Lögberg - 03.10.1918, Blaðsíða 1

SPIERS-PARNELLBAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ ÞA!
TALSlMI: Garry 2346 - WINNIPEG
öQbef ð.
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St.
Garry 1320
31. ARGANGUR
WINNFPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 3. OKTÓBER 1918
NUMER 40
Frá Heljarslóð.
Fylkingamar þýzku og sam-
herjar þeirra hörfa nú alstaðar
fyrir framsókn bandamanna.
Sigurvinningar Allenby herfor-
ingja í Palestina eru nálega eins
þýðingarmiklar og uppgjöf Búlg-
ara, sem nú hafa selt sambands-
þjóðunum sjálfdæmi. Á milli
Meuse og Suirpe sækja Ameríku-
menn og Frakkar svo fast fram,
að þeir hafa hrakið þjóðverja
burtu úr vígjum, sem þeir hafa
haldið síðan stríðið byrjaði. f
suður frá Laon og St. Quentin
sækja hershöfðingjarnir Mangin
og Humbert svo að pjóðverjum
að þeir virðast vera að missa
hald á hinum svo kölluðu Hind-
enburgvíggirðingum. í kring
um borgina Cambrai og í norður
frá henni áleiðis til Dom hafa
Bretar og Canadamenn þröngvað
kosti óvinanna mjög, tekið hvert
vígið á fætur öðru úr höndum
þeirra og tekið part af bænum
Cambrai. f þeim parti bæjar-
ins, sem pjóðverjar halda, hafa
þeir kveikt og látið undan síga.
Og í Ypres og Dixmude héruðun-
um hafa Belgíumenn sótt fram
af svo miklu kappi, með aðstoð
Breta, að flótti hefir brostið á
lið óvinanna. Við og við hafa
Pjóðverjar orðið að veita við-
nám til þess að gjöra öðru pört-
um hersins mögulegt að draga
sig til baka, en slík áhlaup hafa
orðið þeim ósegjanlega dýr, bæði
orðið að stofna mönnum sínum
mjög í hættu, og eins aldrei get-
að vitað hvar ihelzt var að vænta
nýs áhlaups, því Foch hershöfð-
ingi hefir sótt á 'hvíldarlaust, og
þá vanalega á því svæði, er þeir
áttu síz von á áhlaupi, og stund-
um á mörgum í einu. Og þann-
ig hefír bardagi þessi sollið síð-
ustu dagana, og aukist, þar til
að hann nú nær alla leið frá
Verdun til sjávar.
Sigur sá, sem Belgíumenn unnu
með aðstoð Breta, er þýðingar-
mikill að mörgu leyti. Fyrst
náttúrlega fyrir landsvæði það,
er þeir tóku, sem var 8 mílur
enskar á breidd, og á því
svæði, er bærinn Dirmude og
Houtholst-skógur; ennfremur
Passihendaelehæðirnar, þar sem
Canadamennimir sýndu hina
dæmafáu ihreysti síðastiiðið ár,
en sem féllu í hendur pjóðverja í
áhlaupinu mikla, er þeir gjörðu
síðastliðið vor. Og ennfremur
er þessi sigur Belgíumanna þýð-
ingarmikill fyrir þá sök, að þeir
eru komnir svo nærri samgöngu-
tækjum pjóðverja, sem tengja
saman þýzka herinn og neðan-
sjávarbátastöðvar þeirra í Zee-
brugge og Ostende, að öll líkindi
eru til þess að þeir verði að yfir-
gefa þær stöðvar. í þessari at-
lögu hafa Belgíumenn tekið 9000
fanga, 400 byssur og mikið af
öðru herfangi.
Á Balkanskaganum hafa stór-
tíðindi gjörst þessa síðustu daga.
