Lögberg - 08.04.1920, Blaðsíða 6

BUs. 6
LÖGBpitG
FIMTUADGdWN 8. APRÍL 1920
Æska er
æfi skólV
Alt, sem
lærist t>&.
Vert51 vor*
aS geislum
Vegi lifsins &
P. P. P
Sítrónurnar þrjár.
Saga frá Tyrklandi.
(Framh.)
En í stað 'þess að rétta lienni gnllbollann, þá
hreif fegurð hennar prinzinn svo mjög, að hann
gleymdi sér og stdð sem steini lostinn, þar til að
prinzessan leit til hans með ásökunaraugum og
hvarf.
Það hafði engin áhrit', ']>ó prinzinn barmaði
sér yfir þessu hugsunarleysi sínu, því hvað feginn
sem hann vildi, gat hiaim ekki seitt prinsessuna
til sín aftur.
Hann tók því aðra sítrónuna og skar hana
opna, og undir eins stóð vngismær frammi fyrir
honum. ‘ ‘ Fögur sem morgunroðinn og hvít sem
mjöllin,” hrópaði prinsinn frá sér numinn af
gleði, og svo mikil áhrif hfaði hin töfrandi fegurð
prinsessunnar á hann, að hann steingleymdi að
bjóða henni að drekka úr boltanum, og hann rank-
aði ekki við sér fyr en hún var líka horfin, þegar
sð hann tók að ávíta sjálfan sig fyrir að óhlýðn-
ast fyrirskipunum Vorsins. En aít kom það fyrii-
ekkgrk
Með skjálfandi hendi tók hann síðustu sítr-
ónuna og skar hana opna með silfurhnífnum, og
hann sá sem fvr unga og fagra mær standa
frammi fyrir sér.
En til þyss að ekki skyldi nú fara fyrir hon-
um eins og áður, kreisti hann aftur augun til þess
að verða ekki töfraður af fegurð hennar og rétti
henni gullbollann með vatninu í tafarlaust. Mær-
in bar hann að vörum sér með unaðsríku brosi
og drakk úr honum.
Svo lauk prinsinn upp augunum og varð
inniilega glaður, þegar hann sá konuefnið, sera
hann hafði verið að leita að, stknda frammi fyrir
sér.
Enginn árdagur gat verið fegurri en hún, með
roða í kinnum, yfirlit bjart og svip, sem bar vott
um hógværð og hreinleik.
Prinsinn setti hana niður hjá sér, tók í hönd
hennar, leit beint r hin góðlegu, fögru augu mær-
innar og mælti í lágum rómi:
‘‘Vilt þú verða þonan mín?” Og honum til
ósegjanlegrar ánægju svaraði hún í ákveðnum, en
lágum rómi: ‘‘Já. ”
Þegar prinsinn hafði áttað sig eftir áhrif þau,
'sem slíkar kringumstæður hafa á unga menn, tók
liaim eftir því, að ástmey hans var mjög látlaust
klædd. Hún var í ódýrum fellinga kjól, sem líkt-
ist vatni á litinn. Kjóllinn fór henni að vísu mæta
vel, en prinsinn, sem en hafði ekki náð fuHkomn-
um þroska, fann til þess, að eitthvað skorti á bún-
ing hennar til iþess að hann gæti jafnast við bún-
ing hirðmeyja föður hans, sem mest hugsuðu um
að hlaða utan á sig skarti og að sýnast. Ástmey
hans hafði hvorki hringa á hendi né men um háLs
sér.
“ Elsku vina, þessi búningur er þér ekki sæm-
andi,” mælti prinsinn. “Ef þú vilt bíða eftir
mér hér, þá skal eg skreppa og sækja þér klæði úr
úr atlasilki, sem eru í höll föður míns, og perlu-
festi handa þér, til þess að bera um hálsinn.”
Prinsessan, sem vissi að hún þurfti ekkert
auðvirðilegt glingur til þess að skarta með, af-
þakkaði boðið og beiddi hann að fara ekki frá
sér. En það var þýðingarlaust, prinsinn lét sér
(kkcrt segjast við fortölur hennar, heldur skildi
við hana og hélt heim til hallarinnar.
