Lögberg - 21.05.1914, Qupperneq 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 21. MAI 1914
3
Geðsmunirnir og heilsan.
“BlessuiS sólin elskar alt,
alt meö kosst vekur;
hauórió þttt og hjarniö kalt
hennar ástum tekur.”
Hannes Hafstein.
Hefir þú tekiS eftir því aö
veðriS er stundum þannig aS
ýmist er bjart eða dimt? Ýmist
alt uppljómaö eða alt meS drunga
og deyfSarblæ. Himininn er á
blettum heiSur og bjartur eins og
ljósroSinn gler- eSa krystalishvelf-
ing, sem geislar stafa út frá í allar
áttir; bjartir, vermandi og yndis-
legir. Sólin horfir á alt og alla
eins og lífgandi, himneskt auga;
djúpt eins og eilífSin sjálf; þrung-
iS af ást til alls þess sem lifir og
ekki lifir. Og ósjálfrátt kemur
fram í huga manns erindiS eftir
Hannes Hafstein, sem vitnaS er til
aS ofan, eSa vísuorSm, eftir Jónas
Hallgrímsson: “En ef vér sjáum
sólskinsblett í heiSi, þá setjumst
allir þar og gleSjum oss”.
En til og frá á þessum dýrSlega
himni sjást dökk, þykk og drunga-
leg ský, sem færast frá einum staS
til annars. Þau byrgja hvern
heiSa blettinn á fætur öSrum; þau
ráSast á sólina sjálfa og loka hana
inni i myrkvastofu, eSa þannig
lítur þaS út fyrir sjónum vorum.
Þú hefir tekiS eftir þvi, 'hversu
mikill munur er aS lifa þau augna-
blik, sem s^lin fær óhindraS aS
njóta sin og hin þegar hún er hul-
in dimmu, köldu skýi? HefirSu
tekiS eftir þeirri snöggu breytingu,
sem á öllu verSur; ekki einungis
öllu í kring um þig, heldur einnig
öllum þeim stóra, mikla og marg-
breytta heimi, sem þú átt i þinni
eigin sál? Breytingunni sem verS-
ur á sjálfum þér og liSan þinni?
Ef þú hefir veriS á gangi, þar
sem náttúran hefir sýnt þér fegurS
sína, hvort sem þaS er meS fram
blómlegum hveitiakri, þar sem á-
hrif mannlegs hugvits og starfs-
krafta hafa tekiS saman höndum
viS öfl náttúrunnar til þess aS
framleiSa brauS og björg; eSa í
gegn um blómgarð, þar sem feg-
urðin hefir fariS um höndum í
allri sinni dýrS; eSa þú ert á
gangi i fjölmennum bæ, meS öll-
um þeim einkennum hugvits og
háfleygis', sem mannlegu viti eru
leyfS, og þú situr fyrir utan
dymar á litla húsinu þínu í fá-
mennri nýlendu, þar sem enn eru
óvakin þau öfl, er annarstaSar
hafa tekiS til starfa. Hvort sem
þii ert einn þíns liSs eSa viS hliS
ástvina þinna, þ£ hlýtur þú aS
dauBdaga, sem engar skýrslur
birtast um. ÞaS eru dauSsföll
sem stafa af óheilbrigSu og illu
geðslagi. Manneskja, sem er sí-
glöS og kát, hvaS sem á gengur,
er eins og lifgandi sól, þar sem
hún á heima; ekki einungis léttir
hún sér allar byrSar lífs'ns og gjör-
ir þær bærilegar, heldur blátt
áfram framleiðir hún lifsafl og
þrótt hjá öllum þeim, sem eitthvaS
hafa saman viS hana að sælda.
Vér höfum öll tekiS eftir því,
hvernig birtir og hlýnar í öllum
fylgsnum vors innra manns, þeg-
ar einhver góður vinur vor brosir
framan í oss og vér horfum inn i
augu hans — alla leiS. inn í sál
hans. Vér höfum öll tekiS eftir
þeirri styrkjandi, lífgandi sælu,
sem þaS veitir. Vér höfum öll
tekiS eftir því hversu mikill mun-
ur er á aS koma á heimili, hvaS
vel oss liður sumstaðar sem gest-
um og hvaS illa annarsstaSar, og
þaS jafnvel þótt á báSum stöðun-
um sé einlægur vilji til þess aS taka
oss sem bezt og vinsamlegast.
