Lögberg


Lögberg - 07.05.1914, Qupperneq 3

Lögberg - 07.05.1914, Qupperneq 3
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 7. MAJ 1914 3 Þaö er algengt aö menn álíta heil- brigðisreglur bæja og héraða óþarfar, sumar hverjar, og eru ófúsir til þess aö beygja sig undir þær. "Hann er bara að gera sig merkilegan", sagöi kona nýlega, þegar eftirlitsmaður heilbrigðisráðsins hafði mælst til þess kurteislega en einarðlega að hún fylgdi vissum reglum, sem lög- in fyrirskipuðu. Fáar deildir stjórn- arinnar eru meira virði en heil- brigðisdeildin, ef hún gerir skyldu sína. Heilsa fólksins er meira virði en flest annað. I>egar sóttir bar að höndum fyrrum, þá hrundi fólk- ið niður vamarlaust að öllu leyti. t>að þekti engin varnarmeðul né varúðarreglur. Það var meira að segja talfð sjálfsagt, að bera land- plágur og drepsóttir eins og send- ingu frá forsjóninni, sem mannlegir kraftar gætu ekki afstýrt. Nú eru næmir sjúkdómar útilokaðir eins og aðrir voðagestir; þeim er ekki hleypt inn; mannleg þekking hefir komist svo langt að þetta er mögulegt. En það er mögulegt að eins með því að sú þekking, sem fengist hefir með erfiði og íannsókn margra ára tuga, sé ekki látin ónotuð. Maður getur soltið í hel þótt hann hafi miljónir dala ef hann hefir ekki hugsun á því að skifta þessum pen- ingum fyrir mat. Hann getur lika soltið í hel þótt hann hafi alsnægtir vista, ef hann er of latur tril þess að rétta út hendurnar eftir fæðunni. Maður getur verið fávís og vankunn- andi þrátt fyrir alla skóla, ef þeir eru ekki notaðir. Og það er eins með heilsuna. Menn geta enn verið orsök i plágum þrátt fyrir allar varúðar- reglur, ef þær eru eru ekki færðar sér í nyt, ef heilbrigðisreglanna er ekki gætt. Það þarf ekki nema eitt heimili eða hús í heilum bæ til þess að sýkja alla bæ.jarbúa. Það þarf ekki nema einn hráka á stétt- inni fyrir framan húsið manns til þess að sýkja hundruð manna. Það er þetta, sem heilbrigðisnefndirnar eru stöðugt að brýna fyrir fólki; það cr þetta, sem ailar heilbrigðisreglur stefna að. Að koma i veg fyrir, að sóttir kvikni; óg ef þær koma upp, þá að koma i veg fyrir útbreiðslu þeirra. Heilbrijjðisráðið og fólkið sjálft þarf að taka saman höndum til þess að allaf varúðarreglur séu viðhafð- ar. Þótt heilbrigðisráð einhvers bæjar semji beztu og fullkomn- ustu reglur sem vit og vísindi þekkja. þá kemur það fyrir ekki, ef þeim er ekki fylgt, ef fólkið sjálft gerir sér ekki far um að halda þær. Það er ösku. hað skal alt gcymt hvað út af fyrir sig. Ekkert, scm þannig cr blandað, vcrður flutt í burtu. Bakgötur.—Allar fötur og rusl- og öskuílát skulu höfð á bak við húsin. Ekkert af þvi má láta á bakgötuna undir nokkrum kringumstæðum eða undir nokkru yfirskyni. ílátin skuht geymd þar sem heilbrigðis eftirlits- maður skipar fyrir. Náðhús nicð tígulstcinsbotni, sem- entuð að innan og af þeirri gerð, sem tekin er gild, má hafa við hús, sem ekki hafa vatnsleiðslu og lætur bær- inn hreinsa þau. En ekki má láta þar neitt rusl, leifar, ösku eða annað þess háttar. Yiðarkassar, sem náðhús, leyfast ekki. ATH.—Það er áform heilbrigðis- ráðsins að framfylgja þessum regl- um stranglega, og mega menn sjálf- um sér um kenna, ef þeir ekki fylgja þeim í öllum atriðum og óþægindi eöa kostnaður leiðir af. Hcilbrigðisráðið í Winnipcg. Bcrklaveiki. Hér eru prentaðar fáeinar reglur, sem þeir ættu að fylgja nákvæm- lega, sem eru berklaveikir, en samt heirna. Ef þeim er fylgt i öllum greinum. þá getur mönnum batnað heima hjá sér alveg eins vel og annarsstaðar. Erfiðleikarnir eru aðallega þeir, að fá fólk til þess að sleppa engu af þessum reglum. Þær eru samdar af Dr. S. A. Knopf berklaveikilækni í Xew York, heimsfrægum manni í þeirri grein. Fékk hann heiðurs- verðlaun fyrir ritgerð um berkla- veiki, sem læknar og vísindamenn frá öllum þjóðum keptu um. í þeirri verðlaunaritgerð eru þessar reglur: 1. Vertu vongóður og glaðlyndur, því berklaveiki er Jæknanlegur sjúk- dómur. 2. Forðast áhyggjur og hugsýki eins og hægt er, því það lamar lík- amsaflið og dregur úr krafti þeim, sem þú þarft að nota til baráttu gegn veikinni. 3. Talaðu ekki við neinri um veiki þína, nema læknirinn og þá, sem að einhverju leyti stunda þig. 4. Þegar þú ert inni, þá gættu þess að vera ávalt í þeim parti húss- ins þar sem loftið ær hreinast og sól nýtur sín bezt. Það er betra að hafa enga dúka á gólfinu nema þá olíudúka, sem minst af blæjum eða hengjum. Þegar her- bergið er sópað, þá væt gólfið ávalt áður en það er gert, og þurka aldrei neitt inni, t. d. glugga eða dyr, öðru vísi en með rakri dulu. 5. Sofðu aldrei og vertu aldrei til lengdar í mjög heitu herbergi. Sofðu í herbergi út af fyrir þig, ef hægt er, og sofðu alt af einn; viðraðu vel svefnherbergi þitt og föt á hverjum það að eins að verkum að þér er hættara við að fá kvef. Vertu í hiýjum, voðfeldum, þunnum nærföt- um; þau mega vera úr bómull, en skiftu ekki um þannig, að þú farir í i'ómullaríöt og hættir 'ið ullarföt i köldu veðri, nema þá þannig, að þú sért fyrsta kastið i bómullarfötum næst þér og ullarfötum utan yfir. Láttu þcr vcra hlýtt á fótum, sér- staklega þegar þú situr úti hreyf- ingarlaus í köldu veðri. Hafðu við fæturna heitan stein eða vatns- flösku, ef þess þarf. 14. Hvíldu þig algjörlega, líkam- lega og andlega að minsta kosti hálf- tíma fyrir og eftir hverja aðal-mál- tið. Þá er bezt að sitja í þægilegum stól, sem hallast aftur á bak. 15. Taktu engin meðul, hvorki einkalyefis né nokkur önnur nema þau sem læknirinn gefur þér. og fvlgdu engum öðrum reglum en þeim £em hann veit af og samþykkir. Hér að ofan eru gefnar 15 reglur; aðrar 15 birtast í næsta blaði. Lestu þær allar, 1 ærðu þær, mundtt þær, hugsaðu um þær og fylgdu þeini ná- kvæntlega. Þær geta orðið þér að miklu liði. . Umfram alt, leitaðu læknis í tíma og fylgdu ráðum hans. degi. Þegar kalt er, getur þú hitað ekki sanngjarnt að skamma læknir- UPP herbergið. en hafðu glugga vel inn fyrir seinan bata, ef ráðum hans er ekki fylgt. Það er ekki sann- gjarnt að ætlast til áhrifa af meðul- um, ef þau eru ekki tekin; en það er ekkert sanngjarnara að ætlast til þess, að heilbrigðisráð einhvers bæjar eða einhverrar bygðar geri krafta- verk, ef allar eða flestar reglur þess eru brotnar eða vanræktar. Til fróðleiks og ef til vill upplýs- ingar fyrir einhvern birtir Lögberg hér þýðingu af einum kafla í reglu- gerð þeirri er heilbrigðisráð Winni- pegbæjar hefir gefið út og ætlast til að fylgt sé: Rcglur um meðfcrð á rusli og ó* hreinindum á heimilum. Matarleifar og þcssliáttar — Mat- arleifar og úrgangur, sem eitthvað það er i sem getur úldnað eða rotn- að, skal geymt t iláti úr galvanísér- uðu járni, með ntálmloki, sem vel fellur, og sterkum handarlÆldum. Þessi ílát verða að vera búin til sam- ins ("prufur af þessum ílátum og gerð á þeim geta ntenn vitað um hjá heilbigðisnefndinni). Allur úrgangur verður að vera eins þur og mögulegt er.' Matarleifar og rusl ætti að vefja innan í bréf áður en það er látið í fötuna eða ílátið. til þess að það tolli ekki við. Úrgangur og rusl úr eldhúsi verðttr ekki tekinn í burtu ef í því eru glerbrot, málmplötur af ein- hverju tagi, aska eða skólp. hurt rusl, sVo sem öskjur eða dós- ir, flöskur, tuskur, bréf, o. s. frv. verður að geyma í kössunt með loki á, en ekki i matleifaílátum. Öll bréf verða að vera vafin upp i þétta bögla. Skólpi, úr húsum með vatnsleiðslu, skal hella öllu i eklhúsrennuna. í húsum, þar sem leiðsla er ekki, skal hella öllu skólpi í vatnsheldar tunnur með vírneti yfir, og skulu þær hafðar á þeim stað sem heilbrigðis- eftirlitsmaður skipar fyrir. Að vetrinum, þegar frost hamla því að tunnur verði notaðar, skal hella öflu skólpi i stíu eða kassa, sem sem til þess sé smíðaður úti, og skal gæta þess að það renni ekki út. Aska skal geymd í kössum eða á þeim stöðum sem hægt er að kom ast að henni til þess að moka henni upp í vagn þegar hún er flutt burtu. Eimskipafélag Islands. Tilkynning, áminning og bón. opinn, svo að aldrei verði heitara en 60 til 65 stig á Farinheit. 6. Hafðu að minsta kosti einn glugga alt af opinn i svefnherbergi þínu. Kveldloft og næturloft er alveg eins heilnæmt og dagloft; og í bæjum jafnvel betra. 7. Sofðu að minsta kosti 9 klukku- tíma á hverjum sólarhring og farðu snemma á fætur. Ef þú verður að vinna á virkum dögum og færð ekki nægilega hvild, þá vertu i rúminu fram á liádegi á sunnudögum svo þú hvílist sem bezt. 8. Ef læknir hefir ráðlagt þér að sofa úti i tjaldi eða á svölum, þá byrjaðu það smátt og smátt og .gæt þess að vera í vel hlýjum fötum að nóttunni og hafa ve! ofan á þér. — Gœt þess uákvœmlcga, að þér sc alt af hlýtt á fóturn. 9. Vertu eins mikið og þú getur úti í sólskininu, nema þegar mjög er heitt, en láttu sólina aldrei skjna á andlitið eða höfuðið þegar heitt er. Ef þú hefir engan Jjægilegan stað úti fyrir til J»ess að fá )»ér sólbað, þá er hentugast að gera það fyrir opn- um glugga. Ligðu flatur og réttur á þægilegttm legttbekk nteð höfuðið i skugga, lát sólgeislana komast sem bezt að öllum líkamanum annars- staðar. Ligg þannig eins Iengi og þér finst þægilegt. 10. Óþægindi, höfuðverkur eða hiti ertt vanalega vottur þess að þú hafir verið of lengi undir beinum á- hriftim sólargeislanna, ög þá er alt af vissast að leita læknis. 11. Vertu eins mikið undir bertt lofti og hægt er. Vertu ekki hrædd- ur við kulda. Þegar snjór er eða regn eða bleyta, þá hafðu alt af yf- irskó og yfirföt svo þér sé hlýtt og þú vöknir ekki. Vertu aldrei inni til lengdar nenta veðttr leyfi ekki að vera úti. 12. Veður er nálega aldrei svo slænit. að ekki sé óhætt að vera úti fyrir í þægilegum stól. Að eins þarf þá að gæta þess, að verjast regni og stormi. Hvenær sem þú ert úti, hvort sem það er í stól, í tjaldi eða á ein- hvern annan hátt, og þú ferð að liða af kulda, þá skaltu fara inn í hús og hlýja þér. Útivera og hreint loft er bezta meðal, cn það cr að cngu gagni cf þcr liður iUa af kulda. Muhdu það. 13. Klæddu þig hlýtt en vertu ekki ! i svo þungunt né þykkum fötum, að Sj álf stœðisyfirlýsing Bandaríkjanna. (DeelaratJon of Intlepemlence.) Samþykt