Lögberg - 19.09.1918, Síða 1

SPIERS-PARNELLBAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ ÞA!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
Þetta pláss er til sölu
Talsímið
Garry 416 eða 41T
31. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 19. SEPTEMBER 1918
NUMER 38
Stefjabrot
um Einar listamann Jónsson, flutt í kveðjusamsœti
er honum og konu hans var haldið í Winnipeg
14. september síðastliðinn.
Mér þykir sem befjist úr hafsins bóli
í heiðbláa nálægð vor ættjarðarfjöll
•og Fjallltonan tignprúð á stuðlabergs stóli
með stjarnfjallað skautið hvítt sem mjöll.
Þeim símlausu hugskeytum heyri’ eg ’ún beinar
í hóp vorn: ‘ ‘ Eg bið j’kkur fyrir hann Einar.
Með virktum hún má og af kurteisi kyssa ’ann
hún Kólumbía; það sæmd mér eg finn,
en, börn mín, þið vitið eg má ekki missa ’ann
og minnist þess jafnan að hann
er dýrasti drengurinn minn”.
Þau hugskeyti móður oss feginleik fylla,
því fjarvistum skiljum vér ást hennar bezt.
Hvort mun oss ei ljúft þá að heiðra og hylla
vom hjartfólginn bróður og aufúsugest,
þann frömuð, er listanna megin-myndir
lét meitlaðar, skýrðar við sagnanna lindir,
í fylkingum hefjast sem helga dóma,
er .heimur lista mun síðan dá,
því verkin hans Einars lifa og ljóma,
og Tjósið frá Sökkvabekk skín
á “Einbúann” austur í sjá.
Því efst upp að Sökkvabekks helgum hörgum
hans hugsjónir flugu og sókndjörf þrá
sem hvítir fálkar að himinbjörgum,
er lieíðblámann fleygustu vængjum slá;
en valfleyg hugsjón, í þrá við þrautir
og þyngstu búsifjar, ryður sér brautir;
nú stendur hann eins og stuðlabjörgin
og stöpull frægðar og sæmd vors Tands,
því myndirnar sínar liann hjó við hörginn,
er í hugsjá andans hann sá'
Einar Stefánsson Long. Fé)l í orustn á Frakklandi í Agúst.
og Tifa í Tistverkum hans.
Jón Runólfsson.
FRAKKLAND
Síðastliðria viku, eða síðan
blað vort kom út síðast, má
heita að hafi verið látlaus or-
usta á vestur-vígstöðvunum og
hafa samherjar mátt sín betur
allstaðar, þrátt fyrir hina
grimmustu mótstöðu sem Þjóð-
verjar hafa veitt, sérstaklega
síðustu dagana. Stærstu sig-
urvinningar bandamanna vik-
una sem leið, var við St. Mihiel
og voru það Bandaríkjamenn,
sem þann sigur unnu, það var
fyrsta atlagan í stórum stíl,
sem Bandaríkjamenn hafa gert
einir, undir stjórn yfirforingja
síns Pershings. Hið svonefnda
St. Mihiel SaTient (oddi), sem
myndaðist snemma í stríðinu,
var hættulegur fyrir franska
herinn, því St. Mihiel er vígi
gott, og hægt að veita árás á
báðar hliðar. Þetta vígi fengu
Bandaríkjamenn skipun um að
taka, og hófu þeir atlögu 13.
þ. m. á 11 mílna svæði, og léttu
ekki fyrr en þeir höfðu sópað
Þjóðverjum í burt og náð því
takmarki að fullu, sem þeim
var sett. 1 þessu áldaupi tóku
Bandaríkjamenn fjölda fanga,
nokkra bæji og mikið af alls-
konar herfangi. Nú er her Gen.
Pershings kominn svo nærri
Metz að Þjóðverjar eru komnir
inn í vígi borgarinnar, sagt að
hann sé nú að eins fjórar mílur
■frá borginni, og eru því Þjóð-
verjar farnir að sjá hvernig
það er að berjast í heimalandi
sínu, áagt er að Bandaríkja
herinn hafi hafið eða sé að
hefja annað áhlaup á þessum
stöðvum og má ætla að frá þeim
heyrist bráðlega á ný, því þeir
hafa aldrei enn lagt til atlögu
í þessu stríði án þess að ná
settú marki. Bandaríkjamenn
sækja fram einir á 33 mílna
svæði suðvestur frá Yerdun.
