Lögberg - 01.04.1920, Page 4

Lögberg - 01.04.1920, Page 4
Bl«. 4 Lö(SBS,RG, FIMTUDAGINN 4. APRÍL 1920 i Fals og flárræði. Eftir Bernard Macfadden. Aldrei hefir neitt varanlegt unnist mönn- unum til handa með falsi. Dagur iðrunarinnai* kemur óumflýjanlega yfir þjófinn, ef hann lifir nógu lengi. Blekking, látalæti og fals getur, í fljótu bragði, virst styrkja málstað einstakra manna. En ef almenningur — heil þjóð,— leggur slíkt í vana sinn, þá liggur ekkert fyrir henni annað en siðferðisþrot. Vér gerum oss oft seka í smá-ósánnind- um, til þess að firrast óþægindi. En slíkt eru viðsjárverð skifti. j Það er ekki ósjaldan, að maður h^yrir kunningja sinn segja: “Hvað þú lítur vel út.” En ef þeir segðu það, sem þeim býr í brjósti, mundu þeir segja: “Það er ekkir sjón að sjá þig.” Þessar smá-lygar eru kannske vel meint- ar í fyrstu. En þær festast við rnann smátt og smátt, og verða seinast að vana. Og alt líf þeirra, er þannig breyta, verður falskt. Sann- leikurinn verður eftirtektaverður hjá því fólki fyrir það eitt, hvað lítið ber á honum. Það verður sjálfu sér ótrútt, ekki síður en öðr- um. í verzlunarlífinu borgar ráðvendni sig margfaldlega. Þeir, sem óráðvandir eru, falla vanalega á sjálfs síns bragði. Og réttlæti í lífi einstaklinganna, réttlæti í þínu eigin lífi og við þá, sem þú hefir einhver mök við í lífinu, marg-borgar sig. Að lifa í umheimi eins og vér gerum, sem er fuliur af ótrúmensku og sérgæðum, getur gert oss erfitt — ináske nálega ómögulegt, að vera algjörlega trú. Maður, sem fylgdi ná- kvæmlega reglum sannleikans og trúmensk- unnar, gæti orðið nálega óþolandi á meðal vina sinna og kunningja. En það er hægt fyrir hvern og einn, að reyna að sýna trúmensku í framkomu sinni — að þegja, þegar menn ætlast til að maður segi ósatt, og vera hlutlaus, þegar manni er ætlað að framkvæma eitthvað, sem er ímynd lvg- innar. Sýndu réttsýni í viðskiftum við umheim- inn og við sjálfan þig. Þá ver^Sur líf þitt einhvers virði og þér miðar eitthvað áfram. Og sökum- þess að þú verður ávalt í sannleiksleit, mun þér takast að sneiða hjá miklu af falsi annára, og lífið verð- ur þér á þann hátt meira virði. “Um fram alt mundu að vera sjálfum þér trúr. Og því fylgir, eins og nóttin degin- um, að þú getur ekki yerið ótrúr öðrum.” Hvar sem vér lítum í dag, mætir auganu fals og fláræði, vér búum í umheimi, þar sem hver keppist við annan um að sýnast. Lífið er eitt stórt leiksvið, og vér erum leikendumir—leikum þar vom part, á hverj- um degi lífs vors. Maður sá, eða kona, sem getur klofið þann straum og verið í raun og sannleika sönn, era sannarlega fágæt. Mest af fólkinu berst með straumnum, og ef þú ert einn í þeim fjölda, reyndu þá bara að gera það bezta, sem þú getur. Og það bezta getur orðið björt við- leitni til þess að forðast liina ráðandi óráð- vendni. Vér hyljum líkarni vora, og það er eins og vér fyrirverðum oss fyrir þá. 1 huga marga er líkaminn óhreinn og ófágaður. En þegar vér hugsum um líkami vora með lotningu og af hreinum huga, hvað er það þá í sambandi við líkama eða líffæri mannsins, sem er ljótt? Skortur ksá á fegurð, sem vér kunnum að finna til í þessu sambandi, kemur frá sjálfum oss — verður til í huga vorum, er afvegaieidd hugsun vor. Hið falska og fláráða líf, sem vér höfum