Lögberg - 27.03.1924, Blaðsíða 2

Bis. 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 27. MARZ 1924
Reyndust henni framúr-
skarandi vel.
Ummæli Mr8. Morneau um Dodds
Kidney Pills.
Quebec kona, sem þjáðst ihefir af
nýrnasjúkdómi, hefir algerlega
læknast við að nota Dodd’s
Kidney Pills.
Ste. Perpetue, P. Q, 24. marz—
(einkafregnþ—
Gildi Dodd's Kidney Pills, sem
heimilislyfs, kemur greinilega í
ljós í vitnisibuurði Mrs. Morneau,
sem er velmetin kona hér.
uEg hafði þjáðst af gigt, bak- j
verk ‘og höfuðpínu í marga mán- j
uði,” segir Mrs. Morneau. “Alls
hefi eg notað átta öskjur af Dodd’s |
Kidney Pills og Ihafa þær gert mér
stórmikið gott. Látið sem flesta
vita um gildi þeirra.”
Dodd’s Kidney Pills eru notað-j
ar um víða veröld og hafa alstað-1
ar reynst vel. Þær eru bezta
nýrnameðalið, og lækna einnigl
bakverk, gigt, sykursýki, hjarta
veiklun og þvegsjúkdó’ma.

Hagnýting eldfjallaorku
Eftirfylgjandi greinarkorn, er
lauslega þýtt úr tímaritinu
Literary Digest.
Vér höfum áður að nokkru lýst
hagnýting eldfjallagufu á ítaliu.
Aukinna framfara á þessu sviði,
er nýlega lýst í blaðinu “Nature”)
sem gefið er út í Lundúnaborg.
Greinarhöfundur minnist hinna
margítrekuðu kjörorða samtíðar- j
innar, svo sem “aukið framleiðsl- j
una”, ^byggið upp sveitirnar” og
“látið ekki arineldinn deyja út.”
Slík hvatningaryrði telur hann
bergmála um Norðurálfuna, þvert
og endilangt, jafnvel þó fólk sitji
víða auðum höndum og hafist
eigi að. f miðríkjum Norðurálf-
unnar hefir hagnýting brúnkola
mjög farið í vöxt, og hið sama
má segja um vatnsorkuna. En í
hitaibeltislöndunum hefir fram-
leiðsla hinna ýmsu ávaxtategunda
til fæðu, aukist á skö’mmum tíma
svo furðu sætir. Tiltölulega lítið
hefir þó um það verið ritað, á
hvern hátt að nota mætti þann
binn mikla kraft, sem falinn er í
iðrum jarðarinnar og í sér hefir
fólgið því nær óútreiknanlegt
verðgildi, sé réttilega meðfarið.
Greinarhöfundur heldur áfram og
farast honum þannig orð:
“Hvergi í víðri veröld nema á
ítalíu hafa verið gerðar tilraunir
sem nokkuð kvað að, í þá átt að
hagnýta sér gufu ,þá, sem eldgosa- j
héruð eiga yfir að ráða. Fólk hef-
ir öldum saman kannast við gufu-l
stróka og sjóðandi hveri en í fyrnd j
inni hugðu margir, að þar væri'
um að ræða opinberun, alt annað
en vingjarnlegra afla.
Buríssýra var fyrst uppgötvuð
1790, en sem hreinsuð verslunar-
vara hefir verið á markaði síðan
1819. Tilraunir Ginori Conti í sam-
starfi við Boracifera di Lardello
stofnunina, hafa mjög leitt til
aukinnar þekkingar á þessu sviði,
eigi aðeins á ítalíu, heldur einnlg
á meðal annara þeirra þjóða, sem
eldfjöll og hveri eiga innan vé-
banda sjnna til gagnk og blessun-
ar, en stundum líka þv>í íniður til!
hins gagnstæða.
U‘m Ját hans var getið rétt nýlega í Lög-
bergi. iVerður ihér bætt nokkru við þá fregn,
þó langt mál verði það ekki, né íburðarmikið
á einn hátt eður annan.
Lárus mun fæddur í Syðra Vallholti í Skaga-
firði ár og dag, sem að ofan> er greint. For-
eldrar hans voru Björn bóndi Björnsson og
kona hans 'Halldóra Jónsdóttir. Bjuggu þau
fyrst í Syðra Vallholti, en síðan í Valadal,
Skyttudal í Laxárdal í Húnavatnsisýslu, Vala-
björgum í Skagafirfði og síðast á Starrastöðum
í Lýtingsstaðahreppi í Skagafirði. Bjuggu þau
hjón við sæmