Lögberg - 07.06.1923, Blaðsíða 6

Bls. 6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN JÚNÍ 7. 1923
Barónsfrú Mainau.
Eftir
E. Marlitt.
Hún stóð á milli hvítu blómanna í bláa her-
berginu, og hið margumrædda hár hennar, sem
Mainau gat þolað að sjá á eininkonu sinni, en alls
eigi á konu, sem hann elskaði, hrundi í bylgjum
niður á blómgaðar greinarnar, og ljósbláu augun,
sem litið var á með meðliðunarbrosi, horfðu með
járnharðri viljafestu beint framundan sér. Og
Mainau. Fyrir skemstu hafði hann spáð því, að
bréfin frá henni yrðu eins og klaufalegar stílæf-
ingar ungrar skóiastúlku — nú var hann búinn að
lesa bréf, sem hún hafði skrifað. Geðæsingin,
sem hrukkurnar á enni hans sýndu, og það hversu
hann barði óþolinmóðlega með fingrunum á rúð-
una, virtust ekki bera vott um þá sálarró, sem er
bezta vömin gegn svefnleysi um nætur
pað var steinhljóð eftir hræðslufátið, sem
kom á ungu konuna. Smáfuglarnir í fuglabúr-
inu í stóru gestastofunni við hliðin á herberginu
flögruðu um við og við, áður en þeir stungu
höfði undir væng og fóru að sofa, og fyrir utan
á steinlögðu gólfinu í súlnaganginum heyrðist
stöku sinnum skóhljóð þjóna, er gengu hratt hjá.
Frá bláa herberginu, þaðan sem ofurlitla glætu
lagði af ljósleitu veggjunum inn í stofuna, heyrð-
ist ekki hið minsta hljóð 1— skyldi Líana hafa
farið burt þaðan? — Við hugsunina um það
hrökk Mainau saman óttasleginn, eins og hann
hefði skyndilega orðið fyrir móðgun. Hafði hann
búist við því að hún mundi koma á eftir sév,
vegna þess að rödd hans, sem á þessu augna-
bliki hafði komið honum sjálfum til að undrast,
hafði snortið hana djúpt, eins og allar, já allar
aðrar konur. Hafði hann haldið, að þessi rétt-
sýna, sterka sál hefði óafvitandi að geyma ein-
hvern streng veiklundaðrar. konu, sem bergmál-
ar hinn táldræga hljóm karlmannsraddarinnar og
um síðir knýr hinn sigraða til þess að kasta sér
að fótum sigurvegarans ?
Fljótt og hljóðlaust nálgaðist hann dyrnar
og gægðist fram á milli veggtjaldanna
Hún hafði ekki farið burt úr herberginu.
Hún stóð hugsandi með vinstri hendina á glugga-
karminum og hin yndislega hliðmynd andlits
hennar, horfði við honum. Hún snéri höfðinu
við hægt, er hún heyrði hann koma inn og stóru,
djúpu augun horfðu á hann fast og rólega. Hér
var ekkert sálarstríð á ferðinni — hún hafði
fyrir löngu komist að ákveðinni niðurstöðu með
tsjálfri sér.
“Leó gerir mér lífið leitt, þegar hann verð-
ur að flytja sig aftur í gamla herbergið sltt”,
sagði hann hálf kæruleysislega og horfði á mótj
með mjög kuldalegu augnaráði.
Unga konan andvarpaði þungt og augu henn-
ar fyltust með tárum.
“Vað verður langt þangað til þú verður var
við það”, sagði hún, “þú ætlar hvort sem er í
ferðlag”
Hún talaði hægt og horfði niður fyrir sig.
“Já, eg fer burt og í þetta skifti steypi eg
mér með meiri ofsa út í lífið en eg hefi gert
nokkru sinni áður. Hver getur láð mér það?
Eg yfirgef hið ískalda svið hinnar sundurliðandi
skynsemi og dygðadrambsins og nálgast hinu
æðisgengna hringdans nautnanna. úti í heim-
inum verður mér fagnað sem æfintýraprinsi, hér
heima er mér sagt til syndanna og eg er athug-
aður með fyrirlitningu.
Hann gekk að dyrunum.
‘Er það nokkuð fleira, sem þú þarft að segja
mér, Júlíana?” spurði hann og snéri sér við til
hálfs.
