Lögberg - 06.06.1918, Síða 2

2
LOGBERG, FIMTUDAGINN 6. JÚNÍ 1918
Saga fangans.
Edward Edwards, sexn fór meS
Prinœss Patricia herdeildinni
frá Canada, var tekinn til fanga
af pjóðverjum og sat í fangelsi
hjá þeim í 15 mánuði. Á þeim
tíma gjörði hann þrjár atrennur
til >ess að strjúka, tvær af þeim
mishepnuðust, frá þeirri þriðju
segir Edward á þessa leið:
Simmons og eg höfðum frá því
að tilraun okkar mishepnaðist
verið að hugsa um að reyna aft-
ur. Við vorum eins þægir og
við gátum, og bjuggum okkur í
kyr'þey undir þriðju tilraunina.
Við höfðum, ásamt öðrum brezk-
um föngum, neitað að gjöra
nokkra vinnu, vér létum því til
leiðast, bæði til þess að halda lík-
amsþrótti okkar við, og eins til
þess að vekja minni mótþróa og
buðumst til þess að bera mat til
rússneskra fanga, sem voru að
vinna skamt í burtu frá fangels-
inu, og var verk okkar að bera
stóran og þungan súpupott á
milli okkar.
Við byrjuðum þessa vinnu kl.
11 á morgnana, og vorum vana-
lega búnir kl. eitt á daginn. Á
hverjum einasta degi lögðum við
svolítið til síðu af mat okkar.
Áform okkar var á þenna hátt að
safna tuttugu daga forða, því
oss taldist til að við mundum
verða það lengi að ná til Hollands
ef okkur tækist að komast í burtu
Mat þenna földum við í holu, sem
við grófum niður í gólfið á kof-
anum sem við vorum í. Við gát-
um hvergi fundið annan stað,
sem var óhultur, því varðmenn-
imir voru alt af á ferðinni i
kringum þessa kofa okkar, og
inn í þeim bæði dag og nótt, og
gat maður aldrei vitað nær þeir
mundu koma í kring, ekki gátum
við heldur falið neitt í vösum
okkar, því þeir leituðu á okkur
á hverjum degi.
Á hverjum laugardegi var
fangamarkið á fótum okkar end-
umýjað að við stóðum allir í röð,
svo kom risavaxinn Rússi með
könnu fulla af máli í annari hend
inni en bursta í hinni, og málaði
rauða og græna hringi á brjóst
okkar bak og kné, og randir utan
á buxnaskálmamar og skyrtu-
ermamar, eins í kringum kollinn
á húfunni okkar, þetta var gjört
til þess að vekja eftirtekt fanga-
varðarins á oss, sem fanga er
sérstaka eftirtekt þyrftu.
Einu sinni eftir að okkur hafði
borist póstur að heiman, og við
vorum að lesa hréf okkar, varð
mér litið upp úr því sem eg var
að lesa og á Simmon, og sá að
hann hélt á ostbita, sem hann
var að skoða í krók og kring. Eg
gekk undir eins til hans en í því
bar fangavörðinn að, og var
Símon því fljótur að lauma ost-
bitanum í vasa sinn. pegar varð-
maðurinn hafði gengið framhjá,
rétti hann mér sendibréf, sem
var frá bróður hans í Canada, og
sagði mér að lesa, og þar stóð
þetta: “Eg meðtók bréf þitt
með skilum, og í þessu bréfi
sendi eg þér sérstaka tegund af
osti”. — Eg skildi undir eins
hvað hann meinti og það var far-
ið að skyggja um kveldið þegar
við loks þorðum að athuga send-
inguna, vér brutum ostmolan í
sundur og innan í honum var lít-
ill kompás og fjórir 25 centa pen-
ingar.