Ef húsmóSirin eða húsbóndinn
er undir því ógæfumerki borinf'n)
aS eiga kalda og ljóslausa lund,
þá er alt til ónýtis, sem reýnt er aS
gjöra til geðs og gleSi.
Vér erum hrædd viS myrkur —
myrkfælin ; þaS er mannlegt eðli;
og þaS er ofur náttúrlegt; í myrkr-
inu geta dulist mörg hættuefni.
Þar sem ljós augnanna nýtur sín
ekki, þar getur altaf veriS hætta á
ferSinni án þess aS vér vitum af,
Vér erum líka hrædd viS geðdimt
fólk; oss liður illa þar sem þaS er
með oss; eins og blóm jarðarinn-
ar og grös merkurinnar visna og
fölna ef ekki nýtur sólar»um lang-
an tima, eins visnar og fölnar all-
ur sálargróSi þeirra, sem viS geS-
dimm og sólarlausa viðbúð eiga aS
lifa. “MyrkriS fæðir uglur einar,
ekkert þlóm í myrkri grær” segir
skáldiS.
ÞaS eru ekki meðul sem lækn-
isfræðin aðallega leggur áherzlu-
una nú á dögum. ÞaS er ekki
lækning eftir aS veiki hefir tekiS
föstumu tökum — þaS er aukaat-
riSi — heldur eru þaS sóttvarnir.
ÞaS aS byggja upp manninn allan,
ekki einungis likamann, heldur
einnig og .jafnvel öllu fremur hug-
ann, andann, sálina, eða hvaS sem
viS eigum aS kalla þaS.
Eins og sífeldur kuldi kemur
kyrkingi og rýrnun í allan gróða
og dregur úr öllum þroska, þann-
ig veldur geðkuldi því, að sálarlíf
vort verður sjúkt, og óheilbrigt.
LokaSu öllum gluggum á húsinu
þínu og hleyptu engum geislum
þangaS inn í heilt ár, og þú mát.t
trúa þvi, aS það er orðiS reglulegt
pestarbæli. Alls konar gerlar og
baktiríur og sóttkveikjur lifna þar
eitt aðalskilyrði góSrar heilsu;
þaS truflar svefninn, sem er lífs-
nauðsynlegur fyrir heilsuna; það
kemur óreglu á blóðrásinu, sem er
eitt aSalviShaldiS í heilsu vorri.
ÞaS veikir hjartaS; þessa sistarf-
andi lífsstöS. ÞaS skemmir blóS-
iS, þennan sístreymandi lifsvökva.
Það sljófgar taugarnar, þessa
undraverðu strengi starfs og til-
finninga; þaS eitrar heilann,
þessa aðdáanlegu lifandi verk-
smiðju allra leyndardóma. GeS-
ilska brýtur þannig niSur heilsuna
í öllum skilningi og á allan mögu-
legan hátt.
ViS höfum engar skýrslur til
þess aS sýna tölu þeirra, sem
þannig fyrirfara sjálfum sér og
lifláta aSra meS þessu vopni, en
þeir eru margir.
ÞaS kostar ekkert að brosa, en
þaS lengir líf þitt og annara. ÞaS
kostar ekkert aS tala vingjamlega,
en þaS er vernd þinni eigin. heilsu
og vina þinna. ÞaS kostar ekkert
aS vera viSfeldinn i viSmóti, en
þaS er betra flestum meSulnm.
ÞaS er synd aS fyrirfara sjálfum
sér meS karbólsýru eða öSru eitri,
en þaS er meiri synd aS smámurka
lífiS úr sér meS geðeitri. ÞaS er
synd aS ráðast á aðra menn meS
hnífum eSa byssum og taka þann-
ig líf þeirra, en þaS er meiri synd
aS verja mörgum árum til þess að
smástinga þá eSa skjóta meS þeim
andlegu morSvopnum, sem illu
geði eru samfara.
Gættu heiðblettanna á himni'
huga þíns, gerSu þér far um að
fjölga þeim og stækka þá. ÞaS
styrkir heilsu þína oy vma þinna;
taktu eftir þvi. MeSul geta lækn-
aS vissa sjúkdóma, en þau hafa á-
hrif aðeins á þann, sem þau tekur.
ÞaS gjörir hvorki til né frá meS
heilsu annara, þótt þú takir meðul
— en þér geta þau orðiS aS góðu.
GeSgæSi, sálarsól og hugarheiSi er
eina meSalið, sem ekki vinnur
einungis á þig sjálfan, heldur einn-
ig á aðra. Hvert bros sem þú
gefur öðrum verður ritaS í tekju-
dálk þinn, þegar um það er aS ræða
hversu gamall og heilsugóður þú
átt aS verða.
varS hann leiðtogi þeirra manna í
Þingvalla-söfnuSi, sem ekki vildu
yfirgefa kirkjufélagið og sem leiddi
til málsins út af kirkjueigninni, sem
nú er frægt orðið.
DANAKFKEGÍÍ.
, f , .v r . , . .. ,og vaxa og margfaldast, og engu
hafa tek.ö eft,r þe,m snoggu og a.5ra ega hærra Hfi er þarS(irug,.
miklu breytingum, sem öll tilvera
þín var háö viS þau umskifti, er
talaS var um.
ÞaS er eins og jörðin opni alla
sína helgidóma, þegar hlýr og
bjartur sólskinsdagur hefir heils-
aS henni aS vori. Og þaS er eins
og hún vilji helzt fara öll inn i
sjálfa sig, þegar dapur og kaldur
dagur yglir sig viS henni.
ÞaS er eins meS okkur, börnin
hennar. Þegar sólin skin, þegar
himininn er heiður, þegar unaðs-
ratldir náttúrunnar fylla eyru vor
og þrengjast inn í sálir vorar, þá
er eins og helgidómur hjarta vors
standi opinn; hlýir strat.mar fara
um allan vorn innri mann og fylla
hann lotningu; löngun til aS
starfa, löngun til aS vera og verSa
eitthvaS meira og betra en vér er-
um — löngun til aS lifa — til að
eiga HfiS og njóta þess meS öðr-
um. Slíkar stundir styrkja alla
vora tilveru, auka krafta vora,
byggja upp 'heilsu vora, gjöra oss
langlífari.
Þegar vér aftur á móti sjáum
skýin svört og köld færast fyrir
sólina og byrgja hana, J.egar lok-
aS er þeim dyrum, sem vér horfö-
um i gegn um inn í eilífa dýrS, og
ekkert sést nema myrkur og
dimrna, þá er eins og um oss fari
hrollur, ]>aS er eins og köld hönd
sé lögS á hjarta vort, hugurinn
verður dapur og drungalegur, all-
ar vorar sorgir vekjast upp og
vaxa hundraöfalt; oss líBur illa.
Allar slikar stundir stytta líf
vort, veikja heilsuna, minka þrek
vort og mótstööuafl.
Þannig eru áhrif sólar og sólar-
leysis. Em þaS er til önnur sól,
sem ekki er minna um vert aS ó-
hindruð geti skiniS og notiS sin.
ÞaS er sól heilbrigöra hugsana, sól
glaSra geðsmuna, sól vorrar eigin
sálar.
Frá henni þarf aS halda öllum
skýjum svartsýnis og illra geSs-
muna; á því riSur jafnvel enn þá
meira en hinu, þótt þaS sé mikils
vert.
“Þáö eru ekki allar syndir guði
aS kenna” segir gamalt máltæki, og
þaS er satt. Um þaS eru til
skýrslur, hversu margir deyja af
berklaveiki, af brjálsemi, af lungna
ÞaS smásaman eyðileggur heilsu
þína og þú deyrö. Ef þú hefir
þannig stytt lífdaga þina, meS því
aö útiloka áhrif sólarinnar og lifir
í myrkri, og hefir gjört þaS aS ó-
þörfu, þá hefir þú drýgt sjálfs-
morS. En þú 'hefir gjört meira;
i húsi þínu eru fleiri en þú sjálfur,
og þeirra bíöa sömu forlög og þau
sem þér grönduðu. Þeirra heilsa
er einnig í hættu og þeir deyja
einnig fyrir aldur fram; þú hefir
einnig orðiS þeirra bani. bú hefir
fyrirfarið sjálfum þér og rnyrt þá.
Hefir þú nokkurn tíma hugsaS um
þetta?
Já, i þessum skilningi eru þús-
undir manna liflátnir árlega, en
það er til annaS dauðamein enn
þá hættulegra, enn þá kvalafyllra,
enn þá yfirgripsmeira, enn þá
sorglegra. Þaö er dauði sem or-
sakast af geöslagi; dauði sem staf-
ar af skorti andlegs ljóss og hita.
Eins og líkamlegt myrkur er lífs-
skilyrði nálega allra sóttkveikja
og banvænna gerla; eins og þaö er
þeirn tilveruskilyröi aS sólin sé úti-
k>kuð og áhrif hennar, eins er þaS
fyrsta skilyrSið til þess aS skapa
rotnun og dauöa í 'hugsanaheimi
manna — hinum æBra parti tilveru
vorrar aS útiloka sól gleSinnar og
ánægjunnar; útiloka sól lilýleika
og góðs viðmóts — meB öSrum
oröum aS vera geöillur.
ÞaS er spursmál hvort nokkur
synd er til í þessum heimi, sem
er almennari og hefir verri og
víStækari afleiSingar, en geöilska.
Sá sem er geðillur, útilokar fyrst
og fremst ánægjuna og sanna,
heilbrigöa nautn lifsins frá til-
veru sinni og allra þeirra, sem meö
honum eru. En hann gjörir einn-
ig annaS; hann veikir sína líkam-
legu krafta. Til þess aS forðast
veikindi; til þess aS halda góöri
lieilsu; til þess að vera vel fær um
aö berjast móti sjúkdómi, ef hann
ber aö höndum, er um aS gjöra
aS styrkja svo hverja taug, hvern
vööva, hvert liffæri, sem frekast
er mögulegt; halda likamanum í
sem beztu lagi. En þaö er marg-
sönnuö staðreynd aS daprar hugs-
anir, geSdimma, — þaS aS vera illa
lyntur, sem kallað er, hefir áhrif
Signrbjörn Guðmundsson.
bólgu, af sjálfsmoröum, í stríði og 'á nálega öll líffæri vor: Það
svo frv.; en þaS er til ein tegund kemur óreglu á meltinguna, sem er
Eins og getið var um í síöasta
blaSi, andaðist Sigurbjörn GuS-
mundsson á Almenna sjúkrahúsinu í
Winnipeg fyrra mánudag-
Sigurbjörn sál. var fæddur á Hóli
á Hólsfjöllum í NorSur Þingeyjar-
sýslu 13. September 1853. Foreldr-
ar hans voru Guðmundur Svein-
bjarnarson og kona hans, Arnbjörg
Árnadóttir.
Ólst hann upp hjá foreldrum sínum
þar til hann var 14 ára, aö hann
misti föSur sinn, og tók hann þá viS
og stóS fyrir búi meS móður sinni
þar til hann misti hana nokkrum ár-
um síðar.
1877 kvæntist hann önnu Sigríöi
Guömundsdóttur, og fluttust þau
hjón til Ameríku sumariS 1879 og
settust aS nálægt Gimli í Nýja ís-
landi og dvöldu þar um tveggja ára
tíma. 1881 fluttust þau hjón til
Winnipeg og dvöldu þar um árstíma.
Skömmu eftir aS til Winnipeg
kom fór Sigurbjörn til Dakota og
nam land skamt fyrir vestan Eyford
í Pembina Co., og flutti síSan aS ári
liðnu með fjölskyldu sína á hiö áSur-
nefnda land, og bjó þar, aS undan-
teknu einu ári er hann bjó nálægt
Hallson, N. D., þar til 1908, er hann
vegna langvarandi heilsuleysis konu
sinnar, hætti viS búskap og bygði
sér hús og settist aö hjá tengdasyni
sínum Magnúsi T. Bjarnasyni, og
lifðu þau hjón þar þar til haustiS
1911 aS Sigurbjörn sál. misti konu
sína eftir langvarandi sjúkleik.
Þeim hjónum varS 8 barna auðiS;
eitt dó í æsku. en sjö eru enn á Hfi:
Sigurrós og Guðbjörg, báðar giftar
konur til heimilis nálægt Mountain,
N.D., GuSni Björn er býr á fyr-
nefndu landi fööur síns nálægt Moun-
tain, Oddný ógift, GuSmundur bóndi
nálægt Wynyard, Sask-, Ingibjörg
gift í Winnipeg og Kristján ókvænt-
ur.
Eftir aö Sigurbjöm sál. misti konu
sína hélt hann mest til hjá Birni syni
sínum nálægt Mountain.
