Lögberg - 16.10.1919, Blaðsíða 4

Bls. 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. OKTÓBER 1919
SBfinBHSBBBBBHHBBHBBBBBHDiraVj
JSj
crq
§|
m
Utanáskrift til blaðsins:
T»tE COLUMBIA PRESS, Ltd., Box 3172, Winnipeg, ^an.
Utanáekrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, A/lan.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um árið.
Gefið út hvem Fimtudag af Th« Col-
umbia Press, Ltd.,iCor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Marn.
TALSIMI: GARRV 416 og 4(7
Jón J. Bíldfell, Editor
J. J. Vopni, Business Manager
‘*Hefndin er heimskunnar fró.”
Hin ýmsu iðnaðarfélög í landinu eru sem
oðast að halda þing sín og fundi til þess að tala
um mál sín og ráða ráðum sínum.
Og í sjálfu sér er það ekkert undarlegt,
því ef nokkurn tíma hefir verið þörf á að hugsa
málin vel, þá er það nú. Og ef nokkurn tíma
hefir verið þörf á góðum ráðum, þá er það nú.
Eitt af þeim félögum, sem er nýbúið að
halda ársþing sitt, er félag lvfsala, sem hér var
haldið í bænum fyrir nokkrum dögum.
Mörg mál voru þar rædd og afgreidd. Mál,
sem snertu atvinnugrein þeirra, og mál, sem
voru almenns eðlis.
Eitt af þeim málum, sem rædd voru og af-
greidd á þessu þingi, var verzlunarsamband lyf-
salanna hér við Þjóðverja, og leyndi sér ekki,
að þingmönnum var mjög þungt í skapi til Þjóð-
verjanna, því þeir . samþyktu að útiloka lyf
]>eirra, að svo miklu leyti sem í {æirra valdi
stæði, frá markaðinum, með því móti að kaupa
jmu ekki, verzla ekki með þau.
Vér gátum skilið og sætt oss við þessa
hugsun, meðan vér vorum í stríði við Þjóðverja,
meira að segja, oss fanst ástæða til slíkra fram-
kvæmda þá. En nú er öðru máli að gegna. Vér
erum ekki lengur í stríði við Þjóðverja. Þeir
eru yfirunnir og hafa gengið að friðarsamning-
um við oss, sem vér sjálfir settum.
Það er sérstaklega þrent, sem vér höfum
að atliuga við þessa stefnu, sem víðar hefir
hreyft sér heldur en hjá þessum lyfsölum.
Það er fyrst, að vér erum að brjótá vorn
eigin friðarsamning við Þjóðverja, ef ekki
bókstaflega, þá vissulega anda þeirra.
Vér erum að ala á óvildarhug til þjóðar
þeirrar, sem vér erum búnir að samþykkja að
búa við í friði.
' Og vér erum að ala á óvildarhug innan vors
eigin þjóðfélags, því það er öllum Ijóst, að liér
á meðal vor í Canada er fjöldi af þýzku fólki og
fólki af þýzkum ættum, sem tók drengilegan
þátt í kjörum canadisku þjóðarinnar á meðan
að á stríðinu stóð, og sumir þeirra sendu syni
sína til Evrópu til þess að berjast á móti ætt-
rnönnum sínum, og miklu fleiri voru þeir, sem
þátt tóku í kjörum þjóðar vorrar með því að
styrkja stríðsmálin peningalega.
Ef til vill er ekki hægt að særa það fólk,
þann part þjóðar vorar, eins mikið með neinu
og þessu. En það sem þessi þjóð þarf öllu öðru
1‘remur með nú, er innbyrðis eining. En svona
tiltæki er sízt til þess að auka hana, og er því
ranglátt frá öllum sjónarmiðum.
Annað. Þjóðverjar hafa gengið inn á að
greiða feikna miklar skaðabætur til samherja
vorra, og flestum mönniim, sem um það mál
hafa nokkuð hugsað, er það víst ljóst, að engin
líkindi eru til þess að þær skaðabætur verði
greiddar, nema því að eins, að þýzka þjóðin nái
elnalegufn og verzlunarlegum ]>roska.
