Lögberg - 27.05.1915, Blaðsíða 2

2
LÖGBERli, FIMTUDA.GINN 27. MAÍ 3915.
Minni íslands
í heiðurssamsæti T. H. Johnsons ráð-
herra 21. Maí 1915.
Háttvirti forseti, kceri heiðursgestur,
heiðraða samkoma!
Mér hefir verið falið það á hend-
ur, að flytja nokkur orð í því skvni
að minnast aettjarðar vorrar. Eg
leyfi mér að bvrja með því, að segja
stutta sögu úr goðasögum Austur-
landa.
Á milli Austur- og Vestur-Indlands
er flói, sem Bengal heitir og í hon-
um eyjan Ceylon. Samkvæmt goða-
sögum Indverja, var heimkynni
v'orra fyrstu foreldra í þessari eyju-
Faðir tilverunnar hafði í upphafi
skapað mann og konu og veitt þeim
þessa eyju til ábúðar. Því er lýst
með mörgum orðum og fögrum hví-
líkrar sælu þessir fyrstu elskendur
jarðarinnar nutu; hversu sálir þefrra
glöddust við nið lækjanna, er
streymdu silfurtærir niður eftir hall-
lendinu; hvílík unun þeim var að
söng fuglanna, er léku alfrjálsir í
hinum bláa geimi og settust öðru
hvoru á laufgaðar greinar til þess að
hvíla sig. Sjálfur lék guð tilver-
unnar á hörpu tilverunnar með milj-
ónurn strengja, þegar andvarinn leið
í gegn um fagurlaufgaða runna; en
á heiðskírum kv'öldum horfði hann á
dýrð þessarar litlu paradísar með
þúsundum augna og elskendurnir
nutust í fullum mæli og algerðu sak-
sakleysi. Alls þess, er eyjan hafði
að bjóða, máttu þau njóta, og er sagt
frá því, að þau hafi hlotið algerða
fullnægingu alra þeirra tilfinninga,
sem mannssálin á, þegar hún er sak-
laus og hrein.
En eitt var það, sem fyrir þau var
lagt og þau urðu að hlýða. Þau
máttu ekki fara yfir sundið og upp á
meginlandið, án sérstaks leyfis.
Þegar þau höfðu lifað þarna um
langan tíma, er sagt frá því að “óvin-
urinn” hafi séð ofsjónum yfir því,
hversu vel þeini leið og hugsað sér
að spilla friði þessara saklausu sála.
Hann get;ði þvi það, sem á voru máli
er kallað hyllingar uppi á meginland-
inu. í hyllingum sést alt í meiri
dýrð og fegurð, en það á að sér.
Manninum verður litið upp á land-
ið, og þar sem áður hafði verið ó-
mælis eyðnmörk v'ar nti alt breytt á
þann hátt í augu hans, að megin-
landið blasti við honum í óútmálan-
legri fegurð og jafnframt fyltist
hann ómótstæðilegri þrá að fara
þangað og sjá alla þessa dýð.
Hann biður konu sína að konia
með sér, en hún biður hann að minn-
ast þess, er alfaðir hefði sagt þeim,
að hvenær sem þau færu yfir sund-
ið, væri gæfu þeirra lokið : “Hér er
okkar heimili,” sagði hún; “hér er-
um við fullkomlega sæl; hér skulum
við unnast og una.” En maðurinn
var ákveðinn í fyrirætlun sinni og
kvaðst hann þá fara einn saman; en
eftir örstutta stund kvaðst hann koma
aftur. “Nei”, segir konan, “eg bið
þig sem bezt eg má. að fara ekki; en
farir þú, þá fer eg líka. Hvert sem
|)ú fer. þangað fer eg; hvar sem þú
ert, þar verð eg líka.” Og sv'o lögðu
þau bæði af stað.
Sundið var svo grunt, að það var
vætt og maðurinn bar konu sína yfir
það. Þegar upp á meginlandiö kom
voru allar hyllingar horfnar og ekkert
sást nehia hrjóstur og gróðurlaus
eyðimörk. Þ?u ætluðu samstundis að
hverfa aftur heim í eyjuna sína, en
sundið var ]>á orðiö svo djúpt, að þau
konnist ekki vfir. Þau reikuðu því
um eyðimörkina og voru aðfrani kom-
in af hungri, þorsta, jjreytu og sér-
staklega sorg. Heimþráin i eyjuna
þeirra litlu var óbærileg. Eftir nokk-
urn tima kcmur skaparinn til þeirra
og segir: “Hví hafið þið brotið það
eina boðorð, er eg lagði fyrir ykkur?
