Lögberg - 07.05.1914, Blaðsíða 4

1
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 7. MAÍ 1914
LÖGBERG
GefiS út hvern fimtudagr af
Ttie Coluinhia Prtw, I,td.
Cor. William Ave &
Sherbrooke Street.
Winnipeg. - - Manitoba.
SIG. JÚT. .(ÓII VNNKSSON
Fxlitor
J. J. VOPNI.
Business vManager
Utanáskrift til blaSsins:
The COLUMBIA PKKSS, Ltd.
P.O. Box 3172 Winnipeg, Man.
Utanáskrift ritstjórans:
KDITOK LÓGBKKG,
P.O. Box 3172, Winnipeg,
Monitoba.
TALSIMI: GAKRY 2156
Verð blaðsins : $2.00 um árið
Alvörumál.
Á öörum stað í blaðinu er frétt
vestan af Kyrrahafsströnd, þar
sem frá því er skýrt, að enskur
maður hafi myrt konu sína, sem
var íslenzk, og sjálfan sig á eftir.
Fréttaritarinn kveðst mjög lítið
vita um æfiferil þess, er verkið
vann, og er svo að sjá eftir kring-
umstæðum að dærna, að hjónin
hafi þekst aðeins skamma stund
áður en þau áttust.
Þessi saga er sorgarfrétt að því,
er snertir það fólk, er hlut átti
a5 máli. Samhrygð allra Islend-
inga er í hljóði vottuð foreldrum
og öðrum vandamönnum hinnar
látnu systur. En tæpast er hægt
að hugsa svo um þennan atburð,
eða minnast hans, að hann ekki
kalli fram í huga manns, enn þá
dýpri rætur, enn þá meiri þýðingu,
enn þá yfirgripsmeira böl, enn þá
dökkara ský, en það, sem hryggir
nánustu ættingja hinnar liðnu —
jafnvel þótt það verði æfilangt.
Það er íslenzka þjóðin öll, sem
hefir hér alvarlegt málefni til í-
hugunar, erfitt eíni viðfangs.
Það er kunnugra en frá þurfi að
segja, að fjöldi íslenzkra stúlkna;
mörgum góðum gáfum gæddar,
hafa hrasáð um þann stein aftur
og aftur, að glæpast á mönnum,
sem þær þektu litið eða ekki neitt;
og það stundum af einhverri ó-
skiljanlegri eftirsókn í það, að
tengjast ensku fólki fremur en ís-
lenzku.
Það er ómótmælanlegur sann-
leikur, að sumar allra efnilegustu
og beztu stúlkur þjóðar vorrar,
hér megin hafsins, hefir blátt á-
fram farið í hundana af þessum
ástæðum. Það er óskiljanlegt—
ótrúlegt—en þó satt, að einhver
öfundarblær heyrist stundum í
röddinni, þegar stúlkur segja frá
því, að einhver stalla þeirra sé
“trúlofuð enskum’’, og það er eins
og þeim finnist meira til sin, þeg-
ar þær segja frá því sjálfar, ef
þær geta sagt að pilturinn sé
"enskur”.
Það er engan veginn út á það
að setja að íslendingar og Eng-
útlendinga. Grikkir töldu sjálfum
sér trú um það í fomöld, að þeir
væru cina þjóðin í veröldinni; al!
ir aðrir voru það sem þeir kölluðu
“Barbaroi”, sem bókstaflega þýð-
ir útlendingar, en í hugsuninni og
blænum i framburðinum þýddi
það langtum meira — það þýddi
þá “hinir ómentuðu”, "hinir
dýrslegu", “hinir skrælingjalegu”,
“hinir fyrirlitlegu”, “hinir lægri"
og svo fram vegis. Þetta er sú
hugsun, sem í raun og veru ríkir
hér ennþá. þótt það sé að smá
lagast, íslendingar voru nákvæm-
lega í sömú sporum álitlega fyrir
15—20 árum í þessu landi, eins
og Galizíuinenn eru nú. Ensku-
mælandi þjóðin skoðaði sig sem
“fólkið”, en okkur sem útlending-
ana", með öllu þvi sem það orð
þýddi í huga þeirra. Islendingar
voru taldir dugiegir vinnumenn;
ágætir til þess að gjöra óhreinu
verkin; en það “fína" var ekki
þeirra hlutverk.
