Lögberg - 06.06.1918, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 6. JÚNÍ 1918
7
Endurminningar frá
Miklagarði.
Eftir
Henry Morgenthau
fyrv. sendiherra Bandaríkjanna
í Tyrklandi.
(Framhald).
óstjórn og ógnir.
Alveg á sama hátt og óaldar-
menn þessir höfðu hrifsað undir
sig völdin með undirferli, brögð-
um og svikum, eins spöruðu þeir
eigi að nota sömu meðölin til þess
að halda sér föstum í valdasessin
um. Djemal hafði tekist á hend-
ur umsjón lögreglumálanna, i
viðbót við önnur störf sín, og
kom því jafnan svo fyrir, að allir
þeir, er grunur lék á að eigi væru
trúir Ung-Tyrkjunum voru taf-
arlaust annað hVort hneptir í
fangelsi eða þá að þeir flýðu til
Aþenu eða Parísarborgar. Síð-
ustu mánuðina áður en eg kom
til landsins, hafði óstjórnin keyrt
fram úr öllu hófi. Ung-Tyrkjar
höfðu rekið Abdul Hamid frá
völdum, en tekið upp svo að segja
í öllum atriðum alveg nákvæm-
lega sömu stjómaraðferðina og
hann hafði beitt, sem sé þá, að
murka með öllum hugsanlegum
ráðum lífið og þróttinn úr hópi
andstæðinga flokksins. *
í stað þess að hafa einungis
einn Abdul Hamid, þá hafði
Tyrkland um þessar mundir
skuggann hans landshomanna á
milli. Fjöldi manna vom daglega
teknir fastir fyrir engar sakir,
og það sem þeir kölluðu politísk-
ir afbrotamenn, hengdir í hundr-
aða tali án dóms og laga. En
pólitískir afbrotamenn voru allir
þeir taldir, er eigi voru af sama
sauðahúsinu og sjálfir óaldarfor-
ingjamir, eða jábræður þeirra í
einu og öllu.
Hin örðuga aðstaða soldánsins,
virtist gera þessari svokölluðu
nefnd framfara og samvinnu að
sama skapi léttara fyrir.
pví megum vér eigi gleyma að
Mohammed V. var eigi einungis
soldán, heldur einnig kalífi —
ekki einungis um stundarsakir
drotnandi þjóðhöfðingi, heldur
og jafnframt vemdari og æðsti
yfirmaður Mohammeds trúar
kirkjunnar. Og í þeirri stöðu
naut hann aðdáunar og lotningar
að minsta kosti tuttugu miljóna
Mossulmans; og hefði hann ver-
ið eindreginn og einbeittur fram-
sóknar og umbótamaður, er eigi
ólíklegt að honum hefði getað
tekist að frelsa Tyrkland úr
höndum þessara samvizkulausu
blóðhunda! En því miður skorti
hann viljaþrekið og máttinn. Og
allsendis ókleyft held eg það
mundi hafa verið nokkram
manni, hvérsu velviljaður sem
hann kynni að hafa verið soldáni,
að telja hann voldugan eða mik-
inn mann. J?ó er ekki óhugsandi,
ef öðravísi hefði staðið á þegar
hann tók við völdunum, að hann
hefði kunnað að geta orðið sæmi-
lega nýtur þjóðhöfðingi. pað
gengur dularfullum fyrirbrigð-
um næst, að Mohammed skyldi
ekki vera fyrir löngu kominn
undir græna torfu, eins dæma-
laust andstæð og örlögin höfðu
honum ávalt verið.
Bróðir hans, Abdul Hamid,
einn hinn óbilgjamasti níðingur,
er sögur fara af, sýndi ekki einu
sinni nánustu ættingjum sínum
vægari meðferð í nokkru, en Ar-
meníumönnunum, sem hann lék
sér að því að pína og kvelja á
allan mögulegan hátt.
Eitt af fyrstu afreksverkum
Abdul’s eftir að hann tók Við
völdum var það að hneppa bróð-
ur sinn í gæzluvarðhald; var
honum komið fyrir í höll einni
myrkri og gamaldagslegri, fékk
hann eigi að hafa með sér aðra
þjóna en þá, er Abdul sjálfur
kaus til þess, og ávalt var hann
grandgæfilega umsetinn af
njósnarmönnum, og gat alt af
átt á hættunni að vera myrtur,
hvenær sem valdihafarnir kynnu
&ð sjá sér einhvem hagnað í því.
Pað gefur að skilja að undir
svona löguðum kringumstæðum
hlaut mentun Mohammeds að
verða næsta takmörkuð; hann
fékk ekki tækifæri til þess að
nema nokkur erlend tungumál
og gat því að sjálfsögðu eigi
mælt á aðra tungu en tyrknesku.
Bækur mátti hann engar með sér
hafa, og hafði eigi annað til lestr
ar en vissa tegund tyrkneskra
dagblaða. Eins lengi og hann
hafði sig eigi í frammi og skifti
sér ekkert af því, hvað var að
gerast í heiminum, mun hafa
mátt telja líf hans nokkum veg-
inn örugt, en hvað lítið sem hann
kynni að hafa reynt til að hnýs-
ast inn í opinber mál, ef upp
hefði komist, mundi hafa orðið
honum að bráðum bana. Enginn
vafi er á því að varðhaldsvistin
hefir hlotið að lama hæfileika
hans stórkostlega, en þó hélt
hann aðal-einkennum sínum ó-
skertum — þýðlyndinu og vel-
viljanum.
Mohammed var gersamlega
,HJúní 17 ■. til 22.
I Gefið til Rauða Krossins
Verið tilbúniö
að gefa.
Tillag þitt getur bjargað sumum
föngum vorum í Þýzkalandi, og
endurhrest hetjumar, sem særst
hafa á orustuvöllunum, og veitt
þeim þægindi, sem þeir þarfnast.
Þörfin er mikil. Nú hefir þú
tækifæri að taka þátt í hinu
mikla líknarverki, að hjálpa
drengjum vorum, hvar sem
þeir kunna að vera staddir.
Manitoba hefir lagt fram margra sonu sina, margir eru særðir, og
margir fangar. petta eru drengirnir, sem HautSi krossinn hjálpar.
eigin samvizku stjórna gjöfumyðar
VeriS viðbúnir aC skrifa ySur fyrir gðtSri upphaeC,
hjá nefndinni hér í bænum.
RauíSi krossinn tekur meC ánægju á mðti gjöfum,
á hvaSa tima árs sem er.
MANITOBA RED CROSS
PROVINCIAL HEADQUARTERS
WINNIPkG
Red Cross
Samkoma
REDiCROSS
KVIKMYNDIR
verður á GIMLI hinn 14. þ. m.
Ræðumenn frá Winnipeg. Rœður fluttar á ensku
og íslenzku. Aðgangur ókeypis, — engin samskot.
laus við harðneskju og grimdar-
einkennin, sem fylgt hafa í gegn
um aldirnar tyrkneskum vald-
höfum. Hann var góðlátlegur
og kurteis gamall maður. öllum
féll hann vel í geð, og eg hygg
að hann hafi eigi alið í brjósti
sínu kala til nökkurs einasta
manns.
Hann var ekki fær um að
stjórna veldi sínu, sökum þess
að honum ihafði synjað verið um
allan þann undirbúning sem
nauðsynlegur er til þess að geta
notið sín í lífinu, ekki sízt í slíkri
ábyrgðarstöðu. Hann fann til
vissrar ánægjukendar í sam-
bandi við stöðu sína og nafnbæt-
ur, og í því að vita sig beinan
erfingja tiginna forfeðra, rétt til
virðingarinnar kjörinn, en hann
brast kjarkinn til þess að slíta
sig lausan undan áhrifum ofbeld-
isseggjanna, sem á bak við reru
að því öllum árum, að ná fullum
umráðum yfir Tyrklandi í sínar
hendur. — Og stórt vafamál er
það, hver ávinningur fyrir hann
muni hafi í því verið, að fá sem
nokkurskonar húsbændur eða
forráðamenn þá Talaat, Enver
og Djemal i staðinn fyrir Abdul
Hamid. —
Samvinnu og framkvæmda-
nefndin stjórnaði soldáninum
sjálfum, eins og reyndar öllu
Tyrklandi með heiptaræði og
hótunum. — Soldán reyndi einu
sinni að fá það sýnt svart á hvítu
hvorir mættu sín meira, hann
eða þrímenningamir og úrslitin
leiddu skjótlega i ljós hvoru
megin valdið var. prettán sam-
særismenn og pólitiskir afbrota-
menn höfðu verið dæmdir til
hengingar, og á meðal þeirra var
tengdasonur soldáns. Áður en
að aftakan skyldi fram fara,
varð soldán að undirskrifa
dauðadóminn. Hann hafði ekk-
ert á móti því að tólf þeirra væru
hengdir, en fór þess á leit að
mega gefa tengdasyni sínum upp
sakir.
