Lögberg - 16.10.1919, Qupperneq 6

Bls. 6
LöGBERG, FIMTUDAGINN 16. OKTÓBER 1919

Sagan af Monte Cristo.
VII. KAPITULI
Tiboulen eyjan.
En þótt Edmond væri dasaður og lægi við
köfnun, þá hafði hann þó ráð á að halda niðri í
sér andanum á meðan hann risti pokann utan af
sér mð hnífnum, sem að í',aría hafði gefið honum,
og með því móti gat hann losað höfuð sitt og
handleggi. En hann hélt áfram að sökkva lengra
og lengra niður í djúp hafsins, því lóðið var enn
fast við fa'tur hans. Hann var búinn að marg-
reyna að ná til snærisins, sem lóðið var bundið
við, með hnífnum, en árangurslaust. En hann
hugsaði sér að gjöra eina tilraun enn, svo hann
setti á sig sveiflu og tókst að ná til snærisins og
skera það í sundur það varð honum til lífs, því
hann var orðinn aðfram kominn mjög. En nú
skaut honurn upp á yfirborð sjávarins, þar sem
hann gat náð andanum og teigað að sér loftið
heilnæmt og hressandi, en lóðið og pokinn, sem
nææri því vrnr orðinn að líkklæði Edmonds, hélt
áfram að sökkva.
Edmond var ágætur sundmaður; en þegar er
hann kom upp á yfirborð sjávarins, var hann orð-
inn svo máttþrota, að hann varð að hvíla sig dá-
Iitla stund. En hann þorði með engu móti að
liggja á sjónum lengi, því hann óttaðist að verð-
irnir frá fangelsinu mundu sjá hann. Svo hann
steypti sér í sjóinn, og þegar hann kom upp aft-
ur, var liann kominn hundrað og fimtíu fet frá
staðnum, sem hann hafði farið niður á
Fyrst gat Edmond ekki gjört sér vel grein
fyrir veðrinu, því að dimt var af nóttu; en þegar
honum fór að skýrast sýn, sá hann, að himininn
var þakinn skýjum, og fanst honum að hann
myndi búa yfir einhværjum hamförum, því bæði
voru skýin ógurleg og svo var vindstaða í loft-
inu svo mikil, að vindurinn þeytti skýjunum á-
fram og tætti þau í sundur. Einstaka sinnum sá
hann glitra í stjörnu í gegn um skýjarof, en vind-
urinn þeytti óðara einhverjum skýflókanum fyrir
stjörnuna, svo ekkert sást nema skýin dimm og
ægileg, þar sem þau veltust fram í himinhvolfinu.
Fram undan honum lág hafið víðáttumikið
og geigvænlegt, og vrar líka auðséð á því, að veðra-
breyting var í nánd, því það var farið að ókyrr-
ast og öldurnar að falda hvítu.
En á bak við hann gnæfði fangelsið, sem
hann vrar að flýja úr, geigvænlegra heldur en
nokkurt ofsaveður gat verið. Aftur steypti Ed-
mond sér í sjóinn o synti all-lengi undir yfirborð-
inu, því honum sýndist hann sjá ljós og menn á
hreyfingu í landi, og óttaðist að þeir mundu koma
auga á sig.
Þegar hann kom aftur upp, sá hann hvorki
votta fyrir ljósinu né heldur mönnunum, — sá
ekkert í myrkrinu og heyrði ekkert nema nið sjáv-
arins og þyt vindarins í loftinu.
En samt var hann óumræðilega þakklátur —
þakklátur fyrir að hafa sloppið úr fangelsinu,
þakklátur fyrir að hann kunni manna bezt að
synda, svo að hann var nálega eins vel heima hjá
sér í sjó eins og á landi.
En spurningin, sem Edmond þurfti að leysa
úr og fyrir honum vakti, var sú, hvert hann ætti
að halda. Það var að vísu nóg af eyjum í sjónum
alt í kring um hann, en það bjó fólk í þeim flestum
og honum fanst það óráðlegt að fara þangað, því
það væri ekki ómögulegt, að það legði óþægilegar
spurningar fyrir hann og ef til vill segði fanga-
verðinum í Chateau d’If til hans. En sú tilhugs-
un var óþolandi.
Eini óhulti vegurinn var því, að leita uppi
eyju þar sem engir menn byggju.
