Lögberg - 22.03.1917, Page 3

Lögberg - 22.03.1917, Page 3
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. MARZ 1917 3 Pollyanna Eftir Eleanor H. Porter. “ó! ó nei! ó nei! ó, hve indælt! Nei, Polly frænka, þú hefir jú!” hrópaði hún hrifin, meðan hún dansaði hringinn um kring ungfrú Polly með eldlegum áhuga, og vissi naumast í hvom fótinn hún átti að stíga. Frænka hennar var komin úr yfirhöfninni og búin að hengja hana upp, og að því búnu gekk hún inn í dagstofuna. “Hvað er það, sem eg hefi, þú einkennilega bam?” Pollyanna hélt áfram að snúast kring um frænku sína, eins og jörðin kring um sólina. “Og eg, sem alls ekki vissi að þú hafðir? Eg hefi aldrei haldið að fólk gæti haft það, án þess að vita það! Hélst þú það ? Heldur þú að eg geti fengið — áður en eg kem til himna, á eg við?” hrópaði hún viðstöðulaust, meðan hún teygði ljósu, sléttu hárlokkana sína fram fyrir eyrun. “En svo er það þetta; — þeir yrðu ekki dökkin, þó eg gæti fengið. pví ef þeir yrðu dökkir, hlyti maður að sjá það. pað dökka verður ekki falið.” “Pollyanna, úm hvað ertu að rugla? við hyað áttu ?” spurði frænka hennar, meðan hún tók af sér hattinn og fór að reyna að slétta úfna hárið sitt. “ó, nei—nei-nei, Polly frænka, gerðu ekki þetta!” Glaða röddin hennar Pollyönnu breyttist alt í einu í sorgarróm. “ó, nei, sléttaðu ekki hár- ið, það er einmitt um það, sem eg er að tala — þessar fögru, litlu dökku skrýfingar á hárinu þínu. ó, Polly frænka, þær eru svo töfrandi.” “En það rugl, barn. En heyrðu, segðu mér Pollyanna, hvað átti það að þýða, að þú fórst að tala við konumar í styrktarfélaginu um daginn, viðvíkjandi þessum betlaradreng, eins og mér hefir verið sagt?” “Nei, það er alls ekki mgl, frænka,” svaraði Pollyanna fyrstu athugasemd hennar. pú getur ekki ímyndað þér hve indælt hrokkna hárið þitt er. ó, Polly frænka, þú góða, get eg ekki fengið leyfi til að laga hárið þitt, eins og eg gerði við hárið hennar frú Snow^ og festa blóm í það- Mlg langar svo ósegjanlega mikið til að sjá hvemig það mundi líta út. Og þú, þú yrðir mörgum sinn- um fallegri en hún var.” “En Pollyanna!” — Rödd ungfrú Pollys ómaði hvell — hún var miklu hvellari vegna þess, að hún fann til skyndilegrar ánægju yfir orðum litlu stúlkunnar. pví nær hafði annars nokkur mann- eskja skeytt um hvemig hárið hennar leit út? Nær hafði nokkur maður hugsað um hvort hCn væri fa’’eg eða ekki? — “pú hetir alls ekki svarað spumingu, minni, Pollyanna. Eg spurði hvers vegna þú talað svo hlægilega við konumar í styrkt- arfólagmu um þenna betlaradreng?” “Já, eg veit það, frænka. Nei, eg skal segja þér, eg vissi ekki að það var svo hlægilegt, fyr en eg heyrði að þær vildu heldur senda peningana sína til heiðingjanna, en að gefa Jimmy þá. Og þess vegna skrifaði eg til konanna minna í styrykt- arfélaginu heima — því, eins og þú veizt, Jimmy er svo langt í burtu frá þeim, og svo datt mér í hug að hann gæti máske orðið þeirra litli Zúlú- drengur sökum fjarlægðarinnar — Polly frænka, segðu mér, hvort eg var þín litla Zúlútelpa?” ' “Zúlútelpa?” Ungfrú Polly vissi ekki hvað hún átti við. “Já, þegar eg kom? En það gerir ekkert, það er alveg það sama nú orðið. Ó, en Polly frænka, get eg ekki fengið leyfi til að