Búlgarar hafa lagt niður vopnin
og selt sambandsmönnum sjálf-
dæmi, sem þýðir ekki einungis
það, að Búlgarar eru nú ekki
lengur í stríðinu, heldur slítur
þetta samband pjóðverja við
Tyrlri og einangrar þá, og má
ganga að því sem vísu, að þeir
komi á eftir Búlgurum áður en
langt um líður. pað setur líka
her Austurríkis í Albaníu í gapa-
stokkinn. ftalíuherinn sækir að
þar að sunnan, og ef Austurrík-
ismenn draga sig ekki þar til
baka viðstöðulaust, má búast við
að ítalir verði komnir nógu langt
ttil norðurs til þess að vama þeim
útgöngu.
f Palestínu iheldur hershöfð-
ingi Allenby áfram sigurvinn-
ingum sínum á móti Tyrkjum.
Sagt er að hann sé búinn að taka
50,000 Tyrki til fanga.
undanskildir herskyldulögum.
Ennfremur hefir William H.
Johnson, forseti alríkisfélags
vélfræðinga í Bandaríkjunum,
tilkynt þessum mönnum, að ef
þeir ekki taki til vinnu aftur inn-
an 48 klukkustunda, þá verði
þeir reknir úr sambandinu. Og
þegar svo var komið málum, létu
menn þessir undan síga og tóku
til vinnu aftur.
Hann er fyrir löngu viðurkendur
að vera einn af vorum allra fær-
ustu hljóðfæraleikendum.
Dansskoma.
Á föstudagskvöldið kemur,
þann 4. október, verður haldinn
dansleikur í Oddfellows Temple
á Kennedy stræti, undir umsjón
Fréttir frá vígstöðvunum seg,ja | Jóns Sigurðssonar félagsins, I.
að hinar svo kölluðu De Havi-
land Four Bandaríkjaflugvélar
hafi reynst mjög vel, og að við
áhlaupið á Lothringen, þar sem
þessar vélar voru sérstaklega
O. D. E., og kostar aðgangurinn
50 cent. — Allar samkomur, er
Jóns Sigurðssonar félagið stofn-
ar til, eru skemtilegar og tilgang-
notaðar, hafi þær verið mun fljót urinn ávalt hinn sami, sá að líkna
ari í ferðum heldur en Ihinar al
þektu Fokkers pjóðverja.
Hafnarvirki mikið, sem Ham-
borgar—Ameríku-línan átti í
Vergin-eyjum hefir Bandaríkja-
stjórnin tekið í sínar hendur.
Áætlað var að stríðskostnað-
ur Bandaríkjanna á þessu yfir-
standandi fjárhagsári mundi
vera $18,000,000,000. Nú hefir
hermálapefndin beðið um $7,347.
727,612.23 meira, svo aðalupp-
hæðin verður því 25,347,727,-
612.23.
og gleðja. pað fer að verða
skamt til jólanna, og félagið hef-
ir eins og að undanfömu ákveð-
ið að senda hverjum einasta ís-
lenzkum hermanni jólaböggul.
Slíkar sendingar kosta allmikið
fé, og þess vegna mega allir til
með að leggja fram sinn skerf.
— Margt smátt gjörir eitt stórt.
Munið eftir föstudagskvöldinu
næsta. Kaupið aðgöngumiða;
með því hlynnið þér að drengj-
um vorum í skotgröfunum og
sýnið Jóns Sigurðssonar félag-
inu verðskuldaða viðurkenningu.
Blaðamannafundur.
Síðastliðinn föstudag var hald-
inn fundur í Winnipeg af rit-
stjórum og blaðaútgefendum í
Manitoba fylki, til þess að ræða
um undirbúning hins fyrirhug-
aða Sigurláns, sem innan fárra
vikna verður boðið út í Canada.
Fundurinn var all-fjölmennur
og hét einróma fylgi sínu mál-
efni þessu. pessir Winnipegbú-
og voru kosnir í nefnd til þess
að beita sér fyrir framkvæmd-
irnar: J. W. Dafoe forseti,
Knox Magee, R. L. Richardson,
F. C. Pickwell, H. F. M. Ross,
W. J. Healey, Norman Lambert,
G. W. Prout, Robt Lipsett, T. E.
Troutman, John Stovel, J. J.