Soldáninn sjálfur, að nafninu
til æðsti valdsmaður þjóðarinnar,
og sem réðí yfir fullum tuttugu
miljónum manna, féll á kné fyr-
ir Talaat Bey og grátbændi hann
um vægð tengdasyni sínum til
handa, en alt kom fyrir ekki;
Talaat sat fast við sinn keip og
sagði með háðslegu glotti, að
þetta væri prófsteinn, sem gera
ætti út um það, ihvort soldáninn
eða samvinnu og framfaranefnd-
in skyldi ráða í framtíðinni! Fá-
einum dögum síðar lét tengda-
sonur soldáns líf sitt á gálganum
frammi fyrir augliti hinnar
tyrknesku þjóðar, sem órjúfandi
innsigli þess, að það var Talaat
og nefnd hans, sem hafði æðstu
völd Tyrklands í höndum sér.
Eftir þessa eldraun hafði sol-
dán aldrei blandað sér neitt inn
í opinber mál. Hann mundi vel
hver örlög Abdul Hamid’s urðu,
og óttaðist að fá jafnvel enn þá
verri útreið sjálfur.
P’oringinn, Talaat Bey, var
sérlega vel að sér ger um marga
hluti; alveg dæmalaust viljafast-
ur og einbeittur. Hann hafði
byrjað starfsæfi sína sem bréf-
beri, og þar næst hækkað svo í
tigninni, að'hann var gerður að
símaþjóni í Adríanople, og var
hann Tbýsna upp með sér af þess-
um tveimur atvinnugreinum,
sem hann fyrst framan af hafði
stundað.
Eg heimsótti hann nokkrum
sinnum; og jafnvel þótt hann
væri tvímælalaust áhrifamesti
maðurinn um þær mundir í öllu
veldi Tyrkja, þá hélt hann sig þó
engu að síður mjög sparlega, og
barst lítið á, að því er til heimilis
halds kom. Húsbúnaður allur
var gersamlega viðhafnarlaus,
og minti mig á íbúðir í New York
sem kosta svo sem þrjátíu dali
um mánuðinn. Mér virtist hann
aldrei skemta sér betur, en þeg-
ar hann var með talsíma áhaldið
i höndunum, og stafaði það ber-
sýnilega af því, að hann hafði
fyr meir hlotið lífsuppeldi sitt
við talsímastörf. Einu sinni
sagði Talaat mér, að þann sama
dag hefði hann tekið á móti laun-
um sínum, sem ráðgjafi innan-
ríkismálanna, og þegar hann
hefði verið búinn að borga skuld-
ir sínar, hefi aleiga hans verið,
segi og skrifa, innan við hundrað
dali!
En hann var ekki hræddur við
nokkurn skapaðan hlut; vissi
líka fuilvel að ef hann þyrfti á
peningum að halda, þá gat hann
aflað þeirra nær sem vera vildi.
Vakinn og sofinn sat hann á ráð-
stefnu með Samvinnu og fram-
faranefndinni, þar naut hann sín
bezt þar var eiginlega hans and-
lega heimili. pegar hann ekki
sat á ráðgjafastefnunni, var
hann hvergi að hitta, annarstað-
Business and Professional Cards
The Seymour House
John Baird, Eigandi
Heitt og kalt vain i öllum Kcrbergjum
Fæði $2 og $2.50 á dag. Amerk-
an Plan.
Tals. G. 2242.
