Lögberg - 26.02.1920, Qupperneq 6

Bls. 6
LÖGBERG FIMTUADGINN 26. FEBRÚAR 1920.
Francis frá Assisi.
ii.
í litlu borginni Gubbio, þangað sem að eins
lá lítfc fa*r f jallvegur, virtust allir standa á öndinni
sökum gráúlfs eins, er gerði hvarvetna hinn mesta
usla, drap geitur og sauðfénað og gekk að minsta
kosti í einu tilfelli af fjárhirðinum dauðum. Eng-
inn hafði kjark í sér til iþess að stíga eitt fet út
fyrir borgarhliðin, því þar var undir eins úlfinum
að mæta, en hann hafði þrenna mannskrafta.
Slyr.gustu veiðimenn höfðu gert hverja til-
raunina á fætur annari til þess að drepa úlf þenna,
en eigi fengið á honum unnið. Þeir höfðu stund-
um séð skuggann af óargadýrinu, þar sem það
skauzt frá hinni og þessari beinahrúgunni, en það
var líka alt og sumt. Úlfurinn lét lítt til sín heyra
fyr en orðið var svo rökkvað, að hann þóttist ó-
hultur, en er fram á kveldin leið og fólk var geng-
ið til hvílu, heyrði það til hans í námunda við
húsin og varð þá gagntekið af ótta.
Um þessar mundir kom Bróðir Francis til
Gubbio, og fólkið vrarð heldur en ekki forviða, þeg-
ar hann skýrði því frá, að hann ætlaði sér að fara
ideinn út fvrír borgarhliðin og taka á móti úlfsa.
Flestir töldu það vera hið sama og ganga út
í opinn dauðann, en Francis lét ekki telja sér hug-
hvarf og kvaðst vel vita, við hvað væri að 4
etja o£ hver aðferð mundi koma að beztu haldi.
Þannig lagði Francis af stað úf fyrir borgina,
e ns og hugprúður hermaður, reiðubúinn að taka
á móti óvini sínum. Þegar hann kom út í skógar-
jaðarinn, heyrði hann til úlfsins, og svo að segja á
sama augnabliki kom villidýrið á harða hlaupi
með opið gin og lafandi tungu, albúið til þess að
ráðast á ofurhuga i>ann hinn mikla, er svo fífl-
ójarfur gerðist að ganga í berhögg við það
En bróðir Francis ávarpaði úlfinn með hárri
roddu, en þó viðkyæmri: “Kom þú, bróðir úlfur
lilustaðu á mál mitt, vinn hvorki mér né holdur
nokkrum öðrum mein framar.”
Mikill nm fólks liafði gengið í humáttina á
cftir Francis og varð ekki lítið undrandi, er það
sá hinn grimma úlf kasta sér fyrir fætur hans,
eins og saklaust lainb. — Jafnvel smábörn 'komu í
• stórum hópum og hlustuðu á orð þau, er Francis
marlti til úlfsins.
“Ef þú hættir að drepa menn og skepnur,”
sagði íVancis, “og lætur framvegis borgarbúa í
friði, þá muntí allir fyrirgefa illverkuað þann, er
þii hefir verið valdur að. Þú þarft ekki að óttast
hungur, fólkið í Gubbio mun sjá þér fyrir lífsvið-
arværi. Lofaðu mér því nú opicberlega að upp
frá þessu augnabliki skulir þú ekki vinna r.okk-
urri lifandi veru tjón.” •
Úlfurinn rétti annan framfótinn að Francis
og lagði hann í hönd hans, og voru samningarnir
• með því lögfestir.
Að því loknu hvarf Francis heim til borgar-
innar og fylgdi úlfurinn honum eins og fylgispak-
ur smáhvolpur. Eftir þetta lifði úlfurinn mörg
ár í borginni og vitjaði húsanna á víxl til þess að
fá fæðu og var honum allstaðar vel tekið. Hvorki
mönnum né skepnum var leyft að styggja hann, og
aldrei vann hann eftir það nokkurri lifandi veru
mein, uppfvlti öil sín lóforð við Francis og dó
i ,ks í hárri elli í friði við alla.