Nú var alt til reiðu og vöktum
við því tll skiftis á nóttunni til
þess að reyna að fá tækifæri á að
læðast burtu, og þessu héldum
við áfram í tvo mánuði, en aldrei
kom það. Ekki máttum vér láta
sjá ' að vér vektum, urðum að
liggja og látast sofa, og ef að við
fórum út urðum við að láta sem
að vér gengjum í svefni, eða að
okkur væri ilt, og úti fyrir voru
auk varðmannanna og ljósanna,
sem brunnu alla nóttina, varð-
hundarnir, sem ílt, eða nálega ó-
mögulegt var að komast fram
hjá.
Svo að síðustu tókum vér upp
á því að bjóða okkur í vinnu,
héldum að þeir mundu ekki synja
okkur um það í vinufólkseklunni,
enda varð það ekki, því næsta
Iaugardag vorum vér sendir á
búgarð, sem lá skamt á burtu
frá fangelsinu, til þess að hlúa
að kartöflum. í kaup áttum við
al fá 6 cent á dag. Aðal-tilgang-
ur okkar með því að bjóða okkur
þannig fram, var sá að kynnast
legu landsins, og héldum við að ef
við yrðum sendir til vinnu aftur
að þá mundum við geta farið
nokkuð útbúnir, og komist í
burtu.
Svo kom að því að vér vorum
kvaddir í annað sinn, og bjugg-
um vér okkur þá út eftir föng-
lim, en lítið eitt gátum við tekið
með okkur af mat. Eg tók með
rnér dálítið af reyktóbaki, skegg-
bursta og eldspítustokk, Simmon
hafði með sér skegghníf, fjóra
eldspítustokka og eitt lítið sápu-
stykki. Eftir að við vorum bún-
ir að borða morgunverð, sem var
að eins karföflur og áfir, tókum
vér til vinnu og unnum allan dag-
inn, þótt'að hellirigning væri, og
þar til kl. 8 um kveldið. Fóru
fangaverðimir þá með okkur
heim á bóndabæ þar í grendinni.
Verðimir fóm til máltíðar með
heimafólkinu í framherbergi
hússins, eftir að vera búnir að
læsa framdyrum hússins vand-
lega, en gleymdu að læsa bak-
dyrunum, og í þeim parti húss-
ins var okkur búinn máltíð. Við
vorum hungraðir, og tókum hið
bráðasta til matar, en á borðum
voru kartöflur og áfir, eins og
vanalega. Eg varð fyrstur að
Ijúka við máltíð mína, og að
henni lokinni stóð eg upp og gekk
út í dyr hússins, en Simmon, á-
samt 6 Frökkum og einum Eng-
lending, sat við borðin. Eg stóð
stundarkom í dyrunum og lézt
vera að virða fyrir mér útsýnið,
svo sneri eg mér við og sagði:
“Komdu og sjáðu þetta Simmon”
Simmon ítti stól sínum frá borð-
inu, stóð upp og gekk tafarlaust
til mín. Við gengum báðir út úr
húsdyrunum, og létum þær hægt
aftur á eftir okkur. Og einu
sinni enn vorum vér komnir á
leiðina til frelsis. — Við kom-
umst brátt í útjaðar þorpsins, og
sáum rönd skógarins svo sem
11/> niílu í burtu. Við tókum til
fótanna og þegar vér vorum
komnir svo sem hálfa leið þang-
að, var klukkum þorpsins hringt
og vér vissum að okkar var
saknað. Við hertum hlaupið og
komumst að skóginum, en þegar
þangað kom var þetta að eins
rönd af plöntuðum trjám, sem
ekkert skýli gátu veitt okkur.