Prnsessan beið all-lengi eftir elskhuga sínum,
En þegar hann kom ekki, varð hún hálf hrædd og
klifraði upp í tré eitt fagurt, sem stóð við gos-
brunninn, og faldi sig í limi greinanna, þannig, að
líkaminn var með ölíu hulinn, andlitið fagra var
skýlulaust og speglaðist í vátnsþrónni, sem var
við rætur trésins.
En þarna hafði hún samt ekki setið lengi,
þegar að negrakona ein, sem það verk hafði á
hendi að sækja vatn í vatnsþróna og bexa til eld-
húss, kom með fötu sína og ætlaði að sökkva henni
í, og þegar henni varð litið niður í vatnsþróna, sá
hún hið forkunnar fagra andlit prinsessunnar
spegla sig í vatninu. Hún horfði dálitla stund á
andlitsmvndina í vatnþiu, leit í kring um sig tij
þess að vita, hvort nokkur væri nærstaddur, en
þar var enginn. Aftur leit hún á myndina í vatn-
inu og sagði: “Aldrei datt mér í hug, að eg væri
svona falleg, eg er langt um of falleg til þess að
láta húsmóður mína skipa mér hvað sem henni
gott þykir. Farðu vel, vatnsfata! Eg skal aldrei
framar bera þig,” og með það sneri hún sér frá
vatnsþrónni og gekk með löngum skrefum heim
til hallarinnar.
“Hví kemurðu tómhent, Debóra? Hvár er
vatnið?” mælti húsmóðir hennar.
“Eg sá mig í vatninu og eg get sagt þér það
hreint út, að eg er alt of falleg stúUca til þess að
vera að vimia fyrir þig eins og þræll,” svaraði
Debóra.
“Þú ert'ljót eins og syndin. Farðu tafar-
laust til baka og gjörðu það sem þér var sagt,”
svaraði húsmóðir hennar.
Debóra fór tautandi til vatnsþrórinnar. Aft-
ur leit hún í vatnið og sá mynd prinsessunnar, og
aftur fyltist hún ímyndunardrambi.
“I>að er satt”, mælti hún ákveðið. “Eg er
fögur eins og draumur, og mitt lilutskifti ætti að
vera að giftaSt prins og búa í skrautlegri höll.”
og með þá tilfinning í huga henti hún niður vatns-
fötunni í annað sinn og gekk með myndugleika
miklum inn til húsmóður sinnar, sem, þegar hún
sá hana, fór að skellihlæja.
“ Ef að bara iþú vissir sjálf, hve ljót þú ert,
þá myndirðu hætta þessari vitleysu,” sagði hús:
móðir liennar og tók þriðju vatnsfötuna og rak
Debóru með harðri hendi út aftur til þess að sækja
vatnið, og sagði að hún skyldi eiga sig á fæti, ef
hún kæmi aftur án þess.
Og enn þá sá vinnukonan andlit prinsessunn-
ar í vatninu, þegar hún beygði sig niður til þess
að sökkva vatnsfötunni í.
“En eg er falleg,” tautaði hún fyrir munni
sér, “fögur eins og drotning.” •
Síðustu setninguna sagði hún svo hátt, að
prinsessan heyrði, og fór hún að skeOlihlæja.
Negrakonan'leit skyndilega upp og sá prins-
essuna uppi í trénu, og brá henni heldur en ekki
í brún. Dálitla stund stóð hún sem steini lostin
— húsmóðir hennar hafði þá rétt að mæla — þessi
fallega mvnd, sem hún sá í vatninu, var alls ekki
af henni, og meðan hún stóð þarna og horfði á
prinsessuna, fyltis hjarta hennar hefndarhugs.
“Hún skal fá að borga fyrir þetta,” sagði
r hún við sjálfa sig. Svo leit hún upp til prinsess-
unnar brosandi og bauð henni góðan daginn.
“Hví értu að fela þig þarna í trénu, fagra
mær?” spurði Debóra hlýlega.
“Eg er.að bíða eftir prinsinum núnum. sem
ifór að sækja mér kiæði úr skarlatsilki og festi úr
/perlum til þess að hafa um hálsinn,” svaraði
prinsessan feimnislega.
“Ó, hve vindurinn fer illa með gulilitaða hár-
ið á höfðinu á þér,” sagði Debóra. “Levfðu mér
að koma upp til þín til þess að laga það. Þú mátt
tkki yera ógreidd, þegar prinsinn kemur til
. baka. ”
“Ó, hvað þú ert góð,” svaraði prinsessan og
beygði höfuðið niður til þess að Debóra skyldi ná
til þess að greiða hár sitt. En hin fláráða Debóra
stakk mjóum prjóni í höfuð henni, svo að hún féll
nálega meðvitundarlaus úr trénu. En áður en hún
kom niður á jörðina, breyttist hún í snjóhvíta dúfu
sem flaug í burtu með sóru kvaki.
"Debóra klifraði svo upp í tréð og faldi sig
þar, unz prinsinn kom með klæðin og perlufestina
og þá var það hún, en ekki prinsessan, sem hann
sá.
“Hvar er prinsessan mín?” spurði prinsinn.
“Hún er fögur sem morgunroðinn og hvít sem
mjöM. Hvað hefir þú gert við hana?”
“Kæri prins, á meðan þú varst burtu, kom
töfrakona, sem lagði á mig, að eg skyldi breytast
í það gerfi, sem þú sérð nú fyrir þér, og svona
verð eg að vera, þar tii þú hefir tekið mig þér
fyrir eiginkonu. En þremur dögum eftir giftingu
okkar má eg aftur verða fögur eins og fegursta
prinsessa, en ef þú ekki treystir mér, verð eg að
vera í álögum til enda lífs míns.”
Þó að prinsinum þætti ekki álitlegt að ganga
að eiga konu, sem jafn óálitleg var og sú, sem við
hann talaði, þá hafði hann nú samt lofað því, og
hann var einn þeirra, sem aldrei vildi ganga á bak
orða sinna.
Svo hann kallaði á þjónustukonur, sem hann
hafði komið með til þess að þjóna heitmey sinni,
og bauð þeim að klæða koneufni sitt í skrautklæð-
in, sem hann hafði komið með, og að því búnu
stigu þau bæði ásamt þjónustukonunum, upp í
vagn og keyrðu heim til hallarinnar; leiddi hana
fram fyrir föður sinn og tilkynti honum, að þetta
væri konuefnið sitt.
Súltaninn varð náttúrlega standandi hissa,
en þegar þrinsinn var búinn að segja honum allar
ástæður, var hann syni sínum samdóma um, að
heiðurs síns vegna mætti hann til með að giftast
og lifa svo við þó von, að úr mundi rakna.
Á meðan feðgarnir voru að tala um þessar
sakir, fór Debóra úr einum salnum í , höllinni í
annan, skipaði þjónum fyrir með verk, og þótti
þjónunum sumar skipanir hennar mjög einkenni-
legar. Síðast komst hún fram í eldhús og skipaði
yfir matreiðslumanninum að sjá um, að nóg kjöt
yrði steikt til brúðkaupsveizlunnar.
Og rétt í því að hún var að gefa þessar skip-
anir sínar, í skrækhljóða málróm, varð henni litið
út í eldhússgluggann og sá hvar lítil hvít dúfa sat
á gluggakistunni.
“Dreptu þennan fugl og gefðu mér hann til
kveldmatar,” mælti Debóra í skipandi róm.
Yfir matreiðslumaðurinn, sem ekki þorði að
óhlýðnast skipunum nýju húsmóðurinnar, tók
hárbeittan hníf í hönd sér og stakk honum í brjóst
hvítu dúfunnar.
Þrír blóðdropar féfllu niður af gluggakiái-
unni, þar sem dúfan sat, og niður á hlaðið En
þar sem þeir féHu, spruttu út grænir knappar. í
fyrstu voru ^þeir smáir, en uxu undarlega fljótt
og urðu að stórum sítrónutrjám með fögrum
blómknöppum á, og þessir blómknappar snerust
aftur upp í sítrónur.
A meðan að þessu fór fram, var prinsinn að
leita að heitniey sinni, því þó honum þætti súrt í
broti að ganga að eiga hana eins og nú var komið
hag hennar, þá samt vildi hann standa við loforð
sín eins og maður. 7
“Hún er í eldhúsinu, yðar hátign,” sagði
þjónn einn, sem prinsinn spurði eftir henni; svo
prinsinn sneri þangað, en á leiðinni til tíldhússins
\arð hann að ganga fram hjá sítrónutrjánum.
Og þegar hann sá sítrónumar, sem nú voru
orfðnar fullþroskaðar á greinum trjánna, stanzaði
liann og tíndi þrjár þær fallegustu. Hann flýtti
sér ineð þa>r inn í herbergi sitt, þar sem hann j
geymdi silfurhnífiim og gull'bollann, fylti bollann
með vatni, en tók silfurhnífinn og skar þá fyrstu
opna. Eins og fyr stóð forkunnar fögur prins-
essa hjá honum og rétti hondina til þess að ná í
bollann með vatninu.
“Nei,” svaraði prinsinn, “þú ert yndisleg og
fögur, en þú ert ekki prinsessan mín. ”
t annað sinn skar hanm opna sítrónu og fór
sem fyr, að fögur prinsessa stóð hjá honum og >
rendi vonaraugum til bollans. Én prinsinn hristi' i
höfuðið og hún hvarf eins og sú fyrsta.
Svo tók hann þriðþi sítrónuna og skar hana
opna og innan stundar vafði hann prinsessuna
sína að brjósti sér.
Það var mikil gleði hjá Súltaninum, föður
hans, iþegar hann fékk að vita, að þessi fagra og
góðlega prinsessa var konuefni sonar síns. En
þegar hún sagði þeim söguna um Debóru, þá varð
hann afar reiður, og lét kalla hana fvrir sig, og
spurði hana að hvaða hegningu hún áliti réttmæta
fyrir þann, mann eða konu, sem misbyði svni
sínum. *
“Ekkert nema dauði,” svaraði Debóra. “Og
það á björtu báli. Látið kasta manni þeim, sem
boðið hefir syni yðar, inn í glóandi ofn, og lokið
svo ofnhurðinni. ”
“Kona, þú hefir kveðið upp dauðadóm yfir
sjálfri þér, ” svaraði Súltaninn, um leið og hann
benti þjónum sínum að taka Debóru og fara með
liana í burtu. t
En prinsessan þoldi ekki að horfa upp á
angist þá, sem lýsti sér í svip hennar.
“Hún er fátæk og óupplýst, og það hlýtur að
vera tilfinnanlegt, að vera eins ólagleg o‘g hún
er. Eg bið um lausn og frelsi henni til handa, og
gjörið það fyrir mig, að veita mér þá bón, og það
skal vera mín festargjöf.”
Súltaninn gat ekki neitað tilvonandi tengda-
dóttur sinni um fyrstu bónina, sem hún hafði beð-
ið hann, og prinsinn leit blíðlega til hennar og
mælti:
“Eg sá, að þú varst fögur sem morgunroð-
inn, og hvít sem mjöllin, og nú veit eg að þú ert
blíð og góð sem engill. ’ ’
Og þó hann yrði að mæta erfiðleikum og sorg
í lífinu jafnt sem gleði, þá varð hann gæfumaður.
Inn í líf hans ált flutti hin fagra og blíðlynda
prinsessa ljós og yl, eins og inn í líf aUra manna,
sem hana þektu, enda var hún hið mesta uppá-
haldsgoð fólksins.
Og í hvert sinn, sem prinsinn sá ávexti sítr-
ónutrjánna, þá mintist hann með þakklæti og
virðingu gjafanna, sem Vorið gaf honum, og sem
urðu honum til svo mikillar blessunar.
-------o--------
Hjarðmœrin
JEANNE D’ARC.
(Framh.)
