Lögberg - 17.09.1914, Qupperneq 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 17. SEPTEMBER 1914.
LÖGBERG
GeflB út hvern fimtudag af
The Columbia Press, Ltd.
Cor. Willlam Ave &
Sherbrooke Street.
Winnipeg. - - Manitoba.
KRISTJÁN SIGURÐSSON
Editor
J. J. VOPNI.
Bnsiness Manager
Utanáskrift til blaCsins:
The COLUMBIA PHESS, Ltd.
P.O. Box 3172 Winnlpeg, Man.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG,
P.O. Box 3172, Winnipeg,
Manitoba.
TAI.SIMI: GARRV 2156
Verð hlaðsins : $2.00 uni árið
Skólinn.
Nálega jafnliliða því, að
byrjað var að lialda uppi
kirkjulegri þjónustu méðal vor
hér vestra, var farið að hugsa
til að vinna sið því, að koma
upp skólastofnun fyrir íslend-
inga. Síðan liefir í meir en
mannsaldur verið unnið ósleiti-
lega að því máli. Margir af
beztu mönnum meðal vor hafa
lagt á sig erviði og fyrirhöfn
til að greiða fyrir því. Al-
menningur hefir sýnt góðan
liug til Jiess, og þeir ekki sízt,
sem mest hafa borið fvrir
brjósti framtíð íslendinga hér
í álfu. Nú er skólinn tekinn til
starfa, og býður öllum íslenzk-
um mönnum, konum og körl-
um, sem á mentun hyggja, að
koma og njóta hennar þar. Það
er mikils virði fyrir aðstand-
endur nemenda utan úr bvgð-
um, sem senda börn sín til
náms í bæinn, að vita af þeim
undir umsjón og handleiðslu
þeirra manna, sem öllum oss
eru að góðu kunnir. Kennar-
ar skólans eru viðurkendir
Iiæfileikamenn, ekki eingöngu
vel til starfsins fallnir fyrir
lærdóms sakir, heldur jafn-
framt sérstaklega vel hæfir til
kenslu ungdómsins og um-
gengni við hann. Það má reiða
sig á, að kenslan f skólanum
stendur í engan stað á baki
því, sem í samskonar skólum
hérlendis gerist. Kröfurnar
til nemendanna eru engu
minni, tilsögnin án alls vafa
engu síðri, og enn er það að
telja, sem ætti að ríða bagga-
muninn, að andinn í skólanum
er ákjósanlegur. Góðu innræti
og góðum siðum er þar skipað
liátt sæti. Sá sem lengst vjinn
og drýgst að því, að hrinda
skólamálinu vor á meðal í
framkvæmd, bar {)<ið jafnan
fyrir brjósti, að skólinn yrði
vel kristinn og vrel íslenzkur.
Þeirri stefnu verður áreiðan-
lega fj'lgt; þess verður við
leitað, að lialdii þar á lofti því
sem göfugast er í kristninni og
bezt í íslenzku þjóðerni. Það
markmið er fagurt og háleitt,
og er öllum góðum fslending-
uin sæmilegt að leggja því lið.
Annars staðar í blaðinu má
lesa ávarp frá stjórnanda skól-
ans, séra Rúnólfi Marteins-
sjmi, svo og reglugerð hans og
upptalning á lærdómsgreinum.
Af því geta allir séð, hve víð-
tæk kenslan er, og nöfn kenn-
aranna eru fullkomin trygg-
ing fyrir því, að liún verði vel
af hendi levst.
Tvær tillögur.
Almennur fundur Islend-
inga hér í borg hefir í einu
hljóði samþykt aðgerðir af
vorri hendi til samvinnu við
aðra borgara landsins í þeim
vanda, sem nú er að hendi bor-
inn hinu brezka ríki. Þátttaka
vor vildi fundurinn að væri
með tvennu móti: fjárfram-
lögum til þeirra sjóða, sem
þegar eru myndaðir til liðsinn-
is og hjúkrunar, og stofnun
sjálflioða liðs flokks, er Islend-
ingar einir væru í. Tillagan
viðvíkjandi hinu fyrra atriði,
borin upp og rökstudd af Dr.
Brandson, hljóðar svo:
“Vegna þess, að það er ekki
að eins borgaraleg og þjóð-
rœknisleg skylda sem lieimtar
að skyldulið þeirra, sem nú
eru lagðir út á vígvöllinn til að
berjast fyrir land og þjóð, sé
forðað frá örbyrgð og skorti,
heldur er það líka kristileg
skylda allra manna að bæta úr
böli annarra eins langt og
kringumstæður leyfa, þá skor-
ar þessi fundur á alla Islend-
inga í þessum bæ að leggja
fram eftir efnum í þjóðræknis-
sjóð þann, sem Winnipegbúar
eru nú að stofna, og vonar
sterklega að tillög íslendinga
í Winnipeg verði svo rífleg, að
um þau muni verulega, og
verði þannig góðu málefni til
verulegs stuðnings og þeim
sjálfum til sóma.
“Enn fremur vill þessi fund-
ur skora á , alla íslendinga,
bæði í Winnipeg og annarstað-
ar, að gerast meðlimir í hinu
alkunna og alheims liknar-
starfsemis-félagi, The Red
Cross, undir hvers umsjón
niörg hundruð manns nú starfa
nieð það eitt fyrir augunum að
bæta eftir megni úr þvi hörmu-
lega ástandi, sem nú á sér stað
á þeim svæðum, sem hafa orð-
ið fyrir því óláni að verða aðal
orustuvöllurinn í þessu stór-
fengilegasta stríði, sem heim-
urinn hefir séð, að bæta úr á-
standi, sem er svo ömurlegt að
vér, sem hér búum, getum
naumast gert oss neina veru-
lega grein fyrir.’’
Uppástungan um liðstyrk af
vorri hálfu, borin fram af Mr.
II. M. Tlannesson, var á þessa
leið:
“Þessi fundur ályktar, að
vér Islendingar í Winnipeg
eigum nú þegar að stofna
sjálfboðaliðs-flokk, og að sá
flokkur sameini sig einhverri
af þeim herdeildum sem mynd-
ast hafa hér í borg.’’
Málið er með þessu komið á
þann rekspöl vor á meðal, að
sómi vor liggur við, að lilut-
takan af vorri hálfu verði
myndarleg. Það sem vér leggj-
um fram, má hvorki koma svo
seint, né vera svo smátt, að
þjóð vorri verði til vansa. Is-
lendingum var aldrei ætlandi
að draga sig í hlé, þegar sam-
borgarar þeirra keppast við
að ganga undir þá byrði, sem
borgaraskyldan heimtar af
þeim, og það er ekki umtals
mál, að afskifti þeirra af þessu
máli verða samboðin því áliti,
er þeir bafa aflað sér sem
borgarar í þessu landi. Ef ein-
stakir menn finnast vor á með-
al, sem eru mótfallnir stri'ðum
yfir höfuð, og ef svo skyldi
vera, að nokkrir séu til, sem
hafa ýmigust á því stríði, sem
nú stendur yfir, þá ber þeim
að gæta þess, að nú er á hólm-
inn komið, og að sá getur ekki
skoðast sem góður þegn, sem
skerst úr liði við land sitt og
þjóð, þegar í raun rekur. Hið
brezka ríki hefir verið knúð í
þennan hrikaleik og skilst á-
reiðanlega ekki við hann fyr
en yfir lýkur. Þegar svo al-
varlega stendur á, tjáir hvorki
hálfvelgja né bollaleggingar
út í bláinn, heldur snúast með
einliuga samþykki að þeim ráð-
um, sem upp eru tekin, og að
rösklegri framkvæmd þeirra.
Hvar er gróðinn?
ferð eigna þess svo búmann-
leg og forsjáleg, að þeir, sem
trúað hafa, liljóta að vrakna við
vondan draum. Þegar á reyn-
ir, er fylkissjóðurinn tómur.