Mest allan þann tima, er hann bjó
i Dakota, var Sigurbjörn sál. nefnd-
armaöur í bæði skóla og héraðsstjórn
og má segja, aS þar liti hann eftir
skyldum sínum meS stakri trúmensku
og dugnaSi, og sama má segja um alt
er hann tókst á hendur, hvort heldur
fyrir sjálfan sig eða aðra, og urSu
þar af leiöandi margir til aS leita til
hans, er viö erviSleika höfðu aö
stríða, þvi hjálpsamur var hann i
fremsta máta viS alla er til hans
lejtuðu.
Einnig var hann sístarfandi fyrir
bindindismálinu, og gekst hann fyrir
aS mynduö yröi Good Templara-
stúka á Mountain, hvar hann var
stöSugur starfsmaður til dauðadags.
Sigurbjörn sál. var stakur trúmaö-
ur og hélt fast viS barnatrú sína, A
hann hafði meötekiö á æskuárum, og
er sýndist fara stöðugt vaxandi
meö aldrinum. Hann var um langan
tíma ötull starfsmaöur í Þingvalla-
söfnuöi viS Eyford, N.D., sat oft á
kirkjuþingum og var ætíS framarlega
í hópi hinna áhugamestu kirkju-
manna meðal vor íslendinga hér í
álfu. Hann haföi mjög ákveönar
og fastar trúmálaskoðanir. Þegar
kirkjumáladeilan út af nýju guö-
fræSinni reis upp í söfnuðunum í N.
Dak-, var hann af sterkri og einlægri
sannfæring kirkjufélags megin, og
Sunndaginn 3. mai an’aSist að
heimili sínu, 694 Burnell stræti hér
í bæ, Ari Eggertsson Fjeldsted.
Hann var fæddur 3. ágúst 1840 aö
Seljum i Helgastaðasveit i Snæ-
fellsnesssýslu á íslandi. FaSir
hans hét Eggert Vigfússon, en
móðir Marja Einarsdóttir. Var
Arni bróSir Sturlaugs heitins
Fjeldsted er lengi var i Selkirk, en
náfrændi Þorbergs Fjeldsteds í
Mikley. Ari ólst upp hjá foreldr-
um sinum, var hjá þeim eins lengi
og þau lifSu. Var Ari 22 ára er
faðir hans lézt, en móðir hans var
dáin nokkrum árum áöur. AS
föður sinum látnum fór Ari að
Ingólfshóli i Núpahreppi ytri, í
Snæfellsnessýslu og var þar ráðs-
maður á merkisheimili í 17 ár. Þá
giftist hann áriS 1873, Ólöfu Hann-
esdóttur, og lifir hún mann sinn.
Bjuggu þau hjónin á ýmsum stöS-
um þar í sýslunni, annaShvort í
Eyrarsveit eöa neshreppi, unz þau
fóru af Islandi nú fyrir 8 árum.
Dvöldu þau fyrst stuttan tima í
Winnipeg, voru þá tvö ár í Selkirk,
en fluttu svo til Winnipeg og hafa
búiö hér siðan.
Ari heitinn var þrekmikill,
karlmannlegur maöur og hafði
venjulega góða heilsu til þessa sið-
asta vor. Meiddi hann sig dá-
litiS í fæti, sem ekki sýndist alvar-
legt, en mánuði áöur en hann dó
fékk hann slag og versnaöi honum
þá aö stórum mun i fætinum, enda
batnaði honum það sár ekki.
Nokkru seinna fékk hann annaö
slag og hafði litla rænti úr þvi.
Þau hjónin eignuöust alls 10
börn. Af þeim lifa fimm dætur:
Guölaug; Matthildur Júlíana ('gift
GuSmundi Anderson); Kristín,
Marja, Fanney og Hannbjörg. All-
ar eru þær hér i Winnipeg, nema
hin yngsta, sem er í fóstri hjá Jóni
og SigriSi Skanderberg, við Grassy
River.
Ari heitinn var jarösunginn af
séra Runólfi Marteinssyni, miS-
vikudaginn, 6. maí. Fór sorgarat-
höfnin fram á heimili 'hins látna
og var svo likiS flutt til Selkirk og
jaröaS í grafreit Selkirk-safnaSar.
Ari var hæfileikamaður ágætur
og gat hann sér góSan orðstír á
starfsskeiöi lifsins, þótti mætur og
merkur maður. Lagöi hann eink-
um stund á smíSar. Tók hann
próf og náöi sveinsbréfi bæöi í
trésmiöi og járnsmíSi án þess aö
nokkurntíma hafa haft kennara í
þessum greinum. Próf í gullsmíöi
heföi hann ennfremur tek:S ef þaS
hefði ekki veriS á móti lögum aö
menn fengju sveinsbréf í fleiri en
tveimur greinuni StarfaSi hann
mikiö aB ýmsu smíði meðan
hann var á íslandi. Lék alt í
höndum hans og má nefna hann
listasmið.