Og þegar Edmond fór að hugsa sig vel um,
þá mundi hann eftir lítilli eyju, sem Tiboulen var
nefnd og sem enginn lifandi maður hafði nokk-
urn tíma búið í, en sem hafði einungis verið heim-
'kynni sjófugla frá ómuna tíð; og þangað réði hann
við sig að lialda, þrátt fyrir það, þótt hann vissi,
að eyja sú lægi í þriggja mílna fjarlægð, og þótt
leiðin hlyti að verða erfið sökum sívaxandi sjó-
gangs.
En hvernig í ósköpunum átti hann að finna
þessa sérstöku eyju? Voru nokkur líkindi til
þess, að hann mundi rata út í hana í myrkrinu ó-
skaplega, sem á var skollið og sem virtist alt af
vera að verða svartara og svartara. En rétt þeg-
ar Edmond var að hugsa um þessa erfiðleika, brá
fyrir Ijósi, og var eins og Edmond yrði snortinn
af einhverju ósýnilegu afli, og honum skildist alt
í einu, að ljÓ8 það hlyti að koma frá vitanum, sem
stóð fyrir utan höfnina í Marseilles. Og hann
vissi, að ef hann synti beint á ljósið, þá væri eyj-
an Tiboulen til vinstri handar. Ef hann þess
vegna héldi til vinstri handar, þá ætti hann að ná
til eyjarinnar.
Og með þessa fullvissu í huga, lagði hann
hraustlega til sunds í áttina til Tiboulen; en þeg-
ar hann hafði synt í klukkutíma, fanst honum að
hann ætti að fara að ná til eyjnnar.
Hann var líka farinn að þreytast, því ógjörn-
ingur var að halda kyrru fyrir eða synda á baki,
vegna þess, hve vont var orðið í sjóinn; og svo tók
hann að gjörast órór út af því, að hann var lirædd-
ur um að hann væri farinn að villast. En hann
barðist á móti þeim hugsunum sem mest hann
gat, og sótti sundið af kappi.
Náttmyrkrið virtist líka leggjast að honurn
með sínum lamandi þunga. Loftið sýndist hon-
urn þungbúnara, en liann hafði nokkurn tíma séð
það fvr, og honum sýndist ský eitt, sem var svart
ara og ægilegra heldur en hin, koma vaðandi að
sér, eins og það ætlaði að velta sér yfir hann; og
rétt í sömu andránni fann hann til skerandi verkj-
ar, rótt eins og hann hefði verið stunginn eða
skótinn. En hann vissi, að það gat ekki verið,
því hann hafði ekki orðið var við neinn mann, né
heldur heyrt neitt byssuskot. Hann rétti út hend-
ina og fann eitthvað hart í sjónum. Svo setti
hann niður fótinn og fann, að hann var kominn
að landi, og hann skildi nú að skýið ógurlega, er
honum virtist ætla að steypa sér yfir hann, var
alls ekki ský, heldur einkennilegir hamrar, sem
risu upp úr sjónum svo sem tuttugu fet frá honum
— hann var kominn til eyjarinnar Tiboulen.
Edmond stóð kyrr dálitla stund, síðan fór
hann upp á land og hans fyrsta verk var, að
krjúpa niður á klöppinni, sem honum fanst nú
vera eins mjúk og mýksta hvíla, í heitri og inni-
legri bæn til föðurs síns og herra, sem hafði frels-
að hann úr þrengingunum.
Að því loknu sofnaði hann þar út af á klöpp-
inni, þrátt fyrir drunur sjávariús, sem með helj-
ar afli henti sér á bergið, og þrátt fyrir regnið,
sem nú var farið að steypa sér niður úr skýjunum
svörtu, er grúfðu yfir eynni. Hann svaf vrært og
rólega, því svo var hann orðinn þrevttur og að-
fram kominn í viðureign sinni við öldur hafsins.
En hann hafði ekki sofið nema svo sem eina
klukkustund, þegar hann vaknaði við óskaplegt
brak og bresti, og það var eins og eldhnöttur
ílýgi um alt loftið. Nú fann hann líka til stirð-
leika og kulda, en við það var ekki gott að gjöra
þarna á eynni, því þar var ekkert skýli, ekkert af-
drep, þar sem hægt var að bíða af sér óveðrið,
ekkert nema berir klettarnir.
Að síðust fann Edmond þó skúta undir ein-
um af þessum klettum, og þangað skreið hann.
En svo var mikill ofsi í veðrinu, og með svo miklu
afli skall sjórinn á hamrana, að ekki einasta steinn
sá, sem Edmond hafði skriðið undir, lieldur og
eyjan öll lék sem á reiðiskjálfi.