En livernig á hún að geta það, ef að allar
verzlunarstétir færu að dæmi lyfsalanna hér
og neituðu að kaupa eða verzla með vörur }>ær,
sem Þjóðverjar hafa til að selja ! Það er hverj-
um manni auðsætt, að hun gæti það ekki.
En það er annað, sem vnnist, ef að allir
verzlunarmenn vildu gera alvöru úr þessari til-
lögu lvfsalanna, og það er gjaldþrot og eyði-
legging þýzku þjóðarinnar.
f þriðja lagi er það eitthvað svo lítilmann-
legt, að ráðast á einstaklinginn eða þjóðir, þeg-
ar þær eru máttvana og yfirunnar. Oss finst
að bæði lyfsalar og aðrir ættu að gefa Þjóð-
\-erjum tækifæri til þess að lifa og þroskast.
Voröld og “Viðutan.”
Enn er Voraldar ritstjórinn að reyna að
gera stefnu sína í landsmálum skiljanlega.
Hann segist fylgja verkamönnum, af því þeir
séu frjálslyndir. Bændum, af því að þeir heimti
frjálslyndi, og Laurier-mönnum, af því að þeir
1‘ylgi frjálslyndi. Þremur mismunandi, stefn-
um, sem engar eiga samleiðir né geta átt sam-
leið, segist Voröld fylgja. Ekki þarf svo sem
að kvarta yfir stefnuleysinu!
Segjum nú, að þegar til kosninga verður
gengið, að í ýmsum tilfellum sæki þrír menn í
sömu kjördæmunum: verkamaður, bóndi og Mc-
Kenzie-maður, sem er náttúrlega ]>að sama og
Lauriermaður, hjá Voröld.
Verkamaðurinn í nafni verkamannaflokks-
ins, sækir fram til þess að auka afl verka-
manna á löggjafarþinginu, svo að þeim veitist
hægara að bæta kjör þess sérstaka flokks, sem
fyrst og fremst eru fólgin í því að hækka verka-
laun, en stytta vinnutíma, samkvæmt niítíðar-
liugsunarætti verkamanna.
Bóndinn sækir fram undir svipuðum
inerkjum, að því leyti, að hann er málsvari
íiokks manna, sem stundar sérstaka atvinnu í
landinu og fer á þing til þess að líta sérstaklega
eftir hag þess sérstaka flokks. En þó er þess
að gæta, að kröfur þessara tveggja flokka eiga
ekki allstaðar samleið, því að það, sem verka-
manna flokkurinn leggur aðal áherzluna á —
meira kaup, stvttri vinnutíma — er bein eyði-
legging fyrir atvinnu bóndans, svo gjörsamlega,
að ef verkamennimir fengju því, framgengt,
sem að O. B. U. vildi fara fram á að lögleiða
sex stunda vinnu á dag, þá yrði framleiðsla
bóndans að vera eingör.gu bundin við vinnuafl
það, sem skvldulið hans gæti leyst af hendi —
eða að hann yrði þá beinlínis að hætta. Svo að
á meðan að stefna verkamanna er sú, sem nú á
sér stað, er blátt áfram heimska að vera að
reyna að telja bændum trú um, að hagur þeirra
og hagur verkamanna sé eitt og hið sama.
Svo kemur þriðji maðurinn til sögunnar, og
það er merkisberi Mackenzie King, leiðtoga,
sem ekki tilheyrir neinum sérstökum flokki
manna, sem ekki er leiðtogi fyrir neina sérskoð-
un, né heldur sérstaka iðnaðargrein, heldur
leiðtogi allra jafnt, verkamanna, bænda og ann-
ara stétta mannfélagsins. Leiðtogi, sem að
sjálfsögðu mun sporna á móti sérstökum hlunn-
indum fyrir eina sérstaka iðnaðargrein, hver
svo sem hún er, heldur ber hag allra jafnt fyrir
brjósti. Ætlar Voröld þá að styrkja þá alla?
eða er svo mikið fum á blaðinu, að það viti ekki
sjálft, hvað það er að segja?
