Lögberg - 24.06.1920, Blaðsíða 1

SPEIRS-PARNELL BAKINGCO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ ÞAÐ!
TALSlMI: Garry 2346 - WINNIPEG
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St. - Garry 1320
33. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 24. JÚNÍ 1920
NUMER 26
Helztu Viðburðir
Síðustu Viku
Canada.
í Calgary stóð nýlega yfir mik-
ið kvenna þing, þeirra er tilheyra
J.O.D.E., og sóttu þangað konur
frá öllu landinu, austan jafnt og
vestan. Frá Winnipeg fór Mrs.
Campbell, sú er æðsta sess skipar
i þeim félagsskap í þeirri borg.
Tveir þingmenn gengu úr flokki
stjórnarinnar í Ottawa, O. Wright
og W. Buc’hanan. Hinn fyrnefndi
er bóndi og fylgir afnámi verzlun-
artolla, kvaðst ihafa fylgt stjórn-
inni meðan stríðið stóð, en hyrfi
nú aftur til fylgis við sína stétt-
arbræður og að sinni fyrri stefnu:
að vinna að sigri frjálsrar verzl-
unar. Hinn .síðarnefndi gaf sömu
svör, að hann slægist í flokk með
þeim sem frjálsa verzlun, eða
niðurfærslu tolla vildu fylgja.
Haft er eftir formanni fyrir
félagi verksmiðjueigenda, að mik-
íll sé auður vesturlandsins af
ökrum og engjum, en ekki séu
verlksmiðjum'ar vestan|lands eft-
irbátar annara atvinnu greina,
með því að áætlað sé að andvirði
þess varnings, sem þær fram-
leiða í ár muni nema 400 miljón-
um dala. Margir af þeirn félög-
um hafa verið á ferð um vestur-
landið, og þótti mikið koma til
þess er þeir sáu, landsnytja og
yinnubragða. peir sáu margir í
fyrsta sinn, námufærið í Mani-
toba og hraðfara aukning bygðar-
innar, auðæfi Alberta fylkis, (kol
gas úr jörð, fjörusandur, fadl-
vötn) og aðstöðu hagræði B. C.
fylkis, (hafnir hinar beztu til
austurfara, miéjlmar og s'kipa-
,stóll). Létu þeir í ,ljósi, að vart
mundi minni fjárvon að nýtingu
þess auðs? iheldur en að frjósemi
jarðar, þegar fram líða stundir.
<
Fyrir þinghúsdyrum hér eru
uppsett líkneski þeirra Woilfs iher-
foringja og Dufferin lávarðar, er
landstjóri var ihér um eitt skeið,
hinn mikilhæfasti maður. Mynd-
irnar eru úr eir, ærið stórar, um
Æjö smálestir á þyngd hvor þeirra.
Gufu'bátar voru 1543 að tölu,
er skoðaðir voru samkvæmt lögum
í Canada, alls 740,668 smiálestir
að stærð, er állir voru eign lands-
manna. 67 fórust eða hættu
förum á árinu, siamtals 33,528
tonns að stærð.
Árið 1918 var búið til Cement
í Canada fyrir rúmar 7 miljónir
dala, én kalk fyrir 1,87 ,025 dali,
brick fyrir 1,879,811 dali og leir-
pípur fyrir ihálfa mi'ljón.
Reiknað er að brunnið hafi
skógar í Canada 437 sinnum á
við það sem felt var til brúkunar
í öllu landinu árið sem leið.
i *
Gamaldags Iptjórnmálamenn,
gem kystu krakkana, gáfu karl-
mönnum vind'la að reykja, og öll-
um alúðleg gamanyrði, hvenær og
hvernig sem ástóð, hafa nú fengið
hættulega ikeppinauta. Kvenn-
þjóðin hefir haldið innreið sína
inn á það formhelga svið. Og
jafnvel þeir sem mest standa á
móti borgara réttindum kvenn-
fólksins, verða að játa að þær
hafa til að Ibera skerpu sem sér
gegn um holt og hóla, kjark sem
ekki verður kúgaður og þol til að
15á því sem þær hafa sett sér, og
þá ekki 'Sízt — atkvæði “ef þær
ganga eftir þeim.”
pannig farast einu blaði orð um
hluttöku kvenna 'í stjórnmálum,
en ekki þorir sá að spá miklu um
áhrifin að öðru leyti, ihvort þær
munu til í að selja atíkv. 'í slump-
um, beita hrekkjum í kosningum,
sem hann telur upp nokkra, eða
ganga í gegn þess háttar með lagi
eða oddi og egg.
pað þykir nýung, að W. F.