Winnipeg
Meiri þörf fyrir
Hraðrítara og Bókhaldara
pað er alt of lltið af vel
færu skrifatofufólki hér í
Winnipeg. — peir sem hafa
útskrifaat frá The Succoss
Business College eru ætíð
látnir setja fyrir. — Suc-
cess er sá stærsti og áreið-
anlegasti; hann æfir fleira
námsfólk en allir aðrir skól-
ar af því tagi til samans,
hefir tíu útibú og kennir
yfir 5,000 stúdentum ár-
lega, hefir aðeins vel færa
og kurteisa kennara. Kom-
ið hvenær sem er. Skrifið
eftir upplýsingum
SUCCESS BUSINESS COUEGE
LIMITED
WINNIPEG, MAN.
Dr. R. L. HURST,
Member of Royal Coll. of Surgeons,
Eng.. útskrlfaSur af Royal College of
Physlclans, London. SérfrœSlngur I
brjést- tauga- og kven-sjúkdömum.
—Skrlfst. S05 Kennedy Bldg, Portage
Ave. (& mötl Eaton's). Tals. M. 814.
Heimlll M. 2696. Tlml til viBtals:
kl. 2—6 og 7—8 e.h.
Dagtals. SLJ. 474. Nmturt StJ.:**4
Kalli sint & nött og degi.
D It. B. GERZABSL
M.R.C.S. frá. Englandi, L..R.C.P. trá
London, M.R.C.P. og M.R.C.S. frft
Manitoba. Fyrverandi aSstoSarlsekhir
viS hospltal i Vlnarborg, Prag, og
Berlin og flelri hospitöl.
Skrlfstofa i eigln hospit&ll, 415—417
Pritchard Ave., Winnipeg, Man.
Skrifstofutím'i frá 9—12 f. h.; S—6
og 7—9 e. h.
Dr. B. Gercabeks eiglð hospítal
415—417 Pritchard Ave.
Brown & McNab
Selja f Keildsölu og sm&sölu myndir,
myndsramma. Skrifið eftir verði á
stækkuðum myndum 14x20
176 Carlton St Tals. M|ain 1367
JOSEPH iTAYLOR
LÖGTAKSM AÐUR
Heintilis-Tals.: St. John 1844
Skrifstofu-Tais.: Main 7978
Tekur lögtaki bæ8i húsaleiguskulc
veBskuldir, víxlaskuldir. AfgreiSir
sem að lögum lýtur.
J. H. M
CARS0N
Bv t til
Allskonar linii fyrlr fatlaða menn,
einnig kviðsUtsumbúSir o. fl.
Talsími: Sh. 2048.
338 COLONT ST. — WTNNIPEG.
ar á daginn, heldur en við skrif-
borð sitt á aðalstöð stjórnmála-
flokks síns; þar lagði hann á ráð-
in, gaf út fyrirskipanir og setti
af stað allar sínar pólitísku vélar
hvenær sem á þurfti að halda.
Maðurinn var heljarmenni að
burðum, hár og samanfekinn, og
vöðvarnir svo stæltir að eg minn-
ist vart að hafa séð aðra eins.
Líkamsþrekið ásamt óbilandi á-
ræði og sjálfstrausti, voru með-
ulin, sem ruddu manni þessum
braut til mannaforráða og valda.
Mér gleymist seint svipurinn
á Talaat, þar sem hann sat við
skrifborðið með vinstri hönd
undir kinn og hægri hnefann
kreptan á borðinu, það var auð-
séð á öllu, að maðurinn mátti sín,
mikils og eg gat ekki varist
þeirri hugsun að hnellinn mætti
sá maður vera og áræðinn, er
etja vildi fangbrögðum við
Talaat, eða eiga líf sitt undir
hnefa hans.
Eg man líka lengi breiða á-
nægjubrosið á andliti ihans, þeg-
ar maður hafði sagt honum, það
sem hann sjálfur mundi hafa
kallað: “A real good story”.
Vægðarleysinu og viljafestu
þessa óbifanlega manns, mundi
eg einnig eiga örðugt með að
gleyma; en það sem þó var ein-
kennilegasta af öllu við Talaat og
framkomu hans var það, að
manni fanst eins og allar álykt-
anir hans, öll stærstu áformin
ættu' upptök sín í hinum stóra
krepta hnefa, og tæku þar á sig
hinar margvíslegu myndbreyt-
ingar.