i einu hljóði af hinum 13 ríkjum (ollum rikjum! á sam- einuðu þingi 4. Júlí 1776. (Framh.) Hann er að riytja ofureíli útlendra hermanna til pess að fullkomna ó- dúðaverkin og morðin og liarðstjórn- ina, sem þes'ar hefir verið byrjnð með srimd os svikum svo átakanlegum, að tæpast eru da-rni til í sögn þjóðanna á þeim tíma sem þa-r voru fjarlægast- ar menningunnif og á þann hátt, sem alls ekki er samboðið stjómanda sið- aðra þjóða. Hann hefir beitt ofbeldi við borg- ai-a vora og látið taka þá fasta úti á rúmsævi til þess að bera vopn gegn þeii-ra eigin landi, neytt þá til að svifta lífi á.stvini þeirra og bræður eða falla fyrir þeim sjálfir að öðrum kosti. Hann liefir vei-ið valdur að innbyrð is upphlaupum vor á ineðai og hefir rejrnt að a-sa upp hina viltu Indíana gegn borgurum þessa lands, þeim er við landama-rtn búa, og þannig eru þeir í hættu fyrir þein, mönnum er ur.islenzkra hluta veriö einskis srtfast og engum hlifn, hvorki iinguin né gömlum. hvorki körlum né konum, hvernig sem á stendur. .4 öllu þessu höfuin vér beðist ieið- réttbigar íneð hinni mestu auðmýkt. Vorum marg-íti'ekuðu ba-narsln-ám liefir að eins verið svarað með end- urnýjuðu ofbeldi Höfðingi. sem þaun ig liefir öll þau einkenni í breytni sinni sem harðstjói-a heyra til, er ó- ha-fur til þess að stjórna frjálsrl þjóð, Kkki þarf heldur því um að kenna að vér liöfuni vanrækt skyldur vorar við Iiina bi-e/.ku bræður vora. Vér höfum vai-að þá við því hvað eftlt- annað að láta löggjöf sína seilast lengi-a i umráðum yfir oss en góðu hófi gegni. Vér höfuin mint þá á á- stæðui-nar fyrlr því að vér fluttnm af ættjörðu vorri og tókum oss búfestu hér. Vér höfum mint þá á eðlisrétt læti þeirra og göfuglyndi og vér höf- um skorað á þá í nafni skyldlelka þeb-ra við oss. að láta þeirri óstjórn linua, er vér eigum vlð að búa og sgm óhjákvæmilega hlýtur að færa hugi vora fjær livera öðnim og enda ineð fullkomnum aðskilnaði. peir hafa einnig daufheyrst við vorum i-éttlátu kröfum um tillit til skyldleika vors, Vér verðum því—til knúðir af kring- umstæðunum—að segja skilið við þá og skoðum þá, eins og alla aðra menn, vini vora í friði en óvini í stríði. pess vegna er það að vér, fulltrúar Bandaríkjanna á saineiginlegu þingi, biðjandi hinn æðsta dómara allra þjóða að stjórna svo orðum vonim og athöfnum að réttar verðí, og vitnandi tll lians um etnlægni vora, hátíðlega lýsum því yfir og kunngjöruin í nafni hinnar góðu þjóðar þessai-a nýlenda Og með hennar samþykki liátíðlega, að WM. FLOYD, PHIL. LIVINGSTON, FRANS. LKWIS, LOUIS MORRIS. New Jersey: RICHD. STOCKTON, JNO. WITHERSPOON, FRAS. HOPKINS, JOHN HART, ABRA. CLARK. Pennsy I vania: ROBT. MORRIS, BENJAMIN RUSH, BENJA. FRANKLIN, JOHN MORTON, GEO. CLYMER, JAS. SMITH, GEO. TAYLOR, JAMES WILSON, GEO. ROSS. Dela ware: CESAR RODNEY, GEO. READ, THOS. McKEAN. Maryland: SAMUED CHASE, WM. PACa, THOS. SONE, CHAS. CARROLL of Carrollton. Virglna: GEORGE WHYTE, RICHARD HENRY LEE, THOS. JEFFERSON, BENJA. HARRISON, THOS. NELSON, Jr., FRANCIS L IGHTFOOT LEE, CARTER BRAXTON. North C’ai-olina: WM. HOOPER, JOSEPH HEWS, JOHN PENN. South Carolina: EDWARD RUTLEDGE, THOS. HAYWARD, Jr., THOMAS LYNCH, Jr., ARTHUR MIDDLETON. Georgia: BUTTON GWINNETT, GEO. WOLTON. Nöfin eru hér sett bæði sökunt þéss, að með því er ekkert felt úr og einnig af því þar eru margir merkir rnenn, sem fróðlegt