Þýzkaland og Rússland.
Skoðun bjóðverja...
1 þýíka ritinu Preussische Jahr-
biicher, skrifar Dr. Hanis Delbruck
all-langt mál uim fri'Sarsamningana
viö Rússa, og afstöBu Þýzkalands
gagnvart nágrannaþjótSunum.
Friöarsamningarnir, sem kendir eru
vi?S Brest-Litovsk, og vitanlega voru
ÞjótSverjum í vil aö flestu eöa öllu
leyti, hafa þó hvergi nærri hlotið
einróma samúö hinnar þýzku þjóbar.
Þa8 eru til þýzkir menn, og þeir eigi
aillfáir, er telja Þjóöverja hafa hlot-
iö of stóran sigur í þeim viöskiftum,
og óttast aS fyr etSa síSar hljóti rúss-
íieska þjóSin aS sjá, aö hún hafi þar
verið illa leikin, og muni hún þá vafa-
laust hyggja á hefndir og reyna ab ná
sér niöri á þýzku þjóöinni. Þessir
óánægöu menn halda því fram, aö
hyggilegasta leiöin mundi vera sú,
að reyna að tryggja sem bezt sam-
bandið við Rússland með velvild og
bræðrahug, og láta lönd þau, er Þjóð-
verjar hafa þegar tekið af Rússum,
halda áfram að v’era í einhverju mál-
efnasambandi við hið rússneska ríki í
framtíöinni. Og veröi þessari stefnu
eigi framfylgt, óttast þesir sömu
rnenn, aö Rússland hljóti óumflýjan-
lega aö lenda í líttrjúfanlegt banda-
lag við Englendinga og Frakka, og
jafnvel Bandaríkjamenn og búa sig
undr hefnd af öllu afli. Þannig hef-
ir nokkuð af lýöisinnuðu blöðunum lit-
ið á þessi mál. Upprunalega voru
það hægrimannablöðin, er héldu því
fram sem sjálfsögðu að Rúss-
land hlyti að verða viniveitt Þýzka-
landi uim óyfirsjáanlegan tíma; en nú
eru það vinstrimenn og málgögn
þeirra, er telja vissara að reyna að
vinna trauist rússnesku þjóðarlnnar,
með sanngirni og tiilhliörunarsemi, og
telja bæði hættulegt og ranglátt að
þröngva kostum hennar, eða særa
eðlilega mietnaðartilfinningu. Sam-
kvæmt þessairi kenningu ganga þeir út
frá því sem vísu, að Rússland, þótt
sætt hafi stórkostleguni breytingum
og orðiö að líða margvíslegar hörm-
ungar, haldi samt áfram að vera
stórveldi.
|
HiS helga Rússland.
Skoðun manna 'þessara svarar Dr.
Delbrúck 'þannig, að það hafi verið
keisaradómurinn og einveldið, sem
gjöröi Rússa að stórþjóð.—Eru nokk-
ur líkindi til þess að veldi, sem hafði
mátt til þess að leggja undir sig allar
nágrannaíþjóðirnar, frá Lapplandi til
Caucasus, og frá Vistula til Amur,
og hafði allan hug á að yfirvinna enn-
þá fleiri lönd, muni nokkurntíma aft-
ur rísa úr rústum, úr því að það á
annað borö varð mát. Hann segir
ennfremur, að stórmikill meirihluti af
auðæfum Rússlands sé nú aö engu
orðinn, þótt að vísu sé þar mað eigi
loku skotið fyrir, að tekist geti seinna
meir aö safna einhverju í handrað-
ann aftur. En bregðist slik fjárhags-
leg endurfæðing, verður hervald
Rússlandis, sá máttur, er lyfti þjóð-
inni bæzt um eitt skeið, aldrei aftur
fenginn. Aleiga Rússlands um þess-
ar mundir er lítið annað en feikna-
stórir landfiákar og geysimikill mann-
fjöldi. En þetta tvent út af fyrlr slg,
riægir á engan hátt til þess að skapa
stórþjóö. En hví ætti þjóð, sem ver-
ið hefir eins voldug og Rússland, eigi
að geta rétt við aftur eftir ósigurinn
1915, og innanlandsbyltinguna 1917,
alveg á sama hátt og Prússland geröi
forðum daga ?