Hún hristi höfuðið neitandi, en samt þrýsti
hún hendinni að hjarta sér, eins og hún sjálf
gat ekki gert sér grein fyrir-
“í dag erúm við tvö ein saman í síðasta
skifti , sagði hann með áherzlu um leið og hann
var fljotur að veita hinni undarlegu hreyfingu,
sem hún gerði. /
Hún gekk hratt nær honum, eins og hún
hefði skyndilega afráðið eitthvað, og sagði:
“Eg hefi sagt margt biturt orð við þig, án
þess að hafa gert það viljandi; mér þykir fyrir
því, en samt er eg ekki búin. enn — þú hefir
sjálfur hvatt mig — viltu hlusta á mig?”
Hann samþykti, en stóð samt hreyfingarlaus
með hendina á handfanginu á hurðinni.
“Eg hefi heyrt þig sjálfan segja aftur og
aftur, að þú hafir ekki hið allra minsta að gera
hér heima í hálft ár. — Hefir nokkur faðir,
hver svo sem staða hans er, í raun og veru rétt
til þcss að kasta frá sér skyldum sínum, svo að
honum finnist að uppeldi barnsins síns komi sér
ekkert við? Og ennfremur: f hvaða höndum
skilur þú einkabarnið þitt hér eftir?__pú talar
sjálfur með Iítilsvirðingu um hinar úreltu kenn-
ingar, sem þín kirkja kennir enn á ný, og sem
hirðpresturinn og frændi þinn halda fram með
svo miklum ákafa, að þeir eru næstum sokknir
niður í myrkustu hjátrú; og samt sem áður skil-
ur þú kvíðalaust eftir í þeirra höndum andlega
uppfræðslu sonar þíns, já, það sem meira er, þú
þegir mót betri vitund.”
“ó, þetta er þá refsingin fyrir það að eg
var ekki á þína hlið í dag í þessu óskemtilega
jjrasi um tilveru djöfulsins! Hver getur gert
svo lítið úr sér, að eyða einu orði, til þess að reka
aftur aðra eins vitleysu hún fellur af sjálfu
sér. Leó er sonur minn, þegar til skilningsins
kemur ekki síður en annars — hann katsar af sér
þessari byrði, þegar hann fyr að hugsa fyrir sig
sjálfur.
“Svona grunnfær er hugsun margra, sem
ættu að vera á verði, og aðeins þess vegna verð-
ur það skiljanlegt, hvernig þessi heimskulegasta
offrekja, sem nokkrum manni hefir getað í hug
komið, og sem öldungurinn í Rómaborg boðar,
hefir getað skotið aftur upp höfði nú á þessari
öld. Ert þú fyllilega viss um a ðLeó geti stað-
ist hinar andlegu árásir jafn auðveldlega og þú?
Eg veit að hinar fyrstu efasemdir og sálarstríð
út af trúnni skilja ekki eftir sár í sálum manna.
Hví skyldum við þá vekja þær með léttúð og ef
til vill gera trúarvitundinni varanlegt tjón með
því ? Hvernig sem við vökum yfir barnssálinni
og kynnum okkur hana, er hún og verður samt
leyndardómur sjálfri sér og okkur, rétt eins og
lokaður blómbikar, sem getur, án þess við vit-
um það, haft visnuð og vansköpuð blöð að geyma.
]?etta hefi eg lært nú síðan eg ^fór að lifa með
Leó og veita honum stöðuga eftirtekt. Eg bið
Iþig iþess umfram alt að láta hann ekki lenda í
höndunum á hirðprestinum ?”
Hann þagði, en slepti taki á dyrahandfang-
inu.
“Gott og vel”, sagði hann eftir augnabliks
umhugsun, “eg skal verða við þessari bón sem
nokkurskonar síðustu ósk þinni áður en þú ferð
héðan — ert þú ánægð með það ?”
“Eg þakka þér fyrir það,” hrópaði hún í
innilegum róm og rétti honum vinstri höndina.
“Nei, eg kæri mig ekki um svona handslag;
við erum ekki góðir vinir lengur’’, sagði hann og
snéri sér við- “par að auki ert þú ekki neitt
sérlega þakklát.” — Hið ólýsanlega háðslega og
léttúðarfulla bros lék um varir hans.
“Vinur þinn, hirðpresturinn er reiðubúinn
að verja þig með framúrskarandi sjálfsafneitun.
hvenær sem honum býðst tækifæri til þess, en þú
situr á svikráðum við hann.”
“Hann veit mikið vel að eg æski ekki ef-lr
þessari hjálp frá honum”, sagði hún rólega.
“Fyrsta kvöldið, sem eg var hér, nálgað' t
hann mig, en eg ætla mér kki að láta snúa mér
á þennan undirferlislega og lymskufulla hátt.”
“Snúa!” endurtók Mainau og skellihló.