Þegar mest liggur á, er fylkis-
stjórnin fyrst af öllum til að
liætta við opinber verk og
snara verkamönnum út á klak-
ann. Hvað er orðið af öllum
gróðanum, sem svo mikið hef-
ir verið látið af? Það hefir
verið látið klingja á öllum
kjörfundum, að stjórnin hafi
grætt svo miljónum skiftir
fyrir fylkið. Hvar eru þær
miljónjr t Roblinsitjórninni
kom það vel í svipinn, að menn
fengu um annað að hugsa lield-
ur en fylkispólitík, að afstöðn-
um síðustu kosningum. Hitt á
nú eftir að sýna sig, hve far-
sælt henni reynist að almenn-
. ML'MI
THE DOMINION BANK
8Ur KDMCND B. OSI.EK, M. P., Prea W. D. MATTHKWS .TW-rm
C. A. BOGERT, General Manager.
Uppborgaður liöluðstóll .
Varasjóður og óskil’tur ágóði
$6.000,000
$7,750,000
SPARISJÓÐSDEILD
er 1 sambandi við hvert útibú bankans, og má leggja 1 þann
sparisjóð upphœðir er nema $1.00 eða meiru.
þaS er öruggur og hentugur geymslustaður fyrir penginga
yðar.
NOTKE DAMK BBA.NCU: C. M. DENISON, MaoaKer.
SELKIBK BBANCH: J. OBISOAI.E, Maosfer.
ingur rekur sig liraparlega á
fjársóun liennar
liyggjuleysi.
Vilhjálmur Stefánsson
og hans menn.
komnar af því, aö
i
Herchel
vor leiö.
og ritað um þessa borg og sárt aftur dæmafátt áhlaup gegn við-
þætti að sjá af henni, þá haföi hún |laicu menningar og friðar meðal
ckki mikiili fegurð fyrir að fara. ,
í u f-A, mannkvnsins.
I eldri hluta hennar var fatt, sem ;
vekti auganu yndi, mToar og krók-1 Ekki hef eg sótt eftir hinni stór-
óttar götur, ellileg hús, fremur kostlega skaðvænu styrjöld. Alla
óþokkaleg stræti og fólkið var tíð hef eg fylgt því að friður héld-
þunglamalegt og dauft. 1 nýrri jS{ Ráðgjafar mmrr kostuðu
hluta borgarinnar voru götumar kapps um aS afnema þær orsakir
breiðari og_ hreinlegri _og bemni.| sem ófriðnum ollu, svo og að sefa
En sá galli fylgdi þeim, eins og missætti er ekki tók til ríkis míns.
og fyrir- öllum öörum nýmóðms götum, að jvf eg ]iefði staðið hjá, þegar rofin
þær voru tilbreytingarlausar, og voru heit við riki mitt, þegar land
því leiðinlegt að fara um þuer. | f5elgja var fótum troðið, borgir
Louvain lifði á fornri frægS. | Jjeirra. lagðar í eyði og sjálfstæðu
Hennar er einkum saknað vegna þjóðlífi Frakklands lá við tortýn-
fornmenjanna. sem glatast hafa ' ;ngi þá hefði eg glatað sæmd minni
með henni. | og 0furselt til glötimur frelsi ríkis
Þessi borg stóð í Brabant fylk- j míns og allra manna.
Fréttir eru komnar af þvi, að ^ inu. hér um bil 18 mílur austur, y/fér er það fagnaðar efni, að
Vilhjálmur fór frá Martin höfða,1 frá Brussel. Hún var um eitt skeið an;r partar ríkis míns fylgja mér
ekki lagt frá Herchel eyjum ein af mestu borgum þar um slóð- aS málum i þeirri stefnu, sem eg
þann 22. marz í vor leið. Hann ,v \'oru þar stundum um 200.000 hef upp tekið.
hafði þrjá menn með sér, einn ibúar. A fimtándu og sextándu Að halda trúlega gefin heit og
sleða með sex hundum, byssu og I óld voru þar oft árlega um sex l0f0r« er landstjórnarmenn og
skotfæri. Nokkrir menn fylgdu j þúsund stúdentar, sem stunduðu þjóðir hafa fest með sér, er siður
honum áleiðis, af liði hans ,um 40 þar nám. En íbúamir hafa löng-( Stórbretlands frá fornu fari og alls'
mílur, norður eftir ísnum. Þegar Um verið óróafullir. Hefir það ríkisins.