setja upp hárið þitt ?” Ungfrú Polly strauk hendinni um ennið. Gamla ístöðuleysið hafði náð haldi á henni aftur. “Nei. hlustaðu nú fyrst á mig, Pollyanna. Pegar konumar sögðu mér í dag, hvemig þú komst inn til þeirra á fundinn, næst á undan þess- um, og um alt þitt málæði, þá varð eg svo sneypt, að eg—” En Pollyanna hlustaði ekki á frænku sína; hún fór að hoppa aftur og fram um herbergið á tánum. “ó, héma frænka! þú sagðir fyrst! “hlustaðu ún fyrst á mig!” hrópaði hún hróðug. “pú sagðir ekki að eg mætti ekki setja upp hárið þitt! og svo þýðir það eflaust það gagnstæða, alveg — alveg eins og um daginn með magnsúpuna hans Pendle- tons, sem þú hafðir ekki sent, en sem þú vildir ekki að eg segði, að þú hefðir ekki sent, manstu það. Já, bíð þú nú að eins augnablik; nú ætla eg að sækja hárkamb.” “Nei, en Pollyanna, Pollyanna!” mótmælti frænka hennar; hún fylgdi henni samt frá her- bergi til herbergis og að síðustu upp stigann, þar sem hún nam staðar allmóð, fyrir utan dyr svefn- herbergis síns. “Ó, ertu komin hingað upp? Já, það er nú miklu betra,” sagði Pollyanna, sem kom bagsandi eftir ganginum frá sínu herbergi á þessu augna- bliki. “Héma kem eg með nýja hárkambinn minn. Seztu nú niður — héma, fyrir framan spegilinn, já. En hvað mér þykir vænt um að þú vilt gefa mér leyfi til þessa.” en Pollyanna, eg —” Ungfrú Polly gat ekki endað við það, sem hún setlaði að segja. En sér til óviðráðanlegrar undr- unar, sat hún augnabliki síðar á stólnum fyrir framan búningsherbergið sitt, með hárið hangandi í bylgjum niður bakið og tíu litla, ákafa en var- kára fingur að meðhöndla það. “ó, hamingian góða, en hvað hárið þitt er in- daelt,” masaði Pollyanna, “og líka svo miklu meira en frú Snow, en það er auðskilið að þú þarft að hafa meira hár, þú sem ert heilbrigð og getur gengið hvar sem er, svo að fólk geti séð það. Nei, hei, jú, eg held fólkinu þyki vænt um að fá að sjá það — og að það verði hissa, þar eð þú hefir geymt t’að svo lentri. ó, góða Polly frænka, eg skal gera Hg svo yndislega, áð allar manneskjur sækist eft- ir að fá að siá þig.” “Nei, en Pollyanna.” ómaði hrvgg rödd út á hiilli hárlokkanna. “Eg — eg skil ekki hvers vegna eg í rauninni læt þig gera þetta. pað er algerlega heimskulegt.” “Já, en Polly frænka, það hlýtur að gleðja þig, Pegar fólkinu finst þú vera svo yndisleg að líta á. Líkar þér ekki sjálfri að horfa á það sem er snot- Urt? Mér finst eg alt af vera glaðari þeear eg iit á fallegt fólk. því þegar eg sé það ófríða, þá vorkenni eg því.” “Já, en — já, en —” “Og svo er eg svo hrifin af fallegu hári,” hélt Pollyanna áfram að spjalla. “Eg setti svo oft upp hárið á konunum í kvenmanna styrktarfélag- inu — já, á mörgum þeirra, á eg við — en engin þeirra hafði jafn indælt hár og þú hefir. f raun- inni var hárið hennar frú White mjög snoturt, og hún svo yndisleg einn daginn, þegar eg hafði sett það upp fyrir hana, þá — ó, Polly frænka, veiztu hvað mér hefir dottið í hug? — ó nei, það er satt, það er leyndarmál, sem eg má ekki opin- bera. Nú er hárið þitt nærri tilbýið, og nú verð eg að yfirgefa þig eina mínútu, en þú verður að lofa mér — þú verður að lofa mér því — að þú hreyfir þig ekki, hreyfir þig ekki af blettinum og gægist