“Horfðu á mig, Júlíana!” Hann greip vinstri
hönd hennar og þrýsti hana með ákafa.
“Er það alvara? Snúa þér — snúa iþér til
kaþólskrar trúar? Eg vil fá að vita sannleik-
ann — hefir hann notað sína nafnkendu mælsku
á lymskulegan hátt, sá merkilegi guðsmaður?
Vertu hreinskilin, Júlíana. Hafi hann nokkurn
tíma vogað sér að snertá þig, iþó ekki væri nema
með andardrætti sínum, þá — ”
“Hvrnig?” sagði hún með þykkju og kipti um
leið að sér hendinni þóttalega. “Eg skil þig ekki.
Mér hefði aldrei getað komið til hugar að leyna
Iþig nokkru sem er talað í þínu húsi, ef þú spyrð
mig um það — og eg svara *þér þá: Hann hefir
sagt mér að hér í Schönwerth sé of heitt fyrir
konufætur, hvort sem þær komi frá Indlandi eða
frá þýzku greifasetri — hann reyndi ennfremur
að búa mig undir það að hér mundu koma slæm-
ar stundir.”
“Fallega byrjað! — Maður verður að kannast
við að hann er gáfaður maður. Hann sér strax
í byrjun það sem veikari augu sjá ekki fyr en of
seint. i— Valería var fyrirtaks skriftabarn, Júlí-
ana, og það er rétt af honum að óska að nýja hús-
freyjan gangi sömu braut, til þess að halda uppi
friði um trúmálin á heimilinul Er það ekki til-
gangurinn?”
“það held eg, eða réttara sagt, eg efast ekki
um það eitt augnablik”, svaraði hún og horfði
á hann ófeiminn. “pess vegna reyni eg, eins og
eg hefi sagt þér, stöðugt að koma í veg fyrir nokk-
ur afskifti frá hans hálfu.”
“Vilji þinn er ef til vill, nógu staðfastur og
hann getur orðið það framvegis. — Júlíana, eg
vildi óska að eg hefði ekki séð eins langt ofan í
hyldýpi mannfélagsins og eg hefi gjört; eg mundi
þá” — hann beygði höfuðið niður að andliti henn-
ar — “sverja við þessa bók hér, eins og við guð-
spjöllin, en” — hann hló napurt — “já, þetta höf-
uð með gullna hárskrautið mundi ekki sóma sér
illa í englakór kaþólsku kirkjunnar. — það skal
eg samsinna með honum þessum guðhrædda trú-
boða, og það er líka indælt, að verða heilagur eins
og engill; þú bara veizt það ekki ennþá, Júlíana.
Nú, jæja, eg mun sjálfur hafa einhver ráð með
að standa á móti þessum trúboðstilraunum — ”
“Hvað á þetta að þýða?” spurði hún. pú
ferö burt og eg — ”
“Eg held að þú sért nú búin að segja þetta
nógu oft”, greip hann fram í fyrir henni reiður
og stappaði fætinum í gólfið. “pú verður þó að
kannast við, að það er á mínu valdi og einskis
annars, hvort eg fer eða hvenær eg fer.”
Hún þagði. Hversu langt mundi þessi mað-
ur láta sitt óskiljanlega skap fara með sig? Eins
og hann væri ekki sjálfur búinn margsinnis fram
á þennan dag, að tala um ferðalagið með tilhlökk-
un yfir því hvaða skemtanir það mundi hafa að
bjóða.
“Kannastu bara við það, Júlíana, að hann,
þessi elskuverði, óhygni og guðhræddi maður, hafi
heldur ekki talað með neinni hlífð um einkasakir
mínar, þegar hann var að uncjirbúa þig fyrir þess-
ar slæmu stundir”, sagði hann kæruleysislega og
tók um leið einn fílabeinsútskurðinn ofan af
veggnum og athugaði hann nákvæmlega.
“Til íþess hefði eg orðið að hlusta á hann ró-
lega ’, svaraði hún gröm, en þú ætlar mér líklega
þá skyldurækni, að eg mundi aldrei hafa hlustað á
neitt óhæfilegt tal um þig, jafnvel þó að álit þess
sem dóminn kvæði upp, kæmi heim og saman við
núna sannfæringu. Sá maður, sem vogar sér að
segja konu nokkuð ósæmilegt um mann hennár,
hlýtur að vera búinn að fá fyrirlitningu á henni.
“Hvernig skyldi Valería líta út núna, ef sálir
sem héðan eru farnar, hafa ennþá blygðunartil-
finningu!” hrópaði hann og skaut skurðmyndinni
aftur á sinn stað. petta óvinveitta álit þitt á
mér styðst þá einungis við þína eigin eftirtekt ”
Hún sneri sér frá honum þegjandi.