þeir skildu við Vilhjálm, hélt hann j orðiö til þess, að borgmni hefirj Degnar mínir í þeim rikishlutum
beint í norður, kvaðst mundu halda ’ “ " '
þeirri stefnu i 15 daga, fara þá
austur á bóginn, áleiðis til Banks
Land. Á þeirri leið hugsaði hann
sér að finna land1 það hið ókunna,
er hann og aðrir norðurfarar hafa
talið víst að þar nyrðra mundi
vera. Hann lét þá skila til Dr.
Andersons, síns gamla félaga er
hann setti yfir leiðangurinn, að
senda skip til Banks lands og skilja
þar eftir vistir, ef hann skyldi
þangað bera, sem hann ætlaði sér.
Þrír menn héldu norður með Vil-
hjálmi, og nefnast þeir S'tocker,
Storkerson og Ole Anderson. Litið
höfðu þeir með sér af vistum, ætl-
uðu að lifa af veiði sinni á isnum.
Svo er sagt, að mjög snemma hafi
ísinn leyst þar í vor, seinni part
t
t
t
t
t
t
t
l
t
t
t
t
í
4
I
t
t
NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRIFSTOfA í WINNXPEG
Höfuðstóll (Iöggiltur)
Höfuðstóll (greiddur)
$6,000,000
$2,860,000
STJÓRNENDUR:
Formaður Str. D. H. McMILI.AN, K.C.M.G.
Vara-íormaður - - - - - - Capt. WM. ROBINSOX
Slr D. C. CAMERON, K.C.M.G., J.H.ASHDOWN, H.T.CHAMPION
W. J. CHRISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL
AUskonar bankastörf afgreidd. — Vér byrjum relknlnga vlð ei*-
stakllnga eða fclög og sanngjarnlr skllmálar veittlr.—Ávísanir seldar
tU hvaða staðar sem er á tslandi.—Sérstakur gaumur gefinn sparl-
sjóðs innlögum, sem byrja má með elnum dollar. Rentur lagðar
við á hverjum sex mánuðum. T
T. E. TtlORsTElNSOJN, Ráðsmaður. t
Cor. William Ave. og Sherbrooke St. Winnipeg, Man. +
April mánaðar, og þykjast menn
af því vita, að ólíklegt sé, að Vil-
hjálmur hafi komið fram ferðinni.
En þó að ekki hafi spurzt til hans
siðan, þá þarf ekki að óttast um
hann af þeirri ástæðu. Hann er
svo vanur svaðilförum, úrræða-
linignað svo að þegar hún var|er sjálfstjórn hafa, hafa sýnt það
eyðilögð, voru þar ekki nema rúm- ’ áþreifanlega, að þeir veita einhuga
ir f jörutíu þúsutld íbúar. En ráð- ^ samþykki þeirri alvarlegu ákvörð-
húsið, kirkja hins heilaga Péturs, un sem nanðsyn útheimfi að tekin
fomgripasafnið og aðrir aldnir, V;gri. prg er svo kunnugur af eig- j
munir voru svo dýrmætir í augum ;n raun hollustu og trúlyndi þjóð-
hins mentaða heims, að hann fær ian(ja minna fyrir handan höf, að
aldrei beðið þess bætur, að nú er, eg þykist mega vænta þess, að þau
komið sem komið er. j fns]ega leggi fram krafta sína svo
- ■ ' og þoli þær þrautir sem stríðinu
” ' fylgja- Peir hafa boðið mér þjón-
Liege stendur í samnefndu hér- ustu sína og liðsinni í fjárfram-
aði nálægt 56 mílum austur frá 'ögum svo rikulega, að mér þykir
Brussel. Hún stendur í ljómandi! stórra þakka vert, og gott þykir
fögrum stað á bökkum Maas ár- i mér að geta sýnt öllum heiminum,
innar. Eldri hluti horgarinnar er | að þjóðir mínar handan við höf
að sunnanverðu við ána; þar eru eru öruggar, ekki siður en Bret-
hin gömlu hervirki, sem nú hafajlands þjóð, til þess að halda réttu
orðið fræg enn á ný og
gamlar merkisbyggingar.
aðrar
Hinu-
máli til sigurs.