Orðið “Tslendingur” þá var
niðrandi. Mér dettur það í hug
að kona nokkur á Þýzka-
landi var nýlega dæmd í sekt
eða fangelsi fyrir það að kalla aðra
konu kvenréttindapostula — það
er ljótt, það er svívirðilegt, það er
ótrúlegt; en það er satt. Að hugsa
sér að í svokölluðu menningar-
landi skuli það talinn glæpur og
varða við lög að “brigslá" öðrum
um að hann fylgt i skoðunum
einu mesta framfara og mannrétt-
indamáli heimsins. En mér er
nær að halda að fyrir 20 til
25 árum, hefði mátt fá mann
sektaðan fyrir það hér, ef hann
hefði kallað enskan mann “Islend-
mg". Það hefði þótt stórniðrandi.
Þetta álit, þessi heimska er að
smá hverfa. Islendingar hafa
sjálfir rutt sér þær brautir, að
öðrum er fult í fangi að fylgja.
íslendingar hafa sjálfir sýnt það
i ýmsu, að þetta land er þeirra,
jafnt sem annara — þeir eru ekki
“barbarar” í þessu landi. Og
nauðugir viljugir hafa hinir ensku-
mælandi menn orðið að rýma til
við hlið sér og bjóða íslendingum
þar sæti. Eg segi nauðugir vilj-
ugir, og eg endurtek það. Séra
Jóhann Bjarnason sagði það suð-
ur í Chicago 1905, að alt sem ís-
lendingar hefðu náð valdi á í
þessari álfu — sérstaklega í Can-
ada — það hefðu þeir ortSið að
taka með krafti af ensku þjóðinni
nauðugri; hún hefði ekkert veitt
þeim viljug eða ótilkvödd. Þetta
var ekki einungis vel sagt, heldur
einnig nákvæmlega satt. Þetta
þykir, ef til vill ekki koma við því
efni, sem á var byrjað; en það
gjörir það þó. Vegna þess að
enska þjóðin skoðar sig sem aðal-
þjóð þessa lands — sem heima-
þjóðina og aðrar sem útlendinga,
þar á meðal íslendinga, þá er það
að lengi fram eftir voru það ein-
ungis hinir lélegri af enskumæl
og þótt náin þekking sé eitt aðal
skilyrðið fyrir farsælu hjónabandi
þegar um eigin þjóðar maka er að
ræða, þá er hún þó enn þá nauð-
synlegri, ef um annað þjóðerni er
að ræða á aðra hvora hliðina.
Stúlka, sem giftist manni af öðru
þjóðerni en sínu eigin, án þess að
vita nokkur deili á honum; er að
tefla framtíð sinni og farsæld í
tvísýni; hún er að spila hættuspil
um sitt eigið líf. Hún rennir blint
'í sjóinn. Alt getur farið vel —
°g gjörir það stöku sinnum — en
liitt er tíðara.
Já, þetta á auðvitað bæöi við
pilta og stúlkur, en stúlkur þó sér-
staklega. Óhappagifting er enn
þá alvarlegri fyrir konuna en
manninn; Manninum eru margir
vegir færir þótt eitthvað slettist
upp á. konan er dauöadæmd að
því er hamingju snertir, ef hún
lendir í höndum óhlutvands manns.
Þetta sorglega dæmi á Kyrra-
hafsströndinni ætti að verða tal-
andi rödd í eyru hverrar íslenzkrar
stúlku, sem í kynni kemst við hér-
lenda menn; talandi rödd og að-
varandi í þá átt, að láta þá ekki
leiða sig út á hált svell, án þess
að vita fyrst einhver deili á þeim.
Saga Roblinstjórnarinn-
arog bindíndismanna
í Manitoba.
fFramh.l
1905
Fundur haldinn af hálfu Meþo-
distakirkjunnar. Var þar samþykt
vanþóknunar yfirlýsing gegn vín-
sölunefnd stjórnarinnar fyrir það
að hún hefði veitt vínsöluleyfi
þvert á móti vilja þeirra, sem því
áttu áð ráða, og þvert á móti lög-
um landsins. Var þar farið hörð-
um orðum um það, að manni
nokkrum, er Aime Renard hét,
hefði verið veitt einkaleyfi, sem
farardsala vínsöluleyfa.