ekki, fyr en eg er komin aftur. Gleymdu því nú ekki,” endaði hún ræðu sína með því og lyfti fingrinum aðvarandi að ungfrú Polly, áður en hún þaut út. Ungfrú Polly sat kyr. Hún var mállaus; en hún hugsaði með sjálfri sér, að Pollyanna skyldi fá sínum vilja framgengt, þangað til hún væri bú- in; þá gæti hún sjálf, ungfrú Polly, tekið hárið niður og sett það upp á sæmilegan hátt. Og hvað það að “gægjast” snerti — ein sog hún væri svo flónsleg, að hún----- Á þessu augnabliki varð ungfrú Polly af til- viljun auðið að sjá sig í speglinum yfir búnings- herbergið. Og það sem hún sá, kom slíkum rósa- roða fram í kinnar hennar, að — já, að hún roðn- aði enn þá meira þegar hún sá það. Hún sá andlit — að sönnu ekki mjög unglegt — en fjörlegt, með hreina drætti, og einmitt á þessu augnabliki fult af undrunarsvip, viðbrigð- um og áhuga. Kinnamar voru rauðar, augun gljáandi, svarta hárið lá í léttum, lausum bylgjum um ennið og eyrun, og var sem yndisleg umgjörð utan um andlitið; hér og hvar sáust hrokknir lokkar, snotrir og viðfeldnir hjá gagnaugunum og í hnakkanum. Svo undrandi og svo hrifin var ungfrú Polly yfir því, sem hún sá í speglinum, að hún gleymdi þeirri ákvörðun sinni að setja sjálf hárið sitt upp aftur eftir sinni venju, þangað til hún heyrði Pollyönnu koma inn. Og áður en henni var mögu- Iegt að átta sig, var eitthvað mjúkt og saman- brotið lagt yfir augu hennar og hnýtt lauslega í hnakkanum. “En Pollyanna, Pollyanna — hvað értu nú að gera?” hrópaði hún. Pollyanna hló glaðlega. “J?að skaltu undir eins fá að sjá, Polly frænka. En eg var hrædd um að þú mundir gægjast, og þess vegna hefi eg bundið þenna klút fyrir augun þín. Sit þú nú bara kyr; það líður að eins ein mínúta þangað til þú getur séð þig í speglinum.” “Já, en Pollyanna,” mótmælti ungfrú Polly og stóð upp þreifandi í kring um sig. “Nei, en bam, bam, hvað ert þú að gera?” spurði hún ráðþrota, þegar hún fann eitthvað mjúkt líða niður eftir herðum sínum. Pollyanna hló meira og meira hugfangin. Með fingrum sem skulfu af ákafa, lagði hún um herðar frænku sinnar gamalt og mjúkt kniplingasjal, gulnað af að hafa legið niðri í kistu árum saman, ilmandi af lavendeljurtinni. Pollyanna hafði fundið þetta sjal síðast liðna viku, þegar Nancy var að þrífa til á loftinu; og meðan hún stóð og var að prýða hár frænku sinnar, datt henni í hug að frænka sín mætti skreyta sig eins vel og frú White. pegar hún hafði lokið við þetta starf sitt, leit hún rannsakandi augum á niðurstöðuna, og sá strax að einn hlut skorti. Strax leiddi hún því frænku sína með sér inn í hliðarherbergið, þar sem hún gegn um gluggann sá rauða rós hanga úti á limagarðinum, en svo nálægt að hún gat náð í hana. “En, Pollyanna, hvað gerir þú? Hvert ertu að draga mig?” sagði ungfrú Polly mótmælandi og reyndi árangurslaust að spyrna á móti. “Polly- anna þó! eg vil ekki —” “pað er að eins hingað inn í bláa herbergið — bíð þú að eins eitt augnablik — eg verð búin að sekúndu liðinni,” sagði Pollyanna másandi, meðan hún seildist eftir rósinni. Hún náði í hana, sleit hana af stiklinum og stakk henni í dökka, lausa hárið bak við vinstra eyra ungfrú Polly. “Hana nú!” hrópaði hún eldfjörug og leysti klútinn frá augum frænku sinnar og fleygði hon- um á stól. “ó, Polly frænka, nú getur þú séð þig í speglinum. Nú vona eg þú verðir glöð, af því eg hefi skreytt þig svo fallega.” í hálfa mínútu horfði ungfrú Polly á sitt breytta andlit í speglinum; svo æpti hún snögg- lega og hljóp út úr herberginu. Pollyanna, sem fylgt hafði stefnu hins skelkaða augnatillits henn- ar, sá í gegn um opna gluggann hest og léttireið beygja við fyrir framan dymar. Hún þekti und- ir eins þann, sem hélt í taumana. Fagnaðarrík hallaði hún sér út úr glugganum. “Chilton, Chilton læknir! Er það eg, sem þú vilt finna ? Eg er héma uppi,” hrópaði hún. “Já”, svaraði læknirinn og brosti dálítið alvar- lega. “Viltu vera svo góð og koma ofan ?” Inni í svefnherbergi frænku sinnar fann Polly- anna hana standandi, blóðrauða í framan og gremjulega, þreifandi eftir títuprjónunum, sem kniplingasjalið var fest með. “Svei, Pollyanna,” að þú skyldir nú gera þetta,” sagði hún gremjulega. “Skreyta mig svo hjákátlega — og svo, að fólk skyldi koma og sjá mig þannig.” Pollyanna varð utan við sig af undrun. “Sjá þig? Já, en Polly frænka, þú ert nú svo yndisleg — já, þú ert sannarlega svo yndisleg, og —” “Yndisleg?” tautaði ungfrú Polly um leið og hún fleygði sjalinu frá sér og réðist á hárið sitt með skjálfandi fingrum. ■ “ó, nei Polly frænka — ó, láttu hárið vera.” “Vera? Eins og það er núna; nei, þú mátt vera viss um að eg geri það ekki.” Ungfrú Polly náði hárinu niður undir eins. Hún strauk það og sléttaði svo að hin síðasta skrýfing hvarf gersamlega undir ströngu fingr- unum hennar. “ó nei, ó nei, og þú, sem varst svo yndisleg,” sagði Pollyanna og stundi; gekk svo allhrygg út úr dyrunum. Úti fann hún læknirinn bíðandi í eineikisvagn- inum sínum. “Eg hefi ráðlagt einum af sjúklingum mínum að fá þig, og hann sendi mig eftir þér, svo að hann gæti breytt samkvæmt ráðleggingu minni,” sagði læknirinn. “Viltu koma með mér?” “Áttu við að eg eigi að reka erindi í lyfjabúð- ina? pvi það gerði eg við og við fyrir konumar í styrktarfélaginu,” sagði Pollyanna hálfgert hik- andi. Læknirinn brosti og hristi höfuðið. “Nei, það er nú í rauninni ekki þess konar. pað er John Pendleton sem langar til að sjá þig í dag, ef þú vilt gera svo vel og vera mér sam- ferða. pað er hætt að rigna; og þá datt mér í hug að eg gæti ekið hingað til að sækja þig. Vilt þú aka með mér? Svo skal eg koma aftur, sækja þig og aka með þig heim kl. sjö.” “ó já, það er mér mjög ljúft að gera. En eg verð fyrst að spyrja Polly frænku.” Fáeinum mínútum síðar kom Pollyanna aftur með hattinn í hendinni og alvarleg á svip. “Vildi frænka þín síður að þú færir með mér?” spurði læknirinn um leið og þau óku af stað. “Ju-ú”, svaraði Pollyanna hálft í hvoru ráð- þrota. “Hún var ofmjög áfram um það, að eg færi.” “Of mjög áfram um það?” Pollyanna stundi. “Eg á við, að eg held að hún hafi ehlzt ekki viljað hafa mig heima nú sem stendur. pví hún sagði: “Já, bara farðu, farðu! eg vildi að þú hefðir farið fyrir löngu síðan.” Læknirinn brosti ofurlítið, en augu hans voru alvarleg. Hann sat um stund og sagði ekkert; svo spurði hann — hálfhikandi: “Segðu mér, var það ekki — var það ekki frænka þín, sem eg sá í glugganum uppi á loftinu fyrir nokkrum mínútum síðan ?” Pollyanna