Canada land, Astrana
megin við ána er yngri hluti borg-1 Zealand hafa fengið mér
og
New
hönd
arinnar
með
sinum
Öllum er vitanlega mest um
þtið hugað, að einhver úrræði
verði fundin til að bjarga fylki
voru úr þeim fjárkröggum,
sem stjórnin er í, og fylkisþing
er saman kvatt til að yfirvega
Stjórnin virðist ekki liafa
fundið annað ráð en það, að
leita á náðir sambandsstjórn-
arinnar, fara í landssjóðinn.
Ur því í vandræðin er komið,
verður að taka hjálpinni þakk-
samlega, hvaðan sem lnin kem-
ur. En jafnframt er sannar-
lega tilefni til að íhuga, livað
til þess kemur, að fylkissjóð-
urinn er tómur. Það hefir
verið látið svo mikið af fjár-
stjórn fjdkisstjórnarinnar, að
undanförnu, hagur fylkisins
átti að vera svo blómlegur, láns
traust þess svo bjargfast, með-
virkjum. | yfirráð yfir sjóflota þeirra og hafa
|>eir þegar orðið ríkinu að góðu
liði.
Mikið leiðangurslið er verið að j
húa í Canada, Ástraliu og Nýja
Sjálandi, til herþjónustu á vígvelli,
Sambandslönd Suður-Afríku hafa
þólskum kirkjum. Hefir þeim leyst af hólmi alt brezkt lið þar í
verið breytt og við þær bætt öld landi og.tekið að sér að reka her-!
eftir öld. Er i sumum þeirra \ mannlegt erindi og þýðingarmikið,
sem hann kemur fram fyrirætlun geymchr faseg;r og dýrmætir smíð- ríki voru næsta þarflegt.
sinni eöa ekki. j isgripirigergir af rnikilli list. J Newfoundland hefir aukið um
Þess er oft áður getið. að Karluk, Liegé steúdur í mjög nrklu lielming það varalið, er það leggur
aðalskip \ ilhjálms, er hvarf hon- námuhéraöi; eru ]>ar grafin kol, j til flotans og sendir lið til her-
um með undarlegu móti fyrir|hjý Dg. j,jnk 0g j^rn hr jörðu. 1 stöðva, að taka þátt í orustum.
Alaska strönd í fyrra liaust,1 Liggur kolalag undir hænum og! Fm Canada landi og hinum ein-
strandaði fvrir norðan Siberiu. anni Fyrir rúmum tjörutíu árum stöku fylkjum þess eru stórar og
Skipstjórinn Bartlett, komst á skip unnu yfjr tuttugu ])úsund manns í velþegnar gjafir á leið komnar, er
með einhverju móti, og til Nome, kolanámum í fylkinu. Rauðablástr- l>æði sjóliði mínti og landher má^
Alaska. Þaðan var sendur gufu- ar eru þar £ annari hverri þúfu að gagni koma, svo og þeim er
hátur Bandaríkja stjórnar, Lear , og skotvopn fra Liege eru kunn j bágt eiga á Bretlandi, því að bág-
indi eru vis að fylgja stríðinu. I
Öll min lönd fyrir handan höf ^
hafa þannig sýnt mjög áþreifan-
lega að rikið stendur á einum
grundvelli, hversu ólíkt sem þau
kunna að vera sett og fjarlæg hvert
öðru.”
Annað ávarp, þessu líkt, hefir
konungur birt fyrir þegnum sínum
á Indlandi.
Margar brýr liggja ytir ána. Var
sú elzta bygð á áttundu öld, en
injög er hún nú ólik því sem hún
var í upphafi, eins og nærri má
geta. í Liege er mikill fjöldi af
góður og harðger, þar að auki for- morg hundruð ára gömlum ka-
sjáll og reyndur í norðurförum, að 1
full ástæða er til að vænta þess að
hann skili sér heilum á húfi, hvort
Bergbúar.
að vitja skipbrotsmannanna, í llm anan heim Ibúamir voru,
sumar, og var Bartlett með skipi fvrir umsátina nálægt 220,000.