Nefnd kirkjudeildarinnar, sem
hafði átt að finna stjómina. neit-
aði að gjöra það, sökum þess að
stefna stjórnarinnar í vínsölumál-
inu og alt hennar framferði, væri
þannig að ' einskis góðs árangurs
væri að vænta, þótt að henni væri
farið með rökum og sanngimi.
Nefndin kvaðst vera þakklát þeim
stjómarsinnum, er sanngimi hefðu
sýnt og væru fúsir til að veita
henni áheym, en vantraust hennar
á stjórninni sjálfri, bygt á marg-
ítrekaðri reynslu, væri þess vald-
andi. að hún teldi slíka för árang-
urslausa. En á sama tíma Iagði
nefndin það til, að samþykt yrðu
í þinginu kröftug mótmæli gegn
lagabrottim Roblinstjórnarinnar í
sambandi við bindindismálið.
1906

THE DOMINION BANK
Dlr SUUUND B. O.HI.Kít, 91. P., Pre* W. D. MATTHEWS .VIcc-Ptm.
C. A. BOGKKT. General Manager.
A FKKD YDAK UMHVKRFIS HNffmXN
skuluö þér hafa feröapeninga 1 feröamannaávlsunum, útgefnum
af Dominion Bank. Á sjó eöa landi, í hverri viðkomuhöfn, á öll-
um útúrkrókum getiö þér fengiö fé út á ávisanir meö ákvæöis-
verði. pér þurfið enga víxilborgun að greiða. Ekki þurfið þér
heldur að fá neinn til að segja til yðar. Ekki getið þér tapað
neinu vegna þess að enginn getur skift þessum ávlsunum nema
þér sjálfur. Ef þær tapast eða verður stolið, þá getur hvorki
finnandi né þjófur fengið þeim skift. — þessar ávlsanir eru meir
en handhægar — þær eru beinllnis bráðnauðsynlegar á ferðum.
NOTKK DAMK liHANCH: C. M. UKNISON, Manaíer.
SKI.KIKK BBANCH: i. OBISDALB, Manaser.
andi mönnum, sem nokkuð veru-
legt höfðu saman við þá að sælda;
helzt þeir sem lítils álits nutu hjá
sinni þjóð. Þeir kyntust íslenzk-
um stúlkum í vistum og á vinnu-
stöðvum, og urðu þeim oft að falli.
lendingar — eða hvaða þjóðir sem 1 Þetta hefir ,eSie ‘ Iandi tJ1 skamms
eru— giftist saman; það er heil- jtima ekki horfið enn. •
brigt og gott. Kynblöndun hefir j Þær fáu íslenzku stúlkur, sem
sömu afleiðingar rheðal mann- enskuni mönnum giftust, urðu ó-
anna og annara dýra; kynblönd- hamingjusainar — flestar, því
un er til stórra bóta og framfara mennimir voru oftast einhverjir
og ætti að vera sem tíðust. Ættir
sem giftast saman lið eftir lið,
úrættast, skemmast, rýrna og eyði-
leggjast smátt og smátt, hversu
mikilhæfar sem þær kunna að
hafa verið í fyrstu. Þetta þarf
engra sannana né dæma. til þess'
að því sé trúað, þetta er sannleik-
ur og staðreynd, sem allir geta
sannfærst um sjállrr, sem söguna
lesa og taka eftir viðburðum í
kring um sig.
Það er því ekki kynblöndun,
sem móti þarf að mæla, þvert á
móti; til hennar á að hvetja frem-
ur en hitt. En það er annað; því
verður ekki mótmælt með ein-
lægni og því síður með rökum, að
íslenzku stúlkurnar yfirleitt, sem
enskum hafa gifst, hafa hlotið sor-
ann úr ensku þjóðinni. Það er
þannig enn þá — þótt það hafi
gengið lengra fyrrum — að enska
þjóðin skoðar sig sem heimaþjóð
ina í þessu landi og alla aðra sem
gallagripir; en það var
samt, það var eins og það væri
eitthvað meira í munni að giítast
“enskum”.