Connor hefir afsalað isér störfum
í verzlunarnefnd, er hann hefir
gegnt síðan Robson hætti, kvaðst
hafa nógum lögmannsstörfum að
gegna, enda væri andi löggjafar
nú 'í landi sá, að s'íður kýsi hann
opin'berum störfum að sinna, en
einstakra. “Ef eg fæ því ekki
fram komið að annast mál þjóð-
arinnar með þeim hætti, sem eg á-
lít haganlegast, þá er mér vænst
að hugsa um sjálfan mig,” er
haft eftir honum. Hanrt hafði
áður kvartað uiji, að framkvæmdir
aiefndar væru að engu gerðar, með
því að hún fengi ekki að kjósa
starfsmenn sína, heldur væru
þeir kosnir af rikisþjóna nefnd.
Sá sem eftir er í nefndinni segir
nóg að vinna fyrir hugaða kjark-
menn ef fengi'st gætu.
Á öllum kirkjuþingun:, sem nú
eru haldin víðsvegar í Canada,
hafa launakjör presta komið til
umræðu. Kaupgjald þeirra hef-
ir hækkað lítið en úgjöldin meir
en tvöfaldast. Meþódista þing
leggur til að ekki skuli giftum
presti minna kaup greiða en 2000
,dali á ári.
Bretland
Vopnasmíða ráðaneyti Bretlands
hefir haft mikið að gera fyrirfar-
andi ár, að koma út margvísleg-
um varningi, sem stjórnin þurfti
ekki á að halda að loknu stríðinu.
Fram að maí byrjun nam andvirði
hins selda 347 miljónum sterlings
punda, eða um fimm miljónum á
viku, frá ársbyrjun.
Verzlun með kol var nýlega gef-
in frjáls á Englandi, þannig að
hver mátti kaupa íhlutunarlaust
það sem hann þurfti, af hverjum
kaupmanni, sem hann vildi, en
kaupendum ráðlagt að skifta við
sömu kaupmenn og fara sparlega
með eldsneytið. Kolaverð má ekki
fara upp fyrir vist takmark, en
að öðru leyti er sú verzlun innan-
lands háð þeim lögum um fjár
drátt, sem á Englandi gilda. Út-
flutningur kola er enn undir op-
inberu eftirliti.
Hinn þýi lands'tjóri á Gyð-
ingalandi, Herbert Samuel, var
herraður af konungi áður hann
lagði af stað. Sitefnu Iandstjórn-
ar birti hann á þá ieið, að öllum
skyldi traustlega varið trúar-
frelsi og fullkomin lagavernd
veitt og örvun til efnalegra fram-
fara og framtaka. Helztu stöð-
ur innanlandfs vertða ,sk!ipaðar
breskum mönnum, reyndum að
hæfileikum, hinar lægri stöður
verður öðrum veittur aðgangur að
hverjum flokki isem þeir tilheyra.
Fulltrúar dúkasala á Bretlandi
og í Ameriku eru hér staddir og
segja prísa háa háldast munu,
með því að skortur sé á dúkum, á
við eftirspurn, flutningsgjöld há,
vegna skorts á flutninga skipum
og kaupafólk dýrt vegna stuttra
vinnustunda. Kaupmenn bæjar-
jns tóku á móti þessum sínum
stéttarbræðrum og héldu þeim
veizlu.
