Lögberg - 30.03.1922, Qupperneq 5

LÖGBERG, ÍTMTUDAGINN 30. MARZ. 1922.
Bla. 6
Hefir reynt þœr
Joseph
meðulunum.
liðinni tíð, og það er ómótmælan-
• | v, lega satt, að margt af aðalsfólk-
og getist vel ao j inu í tíð keisaranna var svo ger-
a. , _. _ _ ,, samlega tilfinningalaust fyrir
. íau mæ ír m j neyð verkafólksins og smábænd-
anna, að það virðist nokkurskon-
j ar áfergisnautin í því fyrir al-
' múgann, að sjá hjól lukkunnar
1 snúast á móti aðatsfólkinu. Sumt
af þessu aðalsfólki viðurkennir
J nú, að það hafi aldrei skilið hvað
verkafólkið og smábændurnir á
Rússlandi hafi átt við að stríða,
unz það sjálft varð að feta í þess
spor. “Nú skiljum við hvers vegna
að ismálbændurnir, sem ekkert
höfðu til matar istálu,” segir það
Kenni nú aldrei nýrnaveiki, jafn-
vel í veðrabreytingunni, síðan
hann tók Dodds Kidney Pills.
Duck Lake, Sask., 27. marz.
(Einkafregn) — Jolsleph Siaud,
veilþektur bongari hér, trúir mjög
á Dodds meðuilin.
“Eg þykisit hafa ástæðu til þesis”
segir Mr. iSiaud. “pví eg hefi
reynt þu árum saman.
“Eg hefi noitað 44 öskjur af bætir við: “við erum albúin til
Dodds Kidney Pills og 46 öskjur
af Dodds Dyspepsia Tabil'ets og
hefi hlotið af því mikla blessun.
Reynið þessi meðöl á undan ölTuim
öðrum meðulum.
“Eg ráðlegg ölilum, er þjáist af
nýmaveiki, að nota Dodd’s meðöl.
Dodds Dyspepsia Tabiletsv skerpa
meltinguna. Dodds Kidney Pills,
nreinsa blóðið. Með meltinguna í
lagi og blóðið einnig, er heilsan
yður trygð. — Spyrjið nágranna
yðar um Dodds meðölin.
Eymd hinna œðri stétta
á Rússlandi.
Jerome Davis, kennari í mann-j
fræði við Darmouth háskólann,
sem var einn í hjálparnefnd
BandaTÍkjanna á Rússlandi, ritar
í marz heftið af “Current Hist-
ory” á þessa leið:
“Síðan stjórnbyltingin á Rúrss-
landi hófst hefir engitn stétt á
Rússlandi átt við önnur eins von-
brigði og eymd að búa eins og
hinar lærðu eða æðri stéttir þar,
aðalsfólkið, auðmennirnir, og sá
hluti þjóðarinnar, sem meztu
andlegu atgerfi og mentun á yfir
að ráða. Sumt af því fólki hefir
verið drepið, aðnir hafa tekið
þátt í byltiragum þeim, sem hrund-
ið var á stað af Denikin, Kolchak,
og Wrangel gegn Bolsheviki-
'byltingunni, og smátt og smátt
flúið undan her rauðálfanna til
annara landa. pað er sagt að
það séu um tvær miljónir slíkra
flóttamanna, sem fyrir Lífinu séu
að berjast í öðrum löndum. f
Conistantinopel vinna prinsessur
á veitingahúsum, aðalsmenn siem
daglaunamenn á verksmiðjum, og
herforingjar við að hreinsa göt-
ur borgarinnar. Og neyðin hef-
ir hrakið fjölda kvenna út í líf
slðepillingar og glötunar.
Auk þessaTa útlaga er sá aumk-
unarverðl hluti þessa fólks, sem
sitja hefir orðið heima á Rúss-
landi. Filest af því fólki er and-
istæfct Bolsheviki stjórninni. En
vonin um að það geti hjálpað til
að endurreisa Rússland, hefir
gefið því þrek tiil að vera kyrru
heima, enda þó það með því gæfi
ástæðu til þess álits, að það hefði
snúist yfir á skoðun Bolsheviki
manna, þar sem það hefir orðið
að taka sér verk við ýmsar deildir
þeirrar stjórnar.