andvarpaði. “Jú, það var einmitt það, sem var svo sorg- legt,” sagði hún. “Eg hafði skreytt hana svo yndislega, sjáðu, með ljómandi fallegt kniplinga- sjal, sem eg fann uppi á efra lofti, og eg hafði sett hárið hennar svo fallega upp og stungið rós í það, og hún var í raun réttri indæl, að — já, sýndist þér ekki hún vera indæl?” Læknirinn svaraði ekki strax, en þegar hann talaði, var rómur hans svo lágur að Pollyanna heyrði naumast hvað hann sagði. “Jú, Pollyanna, mér — mér sýndist hún vera — indæl.” “Nei, sýndist þér það? En hvað mér þykir vænt um það. pað skal eg þó segja henni,” hróp- aði lita stúlkan ánægð. Henni til stórrar undrunar sneri læknirinn sér skjótlega að henni. “Ekki á neinn hátt! — Eg — eg á við — eg verð að biðja þig um það, Pollyanna, að þú verðir svo góð að segja henni það ekki.” “Já, en því þá ekki, læknir? Hvers vegna má eg það ekki? Hún yrði þá eflaust glöð yfir —” “Nei, það er all-líklegt að hún mundi ekki gleðjast af því.” Pollyanna hugsaði dálítið. “Já — já, það getur vel verið,” sagði hún og stundi ofurlítið. “Eg man það núna — að það var af því að hún sá þig í gegnum gluggann, að hún þaut út úr herberginu. Og á eftir — sagði hún, að það hefði verið afar leiðinlegt að nokkur manneskja skyldi sjá sig þannig skreytta.” “Já, það get eg hugsað mér,” sagði læknirinn fremur lágt. uJá, en það get eg alls ekki skilið, þar eð hún var svo indæl,” sagði Pollyanna. Læknirinn svaraði þessu engu. Hann talaði raunar ekki meira það sem eftir var leiðarinnar, fyr en þau komu að stóra húsinu, þar sem John Pendleton lá í rúminu sínu með brotinn fótlegg. XVII. KAPfTULI. “Alveg eins og í bókunum”. John Pendleton heilsaði Pollyönnu m^ð brosi í dag. “Nú, ungfrú Pollyanna, þú hlýtur sannar- lega að vera góð og umburðarlynd lítil stúlka, fyrst þú vildir koma aftur og heilsa mér í dag.” “Nei, en góði hr. Pendleton, mér þótti svo vænt um! að eg mátti koma, og eg skil ekki til hlítar hvers vegna eg ætti ekki að vera það?” “Jú, sjáðu, eg held eg hafi verið býsna önugur og afundinn við þig í bæði skiftin, bæði í fyrra dag, þegar þú varst svo vingjamleg að koma með súpuna handa mér, og þann daginn sem þú fanst mig í skóginum með brotinn fótleginn. Og að öðru leyti, fyrst við tölum um þetta, þá held eg að eg hafi ekki einu sinni þakkað þér fyrir hjálpina. Svo eg held nú raunar að þú verður sjálf að viðurkenna, að þú sért umburðarlynd, fyrst þú kemur að heimsækja mig eftir jafn óþakkláta viðkynningu.” Pollyanna tvísté á gólfinu dálítið vandræðaleg. “Já, en mér þótti svo vænt um að eg fann þig —já, eg á auðvitað ekki við að eg væri glöð yfir því, að þú hafðir brotið fótlegginn, heldur yfir því að eg fann þig,” sagði hún glaðlega. John Pendleton brosti. “Eg held eg skilji þig,” sagði hann. “Tungan lætur þig stundum vaða elginn, er það ekki ? Já- já, en eg þakka þér nú samt sem áður; og mér finst þú vera kjarkmikil og dugleg, lítil stúlka, sem gazt alt er þú gerðir þann dag. Og magnsúpuna, hana þakka eg þér líka fyrir,” sagði hann glaðlega. “pað var mjög vel gert af þér að koma með súp- una til mín.” “Já, þökk fyrir, mjög vel. Eg — það er lík- lega ekkert annað í dag, sem — sem Polly frænka sendir ekki, er það?” Pollyanna varð aftur