Nýlega gengu á fund 'breskra
ráðherra þeir menn sem bera fyr-
ir brjósti “samband til að af-
nema stríð,” meðal hverra er get-
ið nafnkendra verkamanna for-
lingja. ipesisum 'svöruðu þung-
lega þeir Loyd George og Balfour,
spurðu þá margra hluta, hvernig
þeir hugsuðu sér framkvæmdum
fyrir komið og börðu jafnan
nokkru við tillögur þeirra. Sögðu
ómögulegt að kúga lönd til friðar,
eða til að halda gerðardóma, að
svo stöddu. Er það haft eftir
einum þeirra, að ef sendinefnd
hefði róið á innra borðið eins og
ráðherrarnir og ylað þann kant-
inn á maskínunni, þá mundi hún
þafa komist að ful'lri raun um,
hve ervitt væri að setja samband
til allsiherjar friðar á sitokkana, og
halda því til starfa. pað er haft
eftir forsætiisráðherra, að tæp-
lega mundi alþjóða 'her bezta ráð
: til að vernda frið en það væri
skemsta leiðin til að eyða sam-
bandinu, að reyna till að koma á
friði með þvingum 1 því sam-
tali kom fram, >að þeir álitu öðru
máli að gegna, ef Amerika skær-
íst í málið, er hægast ætti aðstöðu
og nálega gæti hverju fram komið
er hún vildi, ef til þess hefði ráð-
in hug.
Eftir tilmælum breskra verka-
manna er til Rúsislands fóru í
erindagerðum, hefir stjórnin þar
gefið lausa fanga, utan þá sem í
haldi voru fyrir lagabrot.
\
Friður við Ungverjaland var ný
lega undir skrifaður í París. pann
dag settu íbúar 'í Buda Pest, höf-
uðborg 'landsins, upp sorgarbún-
ing, búðum var lokað, vagnan
hættu umferð og kirkjuklukkum
var hringt sem við jarðarför.
Bandaríkin
Frá Islandi.
Fund fjölsóttan héldu í St. Jmuis
þeir, sem stunda klæðagerð og
ræddu meðal annars um verð á
klæðnaði. Hver og einn kendi þeim
um þáa prísa, sem hann keypti
af. Búðahaldarar kendu um heild-
sölum, heildsalar afsökuðu sig,
bentu á þá, sem dúkana létu búa
til, en þeir undu sér út úr vand-
anum með því að benda á hátt
verkakaup og okurverð á hreint
öllu, em þeir þyrftu á að halda til
klæðagerðar, og ekki sízt því
skarði, sem höggvið væri í ábata
þeirra með sköttum samkvæmt
fjárdráttar lögum. Ekki er get-
jð, að fundarmenn hafi komist að
annari niðurstöðu en þeirri, að
prisarnir mundu víst haldast í háu
horfi enn um stund.
í Dulutih réðst skrill á negra
þrjá, er unnu við “Circus” þar
staddan, dæmdu þá til dauða
skyndidómi, og festu upp síðan.
Negrana tók skríllinn af lögregl-
unni, braut ilögregllustöðina og
sinti engum fortölum. Herlið kom
um seinan að stöðva upphlaupið.
Brotist var inn á heimili hins
fræga söngmanns Caruso á Long
Island og lg*imste{num \stolið &r
virtir voru á hálfa miljón dala.
J|iklum iverðlaunum er) heit|ð
þeim sem vísa kann á hina stolnu
muni, eða einhvern part þeirra.
Við nýafstaðið manntal töldust
íbúar New York 'borgar rúmar
5 milljónir, íbúatalan hafði aukist
um 854,268 á síðasta áratug, eða
um 179 per. cent.
“Hvar lendir alt þetta? Erum
vér svo útvalin þjóð, að vér meg-
um sá vindi, en uppskera ekki
hvirfilvind, leika oss að bráði, en
saurgast ekki, setja á stokkana
einveldi, er nái til allra mannlegra
athafna, halda þó áfram að vera
frjáLsra manna samfélag, þjóð-
veldi og samband óvinnandi ríkja?
Ef ekki er stöðvað það rek, sem
þjóðin er á til skriffinsku stjórn-
ar, þá verða hérlendir skornir og
skaptir og viðjum vafðir umfram
alla aðra í veröldinni og þá mun
stórra hera þörf til að framfylgja
lögunum; og sú kemur tíðin áður
lýkur, að vér verðum allir stjórn-
arþjónar og vinnum okkur bita
og viðurlífi með því að gægjast
hver að öðrum, nema skorður séu
við reistar.” Með þessum orðum
mótmælir eitt Bandaríkjablað
þeirri löggjafar sókn, sem eigi
,sér stað eða farið sé fram á með
stórum gjöldum úr almennings-
sjóði.