alist upp í frá blautu bamsbeini, hefir skapað þessa hugsun í sainbandi við líkami vora hjá oss. Vér höfum falið líkami vora fyrir sólinni og loftinu, unz þeir eru orðnir veiklaðir og ó- fagrir, holdið laust, meyrt og hvítt, eins og veðurbariri bein. Vér erum að deyja eins og flugur, mörg- um árum fyr en þörf gerist. Oss dagar oft uppi, í andlegu forardýki, og vér deýjum þar. Þessi ósönnu en alkunnu orð: “skammastu þín”, hljóma í eyrum manna undir eins og þeir geta staðið einir. Það er mín trú, að margir af þeim, sem nú eru á lífi. eigi eftir að sjá þann dag renna upp, þegar ráð- vendnin verður viðurkend að vera affarasæl- ust, ekki einasta í viðskiftalífinu, heldur á öll- um sviðum mannlífsins. Og þá rís mannkynið upp og út yfir það ó- holla andrúmsloft, sem umkringt hefir sann- leikann og sakleysið á liðnum öldum. --------o--------- Stjórn fólksins. VI. Landbúnaðar löggjöf Norrisstjórnarinnar. V. ÚtrýwAng illgresis úr ökrum. Það er ekki eitt eða tvent, sem bændumir í Manitoba hafa við að stríða í sambandi við landbúnaðinn, heldur ótal erfiðleikar. Hann á það á hættu, að haglstormar komi og sópi öllum gróður í burtu af ökrunum. Að þurkar og hitar séu svo miklir, að kom- ið þorni og visni. Að ormar nagi rót þess, svo að það falli og fölni. Að ein frostnótt gjöri alla uppskeravon ó- nýta og eyðileggi með öllu arðvonina af árs- crfiði bóndans. En þetta er jafnvel ekki versti óvinurinn, sem bændurnir eiga við að stríða. Því sjaldn- ast ganga þessar plágur yfir samfleytt svo ár- um skiftir. Mesta hættan, sem yfir landbúnaði fylkis- ins hefir vofað, stafar frá illgresinu, sem hefir læst sig eins og pest úr einum akri í annan, úr einni sveitinni í aðra, þar til nálega hver akur- blettur í öllu fylkinu var svo að segja löðr- andi. Menn gátu ferðast hér um komræktar- héruðin svo klukkutímum skifti á þeim tíma, sem akrar voru orðnir þroskaðir, og séð eins langt og augað eygði, ékki græna akra, heldur gula. Fyrst framan af skildu menn ékki við hve skæðan óvin hér var að etja. Það var ekki fyr en hinar verri tegundir illgresis fóra að þrosk- ast til muna í ökrunum, og rætur þess að draga allan vökva og gróðrarkraft úr jörðinni, svo að komið hætti að þrífast í þeim, að þetta fór að verða fyrir alvöra alvarlegt. Og þetta var ékki 'einasta eitt ár, heldur fór vaxandi með hverju ári, þar til akramir voru orðnir með öllu óhæfir til sáðningar. Og þessu ástandi fylgdi ánnað, sem ekki var síður óálitlegt heldur en uppskerabrestur- inn, og eignatjónið, sem af honum leiddi fyrir bændur. Löndin féllu í verði, og svo var komið í ekki allfáum sveitum fylkisins, að þau voru orðin óútgengileg og enginn vildi eiga þau, og var þetta ilígresis spursmál að verða vandræðaefni viðfangs í sambandi við landbúnað fylkisins. Þannig var þá ástatt, er Norrisstjómin kom til valda, því þó að Roblinstjórnin hefði cinn einasta mann til þess að líta eftir því ó- skapa verki, sem þetta alvarlega mál útheimti, þá var það sama og ekki neitt — illgresið fór sí-vaxandi en uppsberan þverrandi. Norris-stjórnin tók hér seih víðar duglega í taumana og leicídi í gildi lög, sem ef þeim er sanngjamlega framfylgt, verða búin að reka á fiótta úr fylkinu innan tiltölulega skamms tíma lang-versta óvin bændanna, illgresið, eða að