uppburðarlítil. “Nei — nei, því ver.” Hún hugsaði sig dálítið um; svo bætti hún við og roðnaði um leið: “Af- sakið hr. Pendleton, en eg vildi ekki vera afkára- leg þann daginn, þegar eg sagði að Polly frænka hefði ekki sent súpuna.” Ekkert svar kom. John Pendleton brosti ekki núna. Hann lá kyr og horfði beint fram undan sér með augun, sem störðu í fjarlægð þvert í gegn um hlutina, sem urðu fyrir augnatilliti hans. Hann lá lengi þannig. Loksins andvarpaði hann allhátt og sneri sér að Pollyönnu. Og þegar hann tók aftur til máls, var hreimurinn í rödd hans taugaveiklaður og skapraunalegur eins og vant var. “Nú, það var nú ekki þetta, sem eg hafði hugsað mér. Eg sendi ekki boð eftir þér til þess, að þú skyldir horfa á mig liggjandi og glápandi út í geiminn hvíldarlaust. Úti í starfsherbergi mínu — stóra herberginu, þar sem síminn er — þar finnur þú skrautgreypta tréöskju á neðstu hillunni í stóra skápnum með glerhurðinni, skamt frá ofninum. pað er að segja, hún á að vera þar, ef ekki þessi bansetta hreinsunarkona hefir líka rótað öllu til þar, og flutt öskjuna eitthvað annað. Viltu sækja hana fyrir mig? Hún er nokkuð þung, en ekki þyngri en svo að þú getur borið hana, held eg.” Efnafrœðislega sjálfslökkvandi Hvað þýða þessi orð fyrir þig? pau þýga meira oryggi a heimihnu. _ pað er vissulega atriði, sem þú lætur þig varða, meira eh lítið. • Ef tU S1 h6fir þÚ tekið eftir orðum og setn- mgum. Enginn eldur eftir þegar slíkt hefir verið” á vorum nýju, hljóðlausu stofu eldspýtnakössum. Hver einasta spýta í þessum kössum er gegn vætt í efnafræð- islega samsettum legi, sem breytir þeim í óeldfiman þegar buið er að kveikja í þeim og slökkva aftur, og hætt- legtleíUna frS logandl eldspýtum eerö ein slítil og mögu- öryggi fyrst, og notið ávalt Eddys hljóðlausu 500s Rœða flutt á kvenfélagssamkomu i Glenboro áttunda mars 1917. Eins og tilheyrendum mínum mun flestum kunnugt, eru þaö islenzku kvenfélagskonurnar í Glenboro, sem hafa efnt til þessarar samkomu, í þeim lofsverða tilgangi aö tekjumar, sem hún gefur í aðra, eöa báöar hendur, gangi til styrktar þeim her- mönnum, sem eru komnir heim af vígv'ellinum. Hermönnum, sem voru reiöubúnir að leggja líf og heilsu í sölurnar, fyrir ættland sitt og hiö brezka ríki. Og sannarlega hefir þaö kostaö þá stórkostleg sár og meiöli; og fjöldi af þeim, sem í her- inn gengu hefir falliö á vígvellinum, og fórnaö þar lífi sínu á altari kær- leikans, mannúöar og frelsis; fyrir sitt kæra fööur- og móöurland og hina brezku þjóð. — Mér viröist betra fyrir hermennina að fá fljót- ann og kvalalítinn dauöa á orustu- vellinum, en aö veröa fyrir skaölegri limlesting; sem hefir þaö í för meö sér, aö þeir veröa, aö meira aö minna Ieyti ósjálfbjarga, og veröa sv'o aö lifa viö örkuml, þaö sem eftir er æfinnar. — Þa« er því kristileg skylda allra, að taka saman höndum, og hjálpa til aö létta byröi þeirra, og reyna aö gera þeim lífiö sem ánægju- legast. Þaö mun óhætt aö fullyröa: aö í hinu brezka ríki er nú aö sjálf- sögöu mjög sár sorg og söknuður. Foreldrarnir syrgja sonu sína, bræö- ur og systur syrgja bræÖur sína og aðra dána ástvini. Þiö kannist líklega öll viö skozka æringjann og kýmnissagna höfund- inn, Harry Lauder. Eg