í einu ríki syðra var maður tek-
inn og leiddur fyrir dóm. Sökin
var, að hann hefði farið of hart á
'hjólum þeim, sem stigin eru. Um
.málalok er ekki getið, en þetta er
,sett á prent sem dæmi upp á
stranga dagagæzlu, eða skamt sé
til ofa ef margir gæta laga.
í ríkinu Vermont eru 14 fang-
elsi, sum stór. Tíu af þeim standa
auð síðan vínsölubann komst á, og
eiga að leggjast niður.
Stjórnin í Bandaríkjunum hefir
selt 690 hermanna skála nálægt
borginni Des Moines, til að bæta
úr húsnæðiseklunni, sem sögð er
mikil þar sem annars staðar.
Einn þingmaður syðra segir
gott ráð gegn verkföllum að setja
upp dómstól er hæstiréttur verði
í deilum milli verkamanna og verk-
gefenda. Til þess dóms skuli
málum skjóta, þegar búið sé að
reyna sættir og samkomulag á-
rangurslaust. Annar þingmaður
stingur upp á því, að stjórnin
hætti með öllu að skifta sér af
viðskiftum, og leggur til, að sá
kaupskipastóll, sem bygður var á
kostnað þess opinbera á síðustu
árum, verði sendur til þeirra
hafna, þar sem amerískar vörur
eru fyrir, ella verði honum lagt
upp og skipin eyðilögð.
Lög eru til í Bandaríkjunum
um óleyfilegan fjárdrátt í verzlun
og iðnfyrirtækjum, þeim var beitt
í fyrsta sinni fyrir fám dögum, er
tveir fjárdráttarmenn voru
sektaðir fyrir dagprísa er altaf
þokuðust upp á við.
Svo er sagt að þýzkir hafi í
smíðum skip er alls nema 325,000
Kennaraskólínn þar fer burt-
farar prófi nýlokið, og tóku það 6:
Guðrún Jónsdóttir fékk 68 stig,
Hallgr. Jónsson 76 st. Ingimar
Jóhannesson 75 st., Jónas Guð-
mundsson 73 st. Jónas Jósteins-
son 73 st. og Sig. Sigurðsson 74st.
Fálkinn tók aðfaranótt 16. þ. m.
6 botnvörpunga sunnan við land,
4. enska 1 þýzkan og 1 franskan.
Að eins tveir af þeim voru þó tekn
ir við veiðar í landhelgi, enskur
og þýzkur. En hinir voru með
vörpuhlera útbyrðis innan land-
helgi og fengu því að eins lágar
sektir.
Snjóflóð grandaði tveimur
mönnum í Vopnafirði 2. páskadag,
báðum frá Hvammgerði. peir
hétu ólafur Grímsson og Sigurð-
ur porsteinsson.
(höfðu innbrotsþjófar látið greip-
ar sópa um hirzlur en miða höfðu
þeir skilið eftir, hvar á stóð: “Nú
vitið þið hverjir sendu vkkur að-
gögumiðana.”
Á Persalandi hamaðist upp-
hlaups múgur aðræðismanns höll
hins þýzka konsuls og heimtaði
framselda flóttamenn russneska
er þar áttu að vera faldir. pegar
ínn kom í húsið fanst ræðismað-
urinn dauður, hafði skotið sig.
Úr bœnom.
Mr.
P. O.
viku.
Finnur Johnson frá Hove
kom til bæjarins í síðustu
pau Lárus Pálson og Miss.
Ingiibjörg Helgaison voru gefin
saman í hjóna'band þ. 4. júní s. 1.
Séra Jóhannes Bjarnason fram-
ungra listamanna hér í álfu.