Annað atriði í lífi Francis hefir orðið harla
linglíft á vörum fólksins, en það stendur í 3am-
fcandi við ást hans á fuglunum; hafa margar tákn-
•• yndir verið málaðar af Francis 0g hiuum stóru
fnglahópum, er á hann hlýddu.
Þegar bróðir Francis var á ferðalögum, nám
Iiann oft staðar þar sem fólk var við útivinnu sína,
sagði þvi fallegar dæmisögur 0g reyndi að láta
J ví skiljast, hversu óendanlega miklu hamingju-
samari hinir fátæku væru hinum ríku. Ávalt þeg-
f»r svo var ástatt, þyrptist að honum úr öllum átt-
um mikil mergð fugla. Það var engu líkara, en
að fuglana langaði til þess að fá að njóta hvers
cinasta orðs af vörum hans. Þeir flögruðu með
forvitniskvaki grein af grein, reyndu allir að-kom-
ast sem næst Francis, eins og til þess að geta
heyrt sem allra bezt efni og anda orðanna, og
stundum settust þeir kyrlátir líkt og tamdir hauk-
ai á axlir ræðumannsins.
Einu sinni ávarpaði Francis fuglahópinn
þesum orðum: “Það er svo fjölda^ margt, sem
mig langaði til að leiða athygli yðar að, kæru
fjaðrasystkin,” og svo sundurliðaði hann fyrir
þeim dýrð n^ttúrunnar og á hve undursamlegan
hátt akrarnir fæddu fuglana, hve óþrjótandi svöl-
un þeir sækti í lækina, og tíve óendanlega fjaðra-
fötin væru hlý og færu þeim vel. Alt þetta sagði
hann að væri dásamleg, himnesk gjöf, sem að eins
vrði fullþökkuð ineð hugarauðmýkt 0g lítillæti.
Fuglarnir höfðu sungið og kvakað, þegar
. Fráncis byrjaði að tala, en orð hans höfðu þau á-
hrif að þá setti hljóða, þeir drógu að sér vængina
og stungu undir þá nefjunum. Þeir skildu guð-
spjallamál Francisar. En er hann hafði lokið
máli sínu, flugu þeir syngjandi og sigurfagnandi
í allar áttir — austur, suður, norður og vestur. í
þeim tilgangi að flytja boðskap hans um víða
veröld. /
Sagan af Monte Cristo.
13. Kapituli.
Sinbad the, Sailor.
Seint á árinu 1838 voru tveir ungiiynenn frá
París staddir í Florence. Þeir voru í heldri
manna röð og hétu Abert de Morcerf greifi og
Frances d ’Epinay barón.
Þessir ungu herrar höfðu komið sér saman
uin að fara ekki burt úr landinu fyr en rómversku
leikirnir væru af staðnir, sem þá voru fyrir hendi.
Og með það í huga skrifuðu þeir gestgjafa einum
í Róm, sem Pastrini hét, og beiddu um gistingu.
Gestgjafinn svaraði þeim aftur og sagði, að
öll herbergi í gestgjafahúsum í Rómaborg væru
nú leigð, 0g svo væri líka í sínu húsi, að undan-
skildu einu herbergi og s,etustofu, sem þeir gætu
fengið ef þeir vildu fyrir eina Louis á dag.
Þessu boði tóku félagamir, og eftir að þeir
vom búnir að tryggja sér fastan vemstað í Róm
á meðan að leiknir stæðu yfir, vildu þeir gera sér
sem mest úr tímanum þangað til leikirnir byrj-
uðu, og Albert lagði á stað til Napels.
France varð eftir í Florence og var að brjóta
heilann unf hvað hann ætti að gera sér til gagns
og gamans á meðan hann biði eftir leikjunum. —
líann hafði heimsótt Corsica, fæðingarstað Napó-
leons Bonaparte, og nú datt honum í hug að fara
til Elba, þar sem sami maður var síðar fangi.