hefi nýlega lesiö ræöu eftir hann í “Tribune”, viö- víkjandi stríðinu. Einn sonur hans hefir fallið i því, og þótt hann hafi virzt mjög bjartsýnn og glaður, er auðheyrt að sonarmissirinn hefir sært föðurhjartað djúpu sári, og snert þar viðkvæma strengi; þótt hann beri það hraustlega, þvl alt vill hann leggja í sölurnar fyrir þjóðina, og brezka ríkið. Já, jafnvel sinn sið- asta blóðdropa. En þegar föðurástin er svona sterk, og þó viðkvæm, hvað skyldi þá mega segja um móðurást- ina, eða mæðurnar. sem hafa boriö drengina sina, undir sinu ástríka móðurhjarta, og frá fæðing þeirra á sinum lítt þreytandi móður örmum, þar til þeir urðu sjálfbjarga. — “Því tnoðurhjartans astannagn engin búg- ar neyð, aldrei verður nornin svo fögru blómi reið”, sagði viðkv'æma skáldið okkar, Kristján Jónsson. Og annað afbragðs skáldið okkar, Tónas Hallgrímsson, segir í kvæðinu “Móð- úrást”: “Því að hann lifir og bros- andi býr, bjargandi móðttr i skjólinu hlyr, reifaður klæðnaði brúður sem bjó, barninu værðir, og lágt undir snjó, fölnuð í frostinu sefur.” Til- efni kvæðisins var: að kona ein i Noregi var á ferð i kafatdsbyl með tvö börn sín. Hún klæddi sig úr föt- unum og reifaði börnin í þau, og fundust þau bæði lifandi eftir storm- inn; en hin elskttríka ntóðir þeirra var. frostin til dauðs. Já, elsku, hjartans góðtt mæðurnar. jafnyel ógnir dauðans geta ekki yfirbugað þær eða þeirra aðdáanlega elskurika móðurhjarta. Og þótt þær konur, sem hafa efnt til þessarar samkomu, eigi—máske—ekki sonu meðal hinna heimkomnu hermanna, þá þekkja þær svo vel móðurástina og fara því svo nærri um tilfinningar mæðra her- mannanna. Og þar af leiðandi vilja þær gera alt sitt bezta fvrir þær og sonu þeirra, jafnvel gánga þeim i móður stað. Vér ættum þvi allir, að virða og styrkja þeirra göfttga kærleiksstarf, bæði í orði og v'erki. Eg þekki þessar konur hér, að ölltt góðu. Þær láta sér ekki nægja, að gleðja einungis þá hermenn, sern heim eru komnir. Þær eru líka að httgsa unt hermennina i fjarlagðinni. á vigvellinum á Frakklandi og víðar. og eg er viss um að það er mikiö gleðiefni fyrir þá, að meðtaka send- ingar frá vinum og vandamönnunt að heintan. Ekki einungis gjafanna vegna, heldttr einkum og sér í lagi af þvi: a þær minna þá svo áþreifanlega á það, að öllum heima á ættlöndun- um er svö ant um þá, og vilja gera alt sem er mögulegt, til þess að þeim geti liðið sem bezt l öllu tilliti. Og herntennirnir sjálfir vinna í sönnt átt, finna upp á ýmsu til þess að halda stillingu og stöðuglyndi. Til dæmis: Franskir hermenn hafa samið ein- kennilega herhvöt, til að viðhalda þrotti og kjarki í þeim og öðrum. F'" ,h,ef' ails,eSa þýtt hana á íslenzku °g hljoðar hún þaning: 1. “Þú hefir um tvent að velja: Annaðhvort hefir þú gengið í herinn eða, þu hefir ekki gert það. Ef ekki, hefir þu yfir engu að vera órór. — 2. Ef þú ert genginn í herinn, hefir þu um tvent að velja: Annað- hvort ert þú í herbúðunum, eða á vigvellmunn Ef þú ert í herbúðun- um, hefir þu yfir engu að vera órór. d. Ef þu ert á vígvellinum. hefir þu um tvent að velja: Annaðhvort ert þu í varahðinu eða á orustuvell- inum^ Ef þú ert í varaliðinu, hefir þu yfir engu að vera órór. — 4; Ef þú ert á orustuv'ellinum. hefir þu uni tvent að velja: annað- hvort klorarðu þig áfram, eða þú ger- 'r J)a.