er að vita að voru uppi á þessum tíma og áttu þátt svona þýðingarmiklu atriði. ist þess, að forstöðunefnd Eim- skipafélagsins á Islandi, þurfi ekki að Iíða vonbrigði í þessu máli fyr- ir áhugaleysi vort hér. Sendið því hlutapantanir yðar sem allra fyrst til féhirðis nefnd- arinnar, herra Th. E. Thorsteins- sonar, manager Northem Crown Bank, Winnipeg. Winnipeg 1. Maí 1914. B. L. Baldwinson titari. Hlutasölunefndin vestræna hef- ir falið mér að tilkynna Vestur- íslendingum það, að nú fyrir nokkru hafi fyrsta afborgun vest- send til Islands, fullar 50 þús. krónur; og það þótt allntargir þeirra, sem ritað hafa sig fyrir hlutum, ekki séu enn búnir að borga sína fyrstu niðurborgun. En netndin fékk upphæðina með því að ýmsir borg- uðti hehnings verð hluta sinna og aðrir alla verðupphæð þeirra. Þessum ölluni óskar nefndin að færðar séu sínar alúðarfylstu þakkir fyrir drengilegar undir- tektir þeirra í þessu þarfamáli islenzku þjóðarinnar. En jafnframt óskar nefndin að allir vestur-íslenzkir hluthafar leggi til þess alla krafta sina að önnur afborgun, sem fellur í gjalddaga í Júní næstkomandi, verði greidd til féhirðis hennar i tæka tíð og að allir þeir, sem ennþá skulda fyrstu afborgunina, hafi útvegi til þess að mæta báð- um afborgunum sinum á tilgreind- ttm tíma. Þetta er algjörlega nauðsynlegt, vegna þess, að smtð skipa þeirra, setn nú eru t gerð, verðttr að greiðast að langtnestu leyti. áður en smíðinu er lokið; og forstöðunefnd félagsins á íslandi, sem stendur í ábyrgð fyrir verði skipanna, reiðir sig á skilvísi Vestmanna, með hlutaborganir þeirra t ákveðinn tíma, og hefir hagað samningum sínum sam- kvæmt því. Ennfremur er mér falið að biðja þá mörgu Vestur-lslendinga, sent stvrkt geta þetta málefni, en þc-ssi sa.uei.iu5u Bandaríki eru ok hafa ennh;l ekkj erst h]uthafar í eijra að vera frjáls ofí óliáð ríki, að þau eru hér með sögð úr sambandi Engum skal lcyfast að blanda ( þú getir ekki vel hreyft þig.. Hafðu skélpi inð matleifar eða rusl cða I ekki brjósthlíf, því hún gjörir ekki við liið brezka ríkl or að öllu því er stjórnarfarsleKa var þeim sameÍKta- Ie«t við BretJand hið mikla, er lokið að fullu. Knn fremur, að sem frjáls 0« sjálfstæð ríki liafa þau fult vald til þess að hefja stríð ef þörf «erist; semja frið; gjöra samliaiidssáttmála; setja lög 0« reglur um * ver/.lun og viðskiíti og framkvæma það alt sem frjáls ríki annars liafa vald til. Og til staðfestu þ<-.ssai*i yfirlýsingu, með fullu trausti á vernd o« velþóknun hlns almáttuga helgum vér allir hver- ir öðrum líf vort og hamingju og lu-Igan heiður. pessi yfirlýsing var samkvæmt þingsályktu undirrituð af eftiitöldum fulltrúiun. JOHN HANCOCK. New Hampshire: JOSIAH BARTLETT, WM. WHIPPLE, MATHEW THORNTON. Massaehusetts Bay: SAMUEL ADAMS, JOHN ADAMS, ROBT. TREAT PAINE, ELDRIDGE GERRY. Rhode Island, etc.: STEP. HOPKINS, WILLIAM ELLERY. Connecticut: ROGER SHERMAN, SAMUEL HUNTINGTON, WM. WILLIAMS. OLIVER WOLCOTT. New York: félaginu, að gera nú svo vel og gerast hluthafar í því, svo að sú 200 þús. króna upphæð, setn ósk- að er eftir héðan að vestan, fáist fullgerð hið allra fyrsta Seldir eru nú meðal Vestur- íslendinga. eimsktpafélags hlutir fvrir 192.500 krónur; skortir þá að eins 7,500 krónur til fullgerðar hinnar umbeðnu upphæðar, og fyrir þá upphæð óskar nefndin að hlutir verði keyptir sem allra fyrst. Rétt