8vo var það kveld eitt, að hann gekk niður að '
Leghom höfninni, og sá þsA’ léttiskip bundið við
bryggjuna. Hann samdi við skipstjórann, sveifl-
aði að sér yfirhöfn sinni og lagðist fyrir í skut
skipsins- kallaði upp og sagði: “Á stað til Elbá.”
Eftir að hann hafði skoðað sig um á eynni,
steig hann aftur á skip og fór til Marciana. Þar
f rétti hann, að á eynni Pianosa væri gott til fugla-
veiða, svo þeir héldu þangað. En þar varð hann
fvrir vonbrigðum, því eftir að vera búinn að
ganga um eyna í marga klukkutíma, kom hann til
baka þreyttur og í íllu skapi, með að eins eina
rjúpu í hendinni og lét ekkert vel yfir ferðinni.
“Ef þér, herra æninn, vilduð fara til Monte
Cristo eyjarinnar, þá væri engin þurð á veiði,”
inælti skipstjórinn.
“Eg hefi ekkert leyfi til að skjóta dýr eða
fugla á þeirri eyju,” mælti France.
“Þéi* þurfið ekkert leyfi, herra minn,” svar-
aði skipstjórinn; “það er engin bygð á eynni; hún
er satt að seg.ja ekkert annað klettabelti og grjót
hólhr — þar er ekki ein dagslátta af graslendi.”
“Hvaða veiði er þar að finna?” spurði ungi
maðurinn.
“Viltar geitur svo þúsundum skiftir,” svar-
aði skipstjóri.
“Hvar getur maður haft náttstað þar?”
spurði France.
“í helliskútum, sem nóg er af á eynni, eða þá
úti í skipinu.”
Á þessa tillögu félst France’ svo þeir héldu til
Monte Cristo.
Þegar þeir komu til eyjarinnar, var áliðið
kvelds. Þeir sigldu með fram kletta ströndinni
þar til að fyrir þeim opnaðist vík, og sáu þeir að
eldur var kyntur í víkurbotninum.
Þegar France sá það, varð honum ekki um
sel og hélt að hér lægju svik undir. En skip-
stjóri fullvissaði hann um, að þetta væru að eins
leyni kaupmenn, sem oft lentu við ey þessa til að
ferma og afferma skip sín með vörum, er þeir
revndu til þess að koma á ýmsar hafnir án þess
að borga toll af þeim. “Það er svo þægilegt fvrir
þá að athafna sig í þessari eyju,” sagði hann.
Svo gerði skipstjórinn merki með ljóskeri,
sem hann hélt á í hendinni, og var strax svarað úr
landi. í þeim merkjum skildi France ekki. Þeg-
ar á land kom,/sjá þeir hóp af mönnum, sem sátu
umhverfis eldinn, en á eldinum lá nýskotin geit,
sem þeir voru að steikja til kveldmatar.
France virti eldinn, mennina, geitina og
landslagið fyrir sér, að svo miklu leyti sem liann
gat. En náttmyrkrið lagðist yfir aÞ, svo hann
sá ekkert frá sér nema við glampa þá’ sem eldu.y-
irtn á strörídinni sendi út frá sér.
Eftir að France hafði staðið þarna dálitla
stund koná skipstj. til hans og spurði:“ Hvaða
útvegir munu nú verða til kveldmatar? Við höf-
i nm ekkert nema þessa einu rjúpu, sem’líklega næij
skamt. Eg ætla að ganga til manna þessara, sem
eru að gæða sér á geitarketinu, og vita hvort þeir
geta ekki miðlað okkur af því.”
Þegar skipstjórinn, sem hét Gaetano, kom til
líaka, sagði hann France að foringi flokksins hefði
ekki einasta verið fús að gefa þeim ögn af nýju
geitarketi tíl kveldverðar, heldur hefði hann boð-
ið þeim unga herramanni frá París til kveldverð-
ar með sér. En hann hefði sett þá skilmála, að
það yrði bundið fyrir augu honum, á meðan hann
væri leiddur inn í borðsalinn, er væri í helli ein-
um þar skamt frá.