Hann var einnig bókhneigður
maður, kynti sér nokkuð lækningar
og unni íslenzkum fræöum. Trú-
maður var hann sterkur, og 'haföi
ákveönar grundvallaöar skoöanir.
Maöur meS mörg hin göfugu sér-
kenni íslendinga hefir kvatt.
Blessuö sé minning hans.
* R. M.
MeS þreki’ ótæmdu starfs á stöð
stóS meö sæmd verkhraður;
var í bænda betri röS,
beinn framkvæmdamaður.
Margri hrundið hafSi þraut
hjörfa lundur mæti,
á seinni stundum svo var braut
silétt undir fæti.
Stiltari flestum stóö i raun,
staka festu bar hann,
hann því beztu hreppir laun,
höldur mesti var hann.
Enginn fræddur undrast kann
ör þó fæddi tárin,
konan nraédd, sem misti hann,
meS ógræddu sárin.
Hans við kallið böm og bú
bera íalliS lengi,
og mikinn halla hefir nú
hún Þingvalla fengiS.
Senn má barniö sá i lönd,
sókn og varnir heyja,
þeir eru farnir frá í hönd,
foreldrarnir deyja.
O. G.
Trygging fyrst
er liin gullna regla nú á dögum, og þess vegna
ættir þú að skifta við matvörusalann, sem læt-
ur vörur þínar í
EDDY’S ANTICEPTIC brjefpoka
Eddy’s pokarnir eru bæði sterkir og heilnæmir.
Þeir rifna ekki þegar verst gegnir, svo vörurn-
ar hrynji út úr þeim í allar áttir.
i
Kveðjur.
(Framh. frá 2. bls.)
Áður en þú girðir grasflötinn þinn
i.
Félagsstjórn eimskipafélagsins
hét, í vetur verölaunum fyrir bezt
gerða hlutabréfsteikningu, sem
henni bærist. Nú hefir hún dæmt
um þær, sem komið hafa, og þótt
teikning Stefáns Eiríkssonar tré-
skera bezt, enda kvaS hún vera
mjög falleg. Málararnir, þórarinn
og Ásgrimur, sendu hvorugur
teikningu; mun hafa þótt verSlaun-
in lítil og líka annríki viö annaö
bannað.
Einnig hefir félagsstjórnin á-
kveöiS gerS á flaggi handa félag-
inu. ÞaS er blátt Þórsmerki á
hvítum feldi. Þá uppástungu átti
Samúel Eggertsson skrautritari.
Gerð Þórsmerkisins má sjá í þjóS-
sögum Jóns Ámasonar. Þó er í
fiaggmerkinu nokkuö vikiS frá
þeirri gerö, sem þar er sýnd.
Þórsmerki er ekki sama
Þórshamar. —fLögrétta).
En
sem
Freysteinn Jónsson.
Dáinn 17. Marz 1914.
Svona geyst þig sárið tók,
sorgin þeysti í ranninn;
lítill neisti, er líSan jók,
lagði hreystimanninn.
Við æfi þjarkið öll gaf raun,
ei var kjarkur skorinn,
um lysti-“park” og logbrend hraun
lágu marka sporin.
Löngum glettinn lék sér aS,
lundina þétta bar hann,
hjartað á réttum hafði stað,
í hættu er settur var hann.
Beint á vanga beitti og skar
boða stranga kífsins,
ef í fangiS ágjöf var
í öldugangi lífsins.
Tók með léttu tímans skeið,
tveggja réttur maki;
mörgu þéttu lyfti á leiS
landnáms Grettistaki.
vcrff aö fá þau. BráSum er hönd
mín köld. Og sál min getur ekki
framar mætt neinni annari sál gegn-
um höndina. Getur ekki fundiS til
ástar hennar og saklausrar samúöar.
Eg verff aö fá þessi handtök, — verS
að taka i svo margar hendur sem eg
fæ yfir komist, áSur en eg nú hverf
ofan i gröfina.”
í sögunni “Móöir snillingsins’, er
kont út i “Nýjum kvöldvökum”, er
þvi lýst hvernig maöur kvaddi stúlku,
og stóð þá aö vísu einkennilega á.