Ein holzta listastofnun Banda-
ríkjanna nú um mundir, The
Louis C. Tiffany Foundation,
í Oyster Bay, N. Y., hefir fyrir
nokkru sðan sæmt hann schol-
arship og er hann fyrstur lista-
manna í Bandaríkjunum að
verða fyrir slíkum lieiðri frá
þeirri stofnun. G-erðist þetta
að tilh'lutun listastofunnar í
Ph i 1 adelpliia (The Pen ns yl-
vania Academy of Fine Arts)
og var herra Walters valinn
úr stórum hópi listamanna, frá
þeirri stofnun og öðrum. Verð-
settur á peningavísu mun heið-
ursstvrkur þessi metast um
$2,000, og opnar óefað fyrir
þessum unga og framgjarna
listamanni nýjan heim, þrung-
inn björtum framtíðarvonum.
Tiffany stofnunin mun með
svipaðri tilhögun og The Ame-
rican Art Academy í Itóma-
borg á Italíu. Engum vafa því
Úr ýmsum áttum.
Tekin var sjávarborgin Danzig,
við Eystrasalt 'af pjóðverjum,
(skyldi hún verða engum háð, svo
Póllendingar í 'hinu nýja ríki
hefðu greiða götu til sjáivar. Sagt
er að Norðmönnum væri boðið af
æzta ráði, að hafa á'byrgð á stjórn
þennar en þeir hafi hafnað því
þoði.
Á þingi Ungverja er af stjórn-
arinnar hálfu borið upp laga
frumvarp á þá leið, að hver sem
uppvís verði að óleyfilegum fjár-
drætti skuli sæta 25 vandaarhögg
um á iljarnar! þesisi refsing er
karimönnum ætluð eingöngu.
Tyrkneskt kvennfólk hefir
breytt um hætti isiíðan stríðið hófst
meðal annars af því að þær
gengdu mörgum verkum karl-
manna, meðan stríðið stóð. pær
■hafa lagt niður að lifa út af fyrir
sig og sömuleiðis það að hafa
þykka slæðu fyrir andliti, þá úti
eru meðál fólks. pær ganga með
ber andlit, en skarta slæðunum,
með því það þykir vel fara ef
snildarlega er fyrir komið og lit-
ir og efni vel valið.
Kosningar fara nú fram á
pýzkalandi, sem af hafa borist ó-
róasögur. pær eru annað veifið
bornar til baka sem kosningahvell-
ir, er lítil alvara fylgi að öðru
leyti. Communistar og Sosíalist-
ar ýtast á, 'hinir síðari klofnir í
tvent: “óháða” og “hófsama”.
peir óháðu segja Communista vera
Bolsheviki og þá hófsömu lítið
betri. Móti hvorum tveggja eru
meðalstéttir í bæjum og þeir sem
stórar landeignir eiga í sveit.
Kosningaþing eru lífleg að sögn.
Svo er eldiviðarlítið á ítalíu, að
verið er að slæða kol upp úr höfn-
inni í Genoa, er dottið 'hafa í sjó-
inn á undanfarinni tíð. pau kol
seljast fyrir 120 dali tonnið.
j'afframt er sagt að innflutning-
ur kola frá Bretlandi næmi þann
sama mánuð 232.073 tonnum.
Hon. W. A. Watt, fjármála ráð-
herra Ástralíu, kom nýlega til
Lundúna og í samtali þar við fjár-
málamenn gat hann þess, að þjóð-
skuld Ástralíu væri nú komin
upp í þrjú. hundruð miljónir pd_.
sterl., sem gerir $1,455,000,000 eða
60 pd. sterl. á hvert höfuð í land-l
inu eða $291. Segir hann að Ástr-
alíubúar hafi ekkert að mæta þess-
ari skuld með annað en manndóm
þjóðarinnar.
Á hinu þýzka þingi var því
ihreyft, hvort ekki væru aðgerðir
hafðar til að fá frönsku stjórnina
til að burtkalla flökkumanna lið-
sveitir frá pýzkalandi, er mjög ó-
þokkaðar væru af hrottalégum
skepnuskap við kvenfólk. pví
svaraði stjórnin svo, að slíkar til-
raunir hefðu reynst árangurslaus-
ar, þó margar þjóðir ‘hefðu Nmálið
skorist, og mundi því vísað til
League of Nations. Kona ein með-
al þingmanna tók til máls og
minti þingmenn á aðrar slíkar, er
þýzkir hermenn hefðu í frammi
haft á Rússlandi og í Belgíu. pá
varð óp á þingi því.