Vopni, G. H. Soults, Frank
Dyaak, og G. F. Ohipman. Einn-
ig var samþykt að skora á
Womens Press Club að tilnefna
fulltrúa í nefndina.
Hér með kvittast fyrir sokka-
gjöfum til Jóns Sigurðssonar fé-
lagsins:
Missionary Soc. Immanuel
Church, Wynyard, Sask., 14 pör.
Mrs. Herdís Torfason, Mozart,
Sask., 2 pör sokkar og 3 pör vetl-
ingar.
Mrs. Daníel Péturson, Fram-
nes, Man.,*2 pör.
Mrs. Kristíana L. Johnson,
Selkirk, 1 par.
Fyrir hönd félagsins þakka eg
innilega fyrir þessar gjafir.
Gunnl. Jóhannsson.
572 Agnes St.
Mrs.
Ræða
flutt í Fyrstu lút. kirkjunni á
Jóns Bjarnasonar skólahátíð
af Hólmfríði Árnadóttir.
kunni að ala upp böm og ung-
linga séu þeir, sem kynt hafi ser
skoðanir hinna ýmsu uppeldis-
fræðinga heimsins, það sé ekki i
von að vel fari hjá hinum. Upp- i
sprettan, sem beztu uppeldis-!
íræðingamir sækja sinn vísdóm j
í, er okkur öllum opin, en það eru
orð og dæmi Krists. Getur nokk-
urt okkar hugsað sér hann með
reidda ól í hendinni i þvi skyni
að berja bam fyrir litilfjörlega
yfirsjón? Af honum lærum við j
að sjá guðseðlið í sjálfum okkur
og öðrum, og að benda á það í
stað yfirsjónanna. petta er það
sem uppeldisfræðingar nútímans
eru að koma sér saman um að sé
hið rétta uppeldi.
Sálarhæfilegleikar mannsins
eruoft skilgreindir í þrent: Vits-
muni, tilfinningar og vilja, og
þótt þeir allir vinni í sameiningu,
getur þó uppeldi bamsins eða
unglingsins .orðið þannig, að einn
eða tveir þessara hæfilegleika
fái sérstakan þroska, einn sitji á
hakanum. Sá þeirra sem mest
hefir þótt áríðandi að leggja rækt
við eru vitsmunirnir. Tilfinn- j
ingarnar hafa einkum verið van-
ræktar og í samræmi við það hef-
ir svo viljinn verið taminn.
Viðkvæmni og næmar tilfinn-
ingar hafa verið taldar að til-
heyra barns- og kvenneðli, en
ekki þótt sæma sér hjá karl- j
manninum.
Ávextir þessarar vitsmuna- j
dýrkunar eru nú greinilegir í á-
standi heimsins. Sé jafnvægi
komið á með jöfnum þroska þess-
ara þriggja áðumefndu hæfileg-
leika í mannsálinni, er manns-
andinn móttækilegur fyrir and-
ann að ofan og fyrirheitin um
náðargjafirnar ná uppfyllingu.
Ávöxtur þess anda segir ritning-
in að sé kærleikur, gleði, friður,
langlundargeð, góðlyndi, góðvild,
trúmenska hógværð, bindindi.
Látum okkur keppa að þessu
takmarki.
Skarphéðinn í liðsbón.
Kæru landar!