Ef einhver hinna gömlu spá-
manna í fsrael, væri að rita um
þetta aðalsfólk, og hina horfnu
velmeigun þdss, mundi hann
segja, að ástand þess nú, væri
gjöld, 8@m það væri að taka út
fyrir harðýðgi hjarta þeirra frá
að gjöra það sama nú.”
Einn af vinsælustu og bezt
þektu hermála leiðtogum Rússa
er kyrri.r voru heima á RússLanidi',
er Brusiloff hershöfðingi. Hann
hefir aðstoðað Bolsheviki stjórn-
ina á þann hátt, að hann hefir
unnið með í nefndum þeim, sem
hermálin hafa með höndum. Hann
heldur því fram, að þátttaka ann-
ara þjóða í kjörum Rússa, með
hervaldi, gæti ekki haft annað en
ógæfu í för með sér, og hefir
hann gert alt, sem hann hefir
getað til að bæla niðu'r viðleitni
þjóða í >þá átt t. d. eiras og Pól-
j verja. Flestir mundu halda að
maður í islíkri stöðu mundi geta
notið viðunanlegra lífsþæginda,
en sannleikurinn er sá, að mis-
munurinn á þessari stöðu hans
og hinnar fyrri, er ægilega mikill.
Kaup það sem Soviet stjórnin
| borgar honum, að meðtöldum
matarforða iþeim, sem embættinu
fylgir, nægir ekki til þess að
fram fleyta fjölskyldu hans, svo
hann verður að iselja innanhúss-
muni sína og verðmæta muni
smátt og smátt, til þess að geta
lifað.
Hann býr nú í litilli íbúð, og
hefir alla húsmuni að láni. Göm-
ul vinnukona, sem lengi er búin
að vera hjá honum í viinnu
skrautlegri höll og hafði öH þau
þægindi, sem peningar gátu veitt:
þjóna eins marga og hún vildi,
kenslu og þjónustu konur, fjórar
bifreiðar hafði hún til eigin af-
nota þegar Bolsheviki menn komu
til valda, slógu þeir eign sinni á
kastalann, og allar eigur prins-
isessunnar. Maður hennar varð
að leita atvinnu til Sovjet stjórn-
arinnar og þau fluttu sig ásamt
tveimur ungum börnum, sem þau
áttu í þriggja herbergja fátæk-
lega íbúð. Árið 1919 sendi So-
vietstjórnin mann hennar til Kiev
í stjórnar erindum, þar veiktist
hann af taugaveiki og dó.
Konan sem nú var skilin eftir
ein með tvö ung börn, og sem
aldrei hafði þurft að drepa fingur-
gómi sínum í vatn, og kunni ekk-
ert til úrræða, né heldur hafði
henni verið kent að nota krafta
sína sér til framfærslu á neinn
hátt, komst nú í miklar kröggur,
því innan lítils tíma var hún þrot-
in að vistum, með ekkert fram-
undan annað en hungurdauða.
Eftir dálítinn tíma, sem hún hélt
sér við með því að selja það sem
hún átti, jafnvel giftingarhring-
inn af hendi sér, leitaði hún til
hinna fyrri leiguliða sinna og bað
þá ásjár. peir komu sér saman um
að ljá hinni fyrverandi húsmóð-
ur sinni dálítinn landblett. Hún
tók því fegimsamlega og með sín-
um eigin höndum fór hún að rækta
blettinn og sáði kartöflum í hann.
pegar þær voru orðnar þtolan-
lega sprottnar, tók hún þær upp
sjálf og bar á bakinu til járn-
brautarstöðvanna. par fór hún
ásamt öðru bændafólki inn í
þriðja flokks járnbrautarvagn,
sem var allareiðu troðfullur, og
hún varð að gera sér að góðu að
standa úti á vagnpöllunum í níst-
ingsvetrarkulda þar sem hún gat
ekki komist inn í vagninn. pegar
til Moscow kom þurfti hún að
'ganga í gegnum 'borgina til sölu-
torgsins og bera vöru sína á bak-
verða gizkuð á, sem möguleg, af
þeim er téða grein lesa.