Funduð þið ekki heimafyrir alt það er
þið þurftuð að njóta? Fyrir þessa ó-
óhlýðni felli eg yfir ykkur þann dóm,
að þið skuluð aldrei að eilífu komast
í eyjuna aftur; þið skuluð alla ykkar
æfi hrekjast um þessa óvistlegu eyði-
mörk.”
"Þetta er réttlátur dómur, að því er
mig snertir,” svaraði maðurinn. “Það
■:ar mér að ke-'.na, að við yfirgáfum
eyjuna ocr óhlýðnuðumst boði þínu;
konan mín' er sakláus. Eg bið þ’.g
þess því, þú hinn alréttláti, að
j)ú flytjir hana út í eyjuna
aftur, skapir henni annan mann,
sem henni geti liðið eins vel með og
henni leið þar með mér. Eg skal
möglunarlaust hlita dómi þínum og
hrekjast um þessa eyðimörk; en
hlífðu henni.” “Nei,” svarar konan;
þess bið eg þig, þú hinn miskunn-
sami, að þú skiljir okkur ekki. Af
missýningum var það, að maðurinn
minn drýgði þessa synd: og líf án
hans væri mér dauði. Hvert sem
hann fer, þangað verð eg að fara;
hvar sem hann verður, þar verð eg
að vera. Við nutum hvort annars
og alls hvort með öðru á meðan sól
tinaðsemdanna skein í heið; við
verðum þvt að bera hvort annars
byrði ef ský erfiðelikanna hylja him-
in framtiéarinnar. Eyjan mín Var
mér alt sem hún var mér vegna þess
að hann var þar líka; með honum var
hún mér paradís, án hans væri hún
mér myrkvastofa. Leyfðu mér
að fylgja honum hvert sem hannj
fer.” Og það er sagt, að drottinn
allsherjar hafi orðið svo snortinn af
drenglyndi mannsins, er kannaðist
við yfirsjón sína, möglaði ekki yfir
dóminum og vildi frelsa konuna; og
yfir trygð konunnar, sem var fús að
fylgja honum í gegn um hörmung-
arnar, að hann hafi breytt dóminum
á þessa leið: “Þið komist aldrei í
eyjuna aftur; en þannig skal þó dómi
breytt, að á þessari eyðimörk skulu
koma fram frjóvir grasblettir til og
frá og svalandi lindir; og undir vali
ykkar og breytni skal það komið,
hvort ykkur auðnast að lifa lengri
hluta æfi ykkar á frjóblettunum eða
auðnunum.” Og upp frá þessum
tíma er sagt í hinni frægu goðasögu,
að mannlífið hafi verið eins og geysi
stór eyðimörk með frjóblettum til og
frá og undir valgáfu mannanna,
undir breytni þeirra og líferni hafi
það verið komið, hvort þeim hafi
auðnast að lifa meiri part æfi sinnar
á frjóblettum þess eða auðnum.
Mér þykir þessi saga svo fögur og
eiga svo vel við tækifæri þetta, að eg
gat ekki stilt mig um að segja hana,
þó fáeinir menn séu hér staddir, sem
hafa heyrt mig segja hana áður.
Eg á að tala nokkur orð um eyju
hér í kv’öld; eyjuna okkar, ísland.
1 þessari fögru goðasögu var
eyjan Ceylon látin tákna paradís
friðar, frelsis og unaðar. Það er
líka eyja, sem eg á að tala um; það
er eyjan Island, ættjörðin okkar.
Þessi eyja var ekki síður en Ceylon
paradís á jarðríki. Þegar stórhuga
mikilmenni voru í Noregi undirok-
uð af harðstjórn og yfirgangi, þá
var.það paradís frelsisins, litla eyjan
norður í höfum, sem þeir flýðu til.
Það er vafasamt, hvort sólin hefir
nokkru sinni skinið á frjálsara land
en ísland var um tíma. Og þegar
miðalda-myrkrið grúfði yfir öllum
þjóðum, þá var þessi eyja paradís
bókmenta og andlegs ljóss; þá skinu
á himni hennar bjartar stjörnur, sem
síðar hafa kastað lýsandi geislum á
leiðrr annara þjóða og annara kyn-
slóða. Stjörnur, sem á þeim tíma
gátu hvergi verið til nema á íslandi.
Ef eyjan Ceylon var paradís feg-
urðar og náttúruáhrifa, þá er ísland
það ekki síður, því hvergi hefir
hendi almættisins tekist betur að
mála sína eigin mynd en á íslandi.