Uppeldismálið er og hefir ver-
ið eitt hið erfiðasta viðfangsefni samankomin, sem
manna. Spurningin, hvernig á
eg að ala börnin mán upp, svo
þau veðri að nýtum og góðum
Á öðrum stað hér í blaðinu er tnönnum, er vafalaust ein af þeim
BANDARIKIN
• Fimm vélfræðingar gjörðu
verkfall í Bridge Fort Conn. og
hafa neitað að hlíta úrskurði her-
málanefndar verkamanna, að
taka aftur til starfa. Wilson
forseti hefir tilkynt ‘mönnum
þessum, að stjórn Bandaríkj-
anna hafi ákveðið að taka í sína
þjónustu allar verksmiðjur þar
sem verkföll eiga sér stað og að
verkamenn neiti að hlýða úr-
skurði hermálanefndar verka-
manna, og að ef menn þeir, sem
verkfall hafa gjört, ekki taki til
vinnu tafarlaust, þá sé loku skot-
ið fyrir það að þeir fái atvinnu
við nokkra stjómar verksmiðju
í landinu í eitt ár, og séu ekki
auglýst söngsamkoma í Tjald-
búðarkirkjunni mánudagskvöld-
ið hinn 21. þ. m., k). hálfníu.
Aðgöngumiðar kosta 50 cent.
Mrs. S. K. Hall og Mr.C. F.
Dalman cellisti, hafa aðalhlut-
verkin á skemtiskránni. öll lög-
in, sem sungin verða á samkomu
þessari, eru eftir íslenzka söng-
lagahöfunda, svo sem Sveinbjöm
Sveinbjömsson, Sigfús Einars-
son, Árna Thorsteinsson o. fl.
Mrs. S. K. Hall hefir ákveðið
að leggja af stað suður til New
York um næstu mánaðamót, til
þess að syngja nokkur íslenzk
lög fyrir “The Columbia Records
félagið”. Ferðin suður þangað
ihefir ærinn kostnað í för með sér
og er svo til ætlast að ágóðinn af
þessari fyrirhuguðu samkomu,
gangi til þess að borga með nokk-
urn hluta þeirra útgjalda, er af
förinni leiða.
Vér efumst eigi um að fyrir-
tæki þetta muni hepnast vel, því
Mrs. S. K. Hail er ein hin ágæt-
asta söngkona vor á meðal. —
Og á hitt ber einnig að líta, að
frá pjóðernislegu sjónarmiði er
tilraun þessi líkleg til þess að
hafa allmikið gildi. Á meðal
stórþjóðanna er fsland tiltölulega
lítið kunnugt, og íslenzk sönglist
og sönglagagerð þó líklegast
ennþá ókunnari, sem við er að
búast, því hvorttveggja er svo
að segja í bemsku á meðal þjóð-
ar vorrar. pó eigum við sem
betur fer ýmsa ágæta menn á
sviði söngfræðinnar, er samið
hafa nokkuð af gullfallegum lög-
um með alíslenzkum blæ. pað
mundi því tvímælalaust útbreiða
veg íslands og íslendinga, ef er-
lendum þjóðum gæfist sem bezt-
ur kostur á að kynnast verkum
vorra beztu sönglagahöfunda.
Lögberg vill því, um leið og
það óskar Mrs. S. K. Hall allra
heilla með fyrirtækið, ihvetja fs-
lendinga til þess að sækja vel
samkomuna hinn 21. þ. m. Vor
ágæta söngkona meira en verð-
skuldar að kirkjan verði full.
pað er ihvorf sem er ekki svo
sjaldan, seni Mrs. Hall hefir
skemt fólki voru með sinni fögru
rödd.
Mr. Dalman leikur á “celloið.”
spurningum, sem oftast hefir
verið hugsuð og sögð. Indverj-
ar halda því fram, að áhrif þau,
sem bamið verður fyrir fyrstu
ár æfinnar til fimm ára aldurs,
valdi mestu um líf og þroska
mannsims. Aðrir halda því fram
að aldurinn milli 12 og 18 ára sé
hættulegasta tímabil mannsæf-
innar, og þá sé ihann móttækileg-
astur fyrir áhrifum, hvort held-
ur eru góð eða ill. Hvortveggja
getur satt verið, og ættu þá áhrif
in frá fyrstu barnsárunum, séu
þau góð, að geta komið í veg fyr-
ir að unglingurinn fari afvega á
hættuárunum. Hvemig svo sem
þessu er farið, mun erfitt að
leggja sama mælikvarða á sálai*-
líf barna og unglinga hjá hinum
ýmsu mismunandi þjóðum og
þjóðflokkum víðsvegar á hnett-
inum. Hættumar virðast geta
orðið á vegi yngri og eldri manna.
hversu vel sem foreldrar og kenn
arar hafa unnið sitt hlutverk, að
búa unglingana undir lífið. Ein-
asta ráðið er sjálfsuppeldi hvers
einstaks manns.