Hvort sem það er tilgangurinn
eða eigi þá virðist greinin skrifuð
meira til þess, að koma að nafni
annara en Hannesar, því hin á-
kveðna “söguhetja” Hannes, verð-
ur að eins lítið “peð” í samanburði
við ólaf föður Magnúsar ljós-
með snild Mnni meztu! í ann-
að sinn heimtaði Lárus Hannes á
sinn fund, og var erindið að láta
Hannes þyilja alt iþað ljóðahnjóð
er um hann (Hannes) hafði verið
kveðið. Gjörði Hannes það, og
ætlaði síðan að kyrja það, er hann
sjálfur hafði í té Látið, sem end-
urgjald til ljóðóvina sinna; en
era
myndara í Reykjavík” og hefði i l>að kvaðst Lárus ekki kæra :sig um
því yfirskrift ritsins, að fornum | að heyra, og skiLdu með styfctingi
múnkasið átt að vera með nafni
Ólafs í bundnu frem'ur en Hann-
esar stutta. »
Mér er ekki kunnugt um ætt
Hannesar. Ástríða lýðsins til
þekkingar á ættum manna af
hans reki, er nætsta sljó: pað
er eins og svoleiðis menn og kon-
ur hafi dofctið inn í mannfélagið
‘sáttir að kalla.”'
Ekki er mér kuninuigt um hvar
á aldri sínum Hannes isagði skilið
við iðjusemi og nytsama vinnu.
Mun sfcarfshneigð hans hafa rén-
að að líku skapi og hortittimir
fjölguðu. Að eðlisfari hygg eg
að hann hefði getað orðið hagyrð-
ingur, €n mentunarskortur og
svo, að enginn vissi hvaðan eða takmarkalau|sf sjálifisálit í l'jóða-
mensku, tilreiðir miðdagsverð |inu >ar stóð hún oft allan daginn,
fyrir fjölskylduna, meira fæst| að reyna að selja hana- pann-
Annað
barnið hennar dó af því það skorti
holla fæðu, en’fytrir lífstilveru
hins er móðirin að berjast. —Frh
hún ekki til að gjöra. — En iclro hun ,frarn lifið.
heimfcar fæði sitt fyrir þá þjón-
ustu og fær það. Slíkt er nú
orðið altítt hjá vinnukonum í
Rússlandi, síðan Bolsheviki stjórn
in koiri til valda. Frú Busiloff
verður isjálf að gera öll hin erf-
iðari húsverkin, svo sem gólf og
fataþvott o. s. frv.
Eg var boðinn til miðdagsverð-
at hjá þessari fjölskyldu, og var
á borðum þunn súpa með garðá-
vöxtum í, svart brauð “cucum-
bers” og te. Vert er að benda á
að kjör þessara manna eru miklu
befcri, en kjör margra annara her-
foringja á Rússlandi. Hann hef-
ir, eins og sagt hefir verið, unnið
með nefndum þeim sem um her-
mál Soviet stjórnarinnar sjá og
nú er hann forseti nefndar þeirr-
ar er sér um verndun á hestum
og nautgripum þeim, «em eftir
eru á Rússlandi. Satt að segja
nýtur hann óvanalega mikillar
umhyggju frá hendi etjórnarinn-
ar, samt getur hann ekki dregið
fram líf sifct og sinna án þess að
auka inntektir síinar með því að
selja muni þá sem hann getur
við sig losað. Hvað mun þá um
aðra?
Erfiðleikar S. prinsessu.
Fyrir stríðið bjó prinssessa S. í
Hannes stntti.