En það var svona samt, hvort sem
það var “óvinurinn”, sem hyllingun-
um olli eða ekki, þá er það vígt, að
þegar fram liðu stundir, fór fyrir
þeim, er þar bjuggu, eins og mann-
inum á Ceylon; þeir sáu önnur
stærri lönd í fögrum hyllingum og
fluttu yfir sundið. En um það munu
þeir geta borið, sem lengst hafa
(Ivalið hér, að þegar yfir sundið
kom, voru hyllingarnar einnig horfn-
ar þeim og ómælis eyðimörk fram-
undan. Og mætti eg þannig að orði
komast, þá hagaði drottinn kringum-
stæðanna því þannig, að fæstum var
fært að komast yfir sundið' aftur. í
landinu, sem hafði hylt þá til sín,
urðu þeir að dvelja; um eyðimerkur i
þess hlutu leiðir þeirra að liggja.
En eins og í goðasögunni segir frá
því, að drottinn launði þrek og
drenglyndi mannsins með frjóblett-
um fögrum og byggilegum og trygð
konunnar með tærum svalalindum,
þannig launaði hann einnig þrek og
störf íslendingsins í þessu landi.
Með dugnaði sínum og atorku hefir
fslendingurinn breytt mörgum eyði-
merkurfláka í frjóblett, og svalalind-
in í þvi erfiða starfi hefir honum
verið sú hluttaka og trvgð, er konan | sem ver
hefir veitt honum.
En þegar svona vel hefir géngið
hér, hví skyldum vér þá ávalt hafa
fsland efst í huga, þegar gleði vor
j cr sem mest og vér höldum sigurhá-
tíðir eins og í kvöld? Ástæðan fyrir
því, að vér fluttum að heiman, var
óefað sú, að mörg af paradísarein-
kennum eyjarinnar voru horfin. En
hvi þá ekki að kasta fyrir borð öll-
um fögrum framtiðarvonum um
annað paradísar tímabil þar? Hví
ekki að eins að geyma í huga sér
myndina af ættjörð vorri eins og
hún var og láta þar við sitja? Það
er hugðnæmt að minnast á ýmsa at-
burði heima fyrir, sem gerðust til
forna. Það er fjörgasidi að rifja
upp i huga sér djúpspeki Njáls, feg-
urð Kjartans, fræknleik Harðar, rit-
snilli Snorra, trygð Bergþóru, dygð-
ir Helgu fögru og svo framvegis.
Það er hugðnæmt að hugsa um, að
þetta voru forfeður vorir og for-
m'æður. En hví ekki að láta þar yið
sitja? Eru nokkrar gildar líkur til
þess, að ísland eigi í vændum annað
paradísar tímabil? Er nokkuð, sem
bendir á það? Er nokkuð til að
byggja þær spár á? Já, og þúsund
sinnum já. Flestir af oss hér
þekkja ísland ekki nærri nógu vel.
Mörgum hættir við að skoða það
eins og það var, þegar þeir fóru
þaðan, hvort sem það var fyrir 10
eða 30 árum. Þeir halda að það sé
að flestu leyti óbreytt. Eh þetta er
misskilningur. Þeim fer alveg eins
og manninum, sem fór að heiman á
tvitugsaldri; hann átti 8 ára gamla
fóstursystur, sem var grannleit oo-
ófríð. Eftir 12 ára burtuveru kom
hann heim aftur og bjóst við að sjá
hana óbreytta að öllu nema stærð-
inni; bjóst yið að sjá hana grann-
leita og gelgjulegéC ófríða og fremur
ógeðslega. En hendur timans og til-
finninganna höfðu breytt henni svo
að hún var orðin fegursta stúlkan í
sveitinni; hann varð ástfanginn af
henni og hún er nú orðin konan
hans.
Nei, ísland hefir ekki staðið i
stað ; því hefir fleygt áfram i seinni
tíð Hefði einhver spáð nákvæmlega
rétt um þær framfarir íslands fyrir
t.d. 50 árum, þá hefði hann v'erið
hafður að athlægi, alveg eins og
maður, sem hefði spáð því hér fyrir
20 árum, að eftir 20 ár kæmist hér á
vínsplubann, bein löggjöf og kven-
réttindi, hefði verið talinn þríbrjál-
aður. En þetta er að komast á, og
einn þeirra, sem stærstan og mestan
þáttinn á i þvi, er og verður sá, sem
er heiðursgestur vor hér í kveld.
þann þrefalda frjóblett á eyðimörk
Vesturheims verður íslenzk hönd til
'þess að framleiða. Þegar maður
fer í huga sér yfir allar þær miklu
og mörgu breytingar, sem orðið hafa
heima í seinni tið, þá má nærri svo
að orði komast, að guði framfaranna
sé ekkert ómögulegt.