“Hvernig? — Hafa þá aðrir talað um mig í
þinni áheym — ef til vill frændi minn?” — Hon-
um fórst það klaufalega í Iþetta skifti að láta sem
sér stæði á sama.”
“Já, Mjainau. Hann kvartaði nýlega við
prestinn um þetta sífelda ferðalag þitt, sem fylti
hann með kvíða, Leós vegna, um að þú ferðaðist
um heiminn til þess að komast hjá leiðindum, og
samt væri nóg fyrir þig að gera heima í mörg ár.
Eignir þínar væru að vísu sannarleg gullnáma, en
ótrúar hendur kynnu rétt ejns vel og þú að draga
arð af þeim, án tillits til þess sem rétt væri.
Ruglingurinn í ráðsmenskunni væri meiri en svo
að unt væri að lýsa hounm, og honum hrylti við í
hvert skifti sem honum auðnaðist að sjá eitt-
hvað ofurlítið af því.”
Mainau snéri bakinu við henni skyndilega og
horfði með eftirtekt, að því er virtist út um
gluggann. pað var auðheyrt að hún átti erfitt
með að tala um þetta — iþað var málefni, sem
hún þorði ekki að blanda sér inn í, sízt af öilu nú
er hún var nærri hálfskilin við hann, en hún tal-
aði vegna framtíðarvelferðar Leós !— alt sem
fáanlegt var fyrir drenginn varð að fást, á þessum
fáu, örskömmu mínútum, er hún í síðasta skifti,
var ein með manní sínum.
“Uss — þú þekkir frænda minn og þessa
skelfilegu hræðslu hans um að Mainau auðurinn
gangi saman. Græðgi hans að raka saman er
að verða alveg óþolandi. Hann ýkir karlskepnan
svo að hárin gætu risið á höfðinu á manni. Eg get
fullvissað þig um að eftir fáeinar vikur verður
alt í bezta lagi og gengur hlykkjalaust, eins og
eftir mælisnúru. Og hvað er svo meira um það ?
Kanske eg ætti að fara að labba á eftir plógnum
í tilbreytingarskyni, eða verða yfirumsjónarmað-
ur við hirðleikhúsið, þó að eg hafi ekki snefil af
hljómlistargáfu? Eða ætti eg að sækja um eitt-
hvert laust ráðherraembætti ? Eg hefi kynt mér
lögfræði ofurlitið hér og þar, bæði í Berlín og í
Bonn, og það sem meira er um vert, eg hefi verið
með í tveimum herferðum, og svo bætist við mitt
góða aðalsætterni — er ekki þetta nóg?”
Hann hristi höfuðuð. — “Nei, aldrei að eilífu
— gefðu mér nú ráð um það, hvernig eg eigi að
eyða tímanum í Schönwerth, þegar jafnvel síðari
konan mín er farin frá mér.”
“Hefir þú aldrei haft löngun til þess að rita?”
Hann sneri sér við fljótt og starði orðlaus á
hana- Vilt þú koma mér inn í rithöfundafélag-
ið ?’’ spurði hann loksins með efasemdar brosi.
“Ef þú hugsar eins og móðir mín og hirðdrótt-
setinn”, sagði hann, “máttu ekki skilja orð mín
þannig, að þau eigi við, að nokkuð, sem þú kynnis
að skrifa kæmist á prent”, svaraði hún glaðlega.
“pú segir skemtilega og liðugt frá — eg er viss
um að þú hefir ágætan rithátt — þú ritar eflaust
enn kröftugar en þú talar — ”
Undarlegt var það, að hann þessi hégóma-
gjarni maður, sem var spiltur orðinn af háttum
og smjaðri lausungarlýðsins, skyldi roðna eins og
stúlka og horfa niður fyrir sig af því að hlusta á
hrós hinnar ungu og alvörugefnu konu.
“Eg gæti oft á kvöldin við teborðið haft
löngun til þess að skrifa það sem þú segir,” bætti
hún við.
“Á — hinn athugali gagnrýnir hefir þá setið
við hlið méi þegjandi og án þess að eg vissi það,
þegar eg hefi oft og einatt freiscað til þess að
ræða um einhverja fjarstæðu. — pað var naum-
ast drengilegt að láta mig leika slíkan leik — ne;,
vertu róleg!” hrópaði hann, því hún hnykti til
höfðinu og opnaði munninn í því skyni að láta úti
eitthvert mergja ðsvar.