Efltir Jón Einarsson
pófcfc það væri aldrei áform
mitt að rita um æfiatriði Hannes-
sr þess, er ýmist var kallaður
Hannes “stutti” eða Hanne® dala-
skáld, þá samt er eg nú byrjaður á
þeim starfa að nokkru leyti, og
þá eingöngu fyrir þá sök, að
Heimskringla flutti ritgterð með
ofannefndri yfirskriift fyrir
nokkru og isem eg “datt ofan á”
eins og sagt er nú nýlega aftur.
Sú grein er tekin upp eftir Eim-
reiðinni og virðist vera rituð af
önnu Thorlacíus.
Höfund greinarinnar þekki eg
eð engu, utanvert þessarar grein-
ar, og hefi því ekkert persónu-
legt við hana að virða né þykkja.
En vegna þess hve greinin er ó-
hönduglega rituð og vilhöll, þótt
það isé að líkindum ekki í neinum
óvildartilgangi gjört, þá hefi eg
hugsað, að meinlaust myndi að
bendt á örfá atriði í lífi og eigin-
leikum Hannesar, sem nefnd grein
getur eigi, né líkleg eru til að
I
f
f
r
f
f
f
f
f
f
♦?♦
YFIRLYSINQ
E
G er óðum að eldast og þreytast, og starfsþol mitt er að þverra.
Kona mín er ekki eins sterk að heilsu og æskilegt væri. Sum af
börnum okkar eru nú þegar farin frá okkur, og þau, sem eftir eru heima,
fara nú úr þessu að leita út í heiminn.
Eftir 30 ára stöðugt starf og strit á þessum stöðvum, höfum við nú
afráðið, að hætta störfum hér, en leita uppi þægilegri og rólegri og okkur
hentugri bústað, og þar að eyða þvi sem ólifað er af æfi okkar.
Eg gjöri það því hérmeð vitanlegt, að frá þessum degi býð eg allar
mínar eignir hér til sölu á bezta hugsanlegu verði og með þeim hagkvæm-
ustu skilmálum, sem eru samrýmanlegir við heilbrigð. viðskifti. Eg er
reiðubúinn að tapa talsverðu fé við að koma þessari breytingu á, en ekk-
ert verður fbngist um það. A meðan ekki býðst kaupandi að búðinni og
vörunum, sel eg allar aðrar vörur en matvöru, með stórkostlega niður-
settu verði, bæði fyrir peninga út í hönd og á lán. Matvörubyrgðum
held eg við og gjöri ný innkaup jafnótt og eyðist, en aðrar vörutegundir
verða ekki keyptar inn að nýju, þegar þær seljast upp.
Matvöru sel eg að eins á móti peningum, eða 30 daga borgunar-
fresti, ef þess er óskað; ef borgað er í peningum, gef eg 10% afslátt, en
ef samið er um 30 daga frest, gef eg 5% afslátt á aJlri matvöru.
Elis Thorwaldson
Mountain, N. Dakota, 1. Apríl 1922.
f
f
*
f
f
Y
f
f
♦♦♦
f
f
:-T ♦ ♦ ♦ ♦♦ VVVVVVVVV>“”*“w/VVVVVvvvvVVVVVvv
hvernig, og er það ekki gert að
hversdagsrellu. pess vegna
heyrði eg aldrei minst á hverjir
forfeður Hannesar voru og jafn-
an voru mál hans rædd ‘líkast því,
að þeir hefðu engir verið. Rit-
gjörðin áminsta virðist og benda
til þess, að höfundur hafi ekki
hugsað, að Hannes hefði heldur
átt afkomendur, sem sjá mundu
ritsmíðið, og hefðu í því falli
nokkra ræktar tilfinningu. pað
er yfirleitt vandalaust mál að rita
um lægri “klassa” mannfélags-
ins, einis og þeir eru nefndir.
pað er aldrei ‘,móðins” að svari
þeirra sé tekið.
Mér er kunnugt um að Hannes
var flækimgur og iðjuleysingi
alla þá tíð er eg þekti til hans.