Mikil breyting hefir orðið á
uppeldi barna og unglinga á síð-
asta mannsaldri, og þó virðist
breytingin sumstaðar furðu hæg-
fara. Til dæmis er mér sagt
að enn séu börn barin í skólum
hér í Canada. Víst er um það
að sín aðferð á við hvert þroska-
stig, en illa trúi eg því að böm
batni við það að vera barin.
Margir beztu menn meðal upp-
eldisfræðinga halda því nú fram,
að áður langt um líður verði upp-
eldið aðallega fólgið í því, að
kenna bömunum og unglingun-
um að þekkja lögmál það, sem
tengir saman orsakir og afleið-
ingar og þannig verði lagður
grundvöllurinn til sjálf-suppeld-
is; orðin “þú mátt ekki”, og
“þetta ber þér að gjöra” verði ó-
þörf og hverfi úr skóla og heimil-
is málinu; með öðrum orðum,
þeirra þurfi ekki við. f stað
þeirra muni koma: “petta eða
hitt er afleiðing af íhinni eða þess
ari breytni, .veldu sjálfur eða
sjálf.” pað komi í staðinn fyrir
boð og bann, sem virðist nú vera
aðal-þættir uppeldisins. Margir
foreldrar og kennarar munu
hugsa sem svo, að þeir einir, sem
f síðastliðnum mánuði var eg
eitt sinn þar stödd, sem ung-
menni úr tveimur íslenzkum söfn
uðum ihéldu skógargildi. pað er
sagt að glögt sé gests-augað. Eg
komst brátt að þeirri niðurstöðu
að þarna væru ung gamalmenni
hvorki kynni
né vildu vera kát og leika sér,
eins og unglingum er títt á þess
konar samkomum. Mér var sagt
að öðru máli væri að gegna, ef
þessi sömu ungmenni ættu kost
á dansleik, þá væri uppi fótur og
fit. Ályktun mín varð því sú:
Hið bamslega hreina tilfinninga-
líf ihlýtur að sofa hjá þesisu fólki,
en hinar lægri tegundir þess eru
vakandi. Landi minn einn, sem
átti tal við um unglinga þá.
Sá fimmti í.röð hann röskur var
og Rimmugýgi sína bar;
á svipinn harður, hvass og snjall,
með hárið jarpt um brúna stall.
Við ólgandi fjörið í tíhraustum taugum
þar tindruðu neistar af valfráum augum.
Um lýðfrægt svæði ljómann bar,
í liðsbón gengu hetjurnar._
Að sókn og vörn bjó þor og þrek
við þrætumálin hörð og frek.
Hann Ásgrímur gekk þar í broddi til búða
og bar upp sín mál fyrir höfðingja prúða.
En vamargögn ei þóttu þjál
í þungri sókn um vígamál,
því margir grétu Goðans fall,
og grimd og ihefnd í brjóstum svall.
En sumir þar Njálssonum vildu þó veita
sitt vinfengi örugt og miðlunar leita.
En löngun ein hjá öllum brann;
þeir Ásgrím spurðu: hver er hann,
sá fimti hér í för með þér,
er frána hétjusvipinn ber;
svo fölleitur, harðgjör, á háralit jarpur,
að hamingju þrotinn, en mikill og skarpur.
Og skjótt var svarað skýrt og snjalt,
þar S'karphéðinn galt hverjum alt.