“Hegningin var raunar alveg mátuleg. Eg
verð að kannast við,” sagði hann dræmt, “að mig
hefir^oft langað til þess að skrifa niður t. d. það
sem eg hefi tekið eftir á ferðalögum mínum, en
fyrsta varfæmislega tilraunin, sem eg gerði til
þess í bréfi, sem eg sendi heim frá Lundúnum
fékk svo hraksmánarlega sneypulegar viðtökur,
að eg misti allan kjark, og lagði pennan frá mér
fyrir fult og alt. Frændi minn skrifaði mér bréf
og var bálreiður yfir þessum langdregna þvætt-
ingi, þessum óteljandi, óhyggilpgu fréttum frá
ýmsum útlendum, höfðingjasetrum, þar sem mér
hefði verið tekið allra náðarsamlegast, án þess
að eg verðskuldaði það; og hann bað mig að hætta
þess konar bréfaskriftum, því að þesskonar bréf
gætu lent í rangar hendur og komið honum og
mér í slæmar klípur. pegar eg kom heim, fann
eg brot af einu þessum leiðinda pistli, eins og hún
nefndi það, hjá Valeríu — hún hafði vafið þ/í
um flöskutappa.”
Leó kom hlaupandi inn í stofuna rétt í þessu
— Læknirinn væri hjá afa hans og sér hefði ver-
ið leyft að fara og sjá mömmu sína. Hann horfði
stórum augum og steinhissa á föður sinn—hvern-
ig hann hefði eiginlega komist hingað, þar sem
hann hefði aldrei séð hann fyr?
“En hvað ert þú að gera hér í bláa herberg-
inu?” spurði drengurinn, sem fram að þessu hafði
verið einráður í þessum stað, bæði undrandi og
afbrýðissamur-
Mainau roðnaði snögglega og ýtti drengn-
um frá sér þýðlega yfir til konu sinnar.
“Farðu nú drengur minn og taktu um háls-
inn á mömmu þinni — eg þori ekki að koma hárs-
breidd nær en hún leyfir — og bið hana að hafa
ofurlitla þolinmæði með þig og með mig líka
pangað til við skiljum.”
“En 'eg fer með henni, pabbi”, sagði dreng-
urinn og vafði örmum um hana. “Mamma hefir
oft lofað mér því á kvöldin, þegar eg hefi farið
að sofa, að hún skyldi fara með míg með sér til
Magnúsar og Úlriku, þegar hún ferðaðist til Rud-
isdorf.”
“Hvað? Hvernig veiztu þá strax að mamma
þín ætlar til Rudisdorf ?”
“Presturinn og mamma prinsanna voru að
tala um það lágt sín á milli fyrir utan veiðimanns-
húsið, en við heyrðum það samt, eg og1 erfðaprins-
inn. — pað er satt, mamma, þú ætlar að lofa mér
að fara með þér?”
\f/* .. 1 • timbur, fjalviður af öllum
Nyjar vorubirgðir tegundum, geirettur og als-
konar aðrir strikaðir tiglar, Kurðir og gluggar.
fComið og sjáið vörur vorar. Vér erumætíð glaðir
að sýna þó ekkert sé keypt.
The Empire Sash & Door Co-
Limíted
HENRY AVE. EAST
WINNH’EG
RJÓMI-
Virðingarvert nafn er bezta trygg-
ingin fyrir áreiðanlegum viðskiftum —
og þess vegna getið þér treyst því að fá
allan hugsanlegan ágóða og fyrsta
flokks afgreiðslu hjá:
CITY DAIRY Limited
WINNIPEG
James M. Carruthers, James W. Hillhouse
forseti og framkv. stjóri, fjármálaritqr:
Spyrjið þá er senda oss rjóma.
Celestial Flora.
’Twould never seem a home-like place
In H^aven, if there were no trees,
To breathe, upon the trembling air,
Their soul-delighting rhapsodies.
^ (
For, seas of glass and jasper walLs
Or golden streets, no thought instils
So full of rapture and delight
As fields aflame with daffodals
The daisy and the laughing rose,
The tendrilled morning-glory vine,
Sweet timothy. and clover ibloom,
Are all bel'oved friends of mine.
And other dear, delightfuil blooms,
Wlhose very names are poetry:
Sweet lavender, the eelandine,
Forget-me-not and rosemary.
I ihope the Saints have planted plots
To please the souls of such as me:
Saint Patrick with a shamrock patoh
And Joan of Arc with fleurs-de-lis.
But, Oh! perhaps there would be thorn-s
To prick our feet, on streets of gold,
To ’mind us of the Man Who wore
A crown of thorns in days of old.
Christopher Johnston.