En hann var orðinn aldraður mað-
ur þegar eg vissi um hann fyrst.
Persónulega kyntist eg honum
ekki neitt að mun fyr en síðasta
árið, sem eg var á íslandi. Var
eg og foreldrar mínir þá til
heimilis á Valdasteinistöðum I
Hrútafirði, þar sem þau bjuggu
Gísli bóndi Magnússon og Guðrún
dóttir Hannesar stutta. Vegna
sérstakra kringumstæða minna þá
kom.það vel í Ijós, hvern mann
þau Gísli og Guðrún höfðu sjálf
að .geyma, því slíka velvild og til-
hliðrunarsemi við mig og starfa
minn þá, hefi eg hvorki fyr né
síðar þekt.
Gestrisnin á Valdasteinstöðum
var af því taginu, sem mezt er
notuð af þeim, sem isízt meta
hana og minst íhuga hverjar af-
leiðingar hún hefir á efnalitla
veitendur. Yfirilteiftt hefi eg ekki
betra fólki kynst um dagana, og
mun ekki Guðrúnu hafa verið
þökkuð gæði 'þessa heimilis síður
en Gísla. Böm áttu þau tvö,
Magnús og pórdísi, isem bæði voru
á unga aldri þegar eg fór að
heiman, en lík voru þau “feðrum
síBum” í því, er að mannkostum
laut. Guðrún var mjög lík
föður sínum í sjón en fullkomin
meðalkona að hæð. Magnús sonur
hennar leit út fyrir að verða lík-
amleg eftirmynd Hannesar.
Hannes var þarna hjá dóttur
sinni nokkuð af sumrinu 1887 og
kyntist eg honum þá fyrst til
muna, og skal þess frekar getið
hér síðar.
Hannes var lágur maður vexti,
reglulega stuttur, en þrekinn og
fríður sýnum. Hann hafði
marga meðfædda kosti, og nokkra
stóra ókosti. Beggja hliða manns-
ins er réttara að geta ef rita
skal með tilliti til sanngildis. í
æsku hafði Hannes verið fjör-
niaður mikill óvenjulega frár á
fæti “heljarmenni” að burðum
(að sögn) og glíminn með af-
briigðum. Söngrödd hafði hann
frábœrlega fagra og hreina, líkari
hreimfagurri kvenrödd en karla,
og ákaflega breitt hljómsvið. En
tilgerðin og viðhöfnin spilti feg-
urinni til muna. Guðrún dóttir
hans hafði laglega snögrödd en
viðhafnarlausa. Magnús hafði
sama mjúka, fagra róminn, sem
afi hans e» miklu minni, pórdís
hafði og góða söngrödd. Karlinn
var því forfaðir söngelskandi og
syngjandi ættar.
Getið var þess oft, að mikill
eöngmaðuir væri Hannes og róm-
ur hans diLLandi og hár, og und-
arlegt væri það, að aldrei hældi
hann sér af honum, og vildi helzt
aldirei um hann tala; sama var að
segja um glímu fimi hans. Af
henni hældi hann sér aldrei. pað
sýniist vera eðli og föát regla
monltinina, sjálfhælinna skrum-
ara að hrósa sér af þeim hlutum
einum, sem þeim fara lakast úr
hendi.
í frásögur var það fært er Lár
us isýslnjimiaður Blöndal sem tal
inn var söngmaður í betri röð-
iruni, og sem þá mun hafa búið
Fagradall við Breiðafjöfð, sendi
orð inn um dali til' Hannesar að
kom'a heim til s.íin því Lárus ætti
við hamn áríðandi erindi. Brá
Hannes fljó-tít við, en er til sýslu-
manns kom, var erindið það, að
Lárus bauð Hannesi últ í tvsöng,
og skyldi Lárus byrja og ráða
'sörighæðinni. Sagði sagan að
hér hefði verið góð skemtun á
ferðum og hefði Hannes dugað
gjörð ■ eyðilagði' það mteð öllu.