er að láta þess hér getið, að nokkur afföll geta hæglega orðið á einhverju af þvi, sem þegar hef- ir selt verið, svo sem veikindi, dauði eða jafnvel aðeins hughvarf hluthafanna, og rýrnar þá aðal- uppltæðin, svo setn þeim afföllum nemur. Stórvægileg geta slik af- föll ekki orðið, en eigi að síðttr er naitðsvnlegt að gera fyrir þeim. Þessvegna er nefndinni það al- varlegt áhugamál, að geta selt hluti fyri'r nokkni meira en þær 7’5°° krónur, sem að framan ertt nefnd- ar; og hún óskar þess innilega og biður, að landar vorir hér vestra vilji taka þetta til greina og rita sig inn sem fyrst, fyrir svo mörg- um hlutum, að fullnægja megi þörfinni til uppfyllingar 200 þús. króna upphæðinni. Nefndinni finst að sæmd henn- ar og vor allra Vestmanna, krefj- Hátíðleg athöfn. íslenzka skólanum var sagt upp á föstudagskveldið í “Skjaldborg" með ágætri samkomu. Húsið var skrýtt á viðeigandi hátt; fyrir miðjunt gafli blasti íslenzki fálk- inn við mönnum, beggja vegna við hann islenzki fánin nýi ■ (Tivítur kross á bláum grunnt) og svo sinn fálkinn til hvorrar liliðar; allir sinn af liverri gerð. Húsið var alveg troðfult. Séra Runólfur Marteinsson, aðalkennari skólans, setti samkomuna og stýrði henni. Séra Steingrimur S. Thorlakson flutti stutta bæn og las biblíutexta. Lagði aðallega áherzlu á þessi orð: “Það er gott fyrir oss, hina veiku, að þekkja þig, hinn sterka”. Þá bað séra Runólfur alla vel- komna með fáeinum hlýjum orð- um. sem enginn efaðist um að væru frá hjarta töluð. Næst lék Miss Helga Bjarnason á “piano” og fórst þa& einkar vel. Þá kom fram Miss Clara Odd- son með “fiolin"; og var hún kölluð fram aftur. Miss Efemia Thorwaklson söng vögguvisur, undirlagi eftir Jón Friðfinsson. Næst flutti séra Friðrik Frið- riksson snjalla ræðu. Um hana þarf ekkert að segja, hún birtist á öðrum stað í blaðinu og mælir með sér sjálf. Að þeirri ræðu lokinni sungu þar tvísöng Mr. og Mrs. Alex Johnson “Heyrið belja fossins fall”. Þá -kom fram formaður skóla- nefndarinnar séra Stgr. N. Thór- laksson. Kvað hann braut menta- mannsins líka braut þess, er yfir fjailið ætlaði. Þegar nám væri hafið, héldum vér að ekki væri nema fáein spor milli byrjunar og fullkomnunar; nemandi héldi að allur námsþroski og öll vísindi fengjust svo að segja á svipstundu. Oss væri hætt við að þykjast vera hálæröir, þegar vér hefðum ekki lærf meira en rúmlega staf- rófið, en smátt og smátt sæjum vér það og skildum, að langan tíma og mikla fyrirhöfn kostaði það, að verða sannlærður — sannment- aður maður. Sá setu upp á fjall- ið ætlaði, teldi sig vera kominn upp á hæsta tind þess, þegar næstu brún eða stalli væri náð; en þegar þangað væri komið, sæi hann það að önnur brúnin annar stallurinn, önnttr hæðin tæki við; og þannig gengi það lengi — lengi. Þessu væri ems varið með nám og ment- un; vér sæjum það venjulega þeg- ar fram í sækti, hversu óendan- lega langt vér hefðum verið frá hámarki mentunarinnar. þegar vér fyrst héldum að einungis fáein skref væru ógengin til .fullkomn- unar. Lagði hann mikla áherzlu á það að færa sér i nyt tíma og kenslugögu og reyna að skilja það sem kent væri. Kvað hann of marga með því marki brenda að þeir vænt eins og úttroðnir belgir. Þeir hefðtt verið fyltir — troðnir út af alls konar svo kölluðutn vís- indttm, en um hina sönnu mentun væri oft minna hugsað. Lærðan matln og mentaðan