Norrisstjórnin á ekki upp á pallborðið hjá
Voröld í síðasta blaði. Hún er þar dæmd til
dauða. Ráðherrarnir allir saman miskunnar-
laust forda-mdir, nema hann Winkler gamli;
hann er sá eini af ráðherrum þessa fylkis, sem
fundið hefir náð í augum ritsjóra Voraldar.
Hinir allir, ásamt þingmönnunum, að þremur
undanteknum, þeim Skúla Sigfússyhi, Mr. Bas-
kerville og Capt. Wilton, afturhalds berserkir,
scm sigla undir fölsku frjálslyndisflaggi!
Ekki eru neinar forsendur fyrir þessum dómi
ritstjórans. Ekki með einu orði bent á, að þeir
hafi í einu einasta atriði brotið stefnuskrá þá,
sem ritstjóri Voraldar hældi á hyert reipi fyrir
stuttu síðan, sem heldur er ekki við að búast,
því honum er ]>að um megn—það er að segja
með viti. Svo að hann tekur til ráðanna, sem
honum eru tömust, þótt þau séu ekki sem heið-
virðust, að láta vitleysuna flakka, því skeð geti
að einliver sé nógu grunnhygginn til þess að
gleypa hana.
Énda virðist ritstjóra Voraldar verða þar
að trú sinni, því einmitt í þessu sama blaði Vor-
aldar (síðasta blaði) er einhver náungi, sem
nefnir sig Viðutan, að jórtra upp einni slíkri
vitleysu, sem ritstjórinn sjálfur er margbúinn
að stagast á og senda út frá sér í Voröld, þó að
hann viti, að það sé blekking ein.
Þessi Viðutan, sem að líkindum er rétt-
nefni á manninum, segir, að það sem þeir hafi
mest á móti Norrisstjórninni í Nýja Islandi og
það, sem bitið hafi höfuðið af allri skömm, sé
það, að Norrisstjórnin hafi áfrýj^ð sínum eig-
in lögum (um beina löggjöf), beinlínis til að fá
þau dauðadæmd.
Þarna sér ritstjóri Voraldar ávöxtinn af
blaðamensku sinni, að maður, sem trúir skýr-
ingum hans á opinberu máli, gjörir sjálfan sig
að flóni, af því hann trúir því sem Voraldar-
ritstjórinn segir.
Vér búumst ekki við, að þessi Viðutan viti
betur og því væri ósanngjamt að álasa honum
En ritstjóri Voraldar veit, að þetta eru helber
ósannindi, en heldur þeim fram samt og líður
öðrum að halda þeim fram í blaði sínu. Hann
veit, að úr því ágreiningur varð um rétt fylkis-
ins til þess að leiða slík lög í gildi, og þá líka um
réttmæti laganna, þá var það heilög skylda
Norrisstjórnarinnar eða hvaða annarar stjórn-
ar, sem við völdin hefði yerið, að sjá um, að
lögin væru stjórnarskránni samkvæm, áður en
stjórn og þjóð bygði á þeim.
Upptíningur.
i.
Flest helztu tímarit Bandaríkjanna hafa
að undanfömu verið að minnast manns eins all-
einkennilegs, sem orðinn er þjóð sinni kunnur
fyrir meira en mannsaldri, þótt fáir viti hans
rétta nafn. Maður þessi er nú mjög hniginn að
aldri, fullra áttatíu og tveggja ára, en þó þrung-
inn af áhuga og starfsfjöri, sem ungur væri.
Bandaríkjaþjóðin þekkir hann undir nafninu
‘‘Farmer Doolittle", en að eins sárfáir nán-
ingjar vita, að skírnarnafn hans er George Lit-
zenburg.
Öldungur þessi, “Famier Doolittle”, var
einu sinni bóndi, eins og gerfinafnið bendir til,
en óslökkvandi löngun til þess að takast á hend-
ur blaðamensku varð þess valdandi, að hann
brá búi og komst að sem fregnriti við blaðið
“Eagle”, gefið út í bænum Wichita, Kansas.
Mr. Leo Fitzpatrick gefur eftirfarandi lýs-
ingu af hinum aldna fréttaritara í tímaritinu
“‘American Magazine.”
