Lögberg - 03.10.1918, Blaðsíða 4

Lögberg - 03.10.1918, Blaðsíða 4
4 LÖGBERG, FIMTUDAGINN 3. OKTÓBER 1918 I afturelding. Þegaí skuggar næturinnar eru að flýja fyr- ir komandi degi, er á voni máli kölluð aftureld- íng eða dagrenning — þegar náttúran er endur- vakin af ylgeislum sólarinnar, með öllu lifandi vaknar til nýs dags — til nýs lífs; og vér menn- irnir til nýrra starfa. Hve yndisleg er ekki sú stund, öllum þeim, sem heilbrigðu lífi lifa? Fyrst hin dýrðlegu náttúrundur — hin fagra dagrenning. I öðru lagi að myrkrið er farið, en birtan komin. í þriðja lagi, tækifærið til nýs og gagnlegs dagsverks. En eins og náttúran er dægraskifting — nótt og dagur, morgunn og kvöld, dagsetur og dagrenning — svo á mannlífið sínar svörtu næt- ur, — dimmu kvöld — björtu daga og dýrðlega dagrenning. En nú að undanförnu hefir nóttin, svört og voðaleg, hvílt yfir öllum heiný. Nótt svo löng og dimm, að fáar hafa víst gengið yfir heiminn aðrar eins.' Nótt, með hörmungum svo miklum, að orð fá ei lýst. Nótt með sorg svo þunga, að mannkynið hefir naumast fengið risið undir henni. Nótt, með heift svo grirrima, að engri mann- eskjum datt í hug að mannlegt hjarta gæfci geymt annað eins. Og nótt fómfýsinnar og dreng- skaparans rnesta, sem af mönnum hefir verið sýnd. Löng hefir þessi nótt verið — meira en fjögnr ár. I meira en fjögur ár hefir verið bar- ist upp á líf og dauða, um drengskap, sjálfstæði og frelsi annars vegar, en um heimsvel'di og yf- irdrotnun hins vegar. Oft hefir útlitið verið bið ískyggilegasta. Hvað eftir annað hefir ótti sá gripið menn, að óvinir friðar og frelsis mundu leggja allan heiminn undir sig — að öll mótstaða mundi verða brotin á bak aftur, og menning hins siðaða heims mundi liggja blæð- andi við fætur yfirgangsseggjanna. Og að starf allra manna, sem fyrir frelsi og mannréttindum liafa barist frá alda öðli, yrði skafið í burtu. En nú er þeim borgið, og með þeim jafn- réttis- og frelsisvonum mannanna. — Nóttin hin dimma, sem yfir oss hefir grúft, er nú bráðum á enda — fyrir aftnrelding farið að rofa — dag- renning þegar komin. Ein af Miðveldaþjóðunum hefir þegar selt samherjum sjálfstæði, og sliðrað sverð sín. Tyrkir, þrotnir að kröftum, eru nú einangrað- ir — slitnir úr sambandinu við Þjóðverja, sem leiddu þá út á þá ógæfubraut, sem þeir finna sig vfirgefna á, — verða að sjálfsögðu að koma sömu leiðina áður en margar vikur, eða jafnvel margir dagar líða. Austurríkismenn og Ungverjar lang-þreytt- ir á stríðinu, og væru líklega farnir sama veginn og Búlgarar hafa nú farið, ef þeir hefðu ekki verið kúgaðir af Þjóðverjum til þess að halda á- fram. Og Þjóðverjar sjálfir með dauða sigur- von og dvínandi krafta, eru að láta undan síga beim í sitt eigið land. Að vísu hvílir nóttin enn yfir mannheimi; en dagsmörkin eru skýr og auðsæ. Afturelding- in er að koma — dagrenningin er í nánd. Dag- ur friðarins og frelsisins dýr keypta, breiðir sig bráðum um alt loft. Og þótt hugur vor og atorka þurfi að fylgja hermönnum vorum óskift, þar til hinn síðasti fjandraaður hefir á kné