mann kvað liann vera sitt hvað; lærður mað- ur gæti verið ómentaður ruddi, og sannmentaðir menn hefðu þeir margir verið, sem aldrei hefðu komið inn fyrir skóladyr. En þegar mentun og lærdómur sam- einuöust eða þegar lærdómnum væri svo skynsamlega stjórnað, að hann fæddi af sér mentun, þá væri vel. Eftir ]»ví ættu menn aö keppa. Þess konar menn vildi þessi skóli skapa; það væri httgsjón hans. Næst söng Mrs. J. Dalmann ein söng “Viö sjóinn fram eg lengur ei mér undi”, eftir Steingr. Thor- steinsson. Magnús Paulson féhirðtr skól- ans flutti stutta og snotra ræðu. Skýrði hann frá fjárhag skólans og högum yfir höfuö. Sumir hefðu talið það allgott, Trygging fyrst er hin gullna regla nú á dögum, og þess vegna ættir þú að skifta við matvörusalann, sem het- ur vörur þínar í EDDY’S ANTICEPTIC brjefpoka Eddy’s pokarnir eru bæði sterkir og heilnæmir. Þeir rifna ekki þegar verst gegnir, svo vörurn- ar hrynji út úr þeim í allar áttir. YFIRFRAKKAR með niðursettu verði: Vanal. M #25. 43. 30. 22. fyrl. • 17.80 32.80 20.80 18.60 YFIRHAFNIR með Persian Lamb kraga Chamois fóðri, Nr.1 Melton Vanalega $60.00 fyrir $38.50 “ 40.00 “ $25.50 VenjiO yOur á aö koma til WHITE & MANAHAN 800 Main Street, etlbÚRVcrzlnn i Knnora WINNIPEQ Áður en þú girðir grasflötinn þinn ættirSu að fóna til okk- ar og láta umboðsmann koma heim til þín og sýna þér allar þær teg- undir sem við röfum. Góð girðing borgar sig betur en flest annað er t>ú getur lagt peninga í; ekki einungis að þaö fegri heldur eykur og verðmæti eignarinnar. Ver'Sskrá vor og sýnis bók kostar ekkert. The Manitoba Ancor Fence Co., Ltd. Henry «>s Braron Strects Phone: Garry l»62 WINNIPEG e’f 6—10 yrðu nemendur fyrsta áriö; einn hefði verið svo fífl- djarfur að geta þess til að nem- endur yrðu ef til vildi, 20—25. Að þeirri tröllatrú hefðu allir feátu — og hvergi annarsstaðar — sem súlurnar bæri að landi. Á bak við þessa heitstrengingu hefði sú óbifanlega trú ríkt, að súlunum yrði af æðra krafti beint þangað, sem gæfu eigendanna væri helzt að aðrir hlegið. Reynslan hefði samt ivjta. Og stundum kvað hann orðið sú að dagskólann hefðu sótt það jaínvel hafa staöið yfir í þrjú 18 og kvöldskólann rúmir 30, eðajár að finna súlumar; en það hefði um 5ö alls; og lýsti liann yfir þvi ekki konrið til nokkurra mála að , fost bolfesta yrði tekm, fyr en þær nn 1 1 anægju. * voru fundnar; fyrr en þeir guðir, Skólagjaldrð hefði verið akveðiö ’ $20 fyrir skólaárið, en aðeins $2,00 á mánuöi i kvelddeildinni. Samt hefði konrið inn fyrir kenslugjald $301.00 frá dagdeildinni og $174 frá kvelddeildinni, eða alls fyrir kenslugjáld $475. Einungis eina gjöf kvraðst hann bafa fengið — og þó ekki svikist um að láta vita hvar gjöfum yrði veitt móttaka — hún hefði verið frá Thorgils Thorgeirson $7,00. Allar tekjur skólans hefðu því verið$482. Y firkennari skólans séra Runólfur Marteinsson liefði verið ráðinn fyrir $125 á mánuði og lrinn kennarinn, Baldur Johnson fvrir $110 á mánuði; báðir aðeins fyrir þá mánuðina sem þeir kendu. Laun |»eirra námu því $1410. Þar að auki hefði dálítill aukakostn- aöur fallið á, svo að alls hefði skólinn kostað $1535. Kirkjufé- lagið liefði orðið að leggja fram $1055, og hefði þvi verið svo vel varið að allir mættu við una. Mr. Paulson þakkaði Th. Oddson fyr- ir þá miklu aðstoð, sem hann hefði veitt, þar sem hann lagði til ó- keypis