Við sáum annan skóg skamt í
burtu frá okkur, og héldum á-
fram í áttina til hans, eh vér
höfðum ekki haldið lengi áfram,
þegar vér komum að skurði all-
stórum og var á að gizka fet af
vatni í botninum á honum, og
voru bakkamir vaxnir lágu grasi
sem lagst hafði niður í vatnið í
skurðinum. Við fleygðum okk-
ur á bakið ofan í vatnið í skurð-
inum og létum grasið hylja okk-
ur, en tókum fyrst eldspítumar
sem við höfðum meðferðis og
földum þær í grasinu, svo þær
skyldu ekki vökna. Vatnið, þó
að í ágústmánuði væri, var kalt,
og þarna urðum við að liggja
þar til klukkan tíu um kveldið
að dimt var orðið. í þessar tvær
klukkustundir, sem við lágum
þarna í vatninu, urðum við varir
við mennina, sem voru að leita
okkar, og einn þeirra fór yfir
skurðinn rétt hjá okkur.
pegar dimt var orðið skriðum
vér upp úr vatninu og lögðum
strax af stað yfir sáðlendur,
þar sem stangimar tóku okkur
undir hendur, yfir skurði og hvað
sem fyrir vpr. Undir morgun
héldum við að við værum komn-
ir 30 mílur vegar frá fangastöðv-
unum. panig héldum við áfram
á næturnar, en földum okkur í
skógarrunnum á daginn. Við
héldum þannig áfram í nokkra
daga að ekkert bar til tíðinda,
þar til einn morgun að Simmon,
sem hafði verið bóndi í Canada,
sá kú á beit, skamt í burtu frá
okkur, og fór tafarlaust með
hattinn í hendinni og ætlaði að
reyna að ná sér í mjólk, því lítið
var um vistir, en eg hélt vörð.
Eg heyrði fótatak skamt frá mér
og brá mér á bak við tré, sem
stóð rétt hjá mér, og fór að lit-
ast um, þá sé eg hvar tveir menn
koma gangandi eftir brautinni.
Menn þessir voru í Frönsk-
um einkenisbúningi með bagga
á bakinu. pað glaðnaði yfir mér
því eg hugði að við mundum geta
fengið matarbita hjá þeim, svo
eg herti upp hugan og kallaði til
þeirra: ‘Kamerad’, annar maður-
inn stanzaði og leit í kring um
sig; hinn hélt áfram eins og hann
hefði orðið einskis var. Svo seg-
ir hann eittíhvað til félaga síns
svo hann hélt líka áfram. Eg
gekk á hlið við þá, og reyndi að
vera eins vingjamlegur og eg
gat, en ekjcert dugði, þeir vildu
auðsjáanlega ekkert hafa með
mig að gera. Allir vorum við
steinþegjandi nema hvað eg
einu sinni eða tvisvar endurtók
ávarp mitt: “Kamerad”.
pegar það virtist ekkert duga
blístraði eg ofurlágt til þess að
vekja eftirtekt Simmons á því
sem fram væri að fara, við það
urðu þeir hálfu verri, og greikk-
uðu spoúð alt sem þeir gátu, og
það gjörði eg nú líka, því við
vorum allir að halda í sömu
áttina. Eg reyndi að gera mig
skiljanlegan á frönsku, en gat
það ekki, svo reyndi eg að tala til
þeirra á þýzku og hafði það hin
verstu áhrif á þá. pannig héld-
um við áfram nokkra stund, því
Simmon var nú búinn að ná mér,
unz að fyrir okkur var heiði og
þar týndum við þessum mönn-
um, þeir hafa óefað falið sig, því
afdrep voru þar góð.
Á heiði þessari, sem okkur
veittist torsótt, fundum við kar-
töflugarð og náðum okkur í
nokkrar kartöflur, sem við átum
hráar.
Daginn eftir eða 22. ágúst 1916
skrifar Edward í dagbók sína:
Við erum holdvotir og skjálf-
andi af kulda, það hefir rignt í
alla nótt og enn er ekki stytt upp
í alla mata höfum við gulrófur
og hafra.
23. ágúst: Sama veður, rign-
ing alla nóttina, urðum að vaða
yfir blautar keldur og djúpa
skurði. Daginn eftir segir hann
að hætt hafi verið að rigna, þó
séu þeir holdvotir, en vongóðir,
og þann dag (24. ágúst) segir
hann að þeir hafi nærri því verið
fallnir í höndur pjóðvera. Við
lágum í skógarjaðri, þoka var á,
svo mikil að við sáum ekkert,
það var dimt sem á nóttu, en þó
svo áliðið morguns að hættulegt
var að vera á ferð. Og þegar
loks að þokunni létti, þá sáum
við bæ og vorum vér ekki nema
svo sem 800 fet frá honum, og á
milli skógarrandarinnar sem við
vorum í og hans lá akurblettur.