Fyrst framan af vildi tiil að hann
gjörði allgóðar vísur, en þegar
hann sá að fóJk fór að læra þær,
tók hann sig til og kvað þær allar
upp aftur í dýrari brag. “Aldýr
hringhenda kveðin upp á 16
stafi,” sagði hann oft, “er eini
bragurinn, sem vert er að nota.”
Og svo bætti hann við: “En
þessir menn sem þér kallið skáld
geta ekki kveðið nema á undir-
lægjum braga.” Eifct sýnishornið
af rímsnilli Hannesar er þes.si
staka um fé er hann sá á beit i
hlíðinni:
Ess og forri’ í hiíðum hér.
Hress jel-orri svörð ei ná,
þessi þorri blíðtu ber,
blessan vorri jörðu á.
öllum yfirsjónum manna má
skifta í tvo meginflokka, — og
láta þá erfðásyndina liggja á
milti hluta — 1. það að gjöra það,
sem ógjörf ætti að vera, og 2. að
iáta það ógjört, sem gjöra ber’
Má vera að slðari flokkurinn sé
fyllilega eins Iiðmargur og tjón-
drjúgur í félagslífinu, þótt minna
sé um hamn fengist að jafnaði
Síðari flokknum tilheyrði Hannes.
Hann var vandaður maður til
orða og verka — ef verk mátti
nefna í sambandi við hann. —
Manna grandvarastur í umtali
um aðra og engin dæmi þess, að
Hannes bæri slaður á milli bæja
>ótt alt af væri hann á ferðaLagi,
og stem var þó býsna föst reg'la
göngumanna. Var Hannes því
alstaðar vel liðinn og ileyft að
sitja tímum saman víða á bæjum.
Aldrei sjjörði hann handárvik
eftir að eg þekti til' hans, og leit
ekki út fyrir fimJeik að neinu
tagi, sem eg veit þó fyrir víst að
honum var áður tamur. pað
var fært í frásögur að Hamnes
hefði felt í glímu HaLldór frá
Hundadal (“Hundadals-Halldór”)
sem engir aðrir stóðust í glímu og
flestir kannast við aiuistan hafs og
í Dakota. -r- Skessubragð var sagt
að hefði verið listahnykkur Hann-
esar og skal hér sagt frá einu
slíku viðviki hans, sem eg veit
að satt er: pegar Hanmes var
mér samtíða þama á heimili dótt-
ur sinnar, sem er að eins eina
langa bæjarleið frá kaupstaðmum
Borðeyri, var hann orðim.n gam-
all m&ður, hreyfingasljór eða
helzt hreyfingarlaus að sjá, heil-
brigður í alla staði en lá þó í
rúminu nær alla daga, hress í
máli og fús að yrkja og kveða
Ijóð sín. Bérring, sem þá vai
kaupmaður á Borðeyri, “gleðimað-
ur mikill” gjörði Hannesi orð að
koma “út á Taniga,” sem kallað
var og finna sig. Hanmes lét
ekki segja sér þefcta oft en brá við
sem skjótasit; þófcti mikils um vert
slíka æru. petta var síðla sum-
ars og skip á höfninni. Var
karli tekið hið ljúfaslta og hress-
ing gefin, en kvæði kveðim í móti,
og glumdu hiljómar í höllu. Loks
kemur þar að fleiri listir þurfti
að æfa: Var nú hert á ljóða-
gerð Hannesar, er stóð þá á miðju
búðargólfi. Einhver var feng-
inm tiJ að stirnga hann í sitjand
ann með títuprjóni við hver hend-
ingaskil, en frammi' fyrir honum
var látinn standa hlæjandi og
spilandi norskur kapteinn, sem
þar var þá I ilandi, og þófcti mak-
leg skemtun í. En þegar minst
varði grípur Hannes kapfceininn
og skessubregður honium yfir
höfuð sér og féll hann niður á
þann er títuprjóninum stýrði, og
lágu báðir fllatiri. “H-e-a nú,
góur!” isagði Hannes, en það var
máltæki hans. p«5ltti þefcta
undur mikið og féll niður leikur-
inn. Gjat Hamnes ekkerfc um
þetta þegar heim kom, en ljóðin
ias hann óspart upp.