því. En svo fóru leikar, að skipið ____________
kom aftur erindisleysu, fékk sér
kol og hélt af stað á ný. Daginn j
eftir hélt annað skip frá Nome í ----
sömu erindagjörðum, gert út af1 í Worcestershire á Englandi er
norrænum manni, flugríkum, að klettabelti nokkurt nálægt hundr-
nafni Linderberg, aldavini Vil- að feta hátt. Hafa tvö herbergi
hjálms. Pör þess var búirt með! verið höggin út í klettinn; er það
uinum beztu föngum, valið lið, nú sem stendur bústaður gamalla
vistir nægar til árs, ef skipið hjóna. Ekki vita menn með vissu,
skyldi lenda í ís, og alt annað að hve gamall þessi bústaður er, því
því skapi. Af því skipi segir ekki j löngu var hann til orðinn fyrir
að sinni. En hitt skipið, Björninn, minni þeirra er nú eru uppi.
kom nú aftur eftir viku útivist með Samskonar berghýsi er þar ekki
átta skipbrotsmenn af 14, er vísir all langt frá og haia forfeður
áttu að vera á þeirri eyði ey, sem j þeirra sent nú dvelja þar átt þar
kend er við Wrangel. Þrír voru heima mann fram af manni í meira
dauðir í millitíðinni, og hafði einn en hundrað ár. Og þegar hinn
þeirra skotið sig, norrænn maður, j fyrsti þeirra langfeðga kom þang-
eftir nafninu að dæma. Af hinumjað, var það talið gamait. Þá er
segir ekkert, né heldur af þeim 16,! klettur hins heilaga Antonius ekki
er viðskila urðu við þá, því að alls ] síður merkilegur. Hann er nokkur
voru skipverjar þrjátíu á Karluk. hundruð faðma ummáls og dregur
nafn af munkum sem dvöldu þar
á sextándu öld. í þeim kletti eru
fimm herbergi. Það er mælt, að
])essi klettur hafi verið manna bú-
staður síðan á tíundu öld.
Merkar borgir.
Louvdm.
Fáar borgir hafa orðið eins
frægar og Louvain siðan styrj
öldin mikla gaus' upp. nema
ef vera kynni Liege, fyrir hina
þrautseigu vörn sína. Svo hræði-
legar voru aðfarir Þjóðverja í
þeirri borg, að þær hafa vakið
hrylling um heim allan. Flest
blöð láta sér ekki nægja, að flytja
fregn af þeim atburðum er þar
skeðu, í fréttadálkum sínum, held-
ur flytja þau einnig langar rit-
stjómargreinar um eyðilegging
borgarinnar. Louvain er nú sem
stendur ekki til, og verður því að
tala um hana í liðinni tíð.
Þótf svona mikið hafi verið rætt
Ávarp konuDgs til
þegna sinna.
Konungur vor, George 5., hefir
sent þegnunt sínum konunglega
kveðju sína, lýst þokka sinum á
því hve vel þeir hafi brugðist við
nauðsyn ríkisins og hljóðar ávarp
það sem fylgir:
“Um nokkrar síðastliðnar vikur
hafa allar þjóðir í riki minu, bæði
heima fyrir og fyrir handan höf,
gerst til þess með einu samþykki,
að snúast gegn og brjóta á bak
Gamalmennahœlið.
Niðurl.
Fjórða ástæðan hvers vegna vér
vildum hafa andlegu umsjónina að-
allega á vorum höndunt var sú, að
vér, en ekki Unítarar, leggjum
áherzlu á kristilegan undirbúning
undir dauðann. Þetta gamla fólk
er búið að lifa og á litið annað
eftir en að deyja. Þess vegna mælti
öll sanngirni með því, að vér fengj-
um að búa það undir andlátið.
Sé ágæti Unitaratrúarinnar nokk-
urt, þá er það aðeíns fyrir lífið,
en ekki fyrir dauðann. Sú trú
kennir það sama, að því er breytni
snertir, sem evangeliskur kristin-
dómur yfirleitt kennir. Siðfræði
beggja trúarbragðanna er hin sama.