Nú er kynblöndun Islendinga
og enskra orðin tíðari, og jafn-
framt farsælli; en samt brennur
það við enn að út af því bregður.
Hjónaband, eða hjúskaparmál
hverrar þjóðar er eitt alvarlegasta
mál einstaklingsins. Undir því er
gæfa manns komin meira en
nokkru öðru. Það er því mikils
um vert, að til þess sé stofnað á
heilbrigðan hátt; að þar sé ekki
flanað að neinu; að þar sé grund-
völlurinn traustur, þekkingin eins
fullkomin og unt <>,
Aðalógæfa íslenzicra stúlkna,
sem enskum hafa gifst, hefir verið
í því fólgin að þær hafa flanað út
í hjúskap við meiin, sem þær hafa
ekkert þekt. Þar er hættan. Það
má svo segja, að allir Islendingar
séu þektir af öllum Islendingum,
26. Febrúar fór stór fulltrúa-
nefnd frá bindindismönnum á fund
stjómarinnar, með beiðni um ýms
mikilsverð og ákveðin atriði til
réttafbótar. Þar á meðal það að
einfaldur meiri hluti atkvæða
skyldi ráða úrslitum þegar um það
væri að tefla að útiloka vínsölu úr
einhverju héraði. f'Local option).
Formaður þessarar nefndar hét C.
F. Czerwinski.
12. Marz sama ár lagði Rogers
það til að gengið yrði til annarar
umræðu um vínsölulagabreytingar,
°g neitaði hann þá þegar kröfum
um að einfaldtir meiri hluti skyldi
ráða. Kvað hann stjómina álíta
að þrjá fimtu þyrfti til samþykkis
allra laga af Iíkri tegund.
Sama dag kom fulltrúanefnd frá
Presbytara kirkjunni á fund stjórn-
arinnar, og var séra C. W. Gordon
formaður hennar. Var þess þá
svona krafist að í sveitum væri einfaldur
meiri hluti atkvæða látinn ráða úr-
slitum í þessu máli. Rogers tók á
móti þessari nefnd, og hafði svör
fyrir .stjóminni; neitaði hann þá
algjörlega að verða við þessari
sanngjömu kvöð.
14. Marz var grein laumað inn í
sveitarstjómarlög fylkisins, þar
sem giftar konur voru sviftar at-
kvæðisrétti, og mönnum þeirra gef-
ið vald til að greiða atkvæði fyrir
eignir þeirra. Það Ieiddi af þessu
það var til þess gjört — að eftir
það var konum þeim, sem áður áttu
atkvæði, neitað um rétt til atkvæð-
is, þegar um vínsölubann í sveit
íhocal optionj var að ræða. Kom
það fram i Carman og Gladstone;
varð það til þess að bindindis-
menn biðu ósigur á báðum stöð-
um — til þess voru refamir skorn-
ir.
Siðar í Marz kom aftur fulltrúa-
nefnd frá Presbytara kirkjunni á
fund Roblinstjómarinnar. Vom í
henni þessir menn meðal annara:
Dr. Patrick, séra C. W. Gordon,
séra Clarence McKinnan, séra C.
H. Stevvart og J. B. Mitchell.
Nefndin ræddi við stjómina tak-
mörk þess svæðis, þar sem selja
mætti áfengi í Winnipeg. Höfðu
nefndarmenn bréf meðferðis, út-
gefið af stjórninni, þar sem tak-
mörkin voru sýnd, og var Elm-
wood utan þeirra takmarka. Hafði
þar staðið barátta í tvö ár, milli
þeirra er vínsölu æsktu og hinna
sem á móti mæltu. Fullvissa var
nefndinni gefin um það, aí vörum
fylkislögmannsins, að takmörkin
skyldu ekki færð út þannig að
Elmwood yrði innan þeirra. Þrátt
fyrir þetta loforð var grein smeygt
inn í vínsölulögin, þar sem tak-
mörkin voru færð út fyrir Elm
wood, og var það svo lævíslega
gjört, að ekki varð við vart, fy
en þing var afstaðið. Var þá taf
arlaust veitt vínsöluleyfi í Elm
wood—Riverview hótel.