húsnæði ljós og hita. Framvegis kvað hann skóla- gjaldið verða það sama og á öðr- um skólum, kensla yrði eins full- komin, ef ekki betri, og þvi engin ástæða til þess að hafa gjaldið lægra. Enn fremur mintist hann þess, að íslendingar hér i bæ hefðu vaxið að virðingu í augum enskra manna fyrir þennan sRóla. Kvaðst hann hafa átt tal um það við marga, og allstaðar orðið þess var. Þetta kvað hann auka mönnum þrek til þess að halda áfram. og það mundi verða gjört. Næst söng Miss Goodman ein- song á enskti. Söng hún mjög vel og skemtilega, en það var hið eina, sem miður fór við þetta tæki- færi, að, ekki skyldi hvert einasta atriði, sem þar fór frant, vera á íslenzktt. Tækifærið var þess eðl- is að þar átti ekkert annað heima. Séra Runólfur Marteinssoh flutti þar næst kveðju- og þakk- lætisorð til meðkennara og læri- sveina. Kvaðst hann hafa hugsað sér að halda langa ræðu, en kveld væri komið að nóttu og ekki vert að þrevta menn um of. Hann minti á það að þegar Norðmenn — forfeður vorir — hefðu flutt til fslands með landnám í hug. þá hefðu þeir kastað fyrir borð önd- vegissúlum sínum þegar í land- sýn kom; hefðu þeir strengt þess het í huga sér, að taka sér þar ból- sem forfeður vorir trúðu á, hefðu leitt þá að hinum útvelda bletti. Kvað hann líkt ástatt fyrir oss hér í álfu. Vér værum einnig landnemar; vér reyndum allir að ná oss í einhvem blett, sem vér gætum tileinkað oss. Sumir í jarðarblett í bókstaflegum skiln- ingi, þar sem vér mynduðum heimili vort og aðsetur; aðrir næmu sér land í andlegum skiln- ingi, annaðhvort jafnframt hinu eða eingöngu; næmu sér land, tækju sér bólfestu, skipuðu sér í fylk- ingu í vorum andlegu málum og skoðunum, t. d. í kirkjumálum. Þeir væru ekki allir sammála, sem tæpast væri til að ætlast, hver færi í þann fylkingararminn — næmi sér þar land í andlegum skilningi, sem sannfæringin byði. Xú kvað liann eitt nýtt landnám hafa átt sér stað meðal vor í vet- tir, það væri Iandnám i heimi and- ans og mentanna, ogí því landnámi vonaðist hann til að vér allir gæt- tim tekið þátt. En ekki kvað hann það nægja að nema landið ein- göngu; það vissu þeir bezt, sem við búskap hefðu fengist. Numda landið yrði að vera plægt og rækt- að og bætt og prýtt og varið. Það yrði aö ryðja skóga erfiðleikanna og kasta burtu grjóti hindrananna. Landnánrið vor Islendinga kvað hann fyr hafa verið örðttgleikum bundið; fyr hafa verið í smáum stíl, og þó heföi hönd gæfunnar farsælað það; eins mundi veröa hér þótt landnámið nýja — skóla- byrjunin — væri veikt vonirnar og trúin, og reynsla vor í öðru land- námi héldi við kjarkinum og segði oss fegri landnámssögu ókomins tíma. Reynsluna kvað hann hafa sýnt það. að hægt væri að fá nógu rnarga íslenzka nemendur í vorn eigin skóla undir vortt eigin þaki, þar sent kenslan færi fram eftir voru eigin höfði og undir vorum eigin áhrifttm. Nemendurna kvað hann hafa verið stolta af skólanum sínum — og það væri altaf ntikils virði. — Liti hefði skólinn þegar valið sér þá sömu og væru í íslenzka fán- anum; enda fyndist sér engir litir geta komið til greina þegar um Is- land væri að ræða, aðrir en heið- blátt og snjóhvitt. Söknuði lýsti ræðumaður yfir því, að hinn góöi kennari Baldur Johnson var veik- ur og fjarstaddur. Að endingu sungu allir: “Eld- gamla ísafold”.

x

Lögberg

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.