Við heyrðum glögt til fólksins
þegar það kom á fætur og þegar
eg var að athuga alt þetta barst
til eyma mér lágt blístur frá fé-
laga mínum, sem meinti að eg
þyrfti að vera sérstaklega var
um mig. Eg leit upp og sá gaml-
an mann með hund með sér
standa uppi yfir félaga mínum,
sem lá á jörðinni eins og dauð-
ur væri. Eg hefði sem bezt get-
að slegið gamlamanbinn í rot,
þaðan sem eg var, en þorði það
ekki vegna hundsins. pannig
stóð gamli maðurinn dálitla
stund og hélt svo áfram leiðar
sinnar og hundurinn á eftir hon-
um urrandi. Matur okkar þann
dag var baunir og hafrar, sem
við átum úr lófa okkar. Við
pössuðum að hafa vasa okkar
alt af fulla af höfrum, tíndum
þá svo upp í okkur þegar sultur-
inn þrengdi að, skyrptum hýð-
inu út úr okkur, sem þó stundum
vildi fara ofan í hálsinn og gera
hann sárann.
25. ágúst: Mjög erfið nótt,
komumst ekki nema um 11 kilo-
metra, urðum að fara yfir keld-
ur og marga og stóra skurði,
mistum fötin okkar, en náðum
þeim þó aftur. Við erum skamt
frá bænum Bremen. Lítið skýli.
Höfum ekki smakkað mat í dag.
Kalsa regn. Við leynumst á
bökkum Vesser árinnar, sem er
600 fet á breidd. í kvöld ætlum
við að leita okkur að bát. Sokk-
ar okkar allir slitnir, bjuggum
okkur til nýja úr skyrtu ræfli
sem við fundum og höfðum með
okkur. Náðum í kú. Máltíðir
mjólk og næpur.
26. ágúst: Rigning. Fundum
bát og komustum yfir ána. Ferða
lagið gengur seint, viðarkjarr-
ið svo þétt að við komumst
ekki í gegn, verðum að krækja
fyrir endana á því. Mátíðir í
dag næpur, baunir og hafrar.
Náðum í meiri mjólk. Skýli ekki
sem bezt. Sólskin og hlýtt veður,
Við höfum breytt föt til þerris.
Glaðir og vongóðir.
27. ágúst: purt veður. Gott
skýli. Máltíðir mjólk og næpur.
f fyrri nótt sáum við bæjarljós
í fjarlægð, héldum að við mund-
um vera nægilega langt í burtu
frá honum, en þegar við komum
upp á hæð eina, sem fram undan
oss var, lá hann rétt fyrir neðan
okkur og svo nærri vorum við
að við sáum fólkið á gangi á göt-
unum. Við snerum við hið bráð-
asta og flýðum.
Daginn eftir komustum við í
hann krappann í annað sinn.
Seint um nóttina höfðum við lagt
okkur fyrir i skógarlundi, sem
við vorum staddir í. preyttir
vorum við og þjakaðir. Um
morguninn grúfði níða dimm
þoka sig yfir alt, en þegar upp
tók að birta, sáum við að enn
vorum við staddir nærri manna-
býlum, skógarbletturinn sem við
vorum staddir í lá á milli tveggja
sáðlenda, og var fólk við vinnu á
báðum ökrunum, við uppskeru,
hlið voru á girðingunum, sem
voru umhverfis akrana og stóð-
ust þau nálega á, sitt hvoru meg-
in við skógarblettinn þar sem
við vorum, og ekki var lengra á
milli þeirra en svo, að þegar um
annað var gengið, þá þurftum við
að skríða fast upp að því sem
hinu megin var, til þess að við
ekki sæjumst, og þurftum við að
gjöra það hvað eftir annað. En
engin varð þó var við okkur, þar
til að smali kom þar með fjárhóp
sinn hann opnaði hliðið sem fjær
okkur var og rak kindurnar inn,
en þær urðu undir eins varar við
okkur, og kom á þær nokkur ó-
kyrð, og svo kom fjárhundurinn
til okkar og tók að gelta, siðast
kom fjármaðurinn sjálfur til
okkar, þar sem við láum„ horfði
á okkur dálitla stund, hélt síðan
áfram með kindur sínar, en hann
var ekki kominn langt áleiðis
með þær þegar hann skilur við
þær og gengur til fólksins á
akrinum. Vér þóttumst vissir um
að hann væri að segja til okkar.
enda hefir það vísit verið svo,
því fólkið dró sig saman í hóp og
fór að tala um eitthvað sín á
meðal. Lengur biðum vér ekki
heldur tókum til fótanna, því á-
rangurlaust var að fela sig þar
sem við vorum. Skamt frá okk-
ur sáum við þykkan skóg, en til
þess að komast þangað þurftum
við að fara fram hjá fólkinu. En
við vildum heldur freista þess
en að láta handtaka okkur
og líða þær kvalir, sem að
sjálfsögðu biðu okkar eftir þetta
tiltæki. Tvö barefli höfðum við
meðferðis og ásettum okkur að
láta heldur lífið, heldur en að láta
taka okkur, eins ef að annar gæf-
ist upp var það samningur okkur
að hinn héldi áfram. Svo lögð-
um við af stað og fórum eins
hart og við gátum í áttina til
skógarins og komumst þangað
klakklaust, en þá tók að rigna,
svo eg býst við að það hafi frem-
ur dregið úr eftirför fólksins. í
skógi þessum leyndumst við til
kvölds og var þar gott fylgsni.
Um nóttina héldum við áfram
í gegn um skógarbelti, yfir vatns
veituskurði sem vér urðum að
vaða stundum í mitti. Und,ir
morgun vorum vér orðnir þreytt-
ir og fótsárir og vorum að leita
okkur eftir einhverju fylgsni til
þess að leynast í, þegar tveir
stórir hundar komu hlaupandi á
móti okkur og tóku að gelta í á-
kafa, og við höfðum að eins forð-
að okkur inn í smá viðarrunna
sem þar var nærri, þegar kven-
maður kom til þess að vita hvað
um væri að vera, en til allrar
lukku, bæði fyrir hana og okkur,
sá hún okkur ekki.
Eftirfarandi daga bar fátt til
tíðinda. Við héldum áfram alt
sem vér gátum og vonuðumst
eftir að ná til Hustre árinnar.
Við vorum hraustir en nokkuð
fótsárir. 30. ágúst var steypi-
rigning og þrumur allan daginn.
Við vorum kaldir og holdvotir.
Við héldum áfram þá nótt í þoku
suddaveðri, og um morguninn
fundum við kofa sem stóð undir
skógarbelti, þakið öðrumegin var
fallið inn og undir það skriðum
við, en við höfðum ekki verið þar
lengi þegar við urðum varir við
mannaferð, og skömmu seinna
kom kona að kofanum, þar sem
við vorum, hún gekk að skútan-
um sem við láum inn í, horfði á
okkur dálitla stund, og sneri sið-
an á burt án þess að segja orð.
Við skriðum undir eins út, og
sáum að við vorum rétt hjá
bóndabæ. Konan var á leiðinni
heim að bænum, og virtist vera
að gefa merki karlmönnum sem
stóðu fyrir utan húsdyrnar.
Skamt frá húsinu sáum við
skógarbelti, og tókum við til fót-
anna og náðum þangað klakk-
laust, þar létum við fyrirberast
um daginn, og urðum einskis
varir nema veiðimanna, sem voru
á fuglaveiðum 1 skóginum og
fóru sum skot þeirra óþægilega
nærri okkur.
Um nóttina héldum við áfram
og bar þá ekkert markvert við,
en svo vorum við orðnir hart
leiknir að blóð var í hverju okkar
spori.
pannig héldum við áfram eins
vel og við gátum og bar ekkert
markvert við, þar til 4. septem-
ber. Um daginn höfðum við
haldið kyrru fyrir á dálítilli hæð
þar var þéttvaxinn skógur, fyrir
neðan hæðina lá dalur. Um kl.
7 um kveldið fórum við út í skóg-
arjaðarinn og vorum að líta jrfir
landslagið fram undan okkur.
pað var dálítið farið að skyggja,
en ekki orðið dimt, og vorum við
vanir að leggja upp úr fylgsnum
okkar um þetta leyti, og svo ætl-
uðum við að gjöra enn, en þegar
við komum út úr skógarjaðrin-
um stóð þar fyrir framan okkur
bóndi, þreklega vaxinn með tví-
hleypu í hendi og með honum
var ljótur og grimmilegur hund-
ur. Viðstöðulaust svifum við á
manninn og urðu töluverðar
stimpingar. Hann reyndi alt
sem hann gat til að koma fyrir
sig byssunni. Hundurinn réðst
að okkur og reif á okkur kálfana
og gjörði margar atlögur til þess
að rífa á okkur hálsinn og andlit-
ið, en um að gjöra fyrir oss, var
að ráða niðurlögum mannsins svo
að hann gæti ekki kallað á hjálp
því þá hefði verið úti um okkur.
Við skildum manninn, byssuna
og hundinn eftir þar sem þessi
viðureign stóð og héldum áfram
ferð okkar illa útlítandi og illa
útleiknir og kl. 2 um nóttina
þann 8. sept. komurn við að ánni
Ems, en vorum þá of þjakaðir til
þes« að reyna að fara yfir, svo
við földum okkur til næsta dags,
þá náðum við okkur í fleka úr
borðum eða grind sem notuð var
sem hurð í hlið á girðingu þar
skamt frá, bárum hann á milli
okkar, niður að ánni, fórum úr
fataræflum okkar, og bundum
þau ásamt dóti því er við höfðum
meðferðis á flekann, svo lögðum
við út á ána, sem er bæði breið
og straumlhörð, með flekann á
milli okkar. Við komumst klakk-
lítið yfir ána, klæddum okkur og
héldum á stað, en við höfðum
ekki farið langt áður en versti
farartálminn á allri leiðinni varð
fyrir okkur, það var flói, sem við
sáum hvergi út yfir. pað var þvi
ekki um annað að gera en halda
CANADA / -
ÞÚVERÐUR að skrásetja
WG 22. JUNl
Vanrœksla í þessu efni, varðar sekt,
fangavist og *tap á launum,
fölbum í gjalddaga.
\
Hinn 22. júní—Skrásetningardaginn, verður þíi að fara á ein-
hvern skrásetningarstaðinn, í kjördeild þinni, og svara áreiðanlega og
satt, öllum þeim prentuðu spurningum, sem á spjöldunum, registration
cards, eru. Sérhver jbúi Canada, hvort heldur brezkul- þegn eða útlend-
ingur, er náð hefir sextán ára aldri og yfir, verður að láta skrásetja sig.
Falskir framburðir. Ef þú gefur fölsk eða ófullnægjandi svör
við sþurningunum, getur þú sætt $500 fjárútlátum og sex mánaða
fangelsi.
Refsing fyrir að vanrœkja skrásetningu. Ef þú lætur ekki skrá-
setja þig, varðar það $100 sekt, ásamt mánaðar fangelsi, að viðbættum
$10 fjárútlátum fyrir dag hvern, er þú heldur áfram að vera óskrá-
settur.