27. Marz og 28. héldu Framsókn
armenn í Mantioba fund í Wpg og
samþyktu eftirfarandi atriði, sem
stefnu sína í bindindismálinu.
Að Framsóknarflokkurinn láti
ljósi velþóknun sína á bindindis
málinu, sem siðbótamáli og
Lofar því, ef hann kemst til
valda, að fylgja stranglega fram
vínsölubannslögum þeim, sem nú
eru í gildi, og breyta þeim eins og
hér segir.
Að til vinsölubanns í sveitum
borgum og bæjum, skuli aðeins
þurfa einfaldan meiri hluta at-
kvæða heimilisfástra kjósenda.
Að atkvæðisréttur giftra kvenna
er þær voru sviftar, skuli veittur
þeim aftur — þeim er fasteignir
eiga.
Að skipuð skuli vínsöluleyfis-
nefnd og eftirlitsmenn, sem séu
einlæglega hlyntir þvi að öllum
lögum sé framfylgt.
Að vínsöluleyfi skuli veitt einu
sinni á ári aðeins, eftir beiðni, sem
verði að vera komin fyrir tiltekinn
tíma.
Að vínsölulög verði að vera bor-
in upp til atkvæða hvar sem 25%
af búsettum kjósendum óski þess.
í Júní var haldið þing í Neepawa
af Meþodistakirkjunni og það
samþykt þar í einu hljóði, sem hér
fer á eftir;
• “Að þetta þing lýsir megnn
gremju yfir aukinni vínsölu
fylkinu, mælir eindregið á móti
stefnu stjórnarinnar og tiltækinu i
því að veita vinsöluleyfi — telur
hana .verkfæri í hendi vínsala —
mælir óhikað með vinsölubanni
héruðum, samþyktu af einföldum
meiri hluta atkvæða, og Ieggur
meðlimum sinum það sérstaklega á
hjarta, að taka samvizkusamlega til
greina siðferðisstefnu manna og
flokka við næstu kosningar.
1907
með
við
að
17. Janúar kom Howden
breytingartillögu í þinginu
sveitarstjórnarlögin, þannig,
konum þeim, er sviftar hefðu ver-
ið atkvæði, væri veitt þau aftur.
Þetta voni áhrifin af fyrra árs-
starfi bindindismanna og samþykt
Framsóknarflokksins.
1908
í Febrúar kom stór fulltrúa-
nefnd til stjórnarinnar og hafði
með sér bænarskrá undirskrifaða
af 9,000 (níu þúsundj manns þess
efnis, að biðja um að vínsölustöð-
um yrði lokað kl. 6. í þessari nefnc
voru þeir Wm. Whyte fSir
William WhyteJ, og J. H. Ash-
down borgarstjóri.
Robert Rogers hafði svör fyrir
stjórninni eins og áður, ásamt
Colin H. Campbell. Roblin var þá
ekki við. Lýstu báðir ráðherramir
því yfir, að það væri skaðsamlegt
að loka vínsölustöðum snemma, og
létu það í ljósi að Iög í þá átt að
aftaka vínsölu á gistihúsum (to
banish the Bar) væru heppilegri.
Komið annað hljóð í strokkinn
seinna!
Í6. Febrúar var það samþykt, að
einfaldur meiri hluti atkvæða skyldi
ráða við vínsölubanns atkvæðf
fLocal optionj og um leið ákveðið
að veita vinnumönnum, sem af-
henda vín á drykkjustofum, vín-
söluleyfi.
17. Febrúar heldur Robert Rog-
ers því fram í þinginu að drykkju-
skapur í Winnipeg sé að kenna 300
eða 400 leyniknæpum ^blind pigsj,
og ber það fram að þetta sé að
kenna vissum prestum bæjarins,
sem fyrir fám árum hafi tekist að fá
það áunniö að vændiskonur mættu
ekki vera í friði i vissum parti
vesturbæjarins. Sagði hann enn-
fremur að ef lokað yrði vínsölustöð-
um klukkan sex, eins og um hefði
verið beðið af 9,000 manns, þá
yrði það til þess að tjölga þessum
Ieyniknæpum.