minsta kosti búið að koma svo mikilli reglu á í landbúnaðinum, sem fram að þessum tíma hefir verið mjög svo af handa hófi, að menn sái aldrei í akra, sem eru iitsteyptir. Það sem nauðsynlegt var fyrir stjórnina að gera, var fyrst og fremst þrent: Fyrst, að íeggja fastar skorður við því, að menn sætu ekki auðum liöndum og léti þennan meinvætt breiðast út og vaxa, án þess að stemma stigu fyrir honum. Annað, að koma fólki í skilninginn um, hve afar skæður vogestur þetta er, og að framtíðar- von þessa aðal atvinnuvegs fylkisins væri und- ir því komin, að dllir legðust á eitt til þess að útrýma honum. Og þetta gerði stjómin. Nefnd sú, sem hefir'þetta mál til meðferð- ar, eða réttara sagt eftirlit með þessum lögum, tók tafarlaust til starfa árið 1917. Fundir voru boðaðir út um alt fylkið, og þeir hæfustu menn, sem völ var á, fengnir til þess að leggja þetta mál fram fyrir bænduma, og frá 1. janúar 1917 til 1. júlí sama ár, voru eitt hundrað og tuttugu fundir haldnir í þessu sambandi víðsvegar um fylkið. Á þessum fundum voru fyrirlestrar haldn- ir um þetta málefni; mönnum var sýnt fram á, meðal annars, hvernig þeir ættu að fara að bekkja hinar mismunandi illgresistegundir, — hvernig ætti að fara að útrýma því, — og skað- ann, sem það gerði mönnum. Á hinn bóginn taka lögin það fram, að hvar sem um sé að ræða akra, þar sem illgresið hef- ir náð verulegri fótfestu og að eigandinn hirð- ir ekki um að eyðileggja það, þar skuli sveit- arráðið láta slá slíka akra áður en illgresið nær að sá sór, á kostnað eigenda. Hvað mikil hrif að iþessar einbeittu fram- kvæmdir stjórnarinnar í þessu mikilsverða máli hafa haft nú þegar, er ekki gott að segja, og því síður að reikna með tölum þann hagnað, sem fylkisbúar hafa bæði beinlínis og óbein- línis haft af þeim framkvæmdum. Auk nefndar þeirrar, sem sérstaka umsjón hefir með lögum þessum, hafa hinar ýmsu sveitir kjörið eftirlitsmenn, hver innan síns umdæmis, samkvæmt fyrirmælum iaganna og voru þessir urnsjónarmenn orðnir 197 að tölu við áramótin 1918 og 1919. f skýrslum eins af Jæssum sveita-eftirlits- manna í suðvesturhluta Manitoba stendur: “Maður einn, sem eg var alt af á hælunum á í fyrra sökum þess, að akur hans var útsteypt- ur með illgresis tegund þeirri, er nefnist ‘'Sow Thistles”, og sem var mjög ósanngjam í roinn garð, þegar eg var að knýja hann til þess að gera við þessu, — gjörði honum tvo kosti, annað hvort yrði hann að gjöra það sjálfur, eða þá að eg yrði að sjá um að það yrði gjört. — Hann tók sig til og reyndi með mesta myndar- skap. “Svo leið árið og eg kom aftur til þessa sama manns árið eftir. Hann hafði sáð í akur- inn, en eg sá ekkert illgresi í honum þegar eg kom í kring; eg fór heim að heimili bóndans og hann kom á móti mér, og það fyrsta sem hann spurði mig að var þetta: “Fanstu nokkuð af illgresi í akrinum ? ’ ’ Eg svaraði ‘ ‘ nei ’ ’ við því. “Eg sá fyrir því,” mælti hann. Þegar eg fór frá þessum bónda, hitti eg nágranna hans, sem átti stóra bújörð, er lá að landi hins fymefnda bóndans. Þessi maður er mjög vandlátur og hefir strítt mikið við að halda ökrum sínum hreinum. Hann ávarpaði mig og sagði: ‘ ‘ Herra umsjónarmaður, það er meira virði til mín en alt árskaup þitt, að landið við hliðina á mér skyldi vera hreinsað.” Nýjar