Þegar Edmond hafði legið dálitla stund í
fylgsni sínu, þá kom þrumuljós, sem var svo bjart,
að það lýsti ekki að eins upp eyna, heldur og sjó-
inn umhverfis hana; og við það sá Edmpnd rétt í
svip fiskibát, sem öldurnar og rokið var að reka
upp að klettunum, á þeim stað þar sem Edmond
vissi að bráður bani væri vís þeim, sem innan-
borðs voru.
Edmond langaði sáran til þess að gefa mönn-
unum í bátnum einhverja vísbendingu um hætt-
una, sem þeir voru staddir í. Hann reyndi að
kalla, en það var þýðingarlaust, enda varð hann
þess fljótt var af köllum, sem bárust frá bátnum
með vindinum, að mönnunum sjálfum var full-
ljóst í hvaða hættu þeir væru staddir.
Afram hraktist báturinn undan vindinum.
Mastrið, sem stóð uppi, bognaði sem reyr og segl-
ið, sem við það hafði verið fest, hafði stormurinn
rifið og flaxaði rifrildið af því til og frá í rokinu.
Alt í einu heyrði Edmond eins og brothljóð í gegn
um ofveðrið, og í sama bili kom glampi af
skrugguljósi, sem lýsti upp sjóinn, þar sem
báturinn átti að vera — en nú sást hann ekki; ekk-
ert sást nema plankar og bómur af bátnum, sem
öldurnar voru að henda á milli sín, og nokkrir
menn, sem í óveðrinu voru að reyna að bjarga sér
á sundi. Svo huldi náttmyrkrið alt saman aftur.
Edmond stökk á ætur og flýtti sér niður af
klöppinni og niður að sjávarmálinu. En er hann
kom þangað, sást hvorki né heyrðist til skipbrots-
mannanna. Ofviðrið hamaðist með jafn mikilli
áfergi eins og áður, en báturinn og mennirnir
voru horfnir.
Með þennan raunalega atburð í huga gekk
Edmond hægt og þreytulega til baka í fylgsni sitt
og settist þar niður til þess að bíða komanda dags.
Ilonum datt ekki í hug að reyna að sofa, fyrst og
fremst leyfði veðrið honum það ekki og svo var
hann alt af að hlusta eftir neyðarópi frá skip-
brotsmönnunum, og vonaðist hálfpartinn eftir, að
hann gæti orðið til þess að bjarga lífi einhvers
þeirra.
Þegar leið á nóttina, fór veðrinu smátt og
smátt að slota, skýin fóru að greiðast í sundur
og söfnuðust í bólstra í vesturátt. Hér og þar
sást í heiðbláan himininn með blikandi stjörnum.
Að síðustu sást rauð rönd yzt út við sjóndeildar
hringinn í austurátt; röndin stækkaði, sólin gægð-
ist upp úr hafinu og geislar hennar titruðu á haf-
fletinum og gyltu öldukambanna, sem enn þá voru
hvítir. Dagurinn var kominu.
Þjóðkunnar merkiskonur.
9HI!lllll!!lltl!llllllilllllllllllillll|{llllil|{lllllllll>ll!!llllllllllllllllll!l!!!l!!llllllllllllllllllllli:il!IIIIIIIIIUIIIIIIIII!nilll!lll!l>llllllil!tlllllII]Hin]llWIll!lllllll!!>l
Mary Todd Lincoln.
•
Ef að Abraliam Lincoln, einn af hinum ágæt-
ustu mönnum, sem sagan segir frá, hefir nokkurn
tíma fengið að njóta ástar sannrar og einlægrar
konu, þá hefir það verið á hans yngri árum, þeg-
ar hann gaf hönd sína og hjarta ungri mey, er
Anna Rutledge hét, dóttir gestgjafa nokkurs í
New Salem, Illinois. Þessari stúlku, sem var
bæði viðkvæm, saklaus og einlæg, unni Lincoln
með öllu því kærleiksafli, sem hið stóra hjarta
hans átti yfir að ráða.
En svo kom boðberi dauðans og benti henni
og mælti:
“Löng er leiðin, líður liún óðum,
sí-viðbúin, senn mun eg þig kalla”.
Og næst kom sjálfur dauðinn og tók hana. Hann
varð að taka liana, þessa saklausu og inndælu mey,
sem alin var upp við brjóst náttúrunnar, og sem
enn var ekki nema barn að aldri, og kippa henni
burt úr lífinu, frá vinum og vandamönnum og frá
elskhuganum, er stóð eftir sem lostin björk á vor-
degi, sem aldrei framar í lífinu gat elskað nokkra
konu eins og hann hafði elskað Ann Rutledge.