“Eg verð að fara á fund konungs,” sagði
Jeanne við foreldra sína. “Það getur kostað mig
lífið, en engu að síður krefst skyldan þess, að eg
leggi af stað.” Hún kvaddi í kyrþey heimilið og
kindahópinn.
Herforinginn, er umsjón hafði með þorpinu,
sem hún átti heima ' í, var fremur styrfinn og
ruddalegur maður, en hann lét þó tilleiðast að
flytja stúlkuna til hirðarinnar frönsku. Hann
leiðbeindi henni til konungsefnisins, sonar Frakka
konungs. Þegar þangað kom, /éll hún á kné og
sagði:
“Faðir minn á himnum hefir sent mig á yðar
( und til þess að skýra yður frá, að þér munduð
krýndur í Rhe.ims. Eg er hingað komin í þeim
tilgangi, að hjálpa yður. ”
Konungssonurinn komst svo við af hinni ein-
lægu alvöru stúlkunnar, að hann gaf samstundis
út fyrirskipun um, að láta liana fá öllum óskum
sínum framgengt.
Henni voru fengin mjalhvít herkæði, og hvít-
ur, fagurlimaðuv gunnfákur, alveg eins og sá, er
hún hafði litið í draumnum.
Hún reið í broddi fylkingar með hvítan fána
blaktandi í hepdi. Hinum þreyttu hermönnum
fanst engu líkara, en Jeanne hefði send verið af
himni þeim til hjálpar. Þeir fylgdu hinni hug-
pniðu, ungu stúlku gegn um eld og reyk og börð-
ust eins og hetjur. — Þannig höfðu þeir aldrei
áður barist. Nú kunnu þeir ekki að hræþast.
Jeannie d’Arc sveif á undan þeim hvíldarlaust
líkt og vængjaður engill. Hún hirti ekki vitund
um farartálmana, heldur hélt áfram, áfram, hvað
sem á vegi varð, ókvíðin og óttalaus með öllu.
Þegar ensku hermennirnir sáu hiná hvit,-
klæddu stúlku, urðu þeir sktílkaðir, og héldu að
þar færi engill af himni, er leiða ætti franska her-
inn til sigurs. Englendingar hopuðu á hæli, með
sundraðar fylkingar, en Frakkar unnu hvern
stórsigurinn öðrum meiri. Jeannie leiddi herinn
alla leið ti'l Jtheims, þar sem fara átti franí krýn-
ing hins nýja konungsefnis Frakka.
Heima í Domremy söknuðu alliv Jeannie.
Kindahopurinn hafði fengið nýjan hirðir, sem
'þeim féll ekki nærri því eins vel við. Álfatréð
stóð einmanalegt úti í skógarjaðrinum. Sveig-
arnir, sem börnin höfðu skreytt greinar þess með,
voru nú fölnaðar og visnar. Catherine, Jacques
og Pierre voru öll orðin eldri og stærri, enda ætl-
uðu-þau til Rheims til þess að vera viðstödd krýn-
inguna. Þau höfðu heyrt margar undrasagnir
af hinni hvítklæddu stúlku, er bjargað hefði
*
Frakklandi, og þeirra heitasta þrá var að mega
sjá hana.
Það var heiðskír og mildur vormorgun; úr
öllum áttum streymdi folk til Rheims, í þeim til-
gangi að fagna krýningu hins nýja konungsefnis.
Þar komu einnig unglingarnir þrír frá Domremy-
þorpinu. Oatherne, Jacques og Pierre námu stað-
ar á breiðri flöt, beint fram undan dómkirkjunni.
Þau höfðu aldrei áður séð annan eins fádæma
mannf jölda saman kominn.
Loksins sást til skrúðfylkingarinnar; húnleið
áfram mjög hægt í áttina til dómkirkjunnar. f
broddi gekk homleikaflokkur, en þar næst fríð
sveit barna, í hvítum klæðum. Svo komu langai',
alvarlegar herfýlkingar og æðstu embætitismenn
ríkisins í logagyltum einkennisbúningum, ásamf
aðalsmönnum og riddurum, en síðastur fór hóp-
ur syngjandi sveina!