Af skilning djúpum hart var hitt;
þeir Hafur og Skafti fengu sitt.
Hið ytra bjó þróttur með exi í hendi,
en innra sá logi, er taugamar brendi.
Til Þorkels Háks nú lögð var leið
við liðsbón sem ei reyndist greið.
í þingbúð sinni sveinum hjá
hann sat þar miðjum palli á;
og erindið gesta fékk andsvarið bráða:
hér ei þarf að leita til styrks eða ráða.
En porkell innir Ásgrím frá:
hver er í þínu liði sá,
sem f jórir ganga fyrir hér,
hann fölleitur og skarpur er;
svo feiknlegur, mikill og illur í augum,
með ógæfusvipinn, en þróttinn í taugum?
Sig Héðinn ekki hreyfði um spönn,
þar hetjan stóð og glotti um tönn.
Svo mælti hann Hákur: Heyr þú mig,
eg hefi áður spurt um þig.
Að saklausum mér fær þú hrakyrðum hrúgað,
sem hefur þó sjálfur hann föður þinn kúgað.
Við ljósaverk að öxará
þér aðeins hæfir bústjóm smá,
þars ástu merar enda göm,
sú erkiskömm á hvergi vöm;
og nær mun þér Hákur að toga úr tönnum
þær tætlur, en vasast á þingi hjá mönnum.
Nú porkell upp úr sæti sveif,
og sinnið grimd og bræði hreif.
í Svfþjóð þetta sax eg bar,
hann sagði, og margan feldi þar;
og nú skal eg fáryrðin fljótlega gjalda,
og fella þig, Héðinn, á nábeðinn kalda.
En Héðinn beið ei horskur þar,
að Hák hann stökk og mælti snar:
Með öxi þessa átta mót
á ís eg rann um Markarfljót;
þar vóg eg práinn, og vopn eg aldrei reiddi
til viga að neinum, svo það ekki meiddi.
Um kosti tvo þú kjósa mátt,
svo kappinn mælti snjalt og hátt;
tak sæti, slíðra sax þitt hér,
eg svírann ella klýf á þér.
við sikipan hann porkell með skömm settist
heiþinn,
en Skarphéðinn glotti, því hann átti leikinn.
ó, sjáðu hann Héðinn, þjóð mín þar,
með þrekið, fjör og gáfumar,
og augun hvössu, hörð og snör,
í hetjualdar svaðilför.
Sú ættarmynd er fögur, og fullboðin öllum,
í framandi löndum og konunga höllum.
M. Markússon.
uppspretta mikillar ánægju fyr-
ir mig”, skrifaði hann. Eg gæti
tilfært ótal fleiri dæmi, sem sýna
það og sanna, að tækifæri það,
sem íslendingum gefst að læra
tungu sína á Jóns Bjamasonar
skólanum er ómetanlegt, einkum
fyrir þá,sem eiga heima hér í
borginni og eiga því hægt með
að nota það. par geta þeir lært
að syngja ihin aðdáanlegu kvæði
góðskáldanna okkar, sem jafnvel
útlendingum, sem kunna tung-
una okkar, þykja svo falleg að
í lagi bað hún mig að beina mah "p'J íslenzkra kvenna
til ungu studentanna a
eg
þeir geta ekki stilt sig, nema
sem eru að alast upp hér og eru i semja lög við þau. Danskur pró-
af íslenzku bergi brotnir, sagði: fessor, sem hefir kent danska
“Eitt af þeirra einkennum er, að j tungu við háskólann í Reykjavík
þeir kunna hvorki að hryggjast hefir til dæmis látið sér verða að
gleðjast.” petta er ísam-lbúa til lag við erindi Jónasar
Hallgrímssonar:: “Ástkæra il-
hýra málið og allri rödd fegi*a-
Blíð sem að barni kvað móðir á
brjósti svanhvítu; Móðurmálið
mitt góða, hið mjúka og ríka.