Nokkrum árum eftir dauða Ann Rutledge
kyntist Abraliam Lincoln annari stúlku, sem hét
Mary Todd, ungri, laglegri og glaðlyndri stúlku,
og þessi kunningsskapur snerist upp í vinskap.
Honum fanst eins og glaðlyndi hennar dreyfa
þunglyndisskýjunum, sem honum fundust grúfa
yfir sér og vefjast utan að sér á alla vegu. Hon-
um fanst hún vera eins og vermandi geisli í vor-
næðingum. Honum var sjálfum kalt og hann
þráði yl — kærleiksyl eins og þann, er hann hafði
fundið leggja að sér frá sál Ann Rutledge.
Það var því ekki fyr en eftir að hann var trú-
lofaður Mary Todd, að honum skildist til fulls að
gifting sú gæti ekki annað en leitt ófarsæld yfir
þau bæði, og tók honum það mjög sárt stúlkunnar
vegna.
Þetta jók mjög á ógleði hans og áhyggjur, og
eftir því sem dróg nær giftingardeginum, varð
hann órórri.
Svo til þess að reyna að ráða bót á þessu, þá
settist hann niður og skrifaði henni langt og ræki-
legt bréf og sagði henni alt sem honum bjó í huga,
en aðal kjarninn í bréfinu var sá, að hann fyndi
til þess, að .sér þætti ekki nógu vænt um hana til
þess að giftast henni, og að giftingin gæti orðið
til þess að gjöra þau bæði óhamingjusöm.
Þear hann hafði lokið við bréfið, kallaði hann
á vin sinn, sagði honum upp alla söguna og beiddi
hann að færa Mary Todd bréfið. En þessi vinur
hans hlustaði þegjandi á sögu Lincolns, og þegar
hann hafði lokið við hana, rífur hann bréfið, sem
hann hafði tekið við, í smá snepla og fleygir þeim
í eldinn.
“Vertu maður, Abe,” (svo kölluðu vinir Ab-
rahms hann); “farðu og segðu stúlkunni sann-
leikann sjálfur,” mælti þessi vinur hans.
Svo skildu þeir, en nokkrum klukkustundum
síðar hitti þessi sami maður Lincoln; hann var þá
á gangi úti á götu og auðsjánlega í mjög ])ungum
þönkum.
Þessi kunningi Lincolns gckk til lians, lagði
höndi sína á öxl honum og mælti: “Hvemig gekk
það, Abe?”
“Ef satt skal segja,” svaraði Lincoln, “þá
brast mig kjarkinn. Hún grét—svo—snildarlega,
að eg var sjálfur farinn að gráta, áður en eg vissi
af, svo eg tók hana í faðm mér og kysti hana.”
“Þú ert heimskingi, Abe,” mælti vinur hans.
“Nú er hún viss með að giftast þér.”
“Jæja,” svaraði Lincoln auðmjúklega, “ef
að eg hefi fjötrað mig, þá verður það svo að vera.
Það er búið og eg stend við það.”
Giftingardagurinn var ákveðhm 1. janúar
1841, og á tilteknum tíma kom brúðurin klædd í
skart til brúðkaupsins. Presturinn og gestirnir
komu— allir komu, sem þar áttu að vera, nema
Abraham Lincoln, brúðguminn sjálfur. Svo var
beðið og beðið, en alt til einskis, því ekki kom
brúðguminn.
Brúðurin, sem hélt á stórum blómvendi. þeg-
ar hún kom inn í brúðarsalinn, hafði nú slitið
hann allan í sundur, og blöðin lágu slitin og rifin
við fætur hennar. En brúðguminn kom ekki að
heldur.
Að síðustu fóru vinir hans að leita að hon-
um. Þeir fóru fyrst heim til hans, en hann var
þar ekki. Svo héljiu þeir áfram leitinni úti á víða-
vangi, og að síðustu rákust þeir á hann þar sem
hann var að ráfa um, án þess að vita sjálfur hvert
liann væri að fara.
Þessir vinir hans fóru ekki með hann í brúð-
arsalinn, heldur heim til sín, og þar lagðist þetta
svo þungt á hann um tíma, að vinir hans voru
hræddir um, að hann mundi missa vitið.
Að þetta hefir verið erviður kafli í lífi Lin-
ohis, má sjá af því, að þá skrifar hann vini sínum
einum: “Eg er óhamingjusamasti maðurinn í
veröldinni.”
En svo blés þetta yfir, að minsta kosti fvrir
manna sjónum, og Abrahain Lincoln náði sér og í
annað sinn var efnt til brúðkaups. Það var 4.
nóvember 1842, og þá voru þau Abraham Lincoln
og Mary Todd gefin saman í hjónaband af séra
Charles Dresser.