Dr. Delbrúck telur slikt alveg ó-
hugsandi, vegna þess að hinar eldri
máttarstoðir þjóðarinnar séu nú
horfnar úr sögunni, og engar aðrar
“Sæl er hver hreinskilin sál,
á sakleysi og hreinskilni- byggist
sannleikans sigrandi trú;
hún sjálf er eitt barn hér að ofan”.
Þannig talar Tegnér, hið innblásna
skáld Svíanna, til fermingarbarnanna,
þau andríku orð mega standa 9em
yfirskrift, yfir lífi Einars. éHann
kunni ætíð bezt við að þeim íslenzka
siö væri haldið að nefna fólk skírnar-
nafni, og því gjöri eg það nú).
Þykk sorgarskýin hafa gruft yfir
hinu vestur-íslenzka mannfélagi í
seinni tíð. Sí og æ hafa skeytin bor-
ist um særðan eða fallinn íslending á
vígvellinuim. En harmafregnin ekki
minst v'ar sú, sem barst íslenzka mann
félaginu í Winnipeg fyrir skemstu,
að fallinn væri einn hinn efnilegasti
maður úr hópi ungra Vestur-íslend-
inga, Einar Long. Nákvæmar fréttir
höfum vér ekki fengið, því þeir, sem
honum stóðu næst eru á ættjörðinni,
íslandi, og þangað hefir andlátsfregn-
in verið -skrifuð. En vér hér vestra
nutum hans á aðal-starfstíma hinnar
stuttu æfi hans, með oss var hann
samvenkamaður og vér lærðum að
þekkja hina ungu hreinu sál hans;
þessvegna syrgjum vér.
Orð frá ihonum sjálfum fyrir ári
siðan, er hann frétti lát annars Vest-
ur-íslendings með drenglynda, hreina
sál, Gilberts Jónssonar, eru ekki fjarri
því að lýsa tilfinningum vortun nú:
“Eg hryggist ekki, því eg veit, að hon-
um líður nú betur en fyr, og að sál
hans, sem ætíð var svo stór og göfug
hefir nú meira ljós og betra svigrúm
til þroska. En söknuður hefir fylt
sál nlína meiri og dýpri en eg hefi
rtokkru sinn fyr fundið til”.
“Ó, ihve fórnin er sár fyrir þá, sem
líða í striðinu, og lí'ka fyrir vinina
sem lieima sitja og mannfélagið
harmi lostið við fsáfall þessara ágætu
mngu manna! Drottinn minn, “hvað
lengi, hvað leng* I”
Einar var fæddur að Nautahvómm-
iim í Norðfirði i Suður-Múlasýslu á
íslandi 22 desember, árið 1891. For-
eldrar hans voru þau hjónin Stefán
Bjarnason og Guðbjörg Matthiasdóttir
Faðir hans er dáinn, dó eftir að Ein-
ar fór i stríðið og var þá móðir hans
skilin eftir með þrjú börn innan við
fermingu. Var það ætlun Einars að
heimsækja hana að stríðinu loknu og
veita henni aðstoð, sem hún þyrfti.
Longs nafnið tók Einar upp eftir
að hann kom hingað vestur og er það
úr móðurætt hans. Móðurafi hans
var Matthías Matthíasson Long bróðir
þeirra Longs bræðra í Winnipeg,
Bergsveins og Sigmundar. Englend-
ingur, sem bar það nafn, settist að á
íslandi og frá honum er hin íslenzka
Longsætt komin.
Þegar Einar var 5 ára gamall var
hann tekinn til fósturs af séra Jóni
Guðmundssyni að Nesi í Norðfirði og
er séra Jón bróðir Friðriks Guðmunds
sonar, að Mozart i Saskatchewan.