Á heimili nokkurt kom nýlega
bréf með aðgöngumiðum að leik-
húsi fyrir heimilisfólkið. í bréf-
inu stóð ekki annað en þetta “Sjálf
sagt vitið þið ekki hver sendir
ykkur miðana. Góða skemtun”.
tonns, af þeim er sagt þeir verðiFólkið fór og skemti sér að vilja.
að láta af hendi við Breta 225,000 Pég'aiþ, yhdim kom um kvöldHð
kvæmdi hjónavígsluna, og fór undirorpið, að nú gefst lierra
hún fram á heimili hans í Árborg.1 ^öhers ómetanlegt tækifaeri
Brúðguminn er sonur Páls bónda
að fullkomna sig og fi-ægja á
T. . Tr. , „ . , , listasviðinu. tslendingar, bæði
Jonssonar a Kjarna i Geysir bvgð , , ,.
, , T . jaustan liats og vestan, mega
og konu hans Sigriðar Larusdott- • °.......°
ir. pau hjón eru úr
og komu snemma á tíð vestur.
Bróðir Páls er porgrimur á Akri
við íslendinga-fljót, einn af merk-
ustu landnámsmönnum þeirrar
bj'gðar. Brúðurin er dóttir
Helga Jaikobssonar og konu hans
Ingibjargar Böðvarsdóttur. pau
fluttu vestur úr Borgarfirði syðra
,námu land skamt norð-austur af
Árborg og farnaðist vel. par
lézt Helgi fyrir nokkrum árum, en
Ingibjörg hefir búið áfram á
landinu m'eð börnum sinum. pau
Mr. og Mrs. Pálssén lögðu upp í
skemtiferðalag, að afstaðinni
hjónavígslunni, en setjast svo að
i návist við ættingja og vini, þar
sem Lárus hefir þegar keypt á-
gæta bújörð til ábúðar.
Einn daginn í vikunni sem leið
Iagðist maður á bæn í einu horn-
inu á Union járnbrautarstöðinni,
og baðst fyrir í langan tíma, unz
lögreglumaður kom til, tvístraði
mannþrönginni er utan um hann
safnaðist og tjáði þeim bænrækna
að svo fágætt væri hér um slóðir
að sjá fólk biðjast fyrir, að þar af
gæti' istafað óþægínd| log stíflan
I umferðar, skyfldi hann þess vegna
j.. vissuloga samgloðjast honum
oKairaiiroi ■» • i •V' • i *
yrir J»eim heiori, sem hann nu
hefir hlotið. Þótt hann sé
j fæddur og uppailinu hér í landi,
ier hann góður tslendingur og
1 hefir í háveguin íslenzka þjóð,
íslenzkar listir og íslenzkar
bókmentir tim íslenzkar list-
ir segir hann nýlega í bréfi:
‘ ‘ Oft er mér það spurning,
hvoi'í tslendingar vfirleitt meti
að verðugu gildi íslenzkra
lista, auðugra eins og ‘söguru-
ar fornu og ljóðin’. Andi þeirr-
ar þjóðar, er um margar aldir
hefir lifað óspilt — við barm
hinnar íslenzku náttúru, brrt-
ist þó í íslenzkimi listum engu
síður en bókmentunum. Við
verðum að taka til íhugunar,
að íslenzkar listir eru þegar
til aldurs kemur þær yngstu í
Evrópu—standa iþó í miklum
blóma, en þarfnast samúðar-
þels og uppörvunar . . . . ” Hr.
Walters er sterktrúaður á
framtíðar möguleika íslenzkra
Iistamanna, bendir þar á sem
dæmi mvndhöggvarann fræga,
Einar Jónsson, sem haun er
persónulega kunnugur.
Eg kyntist Emile Walters
lítið eitt veurinn 1918—19.
velja sér afviknari stað, þar sem,
bænar iðja 'hans ylQi síður safn-1 Heimsótti hann þá Canada 0g
aði fótks,
nýunga.
er jafnan er gjarnt til
Islenzkur listamaður.