ð. ek.kl' Ff þó gerir það ekki, hefr þu yfir engti að vera órór. — 5- Ef þú ert í orustunni, hefir þú um tvent að velja: Annaðhvort verð- ur þú særðtir, eða þú særist ekki Ff þu særist ekki, hefir þú yfir engu að vera órór. — 6- Ef þú særist, hefir þú uni tvent að velja: annaðhvort ertu lítið eða mikið særður. Ef litið, hefir þti yfir engu að vera órór. — 7. Ef þú ert mikið særður, hefir þú um tvent að velja: annaðhvorl batnar þér eða ekki. Ef þér batnar hefir þú yfir engti að vera órór1 En ef ekki, og þú hefir fylgt mínun: ráðum alt í gegn, ert þú laus v'ið allar sorgir og óróa, að eilífu’ f'nefnil. eftir dauðannj. Nafn höfundarins, sem samið hef- ir þessa djarfmannlegu herhvöt eða heimspekilegu röksemdafærslu, sésl ekki. Ef til vill hefir einhver fransk- ur hermaður, sein fiefir komist í þaf heppilega ástand, að taka öllu m£? stilling og jafnaðargeði—hvort sen gengi með eða móti—samið þessai hughreystingar setningar. En hva? sem því líður, e* sagt að þúsundii franskra hermanni hafi af hrjarta lært þessa herhvöt, «g gert hana al sinni heimspekis sk«ðun í bardagr lífinu. Og sýnir hútt ljóslega: hv< vel Jæir sætta sig við hið raunalega harða og gleðisnanða líf á orustu vellinum. Enda cr það sjálfsagt, að hver maður sem fer í stríðið, má bú- , ast við því allra versta. En langt ei frá því. að fljótur og kvalalítil dauði, sé það sárasta og þyngsta sen fyrir kemur. Þót» hann sé sár og blæðandi, fyrir eftirlifandi vanda menn og átsvini þeirra. Já, þúsund- ir heimila í hinu brezka ríki, sen fyrir tveimur árum vissu varla hva? sorg og mótlæti var, mega nú grát; og stynja yfir missi ástkærra sona i vina og vandamanna. En vonandi ei að það fari nú bráðuin að taka enda j og að hinar blæðandi undir læknisi með tímanuni. Og betur væri að hir djúpu og blæðandi sorgar sár, hafi iiu þær blessunarríku afleiðingar í for meö sér, að augu alls mannkyns ins opnist, sv'o það sjái alla bölvun ófriðarins, í sinni réttu voðalege mynd. Og sjái þá um leið: að þat" c r vfirgangs-söm og óguðleg, og ó- frjálslynd konungstjórn, mcð her- valdinu og einokunar auðvaldi, serr blæs að kolunum. Og sannfærist um: að það er áríðandi aö tvka alt þetta af hönduni sér. Svo hægt verði að stofna og koma í fratnkvæmd lýð- stjórn í öllum heintinum, sem fólkið getur vikið frá völdum ef þörf kr?f ur. Það yerður líklega Iangt að bíða, þar til alt þetta kemst i framkviemd. en ýms merki sjást þó, að almenn- ingur er altaf að ná betri tökum á yfirvöldunum. _ Auðvitað hefir fólkið sjálft alt i sínum höndunt. Ef það aðeins hefir samtök til að hag nýta sér rétt sinn, getur það náð yfir- ráðunum úr höndum stjórnmála manna og einokunar-auðfélaga. En til þess að koma því i framkvæmd, verður fójkið að vera einhuga og satntaka. í þcssu mikilsverða og áríð- andi velferðarmáli. Því annars nær það aldrei rétti sínum—eða því vel- ferðar takmarki sem það stefnir að Alt stendur þá viö það’sama: Ein- okunarfélögin og óvandaðir stjórn- niálamenn halda áfrain að stjóma og standa í vegi fyrir jafnrétti og eðli- legum framförum mannkynsins. — Arni Sveinsson.

x

Lögberg

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.