Það er tiltölulega stutt síðan þar
var ekkert þilskip; nú skifta þau
hundruðum og fjöldi vélaskipa þar
að auki. Fyrir skömmu þektist þar
engin vinna önnur en handavinna;
nú eru þar tugir verksmiðja og
fjölga ár frá ári. Feður núlifandi
nianna nntndu eftir því, að þar var
enginn læknir; nú er læknisskipun
og heilbrigðisráð þar á sérstaklega
háu stigi. Fyrir skömmum tima
varð að vaða árnar, þær sem væðar
voru— eins og hjónin á eyjunni urðu
að vaða suridið; nú eru þar nálega
allar ár brúaðar, með járni eða
steinsteypu. 1 stað torfkumbaldanna,
sem kallaðir voru hús, bæði fyrir
menn og málleysingja, eru nú risnar
upp veglegar byggingar úr stein-
steypu, tré og járni. Verzlunin hef-
ir tvöfaldast á síðastliðnum 20 ár-
um og dregist frá útlendingum til
landsmanna sjálfra. Fyrir örstuttu
v'ar það ekkert, sem tengdi landið
við umheiminn né landspartana
hvern við annan. Nú liggja tal-
þræðir og ritsímar um alt, lands-
hornanna á milli, og skeytasambönd
við öll menningarlönd heimsins. 1
stuttu máli, nú er það að eins eitt,
sem á brestur til þess að öll sam-
göngufæri séu þar eins og þar sem
bezt er í öðrum löndum; það eru
járnbrautirnar—og þær koma fyr en
flesta varir. Þegar Valtýr- Guð
mundsson kom fram með járnbraut-
arhugmyndina á þingi fyrir tæpum
20 árum, þá var gerður um hann
langur háðbragur, svo fráleitt þótti
það ; en nú er faril/ að ræða málið
með alvöru og eg vonast til að marg-
ir þeirra, sem hér eru staddir i
kvöld, eigi j>að fyrir sér að liggja að
fara heim með “Gullfoss” eða “Goða-
foss” eða einhverjum öðrum “fossi”
—því ekki hætta þeir heima fyr en
öll fossanöfnin hafa verið notuð —
og ferðast sv'o á járnbraut lands-
hornanna á milli.
Svona mætti lengi telja; nterki
framfaranna og gróðursins i öllum
skilningi heifna fyrir eru svo ljós og
greinileg, að engum geta dulist. En
keniur það oss nokkuð við hér í
þessu landi? Já, sannarlega; fyrV
og fretnst er það eins og Dr. Brand-
son sagði, að sá er jafnmikið ómenni
sem gleymir ættjörð sinni og hinn,
sem gleyntir móður sinni; hvort-
tveggja er jafn óeðlilegt. í öðru
igi er þess að gæta, livað það er,
höfunt Islandi fyrir að
þakka. Hvers vegna er það, að
íslendingar hafa reynst dugmeiri við
myndun þessarar þjóðar og við
ræktun þessa mikla lands en nokkur
önnur þjóð, hlutfallslega við höfða-
tölu ? Að svö sé, þarf ekki að reyna
að sanna, vér erum þar ekki einir
að dómi; það er samhuga álit allra
annara þjóðflokka. En hvers vegna
er það ? Einhver hlýtur ástæðan að
vera. Það er móðurarfurinn að
heiman, sem gaf oss þrekið og fram-
kvæmdar möguleikana. Vér erurn
fæddir heima og aldir upp við hörku
og heilnæmi; vér erum ekki fæddir
með silfurskeið í munninum. Vér
erum fæddir inn i erfiðleika og bar-
áttu;. fæddir inn í það loftslag, sem
herðir hugann og stælir vöðvana;
aldir upp við að ganga jrrýtta vegu
óg brattar brekkur; aldir upp við að
sækja á brekkuna, en ekki velta nið-
ur eftir henni samkvæmt dauðu
|)>ngdar lögmáli. Þessi er sá arfur,
sem vér hlutuni frá móður vorri;
þetta er veganestið, sem oss var út-
ast þjóð vorri Sagan sýnir það.jgleymt j>ví. Villidýr reika þar nú
hvar sem er og hvenær sem er, að og er J>ar því gott til veiða. í
miklir menn skapast að eins í gegpi
unt erfiðleika og áreynslu í gegn
um það hv'orttvegja, er íslendings-
eðlið skapað, því eigum vér sérstak-
lega að minnast íslands í kveld, sem
móður vorrar
Til þess að tré geti þroskast og
vaxið, þarf það að hafa sterkar ræt-
ur. Tré sem er aðflutt og gróðurseft
á nýjum stað, þarf á öllum þeim
þroskaskilyrðum að halda, sem þv'í
ertt mögulegir; geti það fest djúpar
rætur og margar til þess að draga
cið sér frjóafl úr skauti jarðarinnar,
J>á er því borgið; en það er ef M-
tektavert, að fjöl 'i trjáa hefir tvær
jðalrætur; á ti:e?:n þær eru báðar
tieilbrigðar, farrast trénu vel; svk-
Ist eða veikist c nur þeirra, er þvi
hætt, hversu sterk sent hin rótin er,
ef J>að hefir vaxið undir þeim skil-
yrðttnt að hafa tvær rætur Þannig
er þvi varið með oss Vestur-íslend-
inga . Eins lengi og vér gæturn þess
að hlynna jöfnunt höndttm að báðum
rótum þjóðlífs vors, þeirri sem átti
frumrót sína i skauti ættjai'ðar vorr-
ar, og hinni, sem vér höfum þegar
fest í vestrænni mold, farnast oss vel.
