðast hvar vera
brent að meira eða minna levti. !
Mó er ]>ó sumstaðar brent að mesttt
leyti og skógi. þar sem skógnytjar
ertt. Ekki hélt eg svo spttrnum
fyrir um taðbrensluna að eg geti
sýnt hana í tölum.
Moðsuða er víst mjög óviða -
etlnþá. Að vísu spurðist eg ekki
fyrir ttni ltana í Þingvallasveit,
Grafningi eða Grimsnesi, en í j
Biskupstungum og Ixmgardal hefir
hún hvergi verið reynd nenta hjá
séra Eiríki Stefánssvni á Torfa-
stöðum, og að Helgastööum var
moftsuðukassinn aðeins ókominn.
Sumstaðar er soðið og bakað
brattð i hverum, en þar sent hverir
eru ekki, er enginn vafi á að moð-
suða á fult erindi inn á heimilin.
Vegagerð hefir verið allmikil á
ýmsum stöðum. bæðt tún- og
engjavegir. Eru sumir þeirra mik- j
ið mannvirki eins og t. d. engja- !
vegttr hjá Jóhönntt Magnúsdóttur
á Kárastöðum. rúntir 1100 metrar. j
er gat þó ekki konuö til greina við
jarftabótamælinguna vegna hinna
ströngu ákvæða ttm skilvrði fyrir
mælingu slikra vega. Sumstaftar j
eru menn líka farnir að leggja
up])hléypta vegi heim túnin í stað
traðanna, og tel eg ]tað stóra fram- 1
för, því að traöirnar virtust mér
því nær alstaðar alveg ófærar ef
dropi kom úr lofti, sem ekki var
fiarska sjaldgæft meðan eg var á
þessu ferðalagi. Mestttr túnvegur
hefir á ])essu ári verið lagður hjá
Guftmund? Þorvaldssyni bóftda á
Bildsfelli, setn kostað hefir mikið
fé, ett af eldri vegttm minnist eg
einkum að lagftur hefir verið ágæt-
ttr vegur heint túnið á Efri-Rrú
hjá Guftmundi bónda Ögmunds-
svni.
Af sjaldgtefari verkfærum er
ntjög lítift til á bæjunum. Hjól-
börur eru t. d. ekki til á 23 bæjum
og ristuspaðar ekki á 11 bæjttm.
\ iðast er i—2 ristuspaðar, en
sumstaðar 3 og 4. Af hestaverk-
færum til jarðvinslu eru til 11
plógar, 14 herfi. 1 valti og 1 hesta-
reka, og eru ]>essi áhöld mest not-
uft við þúfnasléttun meö þaksléttu-
aðferðinni, en sum þeirra eitthvað
lítilsháttar við sáðsléttu- og flag-
sléttuaðferðina, því að sáðslétta
hefir þó verið reynd t ár eða áður
á 12 bæjum alls, en flagsléttan á 16
bæjum. Hefir árangurinn ekki
orðiö uppörvandi, etns og eg hefi
drepið á. Fjórar sláttuvélar eru
komnar í þessi héruð og eru þær
eign 7 manna. Óvíða mun haga
svo til að ]>ær verfti notaðar til
mikilla gaensmuna, en víðar þó en
enn er orðið. Rakstrarvél er hvergi
til, en heyýta notuð á 3 bæjum.
Einn tvíhjólaður heyvagn er not-
aður hjá Gunnari Þorsteinssyni í
Miðdal og annar fjórhjólaður á
Kárastöðum, en svo ætlar Jón Guö-
mundsson á Heiðarbæ að hafa ekki
minna en 4 tvíhjólaða vagna til
heyflutninga í sumar, og brýtur
■hann þar laglega ísinn í þvi efni.
—Suðurland. Framh.
Thorsteinsson Bros.
& Co.
Byggja hús. Selja lóðir. Otvega
lán og eldsábyrgð.
róttn: M. 21)02. 815 Somerset Blil*
Helmaf.: G .736. \Vinntpe«, Man.
Nashyrningar og Nykrar,
Xykur hefir ávalt aftra merkingu
i íslenzkri þjóðtrú, en þá sem hér
er lögð í orðift, en með því að ®rð-
ið er stutt og laggott, ])á skal það
liaft hér um þau skinnþykku vatna-
dýr, sem nefnd eru “hippipitami”
á grísku, ett það þýðir orðrétt
“fljótahross”, þó að þau dýr séu að
litlu eða engu leyti hrossum lík.