“Skörnmu eftir að Col. M. M. Murdock,
einn hinna elztu blaða útgefenda í Kansas,
hafði fengið sér fáeina leturkassa, dálitla hand-
pressu og byrjað að gefa út Wichita vikublað-
ið, fóru að sjást fyrstu fréttagreinarnar undir-
skrifaðar af “Farmer Doolittle” og nefndust
þær “Musings of the Sage of Dog Creek”.
Ritgerðirnar vöktu undir eins eftirtekt og um-
tal og rnenn fóru að stinga saman nefjum um
það, hver þessi nýi bændaheimspekingur mundi
nú annars vera.
Fám mánuðum síðar var hrundið upp
hurðinni að hinni litlu skrifstofu Col. Mur-
docks, og inn kom maður óvenju hár vexti,
fremur krangalegur, en þó hjólliðugur. Komu-
maður var “Farmer Doolittle” og hafði ákveð-
ið að bregða búi að fullu og öllu, en takast í
stað þess á hendur blaðamensku. Þetta gerðist
árið 1872, og þótt öldungurinn sé nú með átta-
tíu og tvö ár á herðum, þá gegnir hann enn með
fullu fjöri fregnritastarfinu fyrir blaðið
“Eagle.”
Eins og gefur að skilja á svo löngum tíma,
þá hafa orðið margar breytingar við blaðið;
sumir þeirra, er t.d. stóðu þá í lægstu rim fregn-
ritastigans, orðið aðal ritstjórar o. s. frv. En
breyting á vtri kjörum öldungsins hefir engin
orðið, svo teljandi sé. Hann ætlaði aldrei að
verða neitt annað en fréttaritari og á skrif-
borðinu hans stendur enn sama nafnið: “Farm-
er Doolittle”. Hann er talinn að vera lang-
eiztur amerískra fréttaritara þeirra, er nú eru
uppi og starfa þann rækja. Að visu hefir hann
í seinni tíð yngri mann sér til aðstoðar, en þó
er öldungurinn á ferli árla morguns, með blý-
antinn og vasabókina, að tína saman nýjungar,
klæða þær í sparibúning handa blaðinu, sem
hann er búinn að vinna við í f jörutíu og sjö ár.
Aldrei nokkurn tíma ber það við, að hann
skrifi sjálfur skírnarnafn sitt, — nei, svo langa
langt í frá. Á öllum skjölum, sem hann undir-
skrifar, peninga ávísunum, eða því um líku,
stendur nafnið: “Farmer Doolittle”.
Það mundi bera lítinn árangur að spyrja,
hvar George Litzenburg ætti heima — þann
mann mundu fáir kannast við. En ef einhver
kynni að vilja vita um bústaðinn hans “Farmer
Doolittle”, þá mundi ekki standa á svarinu, að
minsta kosti ekki frá hálfu unglinganna í bæn-
um og grendinni.
HáÞðlegasti atburðurinn í lífi gamla
mannsins og að minsta kosti sá, er honum verð-
ur tíðræddast um, mun vafalaust mega teljast
innsetning Wilsons í forseta embættið árið
1913. Hann hafði lesið með fögnuði um inn-
setnjng Lincolns og forseta þeirra, er á eftir
honum fvlgdu, og ávalt þráð heitt að mega vera
yiðstaddur eina slíka athöfn, egar æðsti fulltrúi
fólsins væri settur í embætti, og loks rættist
vökudraumurinn. Útgáfunefnd blaðsins ákvað
að gera honum einu sinni glaðan dag, og sendi
hann sem fulltrúa sinn til Washington, til þess
að taka þátt í hátíðarhöldunum.
Sérhver sá, er mætir “Farmer Doolittle” á
stræti, getur eigi stilt sig um annað en líta um
öxl, svo einkennilegur er maðurinn í framkomu
og svip. Öldungurinn sýnist eins og nýskriðinn
út úr margra alda bókfelli, önnum kafinn við
að dusta af sér blaðsíðurykið, til þess að geta
notið sem bezt útsýnisins yfir framsóknar-
bvltingar hins nýja heims.