Á meðan vér drögum kraft og nær-
ingu íslenzkra eðliseinkenna, ís-
lenzkrar þrautseigju og íslenzkrar
ættjarðarástar og J>jóðrækni í gegn
um austrænu rótina, frumrótina, og
jafnframt gætum þess, að tileinka oss
ameríska menning og framsókn í
gegn um þá vestrænu, er vorri þjóð-
ernislegu heilsu borgið. En hvenær
sem vér stígum það óheilla spor —
sem eg vona að aldrei verði—að
höggva á austrænu rótina og byggja
eingöngu á hina, J>á er oss eins farið
og manni, sem mist hefir annan fót-
inn og verður að bjargast við hinn
hækjulaus. Það er af þessum á-
stæðum, að vér minnumst fóstur-
jarðarinnar við öll hátíðleg tækifæri
og hvert einasta minni, sem henni er
helgað leiðir til vor nýjan þrótt og
nýja sigurvon t baráttunni.
Þótt það sé óneitanlega nauðsyn-
legt og sjálfsagt, að minnast eyj-
unnar okkar í orði, J>á er það þó enn
þá meira vert, að minnast hennar í
yerki. Hvert afreksverk, hvert
drengskapar atvik, hver virkilegur
sigur, hvert göfugt og stórmannlegt
starf, sem vér vinnum, er minni ís-
lands; og bezta minni þess i kvöld
er þvt sú ósk, að sem flestir synir
|>jóðar vorrar megi feta í fótspor
heiðursgestsins; að henni megi fæð-
ast margir Tómasar Jónsssynir. —
Þess óska eg af alhug og j>að skulu
verða mín síðustu orð í kvöld.
Sig. Jiíl. Jóhannesson.
Villimenn í Californiu.
Haustið 1908 vakti sú fregn
talsverða athygli, að veiðimenn
hefðu fundið Indiána í Califomiu
er enn þá voru á menningarstigi
steinaldarinnar. Menn ráku upp
stór augu og vissu varla 'hvaðan á
þesstt héraði í norðurhluta Mið
Californiu, settist Yahi flokkurinn
að og veitti hvítum mönnum og
siðmenning þeirra harðsnúna mót-
spyrnu.
Eftir því sem hinir hvítu menp
dvöldu lengur í nágrenni við þá,
jókst hatur og hefndargirni Indi-
ána við þá. Dæmi voru til j>ess,
aði hvítir menn eltu þá og veiddu
sem villidýr. Indiánar borguðu i
sömu mynt; þeir fóru í hópum
niður í bygðina, unnu þar alt það
tjón er þeir máttu og hurfu aftur
til fjalla sem Jtokuslæður fyrir
vindi. Þeir voru því slæmir ná-
grannar landnema. Oft var þröngt
í búi hjá Indiánum. Þótt hvítum:
mönnum tækist ekki með öllu að
útrýma þeim gátu Indiánar elckí
notið Jteirra gæða er náttúran
hafði að bjóða fyrir ofríki þeirra.
Þeir gátu jafnvel ekki týnt akarn,
því J>á áttu J>eir von á árásum
hvítra manna. Flest bjargráð virð-
ast þeim því hafa verið bönnuð.
Sem dæmi þess hve erfitt þeir
hafa átt um vik má nefna það, að
einu sinni er Jæir réðust á bygð-
armenn og var veitt eftirför og
náðust, J>á höfðu þeir fariðj J>á
ránsför til að ná einum njúldýrs-
klyfjum af matjurtum og garð-
ávöxtum. Þeir höfðu lagt líf sitt
í hættu fvrir örfáar máltíðir.
Árið 1865 tóku sig saman
nokkrir bygðarmenn og gerðu
Tndiánum heintsókn til að hefna
sín duglega á þeim. Lítur helzt
út fyrir, að þeir hafi ætlað að
eyða þeim með öllu. Bygðarmenn
gerðu harða árás á Indiána
snemrna morguns. Indiánar voru
vopnlausir og féllu því börn, kon-
ur og menn sem flugur fyrir skot-
um hinna hvítu manna. Þrír eða
fjórir flúðu í skóginn og komust
Hfs af. Varð enginn með vissu
var við þann fámenna hóp í meira
en þrjátíu ár.