Skrásetningar skýrteini. Þegar þú hefir skrásettur verið,
mmmmmmmmm^mmmmmmmmmmmmmmm^mmmmtmm^mmmmmmmmmmm\
verður þér fengið í hendur skýrteini, sem þú mátt til með að hafa með
þér á öllum tímum.
Skrásetningardagurinn er 22. Júní
Skrásetningarstaðir verða opnir frá kl. 7 að morgni til 10 að
kveldi.
Mikil þörf er á túlkum (interpreters). Þeir sem til þess eru
færir, gefi sig fram við skrásetjarann, Registrar, í sínu svæði, og til-
taki, hvaða tungumál þeir geti talað.
Issued by Authority of
Canada Registration Board.
Utanáskrift Superintendent of Registration á, ncestu stöðvum
P. C. LOCKE, 303 Trast & Loan Bldg., Winnipeg, Man., W. G. CATES, Moose Jaw, Sask.
C. W. JARVIS, M.L.A., Fort William, Ont. C. W. SMITH, Medicin. Hat, Aha.
C. E. MAHON, 45, 13th Ave. W., Vanconver, B. C.
út í hann upp á líf og dauða, og
sannarlega datt okkur ekki í hug
að við mundum komast lifandi
út úr þeim ófögnuði, því vatnið
í flóanum var bæði djúft og fúlt
og var nægilega ílt að svamla í
gegn um það, en þegar út í hann
kom var rótin grautfúin og við
sukkum á kaf ofan í forina, og
þarna brutumst við um í myrkr-
inu, eg veit ekki hvað lengi, loks-
ins fór fótfestan að verða betri,
og við komustum út úr flóanum,
og upp á þurt land. Við fleygð-
um okkur niður þar sem við stóð-
um yfirkomnir af þreytu.
Eftir að við höfðum hvílst dá-
litla stund héldum við ferðinni
áfram og komum að aldingarði,
og þarf varla að taka fram
hversu fegnir við vorum. Við
átum eins mikið af eplum og
berjum og við gátum, fyltum alla
vasa okkar, og héldum svo
áfram. Eftir stutta stund kom-
um við að einni ánni enn, hún
var straumihörð, en ekki mjög
breið. Víð fórum úr fötum okk-
ar, eins og við vorum vanir, og
lögðum til sunds, á leiðinni yfir
misti eg fataböggulinn minn í
ána og sökk hann til botns, því
vasarnir voru úttroðnir af eplum
og þótti mér það ílt, ekki svo
mjög vegna fatanna, því við
hefðum getað náð í einhvem
þýzkara, sem bætt hefði úr þeim
missi, en að missa eplin, það var
óþolandi, svo eg kafaðÞtil botns
hvað eftir annað þar til loks að
og fann þau. Svo komustum við
yfir ána og hvildum okkur um
stund á árbakkanum í skugga
trjánna. En við höfðum ekki
verið þar lengi þegar við heyrð-
um mannamál og rétt á eftir
gengu 6 þýzkir varðmenn rétt
fram 'hjá okkur, en sáu okkur
þó ekki. Við klæddum okkur í
skyndi og eftir stutta bið-lögð-
um við af stað, til þess að þurfa
að afklæða okkur aftur og synda
yfir eitt vatnsfallið enn. Við
klæddum okkur aftur og tókum
til fótanna og komustum á veg-
stæði sem lá yfir heiðar og tanga
þar rétt hjá, en varla vorum við
komnir upp á veginn þegar að
harðneskjuleg rödd barst að eyr-
um okkar úr skógarrunni rétt
við veginn. ‘Stansið’, sagði varð-
maðurinn ellegar eg hleypi af
byssunni. í staðinn fyrir að
gegna honum, tókum við til fót-
anna og hlupum úr skotmáli alt
sem við gátum, en varðmaðurinn
skaut ekki; við vissum aldrei
hvort hann var Hollenskur eða
þýzkur. Enn héldum við áfram
all-lengi, þar til við vorum vissir
um að við vorum komnir til
Hollands, og þegar við vorum
orðnir sannfærðir um að við vær-
um úr allri hættu fórum við að
hressa upp á okkur, þvo okkur
og raka, svo að við litum út sem
líkast menskum mönnum, og að
fólk þyrfti ekki að hræðast
okkur.