í háttsemi allri telst “Farmer Doolittle”
til hinnar eldri kynslóðar, þótt hann í andlegum
skilningi lifi æfintýri þeirrar yngri. Hann er
sex fet og fjórir þuml. á hæð, en vegur þó að
eins hundrað og þrjátíu pund. Fataburður
hans er næsta fornfálegur og á höfði ber hann
afar barðastóran hatt, með því sniði/ sem að
ems þekkist í Vesturríkjunum.
“Farmer Doolittle” er hverjum manni stefnu-
fastari og atfylgismaður hinn mesti. Oft og
tíðum kom það fyrir, að blaðið, sem hann var
við, snerist á aðra sveif í stjórnmálum, en hann
taldi æskilegt; féll honum það illa, en að hann
skifti sjálfur um skoðun, náði engri átt. Ekk-
ert vald í heiminum gat komið honum til þess
að víkja frá því máli, er hann var sannfærður
um að væri rétt.
Einu sinni höfðu blöðin flutt hvað ofan í
annað sögur um stigamann einn, er talinn var
að vera afar hættulegur. “Farmer Doolittle” á-
kvað að reyna að kynnast manni þeim persónu-
lega og fá að heyra sannleikann af sjálfs hans
vörum.
Honum tókst að komast þangað, er óbóta-
maðurinn átti heima, en það var í skúta eða
bvrgi þar sem óargadýr venjulegast höfðust
við. Viðtökurnar voru ekki sem ljúfmannleg-
astar fyrst í stað, en svo fór að lokum, að stiga-
maðurinn sagði honum alla raunasögu sína og
dró ekkert undan. Hafði sagan þau áhrif á
fréttaritarann, að hann skrifaði þegar heim
kom hverja ritgerðina annari sn jallari til varn-
ar þessu olnbogabarni þjóðar sinnar.
“Farmer Doolittle” liefir verið ókvæntur alla
æfi. — Ef einhver kynni að spyrja, hvort hann
ætlaði ekki bráðum að setjast í helgan stein og
liætta við fréttaritarastöðuna, þá myndi hann
blátt áfram telja slíkt stórmóðgandi. Honum
hefir aldrei komið nokkru sinni til hugar, að
hætta við neitt það starf, að búskapnum undan-
teknum, sem hann á annað borð hefir tekist á
hendur.
Ritvélar er honum meinilla við. Hann rit-
ar enn með eigin hendi allar fréttagreinar sín-
ar, þótt að eins einn maður í prentsmiðjunni
geti komist fram úr klórinu.”
E. P. J.
aw!í;s
lilllHIIH
■IHIIIIl
IIIIIRIIIIBIIIIHIIIIBg
The Royal Bank of Canada
Hflfuðstóll löggi’tur $25.000,000
VarasjóSur. . $16,400.000
rorsetl ...
Vara-íorsett
Aðal-ráðsnuiður
HöfutSstóll greiddur $16,100,000
Total Assets over. . $460,000,000
Sir IIERBERT S. IIOLT
E. h. PEASE
C. E NEILIj
Aliskonar bankastörf afgreldd. Vér byrjum reikninga vlB einstakilnga
e(5a íélög og aanngjarnir ak’lmá.lar veittlr. Avlsanir seldar tll hvaða
stafiar sem er á Islandi. Rérstakur gaumur geflnn sparlrjöfislnnlögum,
sem byrja má. mefi 1 dollar. Rentur iagfiar vifi ft hverjum 6 mftnufium.
WIXNIPEG (West End) BRANCHES
Cor. William & Sherbrook T. E. Thonteinson, Manager
Cor. Sargent & Beverley F. Thoriíarson, Manager
Cor. Portage & Sherbrook R. L. Paterson, Manager
Cor. Main & Logan M. A. ð’Hara Manager.
iiiiHiiHHinmimiiiHiiiiHiiiMiiiiHimii!
itnmitiwiui
iii»iiihii:ii
l,:;BIIIIBlnlM
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiíiiiiniiiiiiniiiiiiiiiiiiiiitiiiii
nininiiniiiiinimimmniia
Meinbers Wlnnipeg
Grain Exchange.