Aftur er trúfræði þeirra gagnólík
vorri trúfræði. Unitarar trúa ekki,
að evangeliskur kristindómur sé
hættulegur fyrir eilífa velferð
manns. Þeir trúa þvi að vér
frelsumst eins og þeir sjálfir. Þess
vegna gat það ekki verið neitt
samvizku spursmál fyrir þa, aS
gefa oss eftir dauðaundirbúning
þessa gamla fólks. Það mundi,
eftir þeirra trúarskoðun, alt frels-
ast, hvort sem nokkur sérstakur
undirbúningur undir dauðann væri
viðhafður eða ekki. Fyrir oss gat
það aftur á móti verið stórt sam-
vizku spursmál, að leyfa Unítörum:
að undirbúa þetta gamla fólk und-j
ir dauðann, dóminn og eilífðina. |
Vér trúum að sáluhjálp mannanna
sé i Jesú Kristi og i honurn einum.!
Sá sem neiti þessu sé í voða hættu
að glata sálu sinni. Auðvitað hef-
ir enginn kristinn maður. hvorki j
kennimenn né aðrir, nokkurn rétt
til, né heldur löngun til, að segja
að þessi eða hinn sem hann heyrir
sagt að sé Unitar, muni glatast,
því dómsvaldið er ekki hjá oss
heldur hjá guði. Þar til og með
er það víst. að sanntrúaður mað-
ur, hvað svo sent hann hefir kall-
að sig, hvort sem það er Unitar
eða eitthvað annað, sem mitt í
dauðanum, jafnvel í miklum trú-
arveikleika, kastar sér i náðar-
faðm guðs í Jesú nafni, að hann
frelsast. Það er Jesú nafn en
ekki styrkur trúarinnar hjá ein-
staklingnum deyjandi sem frelsar,
aðeins að neisti trúarinnar sé svo
vel lifandi eða lifni svo vel við, að
ntanni veitist náð til að tileinka sér
frelsið i Jesú Kristi, þó það sé alt
frá manns eigin hendi í mesta
veikleika. Aftur er það víst, að
sá sem deyr forhertur í vantrú
sinni, getur ekki átt nokkra von
unt frelsun. Eru því allir sem af-
neita Jesú Kristi staddir í hinni
mestu hættu. Alveg óvíst hvort
þeir hinir sömu vilja brjóta svo
odd af oflæti sínu að þeim verði
frelsunar auðið. Hefi5i það því
verið óhæfilegt atliæfi af oss að
gera sáluhjálp gairúa fólksins 1
hælinu fyrirhugaða að leikspili,
eða stofna sálurn þeirra í voða með
því að levfa þar hindrunarlaust
ósannan og handónýtan trúarlegan
boðskap. Má það vera einstök
sljóskygni ef nokkru kristnu fólki
virðist sem á því hefði verið skift-
andi, að fá ofurlítið ríflegar á
borð gamalmennanna og nokkrar
fleiri flýkur til að hylja líkamlega
nekt þeirra, gegn því að svo eða svo
mörg þeirra yrðu leidd út á and-
lega og eilífa glötun. Ekki að
landar vorir, Unítararnir, mundu
gera þetta af mannvonzku eða var-
mensku, því margir þeirra eru
góðir menn og ágætir drengir, I
heldur mundi sá illi og ósanni!
boðskapur, sent þeir flytja, koma
þessu til leiðar. Margfalt betra að
liafa ekkert hæli fyrir gamalmenni
vor, en stofnan sem yrði að búa
við slíka kosti.
Þama hefi eg nú skýrt frá aðal
ástæðunum fyrir þvi hvers vegna
vér vildum fá mest af umráðun-
um yfir guðræknisiðkunum gamal-
mennahælisins. Sem kunnugt er
var kröfu vorri þverneitað.