Að lokum fengu þó börnin frá Domremy
komið auga á Jeannie!
Hún var töfrandi fögur, þar seni hún sat í
hvítri skykkjunni á hinum fannhvíta gunnfáki.
í fánann hennar voru útsaumaðar með gullnum
dráttum franskar liljur, fegurstu blóm landsins,
sem hún hafði frelsað.
En þrátt fyrir það, þótt vegur Jeannie væri
blómum stráður og hún riði næst konungsefninu,
þá var hiin jafn blátt áfram og lítillát, eins og í
hjarðgeymslunni utan í hlíðarendanum við Dom-
remy.
Um leið og börnin þrjú störðu hugfangin á
signrför Jeannie inn í Rheims, flaug í hug þeirra
atburðurinn frá þeim tíma, er þau öll stóðu undlr
Álfatrénu. Og þeim fanst orðin hljóma enn í
eyrunum: “Eg het'i sagt yður leyndarmál mitt.
sökum þess hve'eg ann yður heitt. Eg ætla að
frelsa Frakkland/svo að Dauphin megi krýndur
verða í Rheims. Eg ætla að vera viðstödd krýn-
inguna. Nú verð eg að leggja af stað, landi mínu
til hjáJpar. ”
Þá stóð börnunum einnig greinilega fyrir
hugskotssjónum hve oft Jeannie hafði neitað sér
um að taka þátt í leikjum, til ]>ess að geta hjálpað
sem mest ti'l við heimilisstörfin. Einnig gátu
þau aldrei gleymt því, hve nærgætin hún hafði ver-
ið við kindahópinn. Kindurnar ]>ektu hana aUar
og voru svo dæmalaust hænxlar að henni.
“Komdu lieim! Konulu heim með okkur til
Domremy, Jeannie!” hrópuðu börnin. V Allir þrá
komu þína, og nú hefirðu lokið æthmarverki
þínu,”
,En hinni ungu kyenhetju var ljóst, að húu gat
ekki horfið heim, livuð heitt. sem hún þráði árnið-
inn og þytinn af rokkhjólinu.
Hún vissi, að fram undan lá enn þá langur,
langur vegur, márgfalt lengri og örðugri, en sá
inlómum stráði, er hún hafði^riðið eftir á leið til
krýningarinnar. Nei, hversu mjög sem hún þráði
þorpið sitt inndæla, þá mátti hún undir engum
kringumstæðum hverfa heim eins og ástatt var.
Konungur Frakklands þarfnaðist hemiar
enn, og Jeannie lagði aftur á stað til vígstöðv-
anna, og reið í broddi hinna frönsku fylkinga,
]iar til Eng'Jendingar liertóku hana. Þeir trúðu
því eindregið, að jafnskjótt og Jeannie d’Arc væri
rutt úr vegi, mundu þeir vinna sig'ir á Frökkum
undir eins; og Englendingar dæmdu Jeannie til
aauða og létu brenna liana á báli eins og norn.
Ef vér leggjuin við hlustir, er <vkki ólíklegt,
að oss auðnist að greina eitthvað af þeim rödd-
um, er bárust Jeannie til eyrna hina döpru daga,
er hún sat í fangelsi og beið dauða síns. Vér
getum ef til vill heyrt hinn> lokkandi nlð
Meuse-fljótsins og þytinn í greinum Alfatrésins.
Ef til vill heyrum vér einnig, er vér lítum vfir
sögu löngu liðinna alda, óminn af sauðabjöllunum
og rokksuðið frá Domremy, svo framarlega að
vér getum skilið rétt hið göfuga frelsis og fórn-
arstarf hjarðmeyjarinnar. Allar þessar endur-
minningar renna saman í margþætta hljómheild,
fléttast utan um nafn hvítklæddu kvenhetjunnar
—dramnkonunnnar hugprúðu, er lét frelsi þjóðar
sinnar ganga á undan öllu, fórnaði sjáílfu lífinu og
vann sér það dýrðaniafn, er aldrei slær á ekugga.