Maður nokkur hefir fyrir skömntu
skrifað margar ritgerðir um ýms
láfts og lagar dýr, bæöi eftir ])ví,
sent liantt ltefir sjálfur séð í dýra-
garði í Lundúna borg og á veiði-
förttm víða um heim, svo og eftir
frásögum fjölda margra veiði- og
ferðamanna. Eftir þeirri bók
skulit nú nokkrar sögur sagðar af
ýmsttm dýrum.
Bæfti nykrar og nashyrningar
eru svínunum likir i byggingu, og
má því vel ftirða <Hg á því, að þeim
skuli nokkru sinni liafa verið líkt |
við hross, þvt að jafnvel á fótun-
tint hafa þeir klaufir en ekki hófa.
Af nashyrningunt eru til þrjár ó-
líkar tegundir i Suður Afríkti og
enn aðrar i Asíu. einkum á Ind-
lattdi. Þeir alda sig nærri vatni,
ett þó ekki i mýrlendi eða foræðum,
heldttr velta sér i þurrum leirflög-
ttm cins oft og ]>eir geta og ertt
því gjarnan líkir á litinn og leirinn
ttndir sverðinum, ]tarsem ])eir halda
sig. þó að aðallega sétt þeir svartir
og hvttir á lit. Yfir þrjár álnir
eru þeir á herðakamb. en bera
höíuðið svo lágt. að trjónan nem-
yr við jörð og er oftlega sorfin og
eydd at' því að strjúkast tncft jörft-
inni. Þó að ljótir séu tilsýndar,
þá er ketið af þeim talift betra af
veiðimönnum en af ttokkurri ann-
ari villibráð og bæði af því, og
himt, að mikið var sókt eftir horn-
iint þeirra, þá er sá ótölulegi grúi i
þessara dýra, sem eitt sinn sveim- |
aði á sléttum Afríku. nálega ger-
santlega að velli lagðttr. Hornin
gátu 'orðiö ttm 6o þumlunga á lengd |
og vortt höfð bæði til gamans og j
til ýmissa smíðisgripa.
Xashyrningar erti ákaflega sterk j
dýr, svo sent vöxtur þeirra sýnir,!
og er (Sliklegt að nokkur villidýr j
hafi áræði til að ráða á fullvaxinn i
nashyrning. Menn hafa ’séð þá
e'gast við sjálfa, stargast og reyna !
að holdskera viðkvæmasta part
líkamans. fyrir frantan bógana,
ekki með trjónunni, heldur með
vígtönnunum i neöri skolti, einsog
villisvín gera. Þó segir eittn ferða-
tnaðtir svo frá, að hann sá ltvar
fullvaxinn nashyrningttr kom ttpp
úr á. og tók þá krókódíll um aftur- I
fótinn á honum og dró hann niðttr
í vatnið. meö ógurlegum aðgangi:
hann var slitinn sundttr á eintt vet- j
fangi, því að margir krókódílar
hópuðust að og tók hver sinn skerf ;
ferðamaður gat tekið nokkrar
tnyndir af þessu og sannað með því
sögu sína. Annars fer ýmsum j
sögum unt það, hvort þessi dýr séu
grimm eða ekki. Eitt er víst, að
þatt sjá illa og eru ekki lyktnæm,
en á þeint hafast við ftiglar. sent
lifa við þau smákvikindi, er sækja
á dýrin og skriða i hrukkum og
fellingttm á skinni þeirra. Þegar
veiðimenn ertt i nánd, fljúga fugl-
arnir ttpp með gargi og Vængja- i
slætti og styggjast þá dýrin og j
taka á rás, en það halda menn, að
sé algerlega ttndir hendingu komið, J
hvort þau hlaupa í áttina til veiði- í
manns eða ekki; þar af segja menn j
að skiljist, hvers vegna sttmum ;
hafi reytist ]iatt grimm og ógurleg, j
en sttmum huglaus. En öllttm kem-
ur saman um, að þau séu heimsk, j
ljót og klunnaleg ])ó að frá sétt þau j
á fæti. Sum hafa tvq horn á trýn- |
t inu, sum eitt. Ein sú undarlegasta
j saga er þaft sem nafngreindur
maðttr, og liátt settur í her Breta á
i Imllandi. segir frá, að þar vortt
I þrælar á ferð í skógi, höfðtt járn-
j ltringi um hálsinn og lá sterk járn-
t'esti milli allra hringanna, einsog
j þar var sifttir. Þegar minst varði,
j hljóp ttashyrningur beint á þann
j manninn sem var i miðift og vóg
! hann upp á trjónunni, og svo snarpt
] var áhlaupið, aö allir hinir háls-
! brotnuftu á sama vetfangi.