Aldrei kom það fyrir að Hannes
kvæði ilLa um neinn, að fyrra
bragði né sýndi hvefsni af neinu
tagi, en var ávalt glaður og ræð
inn. En sökótt áfcti hann við
ýmsa er réðu á hann að fyrra
bragði,. Aðalmenn þeir voru
séra Guðmundur (sálmaskáld) á
Breiðabólstað á Skógarströnd, en
langfremstur Einar bóndi á
Harrastöðum í Dölum (Harra-
staða-Einar). Kváðust þeir oft á
í hálfkæringi að minsta kosti
Einar og Hannes. — pessi er ein
baga Einars:
Hannes er við hróðar bang
Heldur mikillátur.
Nú hefir örnin niðurgang —
Nú er hann líka kátur.*
(*Samkvæmt sögusögn Hannetó-
ar sjálfs).
pessi er ein vísa Hannesar til
Einars:
Kveð feg háfct á kvæðastalli
Og krúnka fast i eyra’ á hinúm:
Nú er mál að heimur haili
Harraistaða bitvargihum.
pað var einu simni að eifct af börn-
um Hjálmtýs bónda, á Svínhóli
í Dölum (lækinis) gitffci1 eig og var
Hannes í veiziunmi; kvað hann þá
sfcöku þessa:
Allra faðir eyðir nauð
óskar braga hviniur,
Blessi yðar börn og ouð
Bezti Hjálmtýr, vinur.
pá kvað Einar.
í hófinu þá Hannes kvað
Hreyfður ölfögnuði
Hjálmtýr gjörði óvart að
ALmáttugum guði.
Til séra porláks preists í Hvammi
í Hvammsveit, sem var blóðtöku-
maður heppimn eins og fleiri voru
í þeirri tíð, kvað Hannes þetta:
Hölda keri hrósverður
Heiðurs féri blómgaður
Yndi’ að beri aLvaldur
Yður séra porleifúr.
Saura-Gísii, /sem þá var í hrekkja-
blóm'a lífs síns og öllum íalend-
ingum austan hafs og vestan er
kunnur, snéri oft vísum Hannes-
ar og aldrei á helgari veginn. Síð-
ast nefndri vísu snéri hann þann-
ig, að 3. vísuorð byrjiaði með orð
unum “Undam skeri” alvaldur, og
var stakan æ kveðin isvo eftir það.
Ein af “gráfclegustu” sökum
Hannesar var sú, að hanm þóttist
jafngóður þeim næsta, hvaða
“embæfcti” sem sá hafði, og jafn-
vel þótfc hann væri bæði kaupmað-
ur og riddari af dnanebrog, eims
og t. a. m. Ámi Thorlacíus í
StykkishóJmi — sjá áminsta rit-
gerð. par sem fJokkaskil og
stéttamunur er jafn ákveðinn og
þá var á Mandi (en sem befcur
fer, er nú mjög að lagast) þófcti
þetta jafnaðar álit ósvífni hin
mezta. pjóðunum hefir verið á-
nægja í að hugsa sér að sumir
menn væru skapaðir til' þess að
vera undir aðra gefnir. Sem þá
væru um leið skapaðir til yfir-
burða og hefðu drofctiiriléðan réfct
til að líta með glóðaraugum niður
á undihtyllumar.
Fjölda Jýðsins virtist vera um
geð að kannast við að umrerining-
ar og þurfalingar séu sköpunar-
verk þjóðaramdans og stjómar-
fahs Jandanma, en að guð sé mikið
til saklaus af því ásitandi. En
þefcta er ékki það eina sem guð er
sakaður um alment, þófct menn,
af og till, veigri sér við að kenria
honum allar syndir beinlínis,
einkum nú á siðari timum.