Hann og kona hans reyndust honum
ástríkir fósturforeldrar og og hlyntu
þau að heill hans á allan mögulegan
hátt. Viidi séra Jón að Einar gengi
hinn vanalega skólaveg á íslandi en
einihverra orsaka vegna var hann því
Jráhv'erfur og tók heldur það ráð að
fara suður í Reykjavík til að læra
klæðasaum. Við það starf var hann
þangað til sú verzlun, er hann vann
fyrir, hætti. Hvarf hann þá austur
aftur til fósturforeldra sinna og afréð
að fara til Ameríku.
Til Winnipeg kom hann í júlt sum-
arið 1909, og réð sig fljótlega í vinnu
hjá bónda vestur í Qu’Appelíe-bygð-
inni íslenzku í Saskatchewan. Þar
var hann einnig næsta vetur og byrj-
aði þá að ganga á alþýðuskóla ásamt
því sem hann vann fyrir sér. Fyrsti
kennari hans í þessu landi var Miss
Einar Stefánsson Long.
Jenny Johnson, þá kennari þar í bygð-
inni, nú hér í Winnipeg. Á þessu
timabili komst hann einnig í kynni við
síra Hjört Leo, sem þá var sóknar-
prestur á því svæði. Tókst brátt með
þeim kunningsskapur, sem varð að
óslitnum vinskap. Síra Hjörtur fór
þegar i stað að v'eita Einari nokkra
tilsögn, enda var þá vöknuð löngun
hjá honum tl að ganga mentabraut-
ina og helzt að verða prestur.
Haustið 1911 byrjaði hann nám við
Wesley College í Winnipeg, og sett-
ist auðvitað í neðri bekk undirbún-
ingsdeildarinnar. Skortur á ensku-
kunnáttu stóð honum fyrst framan af
mest fyrir þrifum, en þó var hann
fljótur að nema ensku, eins og hann
var fljótur við alt nám. Hann var
beztu hæfiíleikum gæddur, var sér-
staklega fljótur að skilja, hafði skýra,
rökfræðilega hugsitn og gott minni.
Þolinmæði að sitja yfir lestri hafði
hann ekki ætíð að þvi sk ipi, en gáf-
urnar voru leiptrandi f örugar.
Námsbrautin vavð 1 nv.m nokkuð
erfið og slitrótt sökum> „iir-ktar. Þó
i hjálpuðu honum nokkrir me'nn. Með-
al þeirra má nefna Thorstein Oddson,
Dr. Brandson, B. M. Long og síra
Hjört Leo. Sjálfur vann hanr, við
hvað sem bauðst. Athvarf átti hann
einni'g hjá Friðrik Guðmundssyni að
Mozart, var hann hjá honum tíma og
tima, og þar taldi hann helzt heimili
sitt hér í Amerí'ku. Skólagöngunni
v'ar lokð 1916, þegar hann gekk i her-
inn, og átti hann þá tvö ár eftir til að
útskrifast sem súdent frá Manitnba
háskólanum.
Auk þess, sem nú hefir verið getið,
var starf hans hér vestra einkum fólg-
ið í því að kenna og leysa af hendi
ýms kirkjuleg og félagsleg störf.
Hann kendi á alþýðuskóla bæði í
Grunnavatnsbygðinni í Manitoba og
Vatnaibygðinni í Saskatchewan. Um
kenslustarf hans veit eg einna minst,
en það veit eg, að honum var sýnt um
það að útiskýra og segja frá, og eftir
því að dæma hefir hann verið vel til
þess fallinn að kenna.
Kirkjustarfið var hans aðalstarf.
Það, sem laut að trú, guðfræði og
kirkju, var ihans líf. Ekkert heillaði
hug hans eins mikið og þau málefni.