EMILE WALTERS
Vestur-íslenzku blöðin hafa
getið þessa unga og efnilega
listamanns áður. En í tilefni
af því að hann liefir nú á ný
borið úr býtum glæstan orðstír
á listasviðinu, finst mér ekki
óviðeigandi að hans sé minst
frekar. Eius og góð vísa er
ekki of oft kveðin, eins minn-
umst vér vart um of þeirra
manna, sem af eigin ramleik
brjótast “áfram og upp á
við” og stuðla til að upphefja
þjóðstofninn íslenzka til vegs
og virðingar.
Herra Emile Walters, eins
og bæði Lögberg og Heims-
kringla hafa skýrt lesendum
sínum frá áður, hefir lagt fyr-
ir sig máiaralist og eins gull-
og silfur- listsmíði. Sérstak-
lega mun iliu'gur lians hafa
hneigst að því fvrnefnda, þó
hingað til hafi hanu rækt að
jöfnu þetta hvorttveggja. Með
óbilandi elju og ástunduu hefir
hann rutt sér leið og skipar nú
óefað sæti á meðal fivmstu
dvraldi stuttan tíma í Winnipeg
og Wynyard, Sask., þar fóst
urforeldrar lians búa, ef eg
man rétt. Um þræ mundir stóð
hið svonefnda “miunisvarða-
mál” í sem mestum blóma á
meðal íslendinga, og var lierra
Walters* þeirrar skoðunar, að
einna hæfilegasti varðinn eft-
ir fallna íslenzka hermenn í
stríðinu, væni íslenzk deild við
hið fyrirhugaða listasafn í
Winnipeg. Tilfærði hann ótal
mörg rök þessu til stuðnings
og benti á, að minnisvarði eft-
ir Einar JÓnsson myndi hvergi
betur njóta sín en þar. Bar
hann mál þetta mjög fyrir
brjósti og var þrunginn af eld-
heitum áliuga fyrir að það
kæmist í framkvæmd. — Sem
ritstjóri Heimskringlu studdi
eg þessa tillögu eftir megni, en
hlaut fremur daufar undir-
tektir. Enda munu hafa legið
þar til margar orsakit, sérstak-
iega þó hve 'kappsamlega þá
var fyrir öðrum tillögom bar
ist (sem ekki erju þó komnar í
framkv’æmd enn þá). Skáldið
Stephan Gr. Stepansson léði þó
Heimsrkinglu liðsyrði í þessu
efni, í langri og ítarlegri grein
í Voröld. Ef ekki hefði aðal-
lega værið fyrir þá ástæðu, hve
langt í land listasafnið í Win-
nipeg virtist um þær mundir
eiga, hefði að líkindum verið
hægt að þoka þessu ögu lengra
í áttina. En hvernig sem alt
fer, verð eg ætíð þeirrar skoð-
unar, að varanlegri minnis-
merki fái íslendingar ekki reist
hér í álfu, en íslenzkar deildir
við stórborga listasöfnin
Helztu æfiatriða lierra Walt-
ers hefir verið getið í Lögbergi
áður, og endurtekning slíks því
þýðingarlaus að þessu sinni
Enda er eg ekki nógu kunnug-
ur til þess að gera æfisögu
hans góð skil. Vildi að eins
minnast hans lítillega
sambandi við þann heið-
nr, sem hann hefir nú orðið
fyrir og sem íslenzku blöðin
hafa enn þá ekki getið. Þeg
ar um íslenzka afreksmenn er
að ræðá, á hvaða sviði sem er.
í orðsins rétta skilningi “góða
Islendinga”, finst mér sem
blóðið ætti að renna til skyld-
unnar hjá hverjum sönnum
Islendingi og ihann að skoða
heiður þeirra, slíkra afreks-
manna, heiður íslenzkrar þjóð-
ar í heild sinni.
Nú er skamt síðan íslenzku
blöðin flutfcu “Fálkum”, hoc-
Ae;y-leikurunum frægu, maklegt
lof. Frægð þeirra fráu
drengja mun óefað öllum ís-
lendingum hið mesta gleðiefni.