Ástæðan fyrir ]>eirri neitun var
sú. að ef Unítarar féllust á til-
lögu vora i þessu máli, þá voru
þeir, með því að fá oss meginhluta !
andlegu umsjónarinnar i hendur,!
um leið að viðurkenna að þeir
hefðu eitthvað óæðri boðskap en
vér fram að bera. En engin slík
játning, beinlínis né óbeinlinis, gæti
komið til 'mála. Buðum vér þá,
að þeirn skyldi heimilt að auðlýsa
eins vitt og langt eins og þeim
sýndist, að þeir gæfu oss andlegu
umsjónina, eða mestan hluta henn-
ar, eftir, ekki af þvi að þeir álitu
Sinn boðskap í nokkru lakari en
vom, heldur einungis til sam-
komulags og friðar. En það var
eins og að höggva i harðan klett.
Engin minsta tilslökun. Umhugs-
unin um þá virðing sem þeir gætu
hlotið af ntáli þessu virtist sitja
alveg í fyrirrúmi. Ekkert mátti
gera sem líklegt væri að varpa
skugga á virðing þeirra. Kom oss
því til hugar, að bjóða þeim boð
er aukið gæti virðing þeirra. Það
boð var, að Unítarar skyldi fá að
hafi jafnmarga menn í stjórnar-
nefnd hælisins sem kirkjufélag
vort hefði, þrátt fyrir það að þeirra
flokkur er ekki nema lítið brot á
móti kirkjufélaginu, þó það sé líka
fáment og smátt, borið saman við
önnur hérlend kirkjufélög. Hefðit
þeir þá miklu meiri umráð yfir
hælinu hið ytra, en þeim bæri með
réttu. Gæti sá virðingarauki full-
komlega vegið upp á móti því að
gefa oss meginhluta andlegu urn-
sjónarinnar, ekki sízt þegar þeir
máttu þar til og auglýsa öllum
heimi, að þeir gengju að boði voru,
eða gæfu oss eftir kröfu voru, ein-
göngu sökum samkomulags og
friðar, en ekki af því að þeir álitu
sinn trúarboðskap í nokkru óæðri
en þann boðskap er vér flytjum og
boðurn.
En alt kom fyrir ekki. Virðing-
in í augum almennings var þeim
fyrir öllu. Og engin virðing gat
jafnast við þann heiður að mega
reka trúboð í hælinu óhindraðir
þegar þeim sýndist. Og þeirhöfðu
að vissu leyti þarna rétt fyrir sér.
Hefðum vér gengið inn á að þeir
mættu boða trú sína til jafns við
oss, þá hefði falist í því viður-
kenning frá vorri hálfu, um, að
Unítaratrúin væri rétt eins sálu-
hjálpleg og evangeliskur kristin-
dómur. Hefðu þeir þá verið búnir
að fá meiri viðurkenning fyrir trú
sína en vér höfum nokkurn tíma
viljað gefa þeim.
Ekki var það þó augnamið vort
með kröfu vorri, að litilsvirða
Unitara né aðra er utan kirkjufé-
lagsins eru, en sem líklegt var að
mundu vera í samvinnunni um
stofnun og viðhald hælisins. Þó
hefir það oft verið gefið í skyn.
Sú spurning hve mikinn heiður
einn eða annar hópur manna gæti
hlotið af afskiftum stofnunarinnar
á einn eða annan hátt, var alt of
hégómleg til að geta komið til
C0AL & W00D
Af brstu tegund. Fljót
afgreiðsla. Slmið eftir
prlsum til Sher. 2299.
Q. W. VINCENT
Cor. ArVington & Ellice Ave
Nýtt snið fyrir haustið og veturinn
\ /ÉR erum að bíða
* eftir að fá að búa
til föt yðar ogyfirhafnir;
yður mun geðjast að
þeim. Oss hefir marg-
sinnis verið hrósað fyrir
snild og smekk í sniði
voru á hinum vönduðu
ötum er vér búum til.
• Vér getum fullvissað yður um, að snild vor hefir
ekki farið minkandi. Miklu fremur getum vér nú bú-
ið til VANDAÐRI FÖT en nokkru sinni áður.
O’CONNELL & PARS0N
Talsími G. 3988
(Eftirmenn IV. Bonds).
Suite 7 McLean Blk.
530 Main St.