Um þau efni hugsaði hann sífelt, og
ekkert lá honum eins þungt á hjarta
eins og það, að verða á þeim sviðum
að liði. Um eitt skeið virtist nýja
guðfræðin ætla að hertaka hann, en
frá henni var hann horfinn nokkru
áður en hann gekk í herinn og búinn
að eignast heita og sterka trú á guð-
dóm Jesú Krisits, í þeim skilningi sem
'hin almenna kristna kirkja hefir kent
hann á öHutn öldum. Áhuga sinn í
þeint efnum sýndi hann meðal annars
í því, að hér í Winnipeg fékk hann
unga menn til að koma saman til
biblítisamiesturs. Hann var einn af
fyrstu meðliimium Skjaldborgar-safn-
aðar hér i bæ, starfaði þar í sífellu
þegar hann var hér í bænum, var
fyrsti forseti safnaðarinis og einn vet-
ur prédikarL hans. Aldrei held eg að
eg hafi svo fengið bréf frá honum,
eftir að hann fór héðan af landi burt,
að hann ekki mintist á Skjaldborg, og
það með sterkum áhuga og fullri vissu
um það, að söfnuðurinn hefði köllun
til að vinna nauðsynlegt og mikið verk
fyrir guðsríki. Eitt sumar var hann
á vegum sira Hjartar við kirkjulegt
starf í Lundar-prestakallinu. Meðal
annars prédikaði hann þá á hverjum
sunnudegi. Prédikanir hans báru vott
urn einlæga trú og góða hæfileika.
Það v'ar ávalt lærisveinn Jesú Krists,
sem þar talaði, enda var hann fast-
ákveðinn í því, að láta boðun krstinn-
ar trúar verða sitt æfistarf, og þar
gjörðum vér oss allir, sem þektum
hann.hinar beztu framtíðarvonir.
í öllu félagsstarfi, hvort heldur var
í Good-Templar-stúkunni, ungmenna-
félagi- safnaðarins eða annarsstaðar,
var hann ákjósanlegasti stuðnings-
maður. Þar komu hans fjölbreyttu
gáfur, hin makalausa kátína og hið
óviðjafnanlega fjör hans, að góðum
notum. Glaðlyndi hans var smltt-
andi og einbeitni og áhugi hans voru
öfl til framkvæmda. Hann var vel
máli farinn, hafði gott vald í islenzkri
tungu og hafði það til að bera, sem
þarf til að vera ötull og skemtilegur
starfsmaður í opinberum félgsskap.
Ernn vetur ávann hann sér heiðurs-
pening (medalíu) í mælskusamkepni
stúdentafélagisins. Var liann þá 1
undirbúningsdeildinni í WesTey Coll-
ege, og kepti við þá, sem voru komnir
töluvert lengra í skólanum.
Hann innritaðist sem sjálfboðaliði
i 203. herdeildina 28. febrúar 1916
Han gjörði það vegna þess að sam-
vizkan leyfði honum ekki annað, að
hér væri um skyldu að ræða, og hann
gæti ekki talist annað en ómenni, ef
hann ekki legði krafta sína fram á
þenna ihátt til stuðnings réttlætinu.
En hugsun hans var að vinna rauða-
kross starf; hann hrylti við að taka
líf; en sínu eigin lífi var hann fús til
að fórna. Hann var all-lengi við
kenslustarf á herstöðvum á Englandi
eftir að hann kom þangað, og hefði
liklegast getað verið þar enn; þá kom
aftur skylduröddin, sem ekki lét hann
í friði. Honmn ganst skyldan vera
yfir á Frakklandi. Þangað gat’hann
ekki farið nema að fara í skotgrafir,
og liætta við Rauða kross starfið.
Hann tók þann kostinn og krafðist
þess að hann væri sendur yfir um.
Það var seint í fyrra haust. Frézt
hefir að 'hann væri aftur kominn að
Rauða kross starfi nú síðast, sem er
engpt hættu minna en var Iionum geð-
feldara. Aldrei kvartaði hann samt.
Jafnvel síðan það fréttist að hann
væri dáinn, komu bréfspjöld frá hon-
um, rituð 2. ágúst, þar sem hann tek-
ur það fram að' sér líði vel (“well and
happy”). Vinur hans, sent er í stríð-
inu á Frakklandi, hefir skrifað það,
að hann hafi verið að binda um sár
hermanns á vígvellinum, þegar kúlan
kom, sem réði honum bana, 9. dag
ágústmánaðar.
Átakanlegt er að hugsa til þess, að
sjá hann hér á jörð aldrei framar.
Eg Veit að öllum, sem þektu hann,
fins stórt skarð autt þar sem hans
misti við; en óneitanlega var fórnfýsi
hans aðdáanlega fögur. Hann var
frábærlega hreinn og einlægur í sál
og öllu lífi sínu. Nærri ómögulegt
er oss að ^ætta oss við að misa hann;
en það sem helzt ávinnur það, er sú
sannfæring, að hann hafi gefið sitt
hreina líf sem fúsa fórn til stuðnings
því málefni, sem drottinn á sínum
tíma lætur verða öllutn til blessunar.