France furðaði sig mjög á þessu öllu saman,
sneri sér að Gaetano g sagði:
“Þér þekkið foringia þessara manna?”
“Eg hefi heyrt talað um hann,” svaraði skip-
stjórinn.
“Vel eða illa!” spurði France.
“Hvoru tveggja,” svaraði Gaetano.
“Jæja. Hvað hefðuð þér gert í mínum
sporam?” spurði Farnce.
“Tekið þessum kjörum, þó ekki hefði verið
nema fyrir forvitnissakir.” svaraði Gaetano
Og varð það líka að ráði, að það var bundinn
klútur fyrir augun á France og Gaetano leiddi
hann af stað.
Fyrt gengu þeir lengi nokkuð eftir nálega
sléttum sandi. Svo fann France að hann var knm-
inn inn í eitthvert skýli, þar sem loftið var þungt,
og svo fann hann að hann var leiddur inn í annað
pláss, og þá þóttist hann vita, að hann væri kom
i: n til þessa einkennilega foringja, því hann
fann þykkan og mjúkan gólfdúk undir fótum sér
og þá var honum líka slept.
France stóð dálitla stund í sömu sporum, þar
til við hann var sagt á frönsku: “Verið þér vel-
kominn, herra minn. Gerið svo vel að taka skýl-
vna frá augum yðar.”
Það má geta nærri, að France hafi ekki verið
seinn á sér að hlýða þessum skipunum, og þegar
liann leit í kring um sig, þá var að eins einn mað-
ur hjá honum. Hann var hár vexti, en grannur—
andlitið var ekki einasta fölt, heldur nærri því
bleikt að lit. Maður þessi var á milli þrjátíu og
fjörutíu ára að aldri, eftir útliti að dæma. En út-
lií þessa manns og búningur var ekki það, sem
hafði mest áhrif á France, heldur hve lierbergi
það er hann var stadduf í, var afar skrautlegt.
Mennirnir stóðu þegjandi dálitla stund og
horfðu hvor á annan.
&.V0 tók húsráðandi til máls og bað France
velvirðingar á varúð þeirri, sem hann sagðist hafa
orðið að viðhafa við inngöngu France til bú-
staða sinna.
Eftir stutt viðtal opnaði hiísráðandi dyr ,að
öðru herbérgi; það var og hið skrautlegasta.
Borð stóð á miðju gólfi, lilaðið allskonar réttum.
Borðbúnaður allur var hinn dýrasti. Hnífar og
skeiðar úr skíru silfri, en leirílátin frá Kína af
dýrustu tegund.
Svertingi, ’sem AIi hét, gekk um beina, og
France til stór undruna-r voru allar mögulegar
tegundir matar fram bomar.
Mennirnir settust við borðið, og húsráðandi
rauf þögnina á þessa leið: “Mér þykir ávalt ó-
þægilegt, að eigá Drðastað við menn, sem eg veit
ekki hvað heita. Máske þéfc vilduð segja mér eitt-
hvert nafn, sem eg gæti notað á meðan við tölumst
við! Sjálfan mig getið þér kallað Sinbad the
Sailor. ’ ’
“Þá ætti ekki illa við, að þér nefnduð mig
Aladdin,” svaraði France. “Þau nöfn knýta okk-
ur við Austurlönd. ”
Meðan á máltíðinni stóð töluðu þeir um ýmis-
legt; þar á meðal sjófarann nafnfræga, sem bai1
nafn það er húsráðandi hafði tekið sér. Svo barst
umtalsefnið að ferðum húsráðanda.
“Þér ferðist míkið,” mælti France.
“Já,” svaraði húsráðandi, “eg gerði heit-
strengingu á þeim tíma, sem mér datt sízt í hug
að eg muijdi geta uppfylt hana.” Einkennilegt
bros lék um varir hans, er hann mælti þetta. “Og
eg gerði fleiri heitstrengingar’ sem eg vonast eft-
ir að framkvæma bráðiega.” Þó húsráðandi
scgði þetta með mestu hægð, leyndi það sér ekki,
að þungi bjó í orðum hans.