19. Febrúar kom enn fulltrúa-
nefnd bindindismanna á fund
stjórnarinnar. Þar töluðu þessir:
C. T. Czernwinski, W. W. Buch-
anan. Dr. Patrich, W. J. Bartlett
o. fl. Var stjómin beðin að leiða
það í lög, að einungis búsettir
kjósendur hefðu atkvæðisrétt um
vínsölumálið. Dr. Patrich fór þess
á leit að vínsala á gististöðum vrði
afnumin fbanish the BarJ.
Roblin svaraði því einu, að bann-
lög fylkisins væru þau fullkomn-
ustu, sem nokkur stjóm hefði gef-
ið eða búið til.
25. Febrúar kom Dr. Thornton
fram með tillögu í þinginu, af
hálfu framsóknarflokksins, þess
efnis, að atlcvæði við vínsölubann
hefðu aðeins búsettir kjósendur.
Þetta feldi stjómin.
15. Desember var vmsölubann í
45 ffjörtutíu og fimmj hémðum
eyðilagt af hálfu stjórnarinnar, að-
eins af smávægilegum undirbún-
ings formgöllum. Þá skrifaði H.
S. Magee í “Frumbyggjum” fThe
Pioneerj og fórust þannig orð:
“Brennivinsstjómin gleðst og glott-
ir við tönn, en bindindisfólkið
stendur yfir ráðalaust eins og
vængbrotinn æður.”
Um þetta leyti var vínsölubann
afnumið í Kildonan, þannig að inn
voru fluttir menn úr öllum áttum,
til þess að greiða atkvæði, sem
ekki áttu þar heima. Þá farast
Christin Gvardian orð á þessa leið:
Vinsölubann má samþykkja í viss-
um sveitum í Manitoba, en lögin
sem um það fjalla, em þannig, að
það hefir nálega enga þýðingu;
samkvæmt þeim er spilum svo leik
ið í hendur vínvaldsins, að það
hefir tögl og hagldir; smá form-
gallar eru látnir ráða úrslitum, en
gengið fram hjá aðalatriðunum.
Fyrsta árið (1908, sem Siðbóta-
félagið tókst á hendur að vinna
fyrir héraða-vínbann, var atkvæði
um það heimtað í sjötíu héruðum,
og þar af að eins 30, sem var Ieyft,
hin 40 voru hindruð frá því með
smávægilegum formgöllum eða
skriffinsku.”
Arið 1909
L A .6. A « A B-
PTT t t t w V
NORTHERN CROWN BANK {
AÐALSKRIFSTOFA í WINNIPEG J
Höfuðstóll (löggiltur) . . . $6,000,000 t
Höfuðstóll (greiddur) . . . $2,860,000 J
STJÓRNKNDUR: +
Formaður...............Slr. D. H. McMHjLAN, K.O.M.G. t
Vara- formaður.................Capt. WM. ROBINSON T
Slr D. C. CAMERON, K.C.M.G., J.H.ASHDOWN, II.T.CHAMPION f
W. J. CHKISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL X
t Allskonar bankastörl afgreidd. — Vér byrjuun relknlnga vlð eln- +
4. staklinga eða íélög og sanngjamlr skilmálar veittlr.—Ávísanir seldar t
+ til hvaða staðar sem er á islandi.—Sérstakur gaumur gefinn spari- 4!
T sjóðs innlögum, sem byrja iná með einum dollar. Rentur lagðar +
4 við á hverjum sex mánuðum. *
J T. E. THORSTEINSON, Ráðsmaöur. X
£ Cor. William Ave. og Sherbrooke St. Winnipeg, Man. +
+ t
sjálfur hefði nokkru sinni séð bæn-:
arskrá jafnmerka.
17. Júnt sagði T. M. Daby lög-
regludómari í Winnipeg á kirkju-
þingi, að vínsölulögin væru brotin
á hverjum klukkutíma t Winnipeg.
Vínsölulögin ættu ekki að vera í
hendi pólitískra flokka, sagði hann,
heldur ættu þau að vera undir um-
sjón óháðrar nefndar.
28. Október var vínsölubann í
Pembina og Oakland eyðilagt af
hálfu stjórnarinnar, fyrir óveru-
lega fonugalla.