R. Marteinsson.
KVEÐJA
til Einars, Jónssonar frá Galtafelli
Winnipeg, 14. sept. 1918.
Við móðurlands fjall-brjóstin mjúk og græn,
vér minnumst þín fyrst eins og drengs á bæn
í sælunni sveitafriðar,
með sumar á allar hliðar.
Og víðsýnið beillaði huga þinn, —
en Hulda með útbreiddan faðminn sinn
bauð þér til huliðsheima,
að hugsa þar, starfa’ og dreyma.
Og altari listanna leiztu þar------
við lýsigull norrænnar menningar
og íslenzku móðurmerkin,
þú mótaðir listaver'kin.
Einn fegursta drauminn úr sjálfs þíns sál
þú seiddir í Útlagans þagnar-mál,
og túlkaðir tign þíns vilja
á tungu sem allir skilja.
Nú hefir þá löghelgast landnám þitt —
listanna drotning veitt goðorð sitt
einróma’ á andans þingi,
íslenzkum stór-snillingi.
Samt bíða þín framundan björtust lönd
og brúðför um ónumda sigur-strönd,
þar sem íslenzkri ljósþrá orna
útsýni heiðra morgna.
Einar P. Jónsson.
annan veg. — Það eru til tnenn íj hverft við fregnina um fall hans og
Þýzkalandi, sem halda því fram, að dapurt í huga, en þó sá eg að tilefnið
sýnilegar í staðinn, er hafi eins mikið
burðarmagn.
Rússlanid var um eitt skeið stór-
v'eldi, ekki einungs vegna þess, að
fólikið og ríkið áttu fyrir miklu afli
að ráða? heldur einnig og aðallega af
þeirri ástæðu að fólkið, ríkið og
kirkjan myndaði eina órjúfandi heild.
— Rús&ar skoðuðu Rússland eigi ein-
ungis föðurland sitt, heldur land hinn-
ar heilögu feðrakirkju, og við það
varð landið alment kallað Iloly
Russia — Rússland hið helga. — Föð-
urlandsást og þjóðræknistilfinning
Rússa var tvinnuð úr tveimur aðal-
háttum, helgiblæ trúarbragðanna og
herfrægð og sigurvinningum. Nú
um leið og þessir tveir meginþættir
eru aj^engu orðnir; hefir föðurlands-
ástin sloknað; keisaradÓhturinn hefir
beðið sinn aldurtila, herinn allur óvig-
ur, einveldið svo í molum, að þar sézt
eigi steinn yfir steini^ o. s. frv. Hvað
ætti þá að geta bjargað þjóðinni?
, Hin rússneska kirkja hafði bygt
upp rússnesku þjóðina, og hún var
móðir hins nýja keisaradóms. Nú
getur sú kirkja ekki framar endur-
reist Rússland að nýju, vegna þess að
hugsjónir þær, er gáfu henni máttinn,
fara algjörlega í bága við skoðanir
og stefnur þeirra manna^ er nú halda
um stjórnvölinn \ Rússlandi.
Sé aftur á móti um það hugsað að
gjöra Rússland að hernaðarlegu stór-
veldi, þá þarf fyrst að koma föstu
skipulagi á fjármál þjóðarinnar. —
Það er ómöguilegí að hafa traustan
og ábyggilegan her, án þe9s að fjár-
málagrundvöllurinn sé nægilega styrk-
ur. En einungis endurreisn á svæði
fiármálanna gæti gjört Rússland að
stórveldij á tiltölulega stuttuni tima;
en fyrir slíku mun þó tæpast þurfa að
gjöra ráð að sinni.