Orð áttu enn eins og forðum mér
■'yndi að veita.” Maður þessi heit-
mmu
Jóns Bjmasonar skóla. peim
sendir hún heilla og blessunar-
óskir sínar. Hún biðnr þá að
vanda mál sitt bæði að efni og
orðfæri, hvort heldur sem þeir
tali feðra sinna mál eða mál
þessa lands. Hún kvaðst fela
þeim framar öðrum það trúnað-
arstarf, að glæða ást fólksins á
hinu bamslega, fagra og góða,
hjá hvaða þjóð og á hvaða tungu-
máli sem það birtist.
Konan hvarf mér.
Eg vissi að það var engin önn-
ur en Fjallkonan.
1
Canada.
ne
ræmi við þessa reynslu mína, að
fólkið kunni ekki að leika sér, og
bendir hvorttveggja óneitanlega
til þess, að meiri rækt þurfi að
leggja við að uppala tilfinninga-
líf unglinganna en hingað til
hefir verið gjört.
Við erum hér saman komin til j ir Holger Wiehe. Hann hefir
þess að halda hátíð til minningar J lært íslenzkn svo vel, að erfitt er
um sjötta afmælisdag stofnunar
þeirrar, sem kölluð er Jóns
Bjarnasonar skóli. Eg veit að
þeim fimm árum, sem liðin eru
áf æfi skólans, hefir verið vel
varið til undirbúnings undir enn
fullkomnara og meira starf á
komandi árum. Stofnun þessi
er eitt ihið mesta þjóðþrifa fyrir-
tæki, og gæti heldur ekki verið
annað fyrst hún er kend við nafn
þess manns, sem öllum Vestur-
íslendingum, sem eg hefi talað
við, ber saman um að verið hafi
annar Jón Sigurðsson landa sinna
hér. pað ber mönnum og einnig
saman um, að skóli þessi eigi því
láni að fagna að íhafa valda kenn-
ara. Á skóla þessum eiga íslend-
ingar kost á þeirri fræðslu, sem
veitt er á samskonar skólum hér
í Canada. En auk þess eiga þeir
kost á að iðka tungu og bókment-
ir feðra sinna, þær bókmentir,
sem einn af helztu prófessorum
Columbia háskólans í New York
að heyra að hann sé útlendingur.
Á Jóns Bjarnasonar skólanum
gefst fslendingum kostur á að
fræðast um líf og háttu forfeðra
okkar. peir kunnu að hryggj-
ast og gleðjast og leika sér úti í
náttúrunni með knattleikjum,
glímum og öðrum því líkum í-
þróttum. Ekkert uppeldismeðal
er betra en áslenzku bókmentim-
ar til þess að vekja næmt og
göfugt tilfinningalíf og þrótt-
mikinn vilja. pví hefir verið
spáð, að hin uppvaxandi kynslóð
í þessari álfu muni standa fram-
ar að andans atgjörvi en feður
hennar og mæður. Eg vona að
sá ungdómur, sem fær fræðslu
sína í Jóns Bjaraasonar skólan-
u m, verði þar í broddi fylkingar.
í gærkvöldi sá eg hugarsýn:
Kona ein mikilúðleg á svip stóð
fyrir framan mig. Hún bar
grænan kyrtil með rauðum rós-
um og silfurlitum röndum. Blátt
belti hafði hún um mitti sér.
sagði við mig um, þegar honum 1Á höfði bar hún ihvítan fald með
þóttu nemendur mínir fáir þar gyltri ennisgjörð. ^ Hún opnaði
síðastliðinn vetur: “Ef stúdent- j varirnar, eins og hún vildi mæla,
arnir vissu hvað skemtilegar ís-1 en eigi gat eg heyrt orðaskil. Á
lenzku bókmentirnar eru, mundu látbragði og svip
“Nú svífur að hausti og sval-
viðrið gnýr”. Haustvindamir,
haustfrostin, sem eru fyrirrenn-
arar vetrarins, eru komin. Fólk
er líka í óða önn að búa sig und-
ir veturinn, við erum að dytta að
fötum vorum, hlúa að húsum vor
um svo oss geti liðið bærilega í
gegn um vetrarhörkumar. En
við erum sénstaklega að hugsa
um piltana íslenzku í skotgröf-
unum yfir á Frakklandi, og ann-
arstaðar á vígstöðvunum í Ev-
rópu — við þessa 1 hönd farandi
vetrarkomu. peir eru önnum
kafnir við að reka fjandmenn
vora burt úr löndum þeim, er
jþeir hafa brotið undir sig, og
geta því ekki búið sig undir
vetrarkomuna sem vera ber. En
þér íslenzku mæður, konur og
systur, hafið að undanfömu
hugsað fyrir þeirri þörf með
sterkri umönnun. Hjálpardeild
vor, ihin 223., hefir verið að vinna
að því eftir megni, með aðstoð
íslenzkra kvenna hér í bænum og
víðsvegar út um bygðir vorar, að
hlynna að velferð og vellíðan ís-
lenzku hermannanna í stríðinu.
Og nú í byrjun þessa komandi
vetrar, sem eg vona að verði sá
síðasti, sem þeir verða í stríð-
Eiríkur Jónsson
er fæddur 23. apríl 1896 í Stífl-
isdal í pingvallasveit í Ámes-
sýslu á íslandi, sonur ihjónanna I jnU) langar félag vort til þess að
Jóns pórðarsonar og Helgu Ei- gen(ja þeim sokka, sem ailir vita
þeir allir læra íslenzku.” Svipuð
ummæli þessu fékk eg í bréfi frá
gat tT. lesið
t
hvað hún vildi segja. Hún bað
mig bera innilega kveðju sína ís-
prófessor við annan háskóla þar lendingunum héma í Vestur-
í borginni: “pað gleður mig að hehni: en þó einkum þeim, sem
sjá, að New York búum er gef- vinna að því að viðhalda sem nán-
inn kostur á að læra þau tvö , ustu sambandi milli systranna og
Norðurlanda tungumál, sem um | bræðranna, sem eiga heima sitt
mörg undanfarin ár hafa verið hvoru megin við hafið. En sér
ríksdóttur frá Gjábakka í sömu
sveit.
Eiríkur fluttist ásamt foreldr-
um sínum vestur um haf árið
1900, og séttust þau að í íslenzku
bygðinni í kring um Sinclair þar
sem þau hafa dvalið síðan. Ei-
ríkur var heima hjá foreldrum
sínum þar til hann innritaðist í
herinn 3. maí 1918, í Brandon,
Man., og fór til Englands í júlí
síðastl.
Utanáskrift hans er:
Pte. E. Thordarson 2129906
81st over seas draft, Brandon
Detachment, Canadian Army
Postoffice London, England.
Hugheilar heillaóskir vanda-
manna og vina fylgja honum til
vígvallanna og verksins mikla,
er fósturlandið hefir kallað hann
til.
Mrs. Helga Thordarson.
I
að þeim kemur svo vel og þeim
ríður mjög svo á að hafa. En fé-
lag vort hefir aðeins 100 pör af
þeim 400, sem það þarf að senda.
pað er því einlæg ósk mín og bón
til allra íslenzkra kvenna, sem í
þessu efni geta hjálpað, að þær
léttu undir með 223. hjálpar-
deildinni að ná settu takmarki í
þessu efni — sendi henni eða
undirritaðri eins mörg pör af
sokkum og þeim er unt, fyrir lok
þessa mánaðar. pá er vanalega
farið að kólna, og þá er líka á-
form vort að senda piltunum það
sem við getum þá verið búnar að
j ná Saman.
' Með kærri kveðju og fullu
trausti til yðar, íslenzku konur,
um að þið munuð sjá þessu mál-
efni borgið,
er eg yðar einlæg
Mrs. Thos. H. Johnson.