bækur. Islandica, Vol. xii, Modem Ioelandic, eftir Iíalldór Hermannsson, gefin út af Comell Uni- versity Library, Ithaca, New York. 66 bls. 8 bl. br. Verð $1.00. Þetta nýjasta rit hr. Halldórs bókavarðar Hermannsonar, er ekki langt, en það felur í sér ógrynni af fróðleik og nær þegar í stað föstum tökum á huga lesandans. Bókin er í raun og vera stutt yfirlit yfir sögu íslenzkrar tungu; frá- sögnin skýr og skemtileg, eins og höfundinum er lagið. Á annari blaðsíðu bókatinnar gerir höf. lesendum sínum grein fyrir þvf, hvenær tunga vor hafi eignast sérheiti sitt. Segir hann, að fyrst hafi hún kölluð verið dönsk tunga, og muni hugtak það, að því er næst verði komist, hafa fyrst verið notað af Sighvati Þróðar- syni í kvæði einu frá 1015. Hjá öðrum skáldum komi það einnig fyrir, svo sem Markúsi Skeggjasyni (um 1104), Einari Skúlasyni árið 1153 og jafnvel geri 'það vart við sig í Lilju, bók Eysteins Ásgrímssonar, um miðja fjórtándu öld. Orðið tyorrœna, það er að segja bundið við norsku og íslenzku, segir höf., að hafi eigi þekst fyr en á þrettándu öld, en iþví nafni hafi svo íslendingar kallað tungu sína fram á sext- ándu eða seytjándu öld, að íslenzku-heitið haslaði sér völl að fullu og öllu. Höfundur skýrir frá því með stökustu ná- kvæmni, hvernig íslenzkan hafi fyrst blandast útlendum orðum, hve dönsku-áhrifin hafi fljótt náð sér niðri, eftir að Islendingar mistu lög- gjafarvaldið úr höndum sér. Lág-þýzku orð- in, er um þær mundir komust inn í íslenskuna, telur höf. að aðallega megi rekja til Hansa- kaupmanna.— . Einnig bregður höf. upp skýrri mynd af málfegrunar tímabilinu, hvatningu Baldvins Einarssonar til þjóðarinnar, starfi Fjölnis- manna, Sveinbjarnar rektors Egilssonar og annara verndarvætta tungunnnar. Þá er og drepið nokkuð á ýihsar réttritunarreglur og mismunandi skoðanir helztu málfræðinga á stafsetning; er í því sambandi minst flestra þeirra bóka, er að einhverju leyti koma við það mál. í niðurlagi bókarinnar getur höf. þess, að ýmsir menn hafi stundum látið þá skoðun í ljós, að eigi væri óttalaust með öllu um framtíð ís- lenzkrar tungu — útlendu áhrifin gætu smátt og smátt orðið henni yfirsterkari. En ekki kveður hann fyrirsjáanlega neina hættu í þá átt. — Ef um hættu gæti orðið að ræða, þá mundi hún að sjálfsögðu stafa frá snöggu að- streymi útlendinga inn í landið og samfara því risavöxnum stóriðnaði, en slíku þurfi vart til að dreifa fyrst um sinn. Höf. lætur þess getið, að á yfirstandandi tímum muni fleira fólk tala íslenzka tungu, en nokkur sinni áður — um níutíu þúsundir á ís- landi og um tuttugu þúsundir í Canada og Bandaríkjunum; kveður hann íslendinga í þess- um tveim síðasttöldu ríkjum hvorki tala tung- una eins og vera ætti, né heldur ávalt rita. Það (málið) er fult af óhreinindum og hlýtur auð- vitað að hverfa um leið og innflytjendahópam- ir líða undir lok. Ber höf. fyrir sig í 'þessu efni og styðst við: Leif III, 1885, 14. tbl., bls. 53; Heimskringlu I, 1887, 49. tbl. (Einar Sæmunds- son); Sunnanfara VII, 1898, bls. 18-19 (Jón Ól- afsson); og Magnús Jónsson, Vestan um haf, Reykjavík 1916, bls. 58-68. Vér erum ósamdóma höf. að því er þessa atriðis kemur og hyggjum, að ályktun hans í þessu efni stafi beinlínis af ókunnugleika á hög- um þjóðarbrotsins íslenzka