Þcir sem af komust úr þessari
ofsókn voru svo fáir, að J>eir gátu
ekki fram fleytt lífinu á sama
hátt og áður. Að hinu leytinu
er ]>eir voru svo fáir áttu þeir
hægt með að dyljast fyrir bygðar-
mönnum. Þegar frá leið áræddu
þeir að yfirgefa fylgsni sín og
ganga á dýra og fiskiveiðar. En
]>eir forðuðust að láta nokkum
mann sjá sig. Síðustu viðskifti
jieirra við hvíta menn hvöttu þá
ekki til Jæss. Bezta sönnun j>ess
hve vel þeim hefir tekist að dylj-
ast er ]>að, að enginn varð ]>eirra
var. Alt sem vér vitum um þá
með vissu er það, að þeir hurfu
árið 1865 og voru enn, á lífi árið
1908. Þeir urðtt að lifa sernj
frumbyggjar jarðar, því annan
veg máttu þeir ekki lífi halda.!
Þeir liöfðu vanist við það t upp- j
vextinum og jtað varð þeim nú til
lifs. Þegar j>eir sáust aftur 1908!
notuðu þeir boga og örvar og
önnur frttmþjóða áhöld. ÞeirJ
voru jafn ókttnnugir siðum og
háttum hvítra manna eins og þeir!
á öðrum hnetti.
1
tals-
sunnan-
sig stóð veðrið, er þeim var sagt,
að í Califomia, sem allir héldu. að j hefðu verið
væri fyrir löngu alnumin væruj Eftir að Sulphttr Creek fellur
vtlhmenn. Frettadalkar blaðannaj mjh Creek vikkar dalurinn
voru fullir af fréttum um þe<
villimenn, en á meðan hæst var verðtt og fjallanna er líðandi skóg.
hjalað og mest masað hvarf flokk- vaxinn halIi Fr sk(wurinn svo
unnn. Hér ttm b.l þrem árum þéttur. að hann er litt fær mönn-
stðar fanst maður t Caltforn.u, um eða dýntm og forðast hann
sem efttr ollti utliti aö dæma var aunr féna?Sur I>aB mundi þ kja
emn ur hop, þetrra manna er áð- vel gert af manni að komast þrjár
ur hofðtt fundist. Hann var tek- ntilm- á dag í gegnttm skóginn.
mn fastur og settur , varðhald; en Settist nú hinn litli hópttr að í út-
tam dogum síðar var hann laus jaðri skógarins og bvgði sér skýli
latinn. Stðan heftr honum hvar-!a hæð nokkurri er þeir h'öfðt, út-
vetna venð vel tektð og jafnvel í sýni yfir ána og kölluðu skóginn
havegum hafðttr. Þess má þegarjog kofann "íelustað bjarnarins”
geta, að sogurnar sem blöðin, Eand er hér hrjóstrugt og engir,
aðal atriðum málmar í jörðu. Fara þvi fáir
Maðurinn sem fanst I0n um þetta svteði nema hjarðmenn
steinaldar-j og |>ó sjaldan. Allar
að
fluttu voru í öllunt
réttar,
er einn þeirra viltu
sem snemma hafði orðið saupsátt-
ur við hvíta menn. Þeir höfðu
átt i deilum við a&rar Indijánakyn-
kvíslir, voru slungnir í áhlaupum
og kænir þjófar. Þeir sem nyrst
bjuggu lentu í klónttm á siðuðum
mönnum og sömdu sig smátt og
smátt að háttum jteirra. Þeir sem
býtt í föðurgarði; ]>etta ltafa verið '’nninar hjuggu °gt kölluðu sig
^ aht, eða “fólk”, og bjuggu skamt
vor beztu vopn í baráttunni hér;
j>essu eigum vér hvern einasta sigur
að þakka, sem hér er unninn, og
ekki sízt þann mesta sigur, sem Is-
lendingum hefir hlotnazt hingað til
—þann sigur, sem vér minnumst hér
i kvöld Séu ]>að íslenzk lundarein-
kenni, íslenzk staðfesta, íslenzkt
drenglyndi; sé það í einu orði ís-
lendingseðli, sem nokkurn mann hef-
ir hafið til sigurs,* þá má segja það
um vörn sigursælasta Vestur-íslend-
ing, Thomas Johnson Hann hefir
staðið á jteim fótum, sem traustast-
ir hafa teynst fslendingum að fomu
og nýju í allri drengilegri baráttu,
og aldrei staðið höllum fæti Það er
því ættjörð vor, sem vér eigum að
Jiakka þá gæfu, sem hér hefir hlotn-
manna, er veiðimenn höfðtt fund-1 forðast skógmn Jurf-L^lJ-íí'"
ið T908. Hann er enn á lifi ogLenn ekki að leita hann Þarna
hetll hetlstt, ræðtnn og fjölfróður leyndust Indiánarnir og voru í
a sina vísu og hefir margar sögu^ fullum friði í meira en tuttugu ár.