En hjónaband það, eins og við mátti búast,
varð ekki ánægjulegt. Þó að María ynni manni
sínm, þá gat hún aldrei sett sig inn í lífsskoðanir
hans. Og þó hún fyndi sjálf til þess, þá reyndi
hún ekki til þess að laga þetta, reyndi ekki að
fylgjast með liinum sí-vaxandi hugsunum manns
síns.
Lincoln sýndi konu sinni frábæra umhyggju-
semi. Þegar víst var orðið um, að hann hefði náð
forsetakosningu, þá var það liún, sem hann hugs-
aði fvrst um. “Þaðbýr kona í áttundu götu. sem
kemur þetta mál við,” sagði hann um leið og hann
braust út úr mannþrönginni til þess að fara heim
að segja henni tíðindin.
María Lincoln varð himin lifandi, þegar hún
frétti um kosninga úrslitin. Var það ekki þetta,
sem hana hafði alt af verið að drevma um — að
verða forsetakona og húsmóðir í Hvítahúsinu?
Og framkoma hennar sem lmsmóðir í Hvíta-
húsinu þótti ágæt fyrst framan af. En því miður
var María Lincoln ekki ein af þeim konum, sem
geta unnið sér vini og haldið þeim.
Hún var ákaflega framgjörn og metorðagjörn
og það bar alt of mikið á þessum einkennum hjá
henni til þess húh gæti verið vinsæl í félagslífinu,
og svro bættist þar við óvanalega mikið taktleysi.
Svo mikið bar á þessu, að henni tókst að móðga
flesta, sem hún hafði eitthvað saman v-fð að sælda.
Sem dæmi upp á þetta taktleysi hennar var það,
að hún þráfaldlega sýndi ]>ólitiskum fjandmönn-
um manns síns virðingarmerki, en lét helztu vini
hans, konur þeirra og dætur, afskiftalaust.
Og meðan kona Lincolns í fljótfærni og hugs-
unarleysi var að safna glóðum elds vfir höfuð sér
og manni sínum í félagslífinu, þá voru herðamar
sterku að bogna undir vandamálum ríkisins, sem
einmitt um það leyti lögðust á Abraham Lincoln
með ofurþunga.
Árin 1861, 1862, 1863 og 1864 voru einhver
hin þyngstu og erviðustu ár, sem yfir Bandaríkja-
þjóðina hafa komið, og vandasamari og erviðari
stjómarfarslega, en nokkur önnur, sem hún hefir
lifað. Og ef að maðurinn, sem vann nótt og dag
að því að frelsa þjóð sína frá sjálfri sér, þreyttist
og hrygðist undan þeim óskaplega vanda og þunga
sem á honum hvíldi, þá hafði konan lians ekkert
af þvú að segja — lé£ sig það heldur engu varða,
þvrí hún undi sér glöð við veizluhald og gleði í
Saratoga og Long Branch.
Fyrir þetta makalausa skeytingarleysi og til-
finningarleysi Maríu Lincoln í og með kjörum
manns síns, hefir hún mætt hörðum dómum, og
það víst ekki án orsaka. En þó eru fá mál svo, að
ekki séu til málsbætur, og svo segja vinir Maríu
Lincoln, að sé með framkomu hennar; hún hafi
ekki getað ráðið við þetta sökikm veikinda, sem
hún liafi lengi verið háð og síðast brutust út í
heilasjúkdómi, sem í fyrstu skerti ráð hennar og
að síðustu tók það með öllu á burtu. Og halda
menn að frá þeirri veiki, þó dulin væri í fyrstu,
liafi stafað hin óviðeigandi og einkennilega fram-
koma Maríu Lincoln.
Aths.—Vér setjum ekki ])essa lýsingu af
Maríu Lincoln í Sólskin sökum þess, að vér álítum
hana til fyrirmyndar eða jafnvel í merkiskona-
röð. -— Þessi lýsing mætti heldur vera til þess að
benda á, hvernig merkiskonur eiga ekki að vera.
En kona þessi var gift merkum manni.—Ritstj.
Sólskinsbörnin.
Drottinn blessi ykkur öll,
annist, leiði, styðji,
heim svo veginn greiði.
alla leið að himna höll
Staksteina um víðan völl
varist þið og ryðjið,
þangað til að æfin öll
er — þið drottin biðjið.
Biðjið hann um leiðarljós
lífsins veg að finna,
allra síðast sæluhrós
svo þið megið finna.
Jón Eyjólfsson,
Minneota, Minn.