kropið — af hendi látið sverð sitt, og undirskrif- að þær frelsis- og friðarkröfur, sem hermenn vorir ihafa barist fyrir, — þá liggur það samt í augum uppi, að vér eigum og megum fara að búa oss undir verk hins nýja dags — búa oss undir að færa ávexti hinnar miklu fórnar út í lífið — fást við hin miklu viðfangsefni, sem hinn nýi dagur hefir í för með sér — gjöra oss grein fyr- ir því, að ávextir þessa mikla stríðs, sem bæði liljóta að verða margir og miklir, eiga í vorum höndum eftir að verða til blessunar eða bölvun- ar, til varanlegs frelsis og friðar eða þá til ó- frelsis og ófriðar, til samvinnu og samkomulags eða til sundrungar og sérgæzku. Gjöra oss ljósa grein þess, að það er undir sjálfum oss komið, hvernig ávextirnir af blóðfórninni miklu verða hagnýttir. Menn geta ef til vill sagt, að um oss Is- h ndinga muni lítið þegar um slíkt spursmál er að ra‘ða; að vér, eins fámennir og vér erum, fá- um litlu til leiðar komið í heimi hugsana og á- kvarðana. Að vér sem brot, og það örlítið brot, af heildinni, verðuan að láta berast með straumn- mn, án þess að geta veitt mótstöðu eða haft nokkur veruleg áhrif. — En siíkt er þó ekki svo. Vér getum haft mikil áhrif á líf þjóðar þeirrar, sem vér búum hjá, ef vér viijum og ef vér látum ekki ósamlyndi og flokkadrátt sundra oss, eins og oftast hefir átt sér stað. Skyldi nú ekki þessi nýi dagur geta kent oss að leggja niður þann löst? Skyldi ekki blóðfórnin sú hin mikla, win nú hefir verið færð og verður færð á altari drengskapar, mannfrelsis og mannréttinda, geta kcnt oss Islendingum að vinna eins og bræður, af drengskap og hreinskilni að skylduverkum lífs vors hér! Skyldi oss ekki geta lærst að leggja fram alla krafta vora í þarfir góðra málefna, með það eitt fyrir augum að vinna þeim gagn, án alls til- lits til smásmugulegs meiningamunar, eða mann flokka? Skyldum vér bera gæfu til þe«s að fara eins og vera ber með ávexti hinnar miklu blóð- fórnar? Búlgaría. Sigurvinningar samherja í Macedóníu, hafa þegar haft all-raikilvæg áhrif á stjórnmála á- standið í Búlgaríu, samkvæmt síðustu fregnum. Forsætisráðgjafi Búlgaríumanna, Malinoff, hef- ir farið fram á það við Breta að fá 48 klukku- stunda vopnahlé til þess að ráðgast um frið og friðarkosti, og sýnir þetta betur en nokkuð ann- að í hvert óefni málum Búlgaríu er komið. Bret- ar neituðu að veita hið umbeðna vopnahlé, sem eðlilegt var,þar' sem óvíst var með öllu hvort undirbyggi einlægni eða fals, enda hitt miklu líklegra, að málaleitun þessi hafi að eins verið grímuklædd blekkingartilraun, frumhugsuð í Berlín, í þeim tilgangi að Búlgaríumönnum gæti gefist ráðrúm til þess að lappa upp á hinn tvístr- uðu /herdeildarbrot sín og búast um til frekari mótspyrnu. En hvað sem öðru líður, þá munu allir á eitt sáttir um það, að svar Breta og sam- herja hafi verið liið eina rétta undir kringum stæðunum. Aftur á móti lýstu Bretar yfir því, að þeir væru reiðubúnir að taka á móti löglega kjörnum fulltrúum stjórnarinnar í Búlgaríu og taka mál þeirra til yfirvegunar í alvöru og ein- lægni, án