Lögberg - 27.02.1919, Síða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 27. FEBRÚAR 1919
KHka ei
æfi sköll,
'lt. sem
VerCl vors
a8 geislura
Vegi llfsins 4
Evangelina.
Framhald.
Rödd prestsins var hrein, einlæg og blíð, og
full meðaumkvunar. Og hún hafði friðandi áhrif
á hinar æstu tilfinningar mannanna; og þessir
sterku menn krupu niður með hjörtun full af
trega og augun af brennandi tárum, og báðu meb
Feleeian: ‘ ‘ Faðir, fyrirgef þeim. ’ ’
I bænum biðu konurnar og börnin óþreyjufull
eftir mönnum símtm og feðrum. En dagurinn
leið og þeir komu ekki. Nóttin kom, og enn voru
þeir ókomnir. Og enginn sofnaði þá nótt í litla
bcenum Grand Fré.
Evangeline, sem var óttaslegin og kvíðafull,
læddist út í kirkjugarðinn, en sá engan mann. Hún
hlustaði við kirkjudyrnar, en heyrði ekkert. Hún
kallaði á Gábriel en fékk ekkert svar.
Þannig. liðu fjórir dagar. En á fimta degi
létu hermennirnir boð út ganga til kvenfólksins og
bamanna í bænum, að þær skyldu búast til burt-
ferðar sem bráðast. Og þær tóku saman það litla,
sem þær gátu borið með sér. Siíðan voru allir
reknir af stað, /bonur og börn. Og þegar að fram
hjá kirkjunni var farið, var föngunum hleypt út.
En á meðan námu konurnar og tíörnin staðar í
kihkjugarðinum.
Og þegar að Gabriel fór út um kirkjugarðs-
hliðið — sáluhliðið — náði Evangeline í hann, leit
tárvotum augum á hið föla andlit mannsins og
mælti:
“Reyndu að vera glaður, Gabriel, því ef við í
sannleika elskum hvort annað, getur ekkert að-
skilið okkur eða gjört okkur mein.”
Þar næst kom hún auga á föður sinn, og henni
varð bilt við. Svipurinn var að vísu hreinn, eins
oghann varávalt, en andlitið var orðið fölt — lífs-
gleðin horfin, og þungi þess virtist leggjast yfir
hann með ofurmagni. Evangeline hljóp undireins
til hans, vafði örmum sínum um háls honum og
reyndi alt, sem hún gat, til þess að telja í hann
kjark.
Þannig hélt fólikið áfram niður að sjónum, þar
sem bátarnir biðu eftir því.
Hermennirnir ráku það í bátana og slitu lcon-
urnar frá mönnum sínum og börn frá mæðrum.
Á meðal þeirra, sem um borð voru fluttir
fvrsta daginn, voru þeir feðgamir Basil og Gabri-
el; en ekki fengu þeir að vera saman, heldur voru
þeir settir í sitt skipið hvor. Þannig var haldið á-
fram, þar til dagur var að kvöldi kominn. Þá var
hætt og fólkið, sem eftir var, mátti berast fyrir á
ströndinni um nóttina, og á meðal þeirra var Ev-
angeline og faðir hennar Benedikt. Það tíndi
8aman sprek í fjörunni, kveikti eld og settist svó í
kringum hann, hljótt og harmþrungið. Það var
að hugsa um heimilin, sem það hafði átt, og sem
því hafði liðið svo vel á — en af þeim höfðu verið
teikin, og það átti aldrei að sjá framar. Og í bæn-
um stóð búsmalinn heima á stöðli, og enginn var
til að sinna honum.
Einn af þeim, sem náttstað hafði á ströndinni
þá nótt, var presturinn Felecius. En hann hélt
ekki kyrru fyrir. Frá manni til manns gekk hann
að hugga og hressa. — Þannig leið nóttin; og þeg-
ar að inorgunsólin sendi geisla sína morguninn
eftir yfir bygðir og ból mannanna, og líka yfir
iiópinn sjúka og sárþreytta á ströndinni, var Ev-
angeline orðin ein síns liðs. Maður hennar slit-
inn frá henni á grimdarfullan hátt, en faðir henn-
ar lá andvana við fætur hennar á ströndinni —
hafði sprungið af harmi um nóttina.