Sjálfsagt hafa allir séð myndir
j af “fljótahestum” eða nykrum og
! vita af þvi, hve ljótir og klunna-
legir þeir eru. Það er siður þeirra
að liggja í vatni, eins mikið og þeir
geta, og bafta þurfa þeir sig að
minsta kosti einu sinni á dag, ella
þornar Jieirra þykka skinn og
springur. Þar af ketnur, að svo
erfitt er að flytja þá á landi, eftir
að búið er að handsama þá. Hagen-
beck, hinn frægi Þjóðverji, sem
flest villidýr lét handsama og
temja, segir í sinni bók, að nas-
hyrningar kæmust fljótt upp á að
þekkja sinn gæzlumann og rölta á

CANADflt
riNESl
THEATR!
Vikuna frá 23. Marz
korna
McINTYRE and HFATH
nteð
THE HAM TREE
VIKUNA FKA 30. MARZ
Matinee >Iiðvikud. og Laupml.
LAURENCE IRVING
og allnr lians euski leikflokkur
i tveiinur af leikjiiin þeim er I101111111
láta bezt
Mánud., Föstiul. og Ijaugartl. kveltl
og' Matinee á Miðyikudag
THE UNWHITTEN I.AW
priðjutl., Miðv.il. og Fimtiul. kvekl
og Matinee á Kaugarilag
“THE LILV’
Sit'tl l'ást keypt Fiistutlag 27. o.s.frv.
Kveltl $2 til 25c. Mats. $1.50 til 25c.
VIKITNA FKA ti. AFKIU
Leiknr EMMA TKENTINI
“THE FIKEIT.V"
eftir honnnt eins og rakkar, en
nykur yrði að gæta sin fyrir, því
að þau dýr væru þver og vond við-
ureignar, og af fáum villudýrum,
sem í gæzlu væru, henti jafn mörg
slys sem nykrum. Á sumum stöðum
i Afríku er fólk ntjög hrætt við
nykra og slys hafa komið fyrir
með því móti, að fólk hefir gengið
niður að vatni, án þess að gæta sín,
og stigið á nykur, er legið hefir í
sefi undir bakka, og verið drepið
samstundis. Það er ekki langt síð-
an að nyktir tók konu meft þessu
móti um handlegginn og skelti hon-
um af. Konan var flutt á spítala
og grædd. en vikuna sem hún fór
algróin út af spítalanum, stakk
liana eitur naöra til bana.
En nykurinn er ekki mannskætt
dýr, enda verður hanji ekki mörg-
um að fjörtjóni netna tneð því
móti að hvolfa smáum bátum, sem
fara of nærri honum, eða reka sig j
á hann. Hann er ákaflega var um
sig. og þegar hann liggur í vatni, j
er ekkert upp úr af honum nema
nasirnar og augun, alls ekki meir
en fjórir þumlungar af höfuðkúp-
unni. og verður ekki drepinn með
byssu, nema kúlan hitti höfuðið al- ]
veg niður við vatnsflötinn. Hann ;
getur verið lengi í kafi, og sttmra j
sc%n er. að hann heyrist rymja og!
frýsa niður í vatninu, þó að engar j
loftbólur sjáist á yfirborftinu.
Xykurinn er ákaflega lífseigur;
einn veiöimaðuf segir svó frá, aft
hann skaut einn gegnum höfuðið ]
og lá dýrið sem dautt, fylgdarmenn j
tans tóku til aö skera það og skáru
álnarlangan skurð á síðu þess, með ]
skálrn eöa sveðjtt. Þá reis það á j
fætur. en þó svertingjar reyndu að
leggja það á hol. þá fór það leiðar
sinnar og slapj). Fleiri sögur eru
sagðar af því, að mer.n hafa skot-
ið nykur í vatni, borft á ferlíkið I
byltast um, einsog í dauðateygjum ]
og vatnið veröa blófti litað, en í j
stað þess að fljóta uppi steindautt, |
ltefir það rétt við og skotizt burt.
Xykurinn kemur á land á nótt— !
um. til að bíta, og er þá oft auð-
veldara aft komast aö dýrunttm og
drepa þau. ef tunglsljós er, heldur
en á daginn, þegar þau Hggja í
vatni. og lielzt í skugga undir trjá- ]
limi. Og svo er um nykrana sem
önnur dýr. liversu vör um sig og !
sterk sem þau eru, þá fækkar þeim
óðum hvarsem hvítir menn komast !
að þeim, meft morftvopn sín.