Stúlkan segir sjálf frá: ”Og svo tók
hann i hendina á mér, hlýtt og mjúkt,
ekki meS venjulegu handtaki, en
lagði þumlafingurna hvern í annars
greip og hönd utan um hönd.” (Bls.
280, 4. ár).
Eftir öðrum dæmum man eg ekki
í íslenzkum skáldsögum. En GuS-
niundur HannesSon hefir vel lýst séra
Matthíasi Jochumssyni meS þvi
hvernig hann heilsar:
“ÞaS eru engir kaldir, grannir
fingurgómar, sem rétt er tylt í hendi
manns, þegar hann heilsar, heldur
er þaS heill, hlýr og mjúkur hramm-
ur, sem grípur um hendina og skek-
ur hana vingjarnlega og innilega.”
Og aS séra Matthías kann sjálfur aS
meta hlýtt handtak, sést á því aS hann
hefir byrjaS kvæði til Otto Wathne
meö orðunum:
“Þökk fyrir handslagið hlýja.”
Ellen Key lýsir ágætlega frá þess-
ari hliö tveim vinkonum sínum, Sonju
Kovalevsky, rússnesku skáldkon-
unni og stærSíræÖingnum, og Anne
Charlotte Leffler, sænsku skáldkon-
unni:
"Þegar Sonja heilsaöi, rétti hún
höndina snögt, fyrirvaralaust, og
mjóir, viökvæmir fingurnir kiptust
aftur úr greip viStakanda fljótt eins
og fug! slægi væng; hin örlynda, til-
finninganæma kona var öll í því
handslagi. Aftur á móti kom róleg
geðþekni fram í því hvernig Anne
Charlotte bar sina fögru arma með
liprum úlnliöum og vel Iöguðum mjó-
urn og hvítum höndunt; þegar hún
heilsaði rétti hún fram höndina meS
einskonar yrirvara, en sú hönd hvíldi
mjúkt og fast í viötakandans, þegar
hún einu sinni var komin þar.”
Alexander Kielland gefur og furðu
ljósa hugmynd um Skipper Worse,
meö því aö segja frá því hvernig
Garman konsúll á leiöinni út t skip-
iö bjó sig undir aS heilsa honum r
“Garman konsúll brosti og svaraöi
kveðjunni, og um leiö dró hann i
laumi hringana af hægri hönd sér,
því að hann þekti handtakiö hans
Jakobs Worse, þegar hann kont úr
'ferS.”
í “Boken om Lille Bror” lætur
Gustaf ' af Geijerstam mann ]ýsa
því hvaö hann mundi af þvt er
hann sá konuna sína t fyrsta sinn:
“Þegar eg var farinn frá hentn', voru
ntér í minni tvö fttrSu stór og djúp
augu. Annars man eg aS eins eftir
svörtum skinnkraga, löngum svörtum
hönskutn og handtaki, sem gaf snögg
og sterk áhrif af einhverju hrein-
skilntt, vakandi og sönnu.”
ÞaS er ekki undarlegt, að Helen
Keller, blinda og heyrnarlausa kor,-
an fræga ,sem talsvert hefir veriö
skrifaS ufn á íslenzku í seinni tíð,
hefir manna bezt ritað um það hvern-
ig maðurinn lýsir sér í handtakinu.
Hún segir meðal annars:
“Ástúölegri hönd gleymi eg aldr-
ei. Eg man í fingrum mér hinar
stóru hendur Brooks biskups fullar
af ástúS og gleði hraustmennisins.
Heyrnarlaus og blindur maður, er
tekur í hönd Jeffersons, rnundi í
henni hafa séS andlit og heyrt vina-
lega rödd ólika allra annara sem
hann þekti. Hönd Mark Twains er
full af rælni og skringilegustu gletni,
og meöan tnaSur heldur í hana,
breytist gletnin í samúS (og dreng-
skap”.
Þó handtakiö sé Hklega sú kveöj-
an, sent lýsir manninum bezt, þá
mun hver sem hugsar um það finna,
að hinar kveðjurnar geta lika einkent
mennina. Út í það ætla eg þó ekki
að fara í þetta sinn. Tilgangi mín-
um er náS, ef mér hefir tekist að
ættirSu atS fóna til okk-
ar og láta umboösmann
koma heim til þin og
sýna þér allar þær teg-
undir sem við röfum.