AstœSulaust aS óttast hefnd
Dr. Delbrúck finst það eigi annað
en eniber hégómi og barnaskapur, að
vera að tala um hlífð og tilhliðrunar-
semi gagnvart Rússlandi. Hann seg-
ii að engin minsta ástæða sé til þess,
að óttast hefndir frá Rússa hálfu. —
ekki komi til nokkurra mála að skilja
fylki þessi frá Rússlandi að fullu og
ÖIlu. En Dr. Delbrúck fullyrðirf að
það sé sama sem opinn dauði fyrir
fylkin, að verða aftur sameinuð Rúss-
landi. — Allsterkur flokkur manna í
Þýzkalandi heldur því fram, að fylki
þessi eigi að verða sameinuð við
Þýzkaland, en hafa þó nokkuð mikið
sjálfræði í stjórnmálum. Dr. Del-
brúck telur rnestan vandann af mál-
Um þesum stafa af vantraustinu, sem
Bandaþjóðirnar ali til Þjóðverja, út
af siglingum þeirra um Finska fló-
ann; en orsök þeirra telur hann vera
þá, að Þjóðverjar hafi af einskærri
hjartagæzku ákveðið að hjálpa öllum
þesisum þjóðum til sjálfstæðis, en svo
hafi það alt verið lagt út á verri veg.
Dr. Delbrúek varar Þ.jóðverja Við að
innlima nokkrar þjóðir og gjöra þær
algjörlega þýzkar. Hann segir að
Lithuaniu-spurningin verði eigi að-
skilin frá Póllandi, og að afstaða Pól-
lands sá óaðskiljanleg frá Ukraine.
En hvað svo sem verður ofan á að
ófriðnum loknum, að því er snertir
stjórnskipulag Finnlands og þessara
tveggja baltisku fylkja, þá sýnist þó
harla ótrúlegt, að völd Þýzkalands og
Austurrikis aukist að nokkrum mun
á kostnað þessara þjóða, er öll kurl
verða komin til grafar.
Afstaðan á austurstöðvunum hefir
gjörbreyzt. Sundurliðun Rússlands
er þó vitanlega stærsti þátturinn.
Var margfalt meira til gleði og fagn-
aðar. Hann lofaði mikilli og fagurri
framtíð, en nú sýndist mér þó há-
markinu náð; meira varð ekki gjört,
lengra verð.ur ekki komist en að fórna
sjálfum, sér, með, því, hugarfari, og
hjarta sem hann bar í brjósti.
Eg tek því í hönd þina, vinur minn,
og óska þér til hamingju. Þú hefir
leyst af hendi dagsverkið þitt, svo
göfugt og fagurt, og nú ertu kominn
heim.
G. F. Guðmundsson.
Silfnrbrúðkaup á Gimli.
Meira gat bann ekki.
Auðvitað gæti vel verið að þeir kynnu
að hyggja á hefnd, en hætta gæti eng
in af því stafað. Af endurfæddu
Rússlandi telur hann heldur enga
hættu gcta stafað, því nú bendi fátt
til slíkrar endurfæðingar. En hann
kveður það verða muni hlutverk
Þjóðverja í framtíðinni^ að verja
menningu heimsinis gegn Bolshevikl-
stjórn og Bolsheviki-kenningum.
FramtíS Baltisku fylkjanna.
Að því er snertir framtið Livoniu,
Esthoniu og Finnlands, þá mundi
flestum frjálst hugsandi mönnum
þykja sjálfsagt, að láta íbúa þessara
landa sjálfráða um það, hverskonar
stjórnskipulag þeir kjósi sér að búa
við. Þó stendur nokkuð öðruvísi á
með Finnland, heldur en hinar tvær
þjóðirnar. Finnland mundi að öllum
líkndum verða fært um aö stjórna sér
sjálft, eftir að íbúar þess, með aðstoð
Þjóðv’erja, hefðu hrint af sér Bolshe-
viki ánauðarokinu. En afstöðu Est-
honiu og Livoniu er skipað nokkuð á
France 16. ág. 1918.
Herra ritstjóri!
Viltu gjöra sv’o vel að ljá þessum
linum rúm í Lögbergi.
Einar Stefánsson Long féll 9. ág.
síðastliðinn í ihinu' mikla áhlaupi
Canadamanna. Eg veit að Einar sál.
átti skýra frændur og marga vini í
Winnipeg, og hugsa eg að þeir hafi
nú þegar séð um æfiminningu hans,
enda langaði mig aðeins til að leggja
fram, |>ó lítið sé, til minningar um
fallin vin.