í Desember var vínsölubann
samþykt í Carman.
Árið 1910
)
24. Febrúar bar Dr. Tomton
upp tillögu i þinginu um það, að
atkvæði um vínbann hefðu aðeins
búsettir kjósendur. Stjómin drap
j)á tillögu.
3. Apríl var haldið þing Fram-
sóknarflokksins í Winnipeg. Var
j>að samþykt þar, viðvíkjandi bind-
indi og vínsölu, er hér segir:
Þingið endurtekur yfirlýsingu
sína um velþóknun á starfi bind-
indismanna, sem vinnandi fyrir
siðbótamál fylkisins, og skuldbind-
Ræða
séra Friðriks Friðrikssonar flutt í
Skjaldborg við uppsöga ís-
lenzka skólans.
Háttvirta samkoma!
Þegar eg var beðinn að halda
hér ræðu við þetta tækifæri, er í
fyrsta sinni ætti að fram fara
skjólauppsögrii við þessa stofnun,
fanst mér það fýsilegt; því fyrst
og fremst þótti mér það heiður,
sem eg mat mjög mikils og í ann-
an stað langaði mig til að ávarpa
liina ungu námsmenn, er væru nú
að kveðja að sinni þann stað, sem
eg þóttist vita að væri þeim kær
orðinn, vegna hinna góðu endur-
minninga eftir veturinn. — En því
meir, sem eg fór að hugsa um,
hvað eg ætti að segja við slíkt tæki-
færi, þess meir fanst mér vandast
málið; þess meir fann eg að eg
væri með öllu óhæfur til að gjöra
þetta. Tók eg nú að ásaka sjálf-
an mig mikillega fyrir að hafa
ur Framsóknarflokkurinn sig til j Iofað ’þessu svo fiasfengilega. Eg
þess, ef hann kemst til valda, að fann að ókunnugleiki minn á sÖgu
brevta vínsölulögunum þannig:
(ij Aö einfaldur meiri hluti bú-
settra kjósenda ráði við at-
kvæðagreiðslu um vínbann.
(2) Að veita kjósendum vald til
þess að takmarka tölu vín- mjg langar til að setja fram
sölustaða, með sömu skilyrð-
9. Febr. bar Dr. Thomton upp
þá tillögu i þinginu, að um vínsölu
eða vínbann greiddu atkvæði aðeins
búsettir kjósendur. Stjórnin drap
)á tillögu.
20 Febrúar kom iöoo manna
fulltrúanefnd á fund stjómarinnar
og krafðist þess að vínsala yrði af-
numin á gististöðum. Dr. Patrick
hafði orð fyrir nefndinni. Gat
hann þess að bænarskrá til undir-
skrifta í því skyni væri á ferð með-
al kjósenda. W. W. Buchanan
krafðist j)ess einnig fyrir hönd
bindindismanna, að búsettir kjós-
endur einungis hefðu atkvæðisrétt
við héraðsbann á vínsölu. Hann
krafðist þess og einnig að vinsölu-
bannslögin væru þannig endurbætt
að mögulegt væri að færa sér þau
nyt, og að vínsala yrði afnumin
á gistihúsum.
Roblin svaraði því, að hann
skyldi athuga þetta mál alvarlega
og kvaðst hann þess albúinn að
fara eins langt í vínsölubanns- og
bindindisáttina, og fólkið vildi fara
með sér.
Dr. Patrick J)akkaði þessar væn-
legu undirtektir.
21. Febrúar kom 300 manna
nefnd á fund stjórnarinnar, til þess
að mæla móti því að vínsala yrði
afnumin á gistihúsum og bað um
breyting á vínsölulögunum.
Ræðumennirnir voru þessir:
T. W. Taylor, G. F. Bryan, R. M.
Dennistoun og H. R. Hooper;
komu þeir fram með bænarskrá
máli sínu til stuðnings, undirskrif-
aða af 26.000 manns. Kröfðust
þeir þess að 3-5. atkvæða skyldi
þurfa, til þess að vinsölulögin í
sveitum fengju gildi.
Roblin lofaði nákvæmri íhugun.