Ein af vísum Einars til Hann-
esar, að mælt var er sú, er Anma
Thorlacíus tilfærir:
Nær mnn Hannes hortittanna
smiður,
Fyrir skitið Fjölnilsvín
Fá það vit að skammast sín?
Pessa stöku kvað Hannes við
Fétur biskup Pétursson.
Guðhræddur með gáfnafar
Glaðar þjóðir hvetur.
Síðan meistarinn mikli var*
Meztur er herra Pétur.
(*Jón Vídalín).
Erfitt er að sjá að stakan, sem
þeir Ólafur og Jens söðlasmiður
hnoðuðu saman og eem Anna
getur um svo sögulega, sé mjög
óskyld bulli Hanmtesar að skáld-
legu gildi'. En það iskiftir um
hver á heldur .sama hlutnum, í
augum sumra.
Pann einkenniilega isið hafði
Hanmes al “þéra” alila memm og
þótfc það flónska mikil af honum.
sérstakLega vegna þe»s, að hann
ger*i þar með engan mamnamun,
sem slík ávörp eru þó sköpuð tW.
Eru þéringar eran við lýði á fe-
landi og nofcaðar tiil að sýna virð-
ingamun effcir manmfélags sfcððu,
en — áldre} eftir manngildismet-
um. Hér í landi má heifca að
þéringar séu úr brúki raema við
einhverja örfáa, heTguslbu menn
íslenzku þjóðarinnar. Hifct tíðk-
ast en í fullJu igildi að vissir menn
þéra sig sjálfa En álíkt er
einkaleyfi rifcstjóra og ®umra rit-
höfun'da. Jafnvél sézt þefcta
“vér” “os«” og “vorum” f sendi-
bréfum, isem búisfc er við að kom-
ist á prent.
Meðal aranana “kúnsfca” Hann-
esar var læknisJisitin. Voru aðal-
lyfin kalt vafcn og kímverski sið-
urinn að berja á verkinn. SkyLdi
sjúklingurinm dreJdca alt, sem
möguJegt var af ísköldu vafcmi, og
ef tii dæmis vertour var undir
hægra síðuibarði, þá að leggjast
undir eims á hægri hliðima svo
vatnið kæmist tafarlaust að réfcta
staðmum áður en það hlýnaði.
pess voru engin þekt dæmi að
Hanmesi hefði nokkru sinni mis-
dægurt orðið. Fyrsti kvillinn
lagði hann í gröfina á háum aJldri,
mig minnir 86 ára. En um það
er eg ekki alveg visis.
Eitt samnaði líf Hanmesar þó,
ral. það, að maður getur Lifað við.
beztu heilsu þófct hann breyti
þvert á móti öllum reglum lækna
og bacteríufræðinga. Hefði hann
því getað kent laraglífi, á sína
vísu, engu síður en margir hér í
landi, isem fcáka að sér að kenna
þá list öðrum, á unga aldri sínum.
Hannes vildi helzt aldrei óskemda
fæðu borða, brúkaði mikið muran-
tóbak (rulLu), sem hann svo
vöðlaði ýmist upp í mumninn eða
nösina, sama hnoðanum!
Um sumarið, sem eg þekti hann
mezt, var hann í þrenmum fötum.
þegar hann var á fterli, hafði 6
pör af sokkum á fótunum (í
einu) og 4 pör skóa álJa bætta og
dauniJla. Man eg >enn hve mér
bauð við þessum óþverra. Und-
arlegast var það, að karl var aldr-
ei lúsugur og vildi þó aldrei hafa
fataskifti. Sem sagt, Hannets
var gjör úr efni hinu bezta, en
vanskapaður í móti þjóðarand-
ans.
Á öllum öldum hefir þjóðar-
andi landanna kept við guð aJ-
máttugan í sköpun manngjörv-
inga, og hefir sú isköpunin, og
einkum flokkun þeirra, jafnan
verið “betur meðtekin” en sú, er
helg rit færa i sögur og skil
greina.