að segja Það sem hér a eftir er A sumrin yfirgáfu þeir kofa
tekið eftir frasogu lmns. | sina og komust al]a ]ds austur á
í norðaustur hluta Sacramento Mount Eassen. Þar var gott um
dalsins dvaldi Indiána flokkur: veiði og engin ófriðarvon. Þegar
kólnaði í veðri settust J>eir að í
kofum sinum. Nálægt j>eim er
fimm feta djúp hola. Fyltu j>eir
hana af snjó, bræddu hann eftir
í
Kveðja
TIL VESTUR-ÍSLENDINGA,
með fyrstu ferð Gullfoss 1915.
8-
4-
■*
4-
4-
I
i
-f
4-
+
-f
>f
-f
<f
-f
«f
-f
>f
-f
>f
-f
>f
-f
•f
-f
«f
-f
•f
-f
•f
4-
*f
-f
•f
Nú Islendingar ykkur kveðju senda
— á eigin skipi—, frændum vestan hafs;
með hlýrri von á heilla-framtíð benda,
að hittast megi oft til ráða’ og skrafs,
og láta marga frjálsa framsókn spretta
við fleyið nýtt, sem sameign beggja er,
og hvorir öðrum hönd til hjálpar rétta
og hvetja að dáðum, svb sem frændum ber.
Og fossa-landið finnur aflið sprikla,
er fjalla-jötnar spyrna stalla á,
og bogadregna, hrausta vöðva hnykla,
og hrista björgin, líkt og væru strá;
þeir gjörðu mörgu Grettis-taki létta,
er gullsjóð landsins huldum hvílir á,
ef auðnaðist þá beygja á brautu rétta
og berserksganginn leggja hömlur á.
Og sögulandsins svífa kappa andar,
er sigling mesta þreyttu’ um vesturleið
og frægir urðu’ af fundi Vínlandsstrandar
og fyrst til Grænlands einnig sigldu skeið.
Það trúum anda Leifs hins hepna hlæi,
með hönd við auga’ er skygnir Atlanzhaf,
er Gullfoss skríður greitt að skipalægi
við góða Vínland, fyrst er nafn hann gaf.
Og enn í vestri heilla hugann strendur,
—það hyllir undir vonarlandið mætt—,
• þar Vínlands góða liggja frjóvu lendur,
sem lífsins nauðþurft flesta geta bætt,
og forða miðla óspart öðrum löndum
á yztu takmörk, sól er frjóvgar meið,
og v'ekja trú oss vaxi gull í hönduni,
ef verzlun þangað beinum skemstu leið.
Það eru margar lítið ruddar leiðir,
er landsins verzlun hefur framsókn á,
setn máske vegir gætu orðið greiðir,
ef gætum nokkrum björgum rutt þar frá.
Því margar höndur megna oft að valda,
er megna fáar hvergi hreyfa’ úr stað;
]>v'í tryggir gæfu frændum hóp að halda
og höndur rétta’, ef fjarlægð skilur að.
Og nú er fyrsta, stóra sporið stigið
og steini þungum velt af helztu leið,
og vegaleysið nið’rí hafið hnigið,
er hraðskreið brúar djúpið félags skeið;
og ljúf oss verður minning mærra drengja,
er mikinn þátt í vinning spunnu þann,
og biðjum drottin þeirra líf að lengja
og launa eins og framast þóknast kann.
Hannes Hannesson,

í
t
t
4»
4
t
*
f
+
f
+
f
t
+
f
+
$
4-
4*
4-
4*
4
4
I
f
+
$
f
+
*
+
f
+
*
*
f
+
+
f
+
+
f
+
*
+
f
+
Hin trausta
BUFFAL0
RUSLKANNA
Winnipeg-borg notar þessar könnur
og maelir með þeim.
“Patent” botninn
(Botn er má skifta um)
sem er í öllum Buffalo könnum,
veldur því, að þær taka öllum rusl-
könnum fram. Annað er t>að, að'
t>ær hvorki brotna né beyglasr við
venjulega brúkun og þola meira en
þúsund punda þrýsting.
Smíðaðar í Winnipeg
Seldar í öllum járnvöru ,úðum
Smíðaðar hjá
The WesternTinshop
Company
263 Princess St. PhoneG.2579
! /íti lookforthe
9
b ■■ r^JTQnT DOttom
J wmn PAT. /<)/4
Albert Gough Supply Co.