Leikhúsin.
Mr. Lawrence Irvitrg meft að-
stoð Miss Mabel Hackney sýnir
næstu viku á YValker tvo af sýnum
frægu leikjum. Á tnánu föstu og
laugar dags kveldum verður sýnd-
ur leikurinn "The unwritten Law”
og á miftkudag fyrri partinn, en á
þriftju, miftku og föstudags kveld-
tim og seinni partinn á laugardag
verður sýndur leikurinn “The Lilv”
Einn merkilegasti leikur Sir
Henry Irvings heitins var það, hve
nánar gætur liann gaf öllum niönn-
um. Enginn var honum líknr í því,
og var hann samt mestur allra
þeirra, sem leikt hafa sýnt á leik-
sviði.
Sá fyrsti buck and wiry dans
sem sýndur var, var sá er Mdntyre
og' Health frömdu árift 1876 á ]
Tony Paston leikhúsi í New York. !
llann braut í bág vifi marga aftra
forna dansa, er ýmsir höfftu sýnt 1
áöur, og var strax ágætiega vel !
tekið. Mcíntvre & Health sýna i
sig á W’alkcr jæssa viku i John
Corts góða leik “The Ham Tree”. 1
Matinees einsog vant er á miðku
og laugardögum.
1000
manna, sem orftift hafa
heilsulitlir, hafa haft stór-
miklö gagn af hófsamlegri
brúkun á
DREWRYS
Redwood Lager
Hreinasta malt-tonic
Æfinlega eins á bragö
iö og jafn góöur.
REYNIÐ ÞAÐ
J. J. BILDFELL
FASTEIGNA8ALI
Room 520 Union fíank
TEL. 2685
Selur hús og lóöir og aonast
alt þar aölútandi. Peningalán
Tals. Sher.2022
R. H0LDEN
Nýjar og 1 rúkaðar Saumavélar.
Singer, White, Williams, Raymond, New
Home.Domestic.Standard.Wheeler&Wilaon
580 Ellice Ave., við Sherbr. St. Winnipeg
Gísli Goodman
TINSMIÐUR
VERKSTŒÐI:
Korni Toronto og Notre Pame
__ ,>h'TU_ Helmilta
Garry 2988 Garry 899
Fáið ánægju
af skóakaup-
um með því
að kaupa þá í
Quebec Shoe Store
639 Main Street, Winnipeg
Rétt fyrir norð.in Loga-: Ave.
Holt,
Lystugt,
Heilnæmt
Hvert brauðið öðru betra. Gert
Lbezta og heilnæmasta bakarabúsi
vestanlands.
Canada brauð er eitt sér að gœð-
um, lyst og bragði.
5 cént hleyfnrinn
CANAÖA BRAUÐ
5 cents Hleifurinn.
Fón Snerbr. 2018
Ef þér viljið fá fljóta og góða
afgreiðslu þá kallið upp
WINMPEG WINE CB.
685 Main St. Fón M 40
Vér flytjum inn allskonar vln
og Hkjöra og sendum tll allra
borgarhluta. Pantanir úr svelt
afgreiddar fljött og vel. Sérstakt
verð ef stöSugt er verzlaS.
Piltar, hér er tæki-
færið
Tvauii goldið meSan þér læriS rakara
ISn í Nloler skölum. Vér kennum rak-
ara iðn til fullnustu á tveim mánuSum.
StöSur útvegaöar aS loknu námi, ella
geta menn sett upp rakstofur fyrir
sig sjálfa. Vér getum bent ySur á
vænlega staSi. Mlkil eftirspurn eftir
rökurum, sem hafa ötskrifast frá
Moler slcólum. VariS ySur á eftir-
hermum. Komið eSa skrifiS eftir
nýjum catalogue. GætiS aS nafninu
Moler, á horni King St. og Paciflc
Ave., Winnipeg, eSa ötibúum I 1709
Road St., Regina, og 230 Simpson St,
Fort William, Ont.
Þér fáið yður rakaðan og kliptan
fríttupp á lofti frá kl. 9 f. h. til le.h
J. J. Swanson & Co.
Verzla með fasteignir. Sjá um
leigu á húsum. Annast lán og
eldsábyrgðir o. fl.
1 ALBERTfl BL0Ct\. Portage & Carry
Phonm Main 2597