G68 girCing borgar sig
betur en flest annaS er
þö getur lagt peninga I;
ekki einungis a8 þaS
fegri heldur eykur og
verSmæti eignarinnar.
VerSskrá vor og sýnis
bók kostar ekkert.
i - ■ . . » 111 i ' „ú
I . ■ . » 4 rr'ffl a d t 2 |
£

The Manitoba Ancor Fence Co., Ltd.
Henry og Beacon Streets
Phone: Garry 1362
WINNIPEG
Islenzkan.
Islenzk tunga! stálið sterka,
stælt við rnargra alda föll,
harpan dýrstu hetjuverka,
lirein sem jökulfjalla mjöll,
gegn um stríð, sem örlög ólu,
ís og helsi, fár og bál, \
glóðir þú sem gull við sólu,
guði vígða feðra mál!
Tungan geymir fögur fræði
fóstuirlands í norðursæ,
þar sem hetjur kváðu kvæði
krafti fylt, með snilli blæ;
gegnum þing og þrætumálin
þungt sem fall um hrannar lá
þrumdi mál—þar stungu stálin—
stórra drengja vörum frá.
Lítum yfir liðna daga
landsins okkar, þraut og stríð,
gull og stál frá strengjum Braga
stráði ljósum alla tíð:
Margur hefir vel að verki
víikað fram á hinsta kvöld,
'til að lyfta málsins merki,
mögur þó að hlyti gjöld.
Meðan Islands eldar brénna,
upp sé fornu merki lyft;
látum málsins kraft oss kenna
kvæða snild og andagift;
höldum fast, í göfgu gildi,
gimstein þeim, er sagan ól.
Heilög rún á skærum skildi
skíni gegn um liúm og sól.
M. Mar kússon.
f
-f
♦
f
f
♦
•F
•F
•F
•F
F
F
f
•F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F F F- F F
fffffffftfffFff
Til frú Guðrúnar Jónasson
Stórgæzlum. ungtemplara.
VINARKVEÐJA
18. apríl 1914.
í skínandi sólheiöi vestur um ver
í vaggandi hraSbyri fleygið þig ber, —
meö fegurstu árnaöaróskum á leið
þér íslenzkar vordisir fylgja’ út á skeiö.
Vér þökkum þér komuna’ á hrímlancliS lieim
og hugþekku dvölina’ á stöðvunum þeim,
er einbeitt og hreinskilin, hugstór og djörf
þú helgaSir ótrauö þin blessunarstörf
MeS áhugans lýsandi ársól í hug
gegn áfengisbölinu vanst þú af dug, —
þú varst ekki steínuhvik, stöðug og trú
meS stálkrafti ósérplæg fram sóttir þú.
En kærust og þörfust þú æskunni ert,
sem ófarna leiS hefir bjarta þú gert, —
þú vakir sem móöir á barnanna braut
og beinir þeim hamingju og farsæld í skaut.
GuS blessi þinn veg, — þó að vér höfum mist
þig vestur um stund, aS þú komir sem fyrst
til bamanna’ og vinanna aftur, þaS er
sú ósk, sem vér felum nú gæfunni’ og þér!
Guðnt. Guðmundsson.
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
♦•FFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFF
einn af þráSunum sem mannlífið
hefir verið ofið úr síöan sögur hóf-
ust, einn af þeim þráðum er tengja
mann viS mann og bera boS frá sál
til sálar. Og eru ekki kveðjurnar,
þegar aö er gáö, ímynd lífsins sjálfs?
Er þaS ekki saga okkar allra, aS hitt-
ast og skiljast, heilsast og kveðjast
—finna um stund dularfulla návist
lifandi sálna, sem óðar en varir
hverfa aftur inn í rökkriS og skilja
vekja athygli yðar á því, aö þessi eftia í endurminingunni hver sinn
hversdagslega athöfn, kveöjan, er einkennilega óm, sælan eða sáran?
Er þaö ekki satt, sem skáldiS
kvaS: /
“Sem gnoöir er mætast í myrkrum
og mælast viS eina svipstund,
—eitt merki, eitt hljómandi hróp,
sem hverfur i fjarlægð og nótt,
vér hittumst á hafi lífsins.
förum hver fram hjá öðrum og
kveðjumst,
— eitt augans kast og eitt orð,
og alt verður myrkur og þögn.’’
Guffm. Finnbogason.
— Skírnir.