— Aðskildir, og langt í burtu frá ættstöðvun-
um, voru útlagarnir frá Acadia settir á land á
fjarlægum og óþektum ströndum. Allslausir voru
þeir, svo þeir urðu að byrja að nýju — byggja sér
ný heimili, og nema ný lönd.
Og á meðal þeirra var Evangeline. Á með-
al þeirra fór hún hæversk, hljóð og með hjartað
fult af harmi út af ástvinamissinum.
Hún hélt alstaðar spurnum fyrir um Gabriel,
en enginn hafði séð hann. En við og við heyrði
hún óábyggilegar sögur um það, að hann væri í
þessum eða 'hinum staðnum.
Og þannig gekk það ár eftir ár. Vinir henn-
ar beiddu hana að hætta leitinni og giftast öðrum
manni, því enn var hún beztur kvenkostur, sem til
var í bygðum þeirra. Enn var hún fögur, góð og
ávann sér ást og virðingu allra, sem henni kynt-
ust. En Evangeline svaraði þeim beiðnum neit-
andi, og hélt stöðugt áfram leit sinni.
. En Evangeline var ekki sú eina af þessu
Acadia-fólki, sem slitin var frá vinum og vanda-
mönnum. Og það var ekki hún ein, sem var að
leita. — Margir, margir fleiri vour að leita. Svo
slóu þessir leitarmenn sér saman, og fengu prest-
inn Felecius fyrir leiðsögumanm 0g af því að
vegleysur voru í landi, fengu leitarmennimir sér
bát, og í honum ferðuðust þeir eftir Missisippi-
ánni á daginn, en á nóttunni tóþu þeir sér náttstað
undir beru lofti á bökkum árinnar.
Þannig hijlt fólk þetta áfram leitinni. Og
Evangeline var léttari í lund en hún hafði átt að
sér. Því hugboð hennar sagði, að nú væri ekki
langt á milli hennar og Gabriels.
Það hafði frézt, og sú frétt hafði komist til
eyrna Bvangeline, að Basil faðir Gabriels hefði
reiist sér bú á bökkum Techeárinnar. 0g þangað
var ferðinni heitið fyrir þeim Evangeline og Fele-
cius. Og eftir harða útivist og langa, fundu þau
Basil, og varð þar fagnaðarfundur mikill. Basil
átti stóran búgarð og margt nautgripa. — En
Gabriel fundu þau ekki, því hann hafði lagt upp þá
um morguninn niður ána, og hafið farið framhjá
leitarmönnum fyrir dögun, þar sem þeir sváfu á
árbakkanum, án þess að 'hann yrði var við þá, eða
þeir við hann. ,
Þessi frétt fékk mjög á Evangeline, og hún
hallaði sér upp að brjósti Basil og grét sáran.
Basil hughreysti hana og mælti: “Við skul-
um undireins fara á eftir honum, og eg er viss um
áð við náum honum, því hann ætlaði ekki nema til
Alayes. ’ ’
Svo var liátnum aftur hrundið á flot. Og
Basil og Evangeline lögðu af stað að leita Gabri-
els. Eftir ánum fóru þau eins mikið og þau gátu,
en stundum þurftu þau að fara í gegnum myrka
og vegalausa skóga. Og að síðustu komust þau
til Alayes. En þar biðu þeirra engar fagnaðar-
fréttir, því Gabriel hafði lagt upp þaðan þann
sama dag til norðurs, í áttina til sléttanna víðáttu-
miklu en fjarlægu. Og þannig höfðu örlögin hag-
að því enn, að þau næðu ekki saman.
En Evangeline lét ekki hugfallast. Hún
unni Gabriel hugástum, og engin torfæra var svo
mikil á vegi hennar, að hún vildi ekki reyna að yf-
irstíga hana. Engir erfiðleikar svo sterkir, að
elska hennar til Gabriels væri ekki sterkari. Það
var og sama þráin — sami kærleikurinn, sem gerði
Gabriel ómögulegt að halda kyrru fyrir hjá föður
sínum, heldur rak hann af stað — af stað út í ó-
bygðiro g eyðiskóga, þar sem veiðimenn úr bygð-
um héldu sig, ef ske kynni að einhver þeirra kynni
að geta sagt honum frá Evangeline.