Eins og tíðksast mun um flesta
sterka menn, hafði Talaat til að
bera ýmsar afar-skrítilegar venj
ur og sumar jafnvel fáránlegar
úr öllu hófi. —
Einhverju sinni þurfti eg að
finna hann í embættiserindum,
og hitti hann venj u samkvæmt
við skrifborðið, með kreptan
hægri hnefann á borðinu, hann
var þungbúinn all-mjög og í alvar
legum hugrenningum. Hann
hrökk við og leit upp, og virtist
mér eins og gneistar sindruðu úr
augunum.
Mér leizt ekki meira en svo á
blikuna, og bjóst við að Talaat
mundi púa út úr sér með vindl-
ingsreyknum, kaldri neitun við
erindi mínu. Eg gekk hægt yfir
að skrifborðinu til hans og sagði
HVAÐ sem jjér kynnuð að kaupa
af Kúsbúnaði. þá er Kægt að
semja vtð okkur, hvort heldur
fyrir PENINGA ÚT I HÖND eða að
LÁNI. Vér Köfum ALT sem til
húsbúnaðar þarf. Komið og skoðið
0VER-LAND
H0USE FURNISHING Co. Ltd.
580 Main St., Kotni Alexander Ave.
Verkstoíu Tals.:
Garry 2154
lieim. Tals.:
Garry 2949
G. L. Stephenson
PLUMBER
Allskonar rafmiitiisiböld, svo sem
straujám víra, allar teguiKllr af
Itlösuni og aflvaka (batteris).
VERKSTOPA: 676 HOME STREET
glottandi:
ur einhverntíma í klípu’
an á borðinu.
eg fór fram á. (Framh.).
Nýjust tæki
GERA OSS MÖGU-
LBGT AÐ FRAM-
LEIDA PRENTUN
SEM GERIR VI©-
SKIFTAVINI VORA
ANÆGÐA
The Colutnbia Press,
Limited
Dook. and Comcnercia)
Printer*
Phone Garry 2156 PjO.Box3172
WH4NIPKG
lll Dr. B. J. BRANDSON £ 701 Lindsay Building TKlJtPHONK GAftltY 380 | ~ Orsic^TfMAs: a—3 H.imili: 77B Vlctor St. TRuraon «a»t Sttl Winnipeg, Man.

Vér leggjum sérstaka ftherziu & aC selja meðöl eftir forskriftum lækna. Hin beztu lyf, sem hægt er að fft, eru notuð elngönsu. pegar þér komíð með forskrlftlna til vor, meglð þér vera viss um að fft rétt það sem = læknirinn tekur til. — COLCLKUGH Jt CO. Notre Dame Ave. og Sherbrooke St. Fhones Garry 2690 og 2691 Glftlngaleyfisbréf seld.

Dr. O. BJ0RN8ON 701 Lindsay Building IIiLEnioN.Gmi 82( Office-timar: 2—3 MBMIILIt 734 Vlctor at.aet niLIPSONEl GA»Y T68 Winnipeg. Man.

Dr- J. Stefánsson 401 Bayd Buildinf C0R. PORT^Ci AVE. & EDMORTOji 3T. Stu.dar eingöngu augna, eyina. nef og kverka sjúkdóma. — Er að Kitta frákl. 10-12 f.K. eg 2-5 e.K — TaUimi: Main 3088. Heimili 105 OUvia St. Talsími: Garry 2315.
Dr. M.B. Halldorson - 401 Boyd Rnilding j Cor. Portage Ave. og Edmonton Stundar sérstaklega berklasýkl og aðra lungnasjúkdóma. Er finna ft skrifstofunnl kl. 11— r 12 f.m. og kl. 3—4 c.m. Skrlf- : stofu tals. M. 3088. Heimlll: 46 Alloway Ave. Talslml: Sher- brook 3158

MA.RKET rotel
Vi6 söiutorgiC og City Hali 81.00 tll 81.50 á dag Eigandi: P. O'CONNELL.

J. G. SNÆDAL, TANNLŒKNIR 614 SomeiBet Ðlock Cer. Portaga Ave. eg Donald Street - Tib. main 5302. -

The Belgiiim Tailors Gera við loðföt kvenna og karlmanna. Föt báin til eftir mftli. Hreinsa, pressa og gera við. Föt sótt heim eg afhent. Alt verk ábyrgst. Verð sanngjarnt. ð 329 William Ave. Tnle. G.2449 WINNIPEG ?