Engir aðrir liafa auglýst Is-
land og íslenzka þjóð betur hér
í landi. Jafnvel á yztu annesj-
um og útkjálkum þessa mikla
meginlands, þar Islendingar
eiga óvíða bólfestu og íslenzk
orð eru aldrei töluð, var nafn
“íslendinganna” um tíma á
tungu hverri!
Þannig eru það íslenzku af-
reksmennirnir, hvort heldur
um afburða íþróttamenn,
fræga listamenn eða aðra slíka
ræðir, sem lielzt stuðla til að
gera garðinn frægan. Ekki
)eir Islendingar, sem mest
tala, inest básúna þjóðrækni og
íslenzku viðhald — eða mest
glamra um ættgöfgi og “inn-
lendan skríl’’! Eintóm mærð
og mælska þeirra manna, sem
sjálfir eru aðgerðalitlir, vTerð-
ur léttvæg fundin á endanum.
Það rætist ekki ætíð í reynd-
inni, “sá hefir mest, sem kjafta
kann.”
En öll afreksverk útheimta
meira og minna erfiði. Engir
verða afburða íþróttamenn ut-
an með margra ára æfingu,
engir frægir listamenn, utan
með margra ára iðkan og und-
irbúningi. Til þess að verða
aðnjótandi þessa heiðurs, sem
hér er getið, hefir Emile Walt-
ers orðið að leggja á sig
.margra ára erfiði. Fátækur
,og með tva»r hendur tómar hef-
ir hann ’rutt leið sína. LTngur
og óþektur hóf hann námskeið
sitt í Chicago í Bandaríkjun-
u m, klauf slíkt með því að
vinna fyrir sér í frístundum
s:num, oft nætur sem daga.
Þannig liðu fyrstu þrjú árin
við listanámið og á þeim tíma
mun hann hafa gengið að
margvíslegri erfiðisvinnu, —
jafnvél erfiðustu sveitavinnu,
þegar svo bar undir. Þannig
hefir Jiann sigrað allar þraut-
ir í vegi og brotist áfram.
Takinark hans er eflaust það,
að komast sem lengst, því hver
sigurvinningur hans liefir að-
eins ‘ verið lionum hvöt til á-
framhalds. Hver verðlaun,
sem líann hefir lilotið, hafa að
eins verið honum leiðarvísir—
áfram.
Tiffanv stofnunin er ekki
fvrsta listastofnun Bandaríkj-
anna til að særoa hann heiðurs
viðurkenningu. Arið 1917
lilaut liann $50.00 verðlaun
fyrir gull og siifursmíði og var
þess getið í íslenzku bloðunum.
Síðasta ár hlaut liann tvenn
verðlaun, er námu til samans
$210.00, fvrir mvnd sína “Har-
vest time” ðg sem mun ein af
hans Beztu myndum.
Ein af myndum hans er til
sýnis á The Winnipeg Art
tíallery” og heitir “Moon-
glovv”. Var hún keypt af auð-
mæringi í Nevv York, er Jmtti
viðeigandi að ihún færi til
bernskustöðva málarans. Tvær
myndir eftir sig sendi haun til
fslands árið •sem leið, því Is-
land og tslendinga ber hann
seint og snemma fyrir brjósti.
O. T. Johnson.
PICNIC Fyrsta lút. sunnudags-
skóla í Keenora Park næsta laug-
ardag 26. Júní
Allur undirbúníngur til ferðar-
innar er nú klár. Báturinn fer
frá Lu«ted Street bryggjunni kl.
10 f. h. og kl. 2 e. h.. ÖH sunnu-
dagsskóla börn fara með fyrra
bátnum, farseðlum verður útbýtt
áður en gengið er á bátinn. pau
börn, er eigi hafa samfylgd fu.ll-
orðinna, eru beðin að koma i
kirkjuna kl. 9 fjh. og verður þeim
fylgt þaðan. Hver einn kemur
með mat fyrir sig, en Ice Cream
verður öllum veitt ókeypis. Allir
vinir og vandamenn sunnudags-
skóla barnanna, eru velkomnir.
Farseðlar kosta 75c. fyrir fu41«
orðna og 50c. fyrir börn, og verða
tekin gild á bAðum bátunum.