Wall Street and Kildonan West
ALSKOIMAR BYGGINGAEFIMI
Talsimar: Sher. 3089 og: St. Jonn 2904
austur-frá Sacramento veittu hvít
um mönnum miklu lengur viðnám
og létu aldrei með öllu bugast
fyrir þeim. Þeir höfðu aðal bæki-
stöð sína á litlu svæði, gátu ekki
varið stóran blett.
Landspilda Indiána liggur fyrir
neðan greniskógarbeltið. Það er
klofið sundur af gljúfrum og gil-
um og þótt }>að liggi ekki hátt til
fjalla er það mjög hrjóstrugt.
Skiftast þar víða á klappir, urð og
stórgrýti og hraunholur. Eftir að
hvítir menn settust að i dalnum
var hann alræktaður á stuttum
tíma, en upp að fjallsrótunum
komst enginn. Eítur út fyrir, er
fram liðu stundir, að fólk hafi
þörfum og notuðu vatnið til mat-
ar og drykkjar, til að spara sér
ómak, enda áttu þsir hvergi frem-
ur á hættu að finnast en er þeir
komu niður að ánni. var það og
alllangur vegur og torsóttur.
Margir vísindamenn og ferða-
langar hafa af fróðleiksfýsn og
forvitni heimsótt dvalarstað Indi-
ánaana siðan hann fanst. Ber
þeim öllum saman um J>að, að
honum hafi undur vel verið í
^veit komið. Indiánunum var um
fram alt ant um að dyljast og þeir
hafa haft glögt aúga fyrir því,
hvernig }>að mætti bezt takast.
Kofarnir voru bygðir í skýli skóg-
arins svo þeir sáust ekki af hæð-
unum í grend. Götuslóðinn niður
að ánni lá þar sem skógurinn var
þéttastur, en ]>angað urðu ]>eir oft
að fara, þvd áin var matbúr j>eirra.
l>eir gátu því farið ferða sinna
milli árinnar og kofans án j.ess að
eiga á hættu að sjást.; Og til
frekari varúðar forðuðust þeir að
láta nokkra götuslóða sjást er nær
dró ánni. Mátti það ske með þvi
máti, að fara sinn claginn á hverj-
um stað. Víða var skógurinn svo
}>éttur, að þeir urðu að ryðja sér
braut í gegnum hann. Gerðu þeir
það með því móti, að beygja
greinar og flétta þær saman, en
brutu þær hvorki né skáru því
meira hefði á því borið og auð-
veldara fyrir hvíta menn að rekja
slóðina, ef j>á hefði borið þar að.
Þótt kofamir væru laglega gerðir'
og af talsverðri list, þá voru þeir
til að sjá ekki ósvipaðir bjarnar-
híði. t
Þannig lifði hinn litli Indiána-
flokkur þangað til 1908. Þá rák
ust landmælingamenn á }>á. Það
var að kveldi dags. Mælingairtenn-
irnir voru á ferð fram með ánni,
og sáu hálfnakinn villimann
standa á steini niður við ána.
Bæði Indiáninn og mælingamenn-
irmr urðu hræddir og hissa.
Næsta dag leituðu mælingamenn í
skóginum, hittu á götuslóð og
fundu loks kofa Tndiána. Er þá
bar þar að, flúðu tveir Indiánar í
burtu sem fætur toguðu, gamall
maður og miðaldra kona. Hafa!
]>au ekki sést síðan og enginn veit
('Niðurl. á 5. bls.J
$1.00 afsláttur á
tonni afkolum
Leaið afsláttarmiðann. Seudið hann
með pöntun yðar.
Kynnist CHIN00K
Ný reyklaus kol
$9.50 tonnið
Enginn reykur. Ekkert sót
Ekkert gjall.
Agætt fyrir eldavélar og
ofna, einnig fyrir aðrar
hitavélar hau*t og vor.
Þetta boð vort stendur til 7. nóv-
ember 1914.
Pantið sem fyrst.
J.G. HARGRAVE & C0., Ltd.
334 MAIN STREET
Phone Maln 432-431
Kllpp úr og sjD me8 pöntun.
$1.00
Af.sláttur
$1.00
Eí þér kaupltl eltt tonn af
Chlnook kolum á J9.B0, þá
glldir þessl mi8I einn doll&r,
ef einhver umboCsmaður fé-
lagslns skrifar undir hann.
J. G. Ilargrave * Co., Ltd.
(önytur án undlrskrlftar.)
GÓÐ SAGA í EÖGBERGI
GERIST KAUPADI BLAÐSINS