Members Winnipeg Grain and Producc
Clearing Association.
NORTH-WEST C0MMISSI0N C0., LTD.
íslenzkir Hveitikaupmenn
Talsími Main 2874 - 216 Grain Exchange
WINNIPEG, MANITOBA
Islenzkir bændur!
Canadastjórnin hefir ákvarðað að $2.15 sé það, sem við
megum borga sem fyrirfram borgun út á hveiti í ár fyrir No.
1 Northern. Fyrir aðrar tegundir verður borgað sem ákvarðað
er. Við viljum einnig minna menn á að við fáum frá stjórn-
inni hluthafamiða (Participation ticket), sem við sjáum um að
senda hverjum einum manni, sem sendir okkur hveiti sitt.
íslendingar! Við viljum mælast til þess að þið sendið
okkur sem mest af korni ykkar í ár. Við erum þeir einu landar
sem rekum þá atvinnu að selja korn fyrir bændur gegn um-
boðssölulaunum. Við höfum ábyrgðar og stjórnarleyfi og
gjörum okkur far um að gjöra viðskiftamenn okkar ánægða.
Ef vigtarútkoma á vagnhlössum, sem okkur eru send, ekki
stendur heima við það, sem í þau hefir verið látið, gjörum við
J?að sérstaklega að okkar skyldu að sjá um að slíkt sé lagfært.
Einnig gæti það verið peningar í yðar vasa að við skoðum
sjálfir kornið í hverju vagnhlassi sem okkur er sent, svo að
rangindi við tegundaflokkun (grading) getur ekki átt sér stað.
petta er nokkuð, sem mörg stærri félög ekki gjöra, því þau hafa
mörgu að sinna og eiga flest sín eigin korngeymsluhús, svo
það er þeirra hagnaður ef flokkunin er gjörð bóndanum í óhag.
petta er ætið gott að vita, þegar maður sendir korn, að einhver
líti eftir ef óviljandi skyldi vera gjörð röng flokkun, og að
einhver sjái um að slíkt sé strax lagfært.
í sambandi við þær korntegundir, sem að samkepni er
hægt að koma að, skulum vér gjöra eins vel, ef ekki betur, en
aðrir. peir sem vildu geyma hafra, bygg eða flax um lengri
eða skemri tíma, ættu að senda til okkar það sem þeir hafa.
Við borgum ríflega fyrirframborgun og látum hvern vita um,
þegar við álítum verð sanngjarnt.
Við þökkum svo þeim, sem að undanförnu hafa skift við
okkur, og vonum að þeir og allir íslendingar skrifi okkur, þeg-
ar þá vantar upplýsingar um kornverzlun. öllum slíkum bréf-
um er svarað um hæl. Skrifið á ensku eða íslenzku.
Virðingarfylst.
Han nes J. Lindal,
Ráðsmaður.
jiiitiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiíiiiiiiiiiiiiiíiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiioiiiii'Jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiy
Hvað grœðum vér?
Skáldin eru menn, sem vér dá-
um með mestri samhygð. Við
sjónarhæðum, þeirra blasir tilver-
an í fjölbreyttari myndum, en fyr-
ir hversdagsmanninum. Gáfan sú
hin guðdómlega, að geta vængjað
orðin, svo þau svífi í sálir mann-
anna með meiri áhrifum en ella,
gerir ásamt hinu fyrra það að
verkum, að andsvör skáldanna við
lífsspursmálunum vega óendan-
lega mikið í sálum fjöldans. Líka
styrkir það áhrifin, að margir
af bókmentalegum merkisberum
þjóðanna leggja alla áherzlu á
snild í framsetningu. Láta sér
um munn fara, að minstu varði
. hvað sagt sé, sé það að eins vel
sagt.
Afleiðingin er sú, að mikill þorri
manna telur sér trú um, að hitt
og annað, sem ritað er miður holt,
beri að skoða sem ágæti, fyrst j
höfundur hafi komist til vegs, ver-
ið dáður af mörgum, sumum merk-
um mönnum. Skaðvænar kenn-
ingar ná staðfestu í hugum fjöld-
ans og sverta svo tilveruna í aug-
um þeirra, einkum æskulýðsins,
að þeir megna aldrei að reisa
rönd við.