“Þér híjótið a^ hafa liðið mikið, herra minn,”
sagði France.
“Hvers vegna haldið þér það?” spurði hús-
ráðandi.
“Málrómur yðar, andlitssvipur yðar, and-
litsblær yðar og jafnvel líf það sem þér lifið, sýnir
!mér þetta. Þér lítið út eins og sá, sem mannfé-
lagið hefir ofsótt, og þér eigið því grátt að
gjalda,” svaraði France.
“Ó,” svaraði Sinbad, og þetta einkennilega
. bros lék um varir honum, “Þér eigið ekki kollgát-
nna. Eins og þ'ér sjáið, er eg nokkurs konar heim-
sepkingur, og einhvern tíma máske kem eg '!1
Parísarborgar, og þá mega velgjörðamennirnir gá
að sér.”
“Og ef þér komið þangað,” svaraði France,
“þá skyldi mér vera ljúft að endurgjahl i gestrisn-
ina, sem þér sýnduð mér á Monte Cristo.”
“Og mér skyldi vera nau’tn í að þiggja það-”
svaraði húsráðandi, og bætti við, “crí samt er eg
liræddur um, að það geti ekki orðið, þvf of eg kem
þangað, þá verð eg líklega að ganga í dulargerfi
og undir dularnafni.”
Eftir að France var búinn að neyta af aðal-
réttunum, bar Ali fram eftirmatinn í tveimufc litl-
um bollum og svo tók hann silfurkönnu og setti
á borðið. France þótti kanna sú einkennileg-, tók
af henni lokið og sá, að í henni var eitthvað, sem
líktist grænni kvoðu.
“Þér vitið ekki, hvað í könnunni er,” mælti
húsráðandi.
“Nei,” svaraði France.
“Það er guðafaaða sú, er Hebe bar á borð fyr-
ir Júpíter.
Ert þú maður fmmkvæmdasamnur? Trúir
þú á mátt peninganna? Bragðaðu þetta- og nám-
urnar í Peru^ Guszerat og í Calconda munu opn-
ast fvrir þér.
Er ímyndunarafl þitt ríkt? Eða ertu skáld?
Bragðaðu þetfca, og þá munu merk^alínur tak-
rnarka og rúms hverfa, hinn ómælilegi heimur
mun opnast þér; þér haldið áfram laus við allar
áhyggjur, inn í hinn takmarkalausa heim fegurð-
ar og lotningar. Er ekkí þetta freistandi, sem eg
býð yður? Þegar maður þarf ekki annað en gera
svona,” og húsráðandi tók silfurkönnuna og tók
lítið úr henni í teskeið, setti upp í sig, ballaði
sér aftur á bak í stólnum, lygndi augunum og lét
það remia ofan í sig.
Á meðan húsráðandi aðhafðist þetta, sagði
France ekki orð, en horfði á hann. En þegar hann
\ar búinn að renna því niður, spurði hann:
“Hvað hefir svo þessi dýrmæti rétt-ur að
' geyma?” 0
“Hafið þér nokkum tíma heyrt getið um
gamla manninn, sem lá á f jöllum úti og reyndi að
ráða Philip Augustus bana?” spurði húsráðandi,
og hætti við: “Hann ríkti í dal einum auðugum.
1 dal þeim voru margir gróðrarreitir, og voru þeir
þeir reitir plantaðir af Hassen-Ben-Sabah, og í
þessum reitum salir bygðir hér og þar. í einum
peirra veitti Hassen-Ben-Sabah heldra fólki við-
töku og Marco Polo segir- að hann hafi gefið þar
að borða sérstaka jurt, sem hafði þau áhrif á það,
að því fanst það vera statt í paradís meðal hinna
fegurstu aldintrjáa og fegurstu blóma.”
“Já,” greip France fram í, “er þetta ’has-
heesh’?, eg þekki nafnið á því að minsta kosti.”
‘ ‘ Það er nákvæmlega rétt, lierra Aladdin, það
er ekta Alexandríu fhang, sem About-Gor hinn
nafnfrægi framleiðandi — eini maðurinn, sem er
þess verðugur að höll sé bygð til ipihningar um
hann, sem á sé ritað: ‘Frá þakklátum heimi, til
minningar um manninn, sem verzlaði með Kfs-
ánægju.”