BIFREIÐAR “TIRES” ^ Goodyear og Dominion Tíres ætið 3 á reiðum höndum: Getum út- - vegað hvaða tegund sem t þér þarfnist. Aðgerðum og “Vulcanizing-’ sér- stakur gaumur gefinn. " Battery aðgerðir.og bifreiðar til- fj búnar til reynslu, geymdar og þvegnar. ATJTO TIBE VTJLCANIZING CO. 309 Cumberland Ave. Tals. Garry 2767. Opið dag og nótt. .

I Kartöflu Ormar •yðileggjast með þvi að nota ..Radium Bug Fumicide“ 50c pd. | t>að er betra en Paris Green. [ Sérstök vilkjör ef keypt er mikift í einu Rat Paste 35c. baukurinn. Vagfjalúsa útrýmir $2.50 ; Bed Bug Liquid THE VERMIN DESTR0YING Co, 636 Ingersoll St., Winnipeg

G0FINE & C0. * Tals. M. 3208. — 322-332 ElUce Ave. ’ Horninu ft Hargrave. Verzla með og virða brúkaða hús- muni, eldstór og ofna. — Vér kaup- um, seljum og skiftum ft öllu sem er
TH0S. H. J0HNS0N og
HJÁLMAR A. BERGMAN,
fslenzkir liigfræBiagar,
Skmvstof*:— Room 811 McArtkar
Buildíng, Portage Aveoue
áritun: P. o. Box 1650.
Telefónar: 4503 og 4304. Winnipeg
Gísli Goodman
TINSMIÐUR
Horai Toronto og Notre Damc
Pbone :
krry 2888 Qarry
Uelnilji
J. J. Swanson & Co.
Verzla með faeteignir. Sfá um
leiou á Kúeum. Ánnaat lán og
eldeábyrgðir o. fL
594 The Kennlugton, Port.éfcfimltli
Pbane Main 2597
A. S. Bardal
84S Shtrbrooke St.
Selur kkkistur og annaat um útfarir.
Allur útbúnaSur eá bezti. Ennfrem-
ur selur hann alskonar minnisvarða
og legsteina.
Heimllie Tale
8krifeto,fu Tale. •
- Qarry 2161
Qmrry 300, 37S
Cifting3 og bl6
Jarðarfara.
með litlum fyrirvara
Birch blómsali
616 Portage Ave. Tals. 720
ST. JOHN 2 RING 3
Canadian Art Gallary
WINNIPEG
Hver eem lætur taka af sér mynd
jft OS8, fær sérstaka mynd gefiní.
Sft er lætur stækka mynd fær
efins myndlr af sj&lfum sér.
Margra ára fslenzk viðsklfti.
Vér ftbyrgjumst verkið.
Komið fyrst til okkar.
CANADA ART GALLEHY.
N. Donner, per M. MalitoskL
Wílliams & Lee
Vér höf-
leysum af hendi allskonar
"Tires” og ljömandi barna-
kerrum.
Látið loga á arninum.
Aðalskylyrði vor nú á dög-
um er að hafa logandi á am-
inum og sjá um að vér höf-
um góða heilsu þegar dreng-
irnir fyrir handan hafið
koma til baka. þessvegna
er nauðsynlegt fyrir þig að
hafa við hendina gott meðal
sehi ver þig öllum veikinda
ásóknum og eiturgerlum og
þá er meðalið sem má reiða
sig á Triners American El-
ixir of Bitter Wine. það er
heimilismeðal í sönnum skiln
.
ingi, því það útrýmir öllum
magaveikindum og byggir
upp að nýju. Fæst í lyfja-
búðum. Neitið öllum eftir-
líkingum, en biðjið um
Triners American Elixir of
Bitter Wine. Verð $1.50.
Við gigt, tognun, bólgu og
þessháttar kvillum reynið
Triners Liniment. pað er
ágætis meðal í sinni röð.
Kostar 70c. Joseph Triner
Company, 1333—1343 S.
Ashland Ave., Chicago, 111.

I