Hryggilega myrk þrotlýsing á
lífinu er “Ströndin”, eftir Gunn-
ar skáld Gunnarsson. Samkvæmt
henni er ekkert svikulla, en
treysta guði og elska náungann.
Söguhetjan, séra Sturla Steins-
son er gerður göfugmenni. En
traust hans á guði og kærleikur til
mannanna gerir hvorki að styrkja
hann sjálfan né hefja aðra.. Guð
er honum fjarstur, þegar neyðin
er stærst. Vitfirtur og yfirgef-
inn lifir hann á náðarmolum harð-
stjórans.
Fljótlega grisjar í ósamkvæmn-
ina. Trúin hjá séra Sturlu er sam-
band milli sálar hans og guðs.
Samt áformar hann óframkvæmt
brot. — Hlýðnislöngunin er sam-
fara sannri trú. Séra Sturla
áformar ekki neitt það, er geti
haft tvísýnar afleiðingar fyrir
aðra; að eins til þess að fá per-
sónulegar óskir sínar uppfyltar.
Ákvörðun til að taka alt handa
sjálfum sér, hvað sem kostar, er
ciýrseðli. Löngun til að hlýða og
líða sjálfur, svo öðrum megi vegna
betur, er þroskaðs manns hug-
sjón. Séra Sturlu er blátt áfram
ómögulegt að ákveða fyrirfram
með jafnaðargeði brot sín. Sam-
j vizka hans leyfir ekki slíkt. —
I önnur ósamkvæmni á lund prests-
ins, er hluttekningarleysi með
j konu hans, hversu sem hún líður.
| Kemur það ekki í ljós, að hann
I sýni henni hlutdeild, fyr en á
dauðastundinni. En þá finna nú
fleiri til en séra Sturla. Maður-
inn, sem finnur til með fiskinum,
verður að þumbaradurg í sambúð
við konu, sem hann ann, og það
þegar hann óttast mest, að sam-
verudagar þeirra séu að varða
I taldir. petta kallar maður að
haga seglum eftir vindi. Auðvit-
að eykst frú Helgu þrek við ástúð
hans, en þá hefði forsjónin batn-
að, en sagan aflagast. Séra Sturlu
hryllir við dauðastríði fiskjarins.
pað gera allir virkilega kristnir
menn. pess vegna enda þeir
kvalir dýra fljótar en þeir heiðnu.
Rómverjar skemtu sér við að horfa
á fiskana taka litaskiftum, á með-
an lífið kvaldist úr þeim í sjóðandi
vatni. í dag láta kristnir menn
lífið fjara sjálft út, eða taka það
fljótt. — pjáningum konunnar er
lýst vel, þar sem frú Helga á
hlut að.máli, en grunnséðar or-
sakir, og kesknin, sem kemur í ljóá
gagnvart heildinni annars staðar
í bókinni, kælir líklega fórnfýsis-
andann til bjargar hjá flestum,
sem ekki eiga því kærleiksríkari
eða trúfastari huga á að skipa.
Svo er að sjá, sem sjómenn og
þurrabúðarfólk hafi ekki náð
hylli skáldsins. í flestum stéttum
mannfélagsins býst maður við að
finna “misjafna sauði 1 mörgu fé”,
en hér eru þeir allir eins—svartir.
Á meðal þeirra (auðvitað!) skeð-
ur grimmasta ólán sögunnar, og-
þá var nú ekki um björgun að
ræða. Lýsing skáldsins á reita-
konum er líkari því, að hún væri
af skríl, en því fólki, sem um er að
ræða. Heílmiklu máli eytt I það,
að gera búning þeirra hjákátleg-
an. En er það hlægilegt að klæð-
ast hlífarfötum, þó fátækleg og ó-
samlit séu, við óhrein störf? Til
eru þeir, sem telja það þrifnað.
Borgun fyrir lægstu störfin, í
hvaða landi sem er, er sjaldnast
svo góð, að hægt sé að afla allra
þeirra þæginda, eða nauðsynja,