Við máttum heita fóstbræður, og eg
veit að bandalagið hefði ekki verið
traustara, þó við hefðum rent blóði
saman að fornum sið. Við vorum
saman drengirnir heima á Fróni um
tíma. og síðar hélt hann oft til vestra
á okkar heimili á milli skólagöngu.
Við áttum margt saman, höfðum bygt
og áæ'tlað saman. Nú verður þó skilið
imi stund, en eg veit að honum eru
aðeins frjálsari hendur og léttara um
með öll hreinu og fögru áformin sín.
Hann var í líknardeild áttundu her-
deildarinnar, og var að binda urn sár
eins félaga síns þegar kúla óvinanna
réði honum bana. Eg vissi að hann
hafði oft áður bundið um sárin með-
bræðra sinna á margan hátt, og hann
þráði það eitt að mega í framtíðinni
vinna að heill og hag sambræðranna
allra. Vinir hans margir munu má-
ske minnast hans mest vegna gáfna
og skarpleika; en þeir, sem þektu
hann bezt, munu geyma lengst minn-
inguna um hans hreinu og einlægu
sál.
Mér varð, af mannlegum veikleika,
Þann 15. ágúst s.l. áttu þau hjónin
Jóhannes kaupmaður Sigurðsson og
kona hans Þorbjörg Jónsdóttlr, 25 ára
giftingarafmæli. Voru þá liðin 25
ár frá jm að þau giftust. Voru }>au
gefin saman hér í Winnipieg af sira
Matth. Jochumssyni, er j>á var stadd-
ur hér sem gestur Vestur-íslendinga
árið 1893. Hafa þau síðan lengst af
átt 'heima i Nýja íslandi, ýmist á
Hnausum eða á Gimli, þó nú um
nokkur undanfarin ár hafi þau verið
hér í bænum á veturna. Hefir Mr.
Sigurðsson rekið verzlun á báðum
jjessum ofangreindu stöðum og standa
þær verzlanir enn með mi'klúm blóma.
Nú fyrir allmörgum árum síðan mynd-
uðu ]>eir verzlunarfélagð “Sigurðs-
^ son Thorvaldson Ltd.”, hann og
I Sveinn Thorvaldson kaupmaður við
íslendingafljót. Hefir félag jætta
nú fjóra verzlunarstaði: við Árborg,
íslendingafljót, Hnausa og Gimli.
Mun það vera hið lang-stærsta og
mesta verzlunarfélag meðal íslend-
ir.ga vestan hafs. Auk algengrar
búðarvöru, verzlar það með timbur í
stórum stil og kaupir mestallan fisk,
sem veiddur er í Winnipegvatni o. fl.
Þessa afmælis þeirra hjóna var
minst með heimsókn nokkurra vina
og vandanranna þeirra í Nýja Islandi,
er komu heim til þeirra þenna dag og
færðu }>eim árnaðaúóskir sínar. Fyr-
ir hönd vina og ættingja á Gimli
færði bæjarstjóri Bergj>ór Thordar-
son, herra Ágúst Polson og Th.
Thordarson jæim skrautritað ávarp í
fagurri silfurumgjörð. Frá Hnaus-
um og íslendingafljóti var þeim færð
mjög falleg silfurkarfa með blómum.
Ennfremur færðu þeim nokkrar kon-
ur á Gimli sinn blómvöndinn liver.
Eigi var efnt til neinnar samkomu,
því á jæssu sumri höfðu verið veik-
indi á heimilinu og þótti því bezt viö
eiga að láta alt fara fram sem kyrlát-
ast að auðið yrði. Hefði vinum þeirra
annars verið ljúft að fá tækifæri til
j>ess að 'heimsækja þau á þessum degi
og votta þeim bæði þakklæti sitt og
vináttu fyrir svo margt og margt á
liðnu árunum. En í buganum beina
þeir óskum sínum til j>eirra, um gleði-
ríkan æfiferil alt til enda, og bjarta,
gleðiríka og sigursæla framtíð.
í hópi vor tslendinga hér v'estra
ertt }>au hjón í tölu vorra allra nýt-
ustu og beztu nvanna; því samfara
ráðdeild, hagsýni og dugnaði, hafa
þau góðan mann að geyma, og dreng-
skap haldgóðann og sannann.
R.