Að nýju héldu þau Evangeline og Basil á-
fram leitinni, í norðurátt, til sléttanna miklu. Og
eftir langa útivist komn þau til triiboða nokkurs,
sem lieima átti í smáþorpi einu vestan í hinum
miklu Ozarkfjöllum. Þreytt og niðurbrotin beiddu
þau trúboðinn um gistingu, og Evangeline sagði
Iionum hina raunalegu sögu slma. Trúboðinn sat
hljóður eftir að hún liafði lokið máli sínu, og mælti
með viðkvæmum hluttekningarróm:
“Það er ekki vika síðan að Gabriel sat þar,
sem þér sitjið nú, og sagði mér þes/sa sömu sögu.
Og þegar að liann hafði hvílst, hélt (hann leiðar
sinnar.”
“Og einu sinni enn höfum við farist á mis,”
sagði Evangeline hrygg í huga.
“Hann fór ekki norður,” mælti þresturinn,
“og þegar að veiðitíminn er úti íhaust, þá kemur
hann hingað aftur.”
“Lofið mér að bíða hjá yður þangað til,”
mælti Evangeline, “því eg er bæði þreytt og
hrygg.” Og þar eð það þótti það ráðlegasta, úr
því sem gjöra var, sneri Basil heim til sín ásamt
Indíána, sem þau höfðu haft fyrir leiðsögumann.
En Evangeline varð eftir hjá trúboðanum.
Seint ,og seint liðu dagarnir. Það var eins og
hver mánuður væri heilt ár. Samt leið sumarið og
haustið kom. En Gabriel kom ekki með því. Vet-
urinn leið, og vorið kom á ný, en ekki kom Gabriel.
*En þá bárust fréttir til Evangeline, að Gabri-
el hefði veiði stöð í skógunum hjá Michigan og
stundaði dýraveiðar. Og Evangeline bjó ferð
sína og fór þangað, og fann húsið, eða kofann, er
hann hafði búið í. En Gabriel var auðsjáanlega
farinn þaðan fyrir löngu, Jrví þakið á kofanum var
fallið inn.
Svo liðu mörg ár, og altaf var Evangeline að
leita. En hvernig sem hún reyndi, gat hún aldrei
fundið Gabriel. Að síðustu kóm hún í smábæ
einn, er Penn Ileitir. Þangað hafði Leblanc, lög-
maðurinn frá Acadia, fluzt. Og þar hafði hann
dáið fjarri öllum sínum börnum, nema einu, sem
hjá honum var síðustu stundir lífs hans.
1 þessum íyia bæ settist Evangeline að, og tók
sér fyrir hendur að líkna fátækum og sjúkum.
Svo kom drepsótt í bæ þenna. Fólk dó hrönn-
ur saman, og nálega hvert mannsbarn í bænum
veiktist. I^ema E\rangeline. Hún gekk á milli
þeirra sjúku og hjúkraði þeim nótt og dag. Og
þegar að hún gekk um sjúkrahúsin, þá stóðu úr
augunum veiku, og jafnvel liálfbrostnu, þakklæt-
isgeislar; og af vörum þeirra heyrðist: “Guð
blessi þig.”
“Einn sunnudagsmorgun var Evangeline á
leiðinni til húss þar í bænum, þar sem fátæklingar
láu veikir. Hún var að vita hvernig þeim liði, og
var með blóm í höndum, sem hún ætlaði að gefa
þeim. Veðrið var fagurt, og henni virtist eins og
einhver friðandi rödd hvíslaði að sér, að erfið-
leikunum væri nú lokið.
Þegar hún kom á sjúkrahúsið, sá hún að marg
ir hö^fðu dáið um nóttina, og að nýir menn voru
komnir í rúmin þeirra. Hún rendi augunum yfir
hina nýkomnu menn, og þau staðnæmdust við
mann, sem lá í fátæklegu rúmi út við glugga, sem
var á veggnum. Maðurinn var gamall, en hita-
veikin gjörði hann rjóðan í andliti, og geislar
morgunsólarinnar skinu í gegnum gluggan á and-
lit hans. — Það var járnsmiðssonurinn Gabriel.