þess þó að veita vopnahlé fyrst um sinn — En sé nií tilboð Búlgaríumanna framborið af einlægni, þá sannar það beinlínis að þjóðin hefir mist sigurvonir sínar og hefir samfærst um að Þjóðverjar eru ómegnugir þess, að veita henni fullnægjandi herstyrk. Með öðrum orðum, Búlg- aría viðurkennir sig þá yfirunna, og sér enga a ðra leið færa en þá, að sækja um frið á þeim grundvelli, sem samherjar hafa verið að berjast fyrir og talið að vera hinn eina hugsanlega grundvöll undir varanlegum friði. — Þjóðverjar og Austurríkismenn hafa áreiðanlega nóg á sinni könnu, eins og nú standa sakir. og hafa því að líkindum einungis skelt, skolleyrunum við liðsbóna kalli hinna búlgarisku vina sinna. En Búlgarar geta verið vissir um það, að Bretar og samherjar ganga aldrei inn á neina hálfvelgju samninga við þá, fremur en Þjóð- verja sjálfa. Það hefir aldrei verið tilgangur Breta, með sókninni gegn Búlgaríumönnum, að þröngva þeim til friðar á líkan hátt og Þjóðverj- ar létu sér sæma að gera við Rússa og Riiminíu- menn, það er svo langt frá. En samherjar hafa ákveðið í eitt skifti fyrir öll, að skiljast eigi við Búlgara fyr en þeir hefðu gerbreytt sinni póli- tísku trúarjátningu — afsalað sér keisaradýrk- uninni, en viðurkent í þess stað lýðfrelsishug- sjónir þær, er hlið vor í stríðinu hefir fórnað svo miklu fyrir. Ferdinand Búlgaríu konungur, er þýzkur að ætt, alinn upp í þýzkum herstjórnaranda, ó- stjórnlega metnaðargjarn, og hefir að líkindum verið fyrir löngu farin að dreyma um sjálfan sig, sem voldugan keisara yfir öllum Balkan- skaganum. Núverand stjórn — keisarastjórn Þýzkaland vissi sýnilega hvar maðurinn var veikastur fyrir, og þessvegna munu honum hafa verið gefin skýlaus loforð um vaxandi tign og aukin lönd; hann stóðst ekki hylliboðin og þess- vegna flækti hann sig svo átakanlega í prúss- neska netinu, sem raun hefir á orðið. Þessvegna er það ljóst, að í augum samherja, hlýtur Fer- dinand konungur avalt að skoðast viðsjárverð- ur samningsaðili. Það er að vísu ekki til neins að spá nokkru um það,. hvernig málaleitunum Búlgaríumanna lrunni að lykta, en flestar líkur virðast þó benda í þá átt að vopnahlé muni þeim eigi veitast, fvr en hinar sigursælu fylkingarBreta og banda- manna hafa sýnt þeim að fullu í tvo heimana. Ef að Búlgaríukonungur á hina hliðina er einlægur í því að leita friðar fyrir hönd þjóðar smnar, þá verður hann að viðurkenna sig yfir- unninn og viðurkenna friðarskilmála samherja þá einu réttu. En hafi tilboðið einungis verið blekking, þá þarf Ferdinand engrar vægðar að vænta. — Aframhaldandi stríð, eða fullkomin uppgjöf af hálfu Búlgaríu, verður eina svarið, er foringjar sambandsþjóðanna gefa við málaleit- unum Malinoffs forsætisráðgjafa. Eftir að ofanritaÖ greinarkorn er skrifað, hafa þau tíðinda gjörst, að Búlgaría hefir samið um vopnahlé við Breta og samherja og sótt op- inberlega um sérstakan frið. Er nú svo að sjá sem Búlgaríumenn vilji flest til friðarins vinna, enda mun þeim hafa verið einn kostur nauðug- ur, þar sem bæði Bretar, Frakkar, Italir, Grikk- ir og Serbar sóttu með liði miklu inn í land þeirra. Búlgaría hefir lofast til þess tafarlaust að skila aftur löndum þeim öllum, er hún hafði með ofríki hrifsað undir sig; ennfremur að láta af hendi við samherja meðan á stríðinu stend- ur járnbrautir allar og önnur samgöngutæki, og afvopna herinn þegar í stað. Einnig lofast Búlgaríumenn til þess að selja bandamönnum í hendur skipastól sinn og siglingaleiðir og fá þeim full yfirráð yfir öllum skotfæraverksmiðj- um og vopnaforða landsins. Enga kosti hafa samherjar sett Búlgurum að því er snertir stjórnarfar þeirra, telja þjóðina sjálfráða hvort hún vilji halda Ferdinancl konungi áfram eða ekki. Akvæði þessi um vopnahlé milli Búlgara og samherja, gilda óbreytt, þar til fullkominn friður er undirskrifaður af hlutaðeigandi stjórn arvöldqm. Þessi nýi stórsigur samherja hlýt- ur að hafa víðtæka þýðingu að því er til stríðs- úrslitanna kemur. Við það, að samherjar hafa afvopnað Búlgaríu, hefir um leið verið skorið á einu tengilínuna milli Þýzkalands og hins tyrk- neska veldis, og án aðstoðar og eftirlits frá Þjóð- verjum er Tvrkinn magnþrota og úrræðalaus. Hvar stöndum vér ? f Síðastliðin fjögur ár hafa þjóðir þessa heims að sjálfsögðu þvínær stöðugt haft þessa spurningu í huga, og ávalt hefir hún lotið að málinu stóra og vandasama, heimsstríðinu, sem fylt hefir hugina svo mjög að alt annað hefir orðið að þoka. Ekki að eins hafa stríðslöndin haft þessa spurningu efist á baugi, lieldur einnig hlutlausu þjóðirnar, smáar og stórar, sem allar hafa að meira eða minna leyti fundið til alheims- voðans, er styrjöldin hefir haft í för með sér. Svo má heita, að láð og lögur heimskautanna á milli hafi andlega og líkamlega leikið á reiði- skjálfi út af hamförunum á Heljarslóð, þar sem þýzka nautið hefir vaðið yfir lönd og höf, rekið hornin með grimdaræði gegn um öll helg vé, er á leið þess liafa orði^ og öskrað ógurlega. Eng- in furða því, þó menn 'hafi spurt: Hvar stönd- um vér? Engin furða þó sérmál einstaklinga og þjóðfélaga hafi eins og horfið fyrir hinni sam- eiginlegu þörf siðmenningarinnar, þeirri, að finna fótum sínum forráð, taka saman höndum og leitast við að hefta för villidýrsins — liins prússneska hervalds, er með blindu æði og sam- vizkulausri grimd eyðilagði alt það er er öðrum mönnum var iheilagt og kært, og sem það náði til. Eftir fimtíu mánaða hríð upp á líf og dauða er nú eins og ögn að rofa til, og hersveitir siðmenn- ingar og mannréttinda loks farnar að sjá veru- legan árangur af hinni miklu fórn sinni, og heim- urinn dregur nú léttar andann, en hann nokkru sinni hefir gert f jögur árin síðustu. Því nú virð- ist sem hervalds-jötuninn sé um síðir að kikna í knjáliðunum — hamremin virðist óðum að renna af honum, sem betur fer. Fyrir oss Vestur-Islendingum hefir að sjálfsögðu staðið á eins og öðrurn borgurum þessa lands, að spurningin: Hvar stöndum vér? hefir. að mestu leyti snúist um stórmálið mikla, stríðið. Hjá flestum hugsandi mönnum hafa sérmálin — og þá að sjálfsögðu þjóðernis- málið — horfið að mestu. Vér höfum ekki haft tíma til að hugsa um mál það á sama hátt og áður, meðan á stríðinu stendur; margir hafa þá sannfæringu, að með því að hefja sterka og há- væra hrevfingu til félagsmyndunar um þjóðern- ismál vort yrði að eins til að tef ja fyrir því máli og yrði ef til vildi til þess að vekja grun á oss í hugum meðborgaranna, er ekki gætu í núverandi hugarástandi þeirra skilið, að nokkrir góðir borgarar þessa lands gæti verið að eyða tíma sínum og kröftum við neitt annað en það, sem að einhverju leyti styddi að sigursælli endalykt stríðsins. Hvort ályktun þessi sé rétt, skal ekki lagður neinn dómur á; en óneitanlega hefir hún töluvert til síns máls. Og aldrei er of varlega farið. Ilitt er og áreiðanlegt, að á meðan ef til vill meiri hluti Vestur-lslendinga lítur þannig á málið, er ekki um neina samvinnu að ræða, því betra að bíða byrjar og hefjast handa með öfl- ugum samtökum eftir stríðslok, þegar meiri von væri um, að meginþorri Vestur-lslendinga myndu vilja taka þátt í því, og ekki væri nein hætta á, að annarleg hindrun yrði því til tálmun- ar. Því “þeir sem bíða byrinn fá, en bráðir and- róður. ’ ’ Með þessu er þó ekki sagt, að ekki hefði mátt starfa neitt í þessu máli, og það all öflug- lega, í kyrþey, eins og til undirbúnings samtök- um mðar, og einmitt slík starfsemi mun hafa vakað fyrir þeim mönnum, sem um áramótin 1916—17 komu saman hér í Winnipeg til þess að ræða um allsherjar þ’jóðfélags myndun meðal Vestur-Islendinga. • Svo langt komst þá, að fimtán manna nefnd var kosin úr all-stórum hópi Islendinga, er sam- an höfðu verið kallaðir til skrafs og réðagerða; skyldi sú nefnd íhuga málið vandlega, og kalla til almenns fundar, er hún sæi tíina til kominn, að frekari framkvæmdir væru gerðar. Nefnd þessi liafði fund með sér í janúar 1917, og ræddi málið. Korn þar jafnvel fram uppkast til stofnskrár fyrir slíkt þjóðræknisfélag Islendinga í Vestur- heimi. A þessum nefndarfundi lét og einn af nefndarmönnum (Dr. S. J. J.) þá skoðun sína í ljós, að G. T. stúkurnar hér í bæ ættu að gefa slíkri þjóðfélagsstofnun húseign sína tilheimilis. í nefndinni voru flestir atkvæðamestu menn íslendinga hér í bæ, og hefði því mátt búast við einhverjum árangri af hreyfingu þessari. En svo óheppilega vildi til, að formaður hennar, hr. Árni Eggertson, sem falið var að kalla nefndina saman aftur á sínum tíma, varð vegna stöðu sinnar að hverfa burtu skömmu síðar, og hefir verið fjarverandi að mestu leyti síðan. Enda virtist sú skoðun ríkust með nefndinni, að bezt væri að geyma mál þetta þar til eftir stríðið. — Þetta munu orsakir þess að ekkert hefir heyrst frá nefndinni þessari enn, og um hana má að lík- indum kveða með Jónasi: “Nú eru líka níu menn, 'sem nóttina eiga að stytta, þó varla nokkur viti enn, hve vænlegt ráð þeir hitta.” Ekki er því ástæðulaust fyrii oss nú, er vér iiugsum um mál þetta, að segja við sjálfa oss: Hvar stöndum vér? I desember-mánuði 1916 reit eg greinahstúf er hafði að fyrirsögn þessi orð: “Hvar stönd- um vér?” Birtist grein sú í jólablaði Lögbergs þab ár. Vildi eg með því leggja fram minn litía skerf til þess ef verða mætti að einhver spor yrði stigin af oss Vesturíslendingum í þá átt að mvnda allsherjar bandalag eða félag meðal vor, er hefði viðhald íslenzks þjóðernis í Vesturheimi fið aðal-verkefni. Benti eg á ýmislegt, er mér A'irtist því til sönnunar, að þjóðernistilfinningin væri enn býsna öflug í brjósum Vestur-Tslend- inga, í hjörtunum væri hulinn þjóðernisneisti, sem óðar yrði að björtu báli, ef á hann væri blás- ið; og ekki að eins væri eldur þessi hulinn í brjóstum hinna eldri, þeirra er stálpaðir eða full orðnir hefðu horfið frá ættjörðinni fornu, held- ur yrði hans oft og einatt vart hjá þeim, sem hér Að spara Smáar upphæðir lagöar inn 1 banka reglulega geta gert stærri upphæð en stór innlög, sem lögð eru inn óreglulega. Sá sem gerir sér að vana að j' leggja inn peninga, hann fær löngun til að sjá upp- j hæðina stækka. Rentur gefnar að upphæð 3vf0 á i ári, lagt tvisvar við höfuðstólinn. Notre Iíame Uranch—W. M. HAMIl/TON, ManaKer. Selkirk Branch—F. J. MANNING, Manager. THE DOMINIQN BANK THE ROYAL BANK OF CANADA WMlk HöfuCstöll löggiJtur $25.000,000 HöfuSstóll greiddur $14.000.000 VarasjóCur...........$15,000,000 Forseti........................Sir HUBERT S. HOi/T Vara-forseti .... E. L. PEASE Aðal-ráðsmaður - - C. E NEIXIj Allskonar bankastörf afgreidd. Vér byrjum reikninga vlC elnstakilnga eCa félög og sanngjarnlr skilm&lar veittlr. Ávlsanir seldar tll hvaBs staGar sem er á Islandl. Sérstakur graumur geflnn sparirjðCslnnlögum. sem byrja má meC 1 dollar. Rentur lagGar vlC á hverjum 6 mánuCum. T- E. THORSTEIN9SON, Ráðsmaður (^o William Ave. og Sherbrooke St., - Winnipeg, Man. Walters Ljósmyndastofa Vér skörum fram úr í því að stækka myndir og gerum það ótrúlega ódýrt. Myndir teknar fyrir $1.50 og hækkandi. Komið til vor með þessa auglýsingu, og þá fáið þér $1.00 afslátt frá voru vanaverði. Walters Ljósmyndastofa, 290 Portage Ave. Talsíæi: Main 4725 NORTH-WEST GRAIN COMPANY íslenzkir hveitikaupmenn 245 Grain Exchanga - WINNIPEG TIL ÍSLENZKRA BÆNDA! Verð á hveiti hefir veriS ákveðiö af landsstjórninni í ár, en það getur veriö peningavirði í vasa yðar, aö vita, að við sjálfir skoðum kornið úr hverju vagnhlassi, sem okkur er sent, og rangindi með teg- undamismun (grade) getur ekki átt sér stað. petta er nokkuð, sem mörg stærri félög ekki gjöra, því þau hafa mörgu að sinna. Það getur stundum komið fyrir að þeir menn, sem líta eftir flokkaskip- un (grade) á hveiti fyrir hönd stjórnarinnar, gjöri óviljandi rangt, og er gott að einhver líti eftir að slíkt sé strax lagfært. í sambandi við þær korntegundir, sem að samkepni er hægt að koma að, skulum vér gjöra eins vel, ef ekki betur, en aðrir. Þeir sem vildu geyma hafra, bygg eða flax um lengri eða skemri tíma, ættu að senda til okkar það sem þeir hafa. Við borgum ríflega fyrirfram- borgun og látum hvern vita um, þegar við álítum verð sanngjarnt. Við erum þeir einu íslendingar, sem 'höfusm ábyrgðar og stjómar- leyfi til að selja korn fyrir bændur á Commission, og vildum mælast til að íslenzkir bændur gæfu okkur tækifæri. Sendið okkur eitt vagn- hlass til reynslu, og mun það tryggja framhaldsverzlun, því góður árangur eykur viðskifti. Virðingarfylst. HANNES J. LÍNDAL Ráðsmaður. eru fæddir og uppaldir. Eitt dæmi um hugarþel ungra Is- lendinga hér til þjóðernis síns tilfærði eg handan af Englandi, af hermanni er þar var þá staddur, en síðar lét lífið á víg- velli fvrir fósturjörð sína, Canada — þar sem hann var borinn og barnfæddur. — Einn- ig leitaðist eg við að færa sönn- ur á það, að kærleiksneistar þessir lægi huldir í hjörtum Is- lendinganna um þvert og endi- langt þetta land, í öllum áttum léti þeir á sér bæra og ekki þyrfti annað en finna einhver ráð til að tengja þá saman, gera þá að einu björtu þjóðernisbáli, er halda mætti við með góðum vilja og vér Vestur-lslendingar gætum ornað oss við um langan ókominn tíma. Hvar stöndum vér? Er að dofna áhugi vor fyrir þessu velferðarmáli þjóðarbrotsins íslenzka hér, eða er hann að glæðast: “Það er svo bágt að standa í stað, mönnunum munar annaðhvort aftur á hak, ellegar nokkuð á leið.” Sé tilfinning vor fyrir þjóð- erninu ekki að glæðast, er und- ur hætt við að hún sé að dofna, dýpra og dýpra verði á þjóð- ernisneistunum, þeir kulni út mjög bráðlega og deyi, nema ]ieim sé haldið við með öflugum samtökum. Kynslóðin heimanflutta týn- ir nú óðum tölunni og verður innan fárra ára algerlega horf- in, og þar sem heita má, að inn- flutningur til þessa lands fré Islandi sé sama sem enginn, er ckki beinnar hjálpar úr þeirri átt að vænta. Vér, hinir eldri, sem ekki megum óklökkir til þess hugsa, að niðjar vorir hverfi sem dropi í þjóðarhafið hér, lítum á þetta með sorg í sinni, og ósk- um þess heitast að meðal vor homi fram vestrænir “Fjölnis- menn”, er blásið geti nýju lífi í þjóðræknismeðvitund “Unga íslands” á láði Leifs og Þor- finns. En þó svo theppilega kynní nú til að bera að vér eignuð- umst vestræna Fjölnismenn, er með svansöng sínum og sil'fur- tungum vekti ísl.kynslóðina hér til meðvitundar um arfínn lýr- mæta, sem henni var af horfn- um forfeðram skilinn eftir, þá tjáir ekki að leggja nú árar í bát og sitja auðum höndum, bíðandi þess að slíkir spámenn kunni að rísa upp með þjóðar- brotinu ísl. hér vestra. Vér verðum að láta hendur standa fram úr ermum og hafast að, taka saman höndum, hafa á milli og vinna í einingu að ávöxt- un arfsins helga — þjóðernis vors og tungunnar, sem á gull- in spjöld sögu og samtíðar rit- ar slík nöfn sem Sæanundar og Snorra, ITallgríms og Vídalíns, Gríms og Matthíasar, Jónasar og Jóns forseta, (og hér vestra) Jóns og Stephans og mörg fleiri tungunnar er vorblærinn í rödd Jónasar lætur óma í eyra sem í “ástkæra ylhýra málið, allri rödd fegri;” tung- unnar, sem í “Bragarbót” Matthíasar ti.l V.-tsIendinga dynur í eyra með fimbulhljómi eins og “ li s t sem logar af hreysti, lifandi s á 1 í greyptu stál'i, andans f o rm í mjiikum myndum, minnissaga far inna daga”; tungan, sem í ‘ * Andvökum ’ ’ bergmálar mn

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.