í Canada og Banda- ríkjunum. Vér vonum, að þjóðarbrotið í Vestrinu verði svo Jánsamt, að mega hafa hr. Halldór bókavörð Hermannsson ! að heiðursgesti áður en langt um líður, þó ekki væri nema fáeina daga, og að þá muni honum gefast kostur á að heyra, jafnvel fulltrúa þriðju vestur-íslenzku kynslóðarinnar, inæla á hreina íslenzku. ✓ Það er þjóðarskylda allra að SPARA Komist að niðurstöðu um hvað mikið þér getið lagt til dÉSw á hverjum borgunardegi, og látið þá upphæð verða þá kaupi yðar, sem þér leggið í sparibanka. Byrjið reikning næsta borgunarag. The Royal Bank of Canada WINNIPEG (West End) BRANCHES ror. William & Sherbrook T. E. Thorsteinson, Maoager Cor. Sargent 4 Beverley F. Thordarson, Manager Cor. Portage 4 Sherbrook R. L. Paterson, Manager Cor. Main 4 Logan M. A. 0’Hara Manager. 5% .. VEXTIR OG JAFNFRAMT O ÖRUGGASTA TRYGGING Leggið sparipeninga yðar 1 6% Fyrsta Veðréttar Skuldabréí meí arð- mií5a __ Coupon Bonds — í Manitoba Farm Loans Association. — Höí- uðstóll og vextir ábyrgst af Manitoba stjðrninni. — Skuldabréf gefin ít fyrir eins til tlu ára tímabil, I upphæðum sniðnum eftir kröfum kaapenda. Vextir greiddir viO lok hverra sex mánaOa. Skrifið eftir upplýsingum. Lán handa bændum Peníngar lánaðir bændum til búnaðarframfara gegn mjög *9.gri rentu. Upplýsingar sendar tafarlaust þeim er æskja. The Manitoba Farm Loans Association WINNIPEG, - - MANITOBA VEIDIMENN Raw Furs til Sendið Yðar HOERNER, WILUflMSON & CO. 241 Princess St., Winnipeg VEL BORGAD fyrir RAW FURS Sanngjörn flokkun Peningar sendir um hæl Sendið eftir brúnu merkiseðlunum Skrifið eftir Verðlista vorum SENDID UNDIREINS! ^ Vér borgum ý >• Express kostnað VERDID ER FYRIRTAK! Hin tíu boðorð vel- gengninnar. Eftir Dr. Frank Crane. þriðja Settu þér reglur. og fylgdu þeim. Er ekkj eins þýðingarmikið að lífið gangi vél, og beri ávöxt, eins og matvöruverzlunin gangi vel og eflist? Og hvað lengi mundi verzlunin aukast og eflast ef að þar væri ekkert bóklhald, og ekkert yfirlit yfi-r það sem hann tæki á móti, eða það sem að ‘hann borgaði út? Gætir þú verið vel liðinn ög reglusamur -teeknir án þe^s að -hafa yfirlit yfir þá sjúklinga sem þú þarft að heimsækja, heldur fara þegar þér gott þætti og til þeirra af sjúklingunum sem þér sýndist? Gætir þú ferðast, án þess að líta í ferðaáætlun? Kannað ó- þekt lönd án landabréfs, siglt höfin án þess að hafa uppdrætti af þeim eða áttavita. Verið skólastjóri án þess að halda reglu engan ákveðinn tíma til vinnu en svo klukkutímum -skifti til leikja, eða gætir þú leitt her til sigurs ef að hermenn þínir væru ótaminn skríll, og þú þektir ekki hið mi-nsta til lands þes-s sem þú ættir að berjast í? Miklu síður getur þú vonast eftir að öðlast velgengni lífsins rieglulaust. Gerðu áætlun yfir árið. Rað- aðu niður iþínum áhuga málum eftir gildi þeirra. Settu það ‘þýðin-garmesta fyrst. Eyddu engri mínútu, Mttu ekki hrekjast eða berast með straumn- nm. Á hverju-m degi skyldi verkun- um raðað niður. Skiftu þeim tuttugu og fjórum klukkut-ímum sem þú átt yfir að ráða niður í deildir. pað er ótrúlegt hvað miklu þú getur komið til leiðar á tuttugu og fjórum klukkutímum, ef þú af- skamtar hverju Iverki vissan ti-ma. pað -er þrjú hund-ruð sex- tíu og fimm sinnum meiri undur, hvað þú getur afkastað á hei-lu ári með sama fyrirkomulagi. Settu þér reglur með leiki jafnt sem vinnu. Ánægjan verður tvöföld'þegar þú vei-st að þú hefir tíma til þess að ljúka leik þínum. Sá timi sem þú hefir til leikja eða til líkamsæfinga verður þér hálf ónýtur, ef þú gengur sífelt með þá tilfinningu í huga, að þú ættir að vera við vi-nnu þína. pað er ekki nauðsynlegt að fara altaf nákvæmlega eftir þessum reglum, þú býrð þær til, til þess að niota þær, en ekki ti-1 þess að vera þræll iþeirra. Víktu frá þeim ef þess gerist þörf. En vertu viss um að hafa reglu til þess að víkja frá. Starf-sskrá, eða -starfsreglur sem eru fyrir fram lagðar niður fyrra mann óróleik og kvíða. pað gefur þér verkefni þegar þú veist ekki hvað þú átt að aðhafast. pú þarft ekki að v-era mínútumaður, eða eins og vél. pú átt að haga þér skynsamlega í þeim efnum. Fjórða. Vittu hvað þú rilt. Eg hefi átt tal við margt hug- sjúkt og örvæntingarfult fólk sem að hefir verið að brjótast um í neti ógæfunnar, -en ekki getað 1-osa-st fremur en flugur frá flugna pappír. pað hefir verið þrælar ástríðna sinna, herfang kringumstæðanna, óhepBÍ og efna legra kringumstæða, það s-em flest af þessu fólki fór fram á var -ekkert ósanngjarnt, né það sem því var óh-olt, heldur var það þróttlaust og líðandi sðktrm þes-s að það vissi -ekki hvað það vildi. Taktu þér dag og dag, í það minsta nokkrar klukkaatmidir og athuga-ðu sjálfan þig, «efðu ná- kvæmar gætur að atriðum þeim sem þér finst að mund* gera þig jsælaitn ef þú öðlaðíat þau, og veldu svo þau sem mcwt «ru virði. pað Ihílýtur að vera eitthvert takmark sem þú þráir að ná öllu öðru fremur. Gang þú ér skugga um ihvað það er, sem sv* er mikils viirði að þú sért reiðubúinn til þess að hafna ölltt öðru, fyrir það eina, og legðu sv* fram alla krafta þína til þess að ná því. pví það er á þann hátt, að þú getur gefið lífi þinu -eining, á- kvörðun og -samræral stefnu- leysingarnir eru ávalt óhamingju- samir. Segðu ekki að eins, “að þú vilj- ir v-erða farsæll,” komdu auga á það í lífinu sem þú heldur að geri þig farsælan, og stefndu að þvi marki, undirbúðu þig u.ndir að ná því, festu hugan við það, og jafn- vel þó þú náir því aldrei, þá öðl- astu það sem í eðli sín* er betra líf, sem er sjálfu sér samkvæmt. pví eins og Robert Louia Steven- son segir: “Hin sanna gleði mamianna er ekki að lenda, heldur að ferðast.” petta er eatt, en vel að merkja með því móti, að þeir séu að fara á einhvern stað, en aéu ekki £ endalausri hringferð «ns #g maurar. Fimta. Ráddu fram úr ástamáffnw þínnm á skynsamlegan bátt. Meðvitund mannsi-ns er marg- skift, -en sterkasti þátturinn er kynferðfe meðvitundin. Og víst er það, að þeir sem ekki læra að skilja -hana, og halda henni innan þeirra vébanda lem sæmd einstaklingsins, fegurð Iffsins og göfgi þess er samboðin ná aldrei að njóta velgengni Mfsiina, að Iþví er ánægju snertir. pessi þrá kontt og karls, til þess að njótast, er því ekká Ijót. Höfundur alls lífs, blés konu jafnt sem karli þetta í brjóst, og við getum verið viss um, að hans verk eru réttlát og ihrei*. Fyrsta hlutverk vort, er því að skilja þetta. iSkilja ■aeiningu þess lögmáls. peir foreldrar, setm *la börn sín upp án þess að skýra þetta /

x

Lögberg

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.