Kvað hann þessa bænarskrá, ef til
vildi, þá allra þýðingarmestu og
mikilsverðustu, sem nokkru sinni
hefði komið fyrir stjómina. Hann
kvaðst ekki minnast þess, að hann
um og j)eir hafa til þesS að
koma á vínsölubanni.
(3) Að mynda vínsöluleyfisnefnd,
sem héraðsdómarar skipi, sem
hafi fult vald til þess að veita
vínsöluleyfi og synja um það,
í samræmi við Iög fylkisins.
Á sama þingi skuldbundu Fram-
sóknarmenn sig til þess að koma á
beinni löggjöf, og gjörðu bindind-
ismönnum þannig mögulegt að fá
beint og krókalaust álit fólksins á
hvaða atriði vínsölulaganna sem
vera vildi.
skólans og þekking mín á tilhögun
mentamálanna i álfu þessari ollu
mér erfiðleika, til þess að geta
talað samboðið stundinni og at-
höfn þessari. Læt eg mér svo
þetta nægja til afsökunar því, sem
við
í Maí sama ár var vinsölubann í
Shoal Lake, South Cypress, Car-
man og Daly, eyðilagt af hálfu
stjórnarinnar; ok formgallar hafðir
að afsökun.
9. Júlí sama ár, lofar R. P.
Roblin þvi hátíðlega á opinberum
fundi í Carman, að ekkert leyfi
skuli veitt til vinsölu í Carman, fyr
hafi sýnt að þeir vilji hafa vin-
soluleyfi.
f Desember sama ár, voru vin-
sölubannslög aftur samþykt
Carman og aftur eyðilögð af hálfu
stjórnarinnar með formgalla að
yfirskyni.
(Tramh.J.
þetta tækifæri.
Fyrst vil eg þá láta í ljós, ein-
læga gleði mína yfir þessum unga
skóla vðar. kæru landar mínir hér
vestnn ha-fs. Stofmrn þessa skóhr
er í mínum augum afar þýðingar-
mikill atburður. Lít eg svo á, að
skóli þessi eigi að verða nokkurs
konar forvígi íslenzks þjóðernis í
þessari álfu á komandi tíð; forvígi
islenzkrar menningar og íslenzkr-
ar tungu meðal komandi kynslóða
í þesSu landi. Eftir því sem mér
skilst, á hann líka að vera for-
vígis-staður kirkjulegrar og kristi-
legrar menningar hjá ættboganum
islenzka hér vestra. Verður þetta
til þes^ að gefa honum enn meira
gildi í mínum augum, svo að mér
finst að hann ætti að verða óska-
bam, ekki að eins yðar, Vestur-
íslendinga, heldur og vort, sem
heima eigum á gamla Iandinu. Er
eg nú lít á þetta, verður gleði mín
mikil, að mega verða hér við þetta
hátíðlega tækifæri; því þessi stund
er í minum augum stund hinnar
, miklu vonar. Eg vil því horfa
cn josen ur með atkvæði sínu fram \ tímann og láta hugann
dvelja við það sem verður, en ekki
það sem er.
Já, en það sem verður, er hulið
og dulið sjónum vorum, því ekki
' ætla eg mér dul þá að lesa rúnir
ókomna tímans, enda þótt eg vildi
feginn vera spámaður á þessari
stund. En það get eg sagt, að
fyrir augum mínum svífa hinar
Kaupið vörur tilbúnar í Winnipeg
puRiry
FLOUR
Smákaupmenn í bænum
bafa til sýnis vörur tilbúnar í
Winnipeg vikuna i 1. til 17.
Maí. Þetta gefur þ é r tœki-
færi til þess aÖ sjá hversu mikl-
ar vörur eru framleiddar í vor-
um eigin bæ, Winnipeg, af
voru eigin fólki.
PURITY FLOUR er búið
til í Winnipeg (St. Boniface) í
stærstu mylnu einni saman,
sem til er í brezka ríkinu. Var-
færni sú, sem gætt er við möl-
unina og efnafræðis rannsókn
sú sem fram fer í Purity Flour
verksmíðjunni er yður full
sönnun þess að mjölið er gott
og jafnt. PURITY er bezt.
uMeira brauð og betra brauð,“