“Vitið þér,” mælti France, “að eg hefi hina
mestu ágirnd á að reyna þetta, svo eg geti borið
um það fyrir sjálfan mig, hvort þetta er satt eða
tkki.”
“Þér ráðið því sjálfur, herra Aladdin. Gerið
svo vel og bragðið það, ef yður gott þykir.”
Svar Frances var að taka teskeið, taka jafn-
inikið af þessu lyfi 0g húsráðandinn hafði gert og
íerma því niður.
Svo lögðu báðir mennirnir sig fyrir og fóru
að reykja. Smátt og smátt fór lyf þetta að verka
á France. Honiun fansfc einhver ósegjanleg ró
færast yfir sig. Hann fann ekki lengur til þreytu,
alt þetta vanalega 0g daglega hvarf honum, en
iiýjar hugsjónir og nýir heimar brostu við honum.
í þessu ástandi eða sæludraumi lá hann all-
lengi, því þegar liann vaknaði sá hann, að hann
hafði verið bprinn út undir bert loft. Alt var
horfið—salurinn, hinn einkennilegi húsráðandi,
þjónninn og öll auðæfin.
Á ströndini við sjóinn sá hann skipshöfnina
af skipi sínu 0g skipið sjálft úti ó höfninni Hann
fór samt ckki strax til þcirra, heldur fór að leita
að híbýlum þeim’ sem hann hafði verið í, en eftir
tveggja klukustunda leit-til ónýtis kom hann aftur
til manna sinna og sagði þeim frá viðburðuni
þeim, sem fyri,r hann höfðu borið og spurði þá,
.hvort þeir hefðu séð noklmð til ferða þessa ein-
kemiiilega manns, sem hann hafði verið gestur
hjá.
Gaetano fékk lionum sjónauka, sem hann hélt
b,' og benti honum út á Kafið, og þar sá hann yzt
' við sjóndeildarhringinn skip fagurt 0g stóð mað-
ur í skut þess og rétti aðra hendina í áttina til
'Monte Cristo.
Franco leit til Gaetano og spurði: “Er þetta
hann ?’ ’
“Já,” svaraði Gaetano 0g kinkaði kolli.
Tveir unffir menn.—Eftir Moody.
Eitt sinn heyrði eg um tvo unga menn, sem
komu kynnisferð til N. York utan af landi. Þeir
bjuggu saman í herbergi í veitingahúsi. Það hafði
verið venja þeirra beggja, að falla á kné um hátta-
tíma og lesa bænir sínar, en hvorugur vissi þetta
um hinn. Svo kom háttatími. Hvorugur vildi þá
að vísu bregða út af siðvenju sinni, en hvorugur
vildi þó verða fyrri til að knékrjúpa, af ótta fyr-
ir því, að hinn mundi hæðast að sér. Þarna sátu
þeir og gáfu gætur hvor að öðrum. Með einu orði,
báðir voru í raun og sannleika heiglar. —
Loksins herti þó annar þeirra upp hugann.
Hann beygði kné fyrir Drotni, — blóðroðnaði að
sönnu, rétt sem hann fremdi eitthvert ódæði, en
gerði þó bæn sína. En jafnskjótt sem hinn sá það-
gerði liann það sama. Þegar mennirnir svo höfðu
lokið bæn sinni, var eins 0g hvorugur vildi verða
fvrri til að standa upp. Þá tók annar til máls:
“Mér þótti vænt um að þú kraupst, því*eg var hálf
smeykur við þig.” Og sama sagði hinn. Báðir
vildu biðja, en hvorugur áræddi það fyrir líkleg-
um ádeilum hins.
Broslegt var það, að þetta er þó ekki annað
en það, sem algengt er, enda þótt það birtist í ann-
ríri mvnd en héi segir. — Skammast þín ekki fvrir
að tilheyra drotni. Láttu það heldur vera á allra
vitorði. • “