Nú erum við frjálsir, bráðum
getum við teigað brezka loftið að
okkur og gleymt hörmungunum
sem við höfum orðið að ganga í
gegnum til þess að geta notið
frelsisins og fengið að koma
heim.
(Lauslega þýtt).
F réttabréf.
Langruth, 29. maí 1918.
Lengi finst okkur við vera bú-
in að bíða eftir sumrinu og hit-
anum. Vorið kom snemma, en
hefir verið framúrskarandi kalt
og stormasamt, svo það hefir
legið við skemdum af sandroki,
líka hefir verið frost á nóttum
iðulega. Fénaður hefir ekki haft
beit og ráfað svangur um gras-
lausa jörðina. Flestir hafa þó
haft nokkrar 'heybirgðir.
Um hvítasunnu byrjaði að
rigna, og hefir rignt talsvert síð-
an, en oftast kalt þangað til í
gær, þá var eðlilegur sumarhiti,
líka er þíðvindi í dag og er von-
andi að nú sé sumarið alkomið,
geta þá landnytjar allar orðið í
meðallagi, eða meir.
Hræðilegan skaða biðu íslend-
ingar og aðrir nálægt Beckville.
Eldur sá sem getið er um í blað-
inu fyrir nokkru síðan , gerði
mönnum þungar búsifjar.
Jón Loftsson misti útihús sín
öll, fimm að tölu, en ibúðarhús-
inu var bjargað. Jón Sigurðs-
son misti fjós sín og fimtán æki
af heyi, og ýmsa muni. Björn
pórðarson misti tuttugu og f jög-
ur æki. Jón porsteinsson misti
f jós sín og hey öll. Líka mun Jó-
hannes Baldvinsson hafa orðið
fyrir töluverðum heyskaða.
Tilfinnanlegastur var skaði sá,
sem Eggert Jónsson varð fyrir.
Hann misti aleigu sína að undan-
teknum örfáum nautgripum.
Heimili hans brann alt; fjós hey
og áhöld, og hús og allir innan-
húsmunir, allur fatnaður og mat-
arforði. Fólkið bjargaðist að
eins í þeim fötum, sem það stóð
uppi í.
petta er því tilfinnanlegra að
því leyti, að Eggert er félítiH, og
var búinn að stofnsetja heimilið
fyrir stuttu síðan, og alt óvá-
trygt. Verður hann nú að yrkja
upp á nýjan stofn af litlum efn-
um. Er það enginn gamanleikur
í núverandi dýrtíð. Sveitungar
hans hlupu undir bagga með hon-
um mjög myndarlega, en meir
er þörf að gert sé, er vonandi að
menn finni köllun hjá sér að lið-
sinna honum eftir ýtrasta megni
Annara þjóða menn urðu líka
fyrir all-miklum skaða. Eihn
maður kvað hafa mist ellefu úti-
hús og ýmislegt annað.
Sáning hefir gengið hér seigt
og fast vegna óviðra, en þó vel á
veg komin og sumstaðar lokið.
S.
Fermd börn nálægt Westbourne
Man. 19, maí 1918:
Ásmundur Ásmundsson.
Eyjólfur Einar porsteinsson.
Elías Elíasson. "
Guðjón Aðalberg Ámason.
Anna María Elíasson.
Guðný póra Pálsdóttir Ásmunds-
son.
Lilja Sigríður Gunnarsdóttir
Jónsson.
Steinunn Einarsdóttir Tómasson
Nálægt'Éeckville 26. maí:
Emil Sigurvin Beck.
Ólafur pórðarson.
Svava Bergsson.
Guðný S. A. porsteinsson.
Sússanna Birgitta Johnson.
Gísli Alexander pórðarson, 89.
sept. 1917.
Sig. S. Christopherson.