Evangeline kallaði tillians, og Gabriel beyrði rödd
hennar. Og fyrir hugskotssjónum hans liðu mynd-
ir frá löngu liðinni tíð.
‘ ‘ Gabriel! Ó, elsku Gabriel! ’ ’ brauzt út af vör
um Evangeline, um leið og hún kraup á kné við
/hina fátæklegu hvílu.
Gabriel opriaði 'augun ©g þekti hana — fann
handartaik ihennar svo mjúkt, og brennandi brúð-
arkoss á vörum sér. — Hann reyndi að tala —
reyndi að nofna nafn Evangeline — en gat það
ekki, því Ijós augnanna var slokknað, og höfuðið
hneig máttvana að brjósti Evangeline.
Stríðið var á enda. Elskendurnir höfðu mæzt,
og Evangeline beygði höfuðið í djúpri lotningu,
niður að ástvininum látna. Og frá hjarta hennar
steig í himininn þetta andvarp: “Faðir, eg
þakika þér.”
S'lík er saga Evangeline.
Nú í sumar, 1918, meira en hundrað árum eft-
ir að þessi sorgarsaga gjörðist, hefir Canada
Kyrrahafsbrautar félagið keypt hið forna heim-
ili Evangeline í Grand Pré í Nova Sootia; og hefir
félagið ákveðið að láta gjöra þar lystigarð. Og
þar á að reisa minnisvarða Evangeline, sem Phi-
lippe Herbert hafði í smíðum er hann dó, og ætl-
ar sonur Herberts að ljúka við hann.
IX. Stund.
V ald vanans.
1. Æ, lærðu maður! að hræðast vald vanans.
Það, sem þú í fyrstu áttir /hægt með að vera án,
gjörir vanin þér að nauðsyn, og liann neyðir þig
til, oft á móti betri vitund, að fullnægja þessari
nauðsyn við og við.
2. Drykkjumaðurinn liafði í fyrstunni á-
nægju af þeirri glaðværð, sem hófleg nautn áfengs
drykkjar veitti ihonum. Honum fanst hann lifna
allur eins og af einíhverju heilsusamlegu læknls-
meðali.
3. Haim sætti lagi að veita sér þessa ánægju
á ný, eða naut hennar oftast, þegar eitthvað ógeð-
felt kom fyrir, sem svifti hann gleði.
4. Honum liafði aldrei til hugar komið, að
hann með þessu móti gæti orðið að drykkjurút,
sem á síðan mundi baka sjálfum sér fyrirlitningu
allra góðra manna, konu . og börnum grát og
gremju, inundi sóa út eigum sínum, og jafnvel
ílýta dauða sínum.
5. Fvrst framan af fann liann hjá sér nægi-
legan styrkleika til að geta vanið sig af drykkju-
skapnum hverja stund sem hann vildi, og hann
taldi það víst, að svo mundi altaf verða.
6. En hionum brást það. Vegna óaðgætni
hans í upphafi varð yfirsjónin að lesti, vaninn að
óviðráðanlegri girnd, honum varð ekki við hjálp-
að, svo hann steyptist í glötunina.
7. Speglaðu þig, maður! í þessu dæmi, og
trúðu því að lítil synd leiðir æfinlega til annarar
stærri. Eins og eitrið vinnur ekki einungis á
þeim hluta líkamans, sem það beinlínis snertir,
heldur læsir sig líka út í alla útlimi, eins mun líka
ein ódygð, isem þú heldur að þér sé óhætt að byggja
inn í hjarta þitt, spilla öllum þínum innra manni.
8. Þess vegna máttu ekki leiða hjá þér nokkra
iþína yfirsjón, hvað lítil sem er. Gættu þess: hún
stendur eins og varða í vegi þínum og bendir þér
á glötunina.
9. Maðurinn er einmitt jafn fallinn til ills
og góðs. Syndin bendir honum og dygðin bendir
honum.
10. Forsjónin gaf honum frjálsræðið og sam-
vizkuna, svo hann getur þekt og valið hið góða.
11. Gæti manninum ekki yfirsést, væri ekki
um styrk að tala, eða breyta rétt; án tilefni til
syndar, væri ekki tilefni til dygðar.
12. Það, sem er jarðneskt í þér, dregur þig
án afláts til jarðnesks unaðar. Það, sem er andi,
sækist eftir hinu heilaga og guðdómlega, og þráir
hið eilífa, sem andinn á skylt við.
13. Forsjónin gaf þér skilningarvitin, til að
skynja með fegurð sköpunarverksins, og til að
auka ánægju þína á jörðinni með skynsamlegri
nautn hennar jarðnesku gáfna. En þú syndgar
með nautninni, þegar þú hennar vegna vanrækir
æðri skyldur.
14. Hinn dvgðugi nýtur unaðssemda lífsins,
en setur girndum sínum skorður; hann lætur and-
ann hreinsa og helga sérhverja nautn og tilfinn-
ingu.
15. Aldrei lætur hann holdlega fýsn verða
að skaplesti, er með stjórnlausu valdi geti veikt
og niðurkæft alla betri vitund.
16. Hann veit að skaplösturinn mundi leggja
fjötur á skynsemina, brjóta niður musteri guðs í
brjósti hans, svifta hann rósemi og gætni á sjálf
um sér, styrk til hins góða og sérhverri dygð.
17. Hann sér sig í spegli á hinum úttaugaða
syndara, þar sem hann skjögrar áfram fölur og
tærður, með eitruðu blóði í æðunum, með hugleysi
og hræðslu í hjartanu; þar sem hann nýstist dauð-
ans kalda hryllingi með kvíða og skelfingu; þar
sem hann hrapar frá smán til smánar, frá einum
glæp til annars, því skaplösturinn dregur hann á-
fram að glötunardjúpinu, unz út af sloknar alt í
einu hans dapra lífsljós.
18. Hann veit hversu fljótt lítil fýsn, sem
liefir sín upptök í holdinu, þróast þegar henni er
ekki stjórnað; hann flýtir sér að kæfa hana niður,
svo hann verði ekki hrifinn af vananum og síðan
fjötraður af lestinum.
19. Ef þú vilt, maður! geta stjórnað sjálfum
þér, og ekki láta girndir þínar vfirbuga þig, þá
farðu og breyttu eftir dæmi hins dygðuga.
Verðlaunaritgjörðir Sólskins,
Graminia P. O., Alta., 15. jan. 1919.
Kæri ritstjóri Sólskins!
Eg skrifaði dálítið á blað um Oanada, um dag-
inn, rétt fyrir jólin, eftir að tilboðið kom í Lög-
bergi, og eg hélt að það væri ekki til neins að senda
hana. En þegar eg sá að þetta kom aftur í blað-
inu í dag, þá datt mér í hug að það væri bezt að
láta blaðið fara. Eg spurði mömmu og pabba,
hvort eg mættj senda það, og sögðust þau ekki
skyldu skifta sér af því, og gáfu mér bæði umslag
og frímerki. Eg á bágt með að skrifa 'íslenzku, af
því mér var kent að lesa íslenzkuna fyrir tveim ár-
um, en ekki að skrifa hana, svo eg verð að fara
eftir ís'Ienzku bókunum. Eg og systir mín erum
að lesa Islendingasögurnar á kvöldin, og mamma
og pabbi segja að við séum fluglæs. Systir mín
skrifaði líka um daginn, en eg veit ekki hvort lmn
sehdir sitt. Við erum orðin.tólf ára núna, en vor-
um það ekki um daginn, þegar við skrifuðum.
Blaðið þitt, Sólskin, varð nokkuð til að herða á
okkur með að læra að lesa islenzku. Við lesum
það æfinlega fyrst af Lögbergi.
Með virðing
Lárus Oliver.
Canada.
Canada er stórt land. Það er meira en helm-
ingur af Norður-Ameríku. Það er kallað að vera
nokkuð yfir hálfa 'þriðju miljón ferhyrningsmílna
enskar að stærð, og er skift í 9 fylki. Þar að auki
er stór hluti af norðvestur landinu, er ekki er enn
orðið fylki. Jarðvegurinn er frjór í Canada, en
mikið af landinu er enn skógi vaxið, en er gott til
ræktunar þegar búið er að hreimsa það. — Það eru
margar tegundir af málmum í Canada, og auk þess
kol og olía. Eg sá í enska blaðinu um daginn,
Edmonton Bulletin, að það væri 60 prósent af öll-
um kolum, sem til eru í Canada, sem væru í Al-
berta. — St. Lawrence fljótið er stærsta áin í Can-
ada, og rennur hún austur í Atlantshafið, en hefir
upptök sín í stórvötnunum. Mackenzieáin er næst
að stærð. — Stóra Saskatchewan er ein af stóru
ánum í Canada. Hún rennur einn fjórða úr mílu
frá húsinu okkar, og rennur niður í Winnipeg-
vatn, en kemur úr Klettafjöllunum. Klettafjöllin
liggja frá suðri til norðurs, norður að Ishafi, sem
er norðan við Canda; Atlantshafið er að austan,
en Kyrrahafið að vestan. Það eru mörg stór og
smá fiskivötn í Canada, og mikið af fiski er veidd-
ur úr þeim. — Það er mikil kvikfjárrækt í landinu,
af hrossum, nautgripum, kindúm, svínum 'og
tömdum fuglum. Líka er hér mikið af viltum dýr-
um, sem eg get ekki nefnt, af því eg veit ekki ís-
lenzku nöfnin á þeim. Það er sagt að most af þeim
sé hér langt norður frá, og margir fara þangað til
að veiða þau. — Eg veit mikið rneira um Canada,
en eg veit ekki hvað eg á skrifa, til þess að Sól-
skininu líki, og skrifa því ekki meira núna.
Oss þykir leiðinlegt, að liafa ekki fleiri en þrem
verðlaunum á að skipa; því sumar af ritgjörðum
þeim, sem oss bárust, eru prýðis vel úr garði gerð-
ar; og þar á meðal þín. Frágangur þinn á grein-
inni ber vott um að þú ert vandvirkur drengur,
vel hugsandi og skrifar ágætlega vel.
Ritstjóri Sólskins.
Að vera góður drengur.
1. Að brúka ekkert tóbak.
2. Drekka ekkert áfengi af neinni tegund.
3. Varast allan vondan félagsskap.
4. Hafa ékki ljótt orðbragð af neinu tagi.
Vera fáorður. Segja aldrei ósatt.
5. Ef þú hefir eitthvað verk að Vinna fyrir
aðra en þig sjálfan, þá gjörðu það eins vel og þú
getur.
6. Að vera hlýðinn við mömmu og pabba, og
gjöra alt fyrir þau, sem hann getur, og gjöra þeim
lífið sem ánægjulegast.
7. Að vera góður við systkini sín, sem eru
yngri en hann og þurfa hjálpar með.
8. Að vera altaf reiðubúinn til að hjálpa
þeim, sem eru minni máttar en hann.
9. Hugsa altaf um að læra eitthvað gott og
nytsamt, og sem gæti orðið honum að einhverju
gagni á lífsleiðinni.
10. Vera þægilegur við alla og prúður í
framgöngu.
11. Fara vel með skepnurnar, sem liann á,
eða er trúað fvrir.
12. Að þvo sér þrisvar á dag.
13. Að fara altaf snemma að sofa á kvöldin,
og lesa altaf bænirnar sína um leið.
Margt er það fleira, sem þarf til þess að vera
góður drengur, en eg held að þetta sé það nauð-
sjmlegaeta.
Guðfinna Hrefna Eyvindsson (11 ára).
Westbourne, Mau.
KÖTTURINN.
Frúin: “Hver hefir brotið fallegn könnuna
mína?”
Vinnukonan (nývistnð): ‘‘Kötturinn. ”
Frúin: Ilvaða köttur ?”
Vinnukonan: “Er nú enginn köttur hér. Það
kalla eg skrítið heimili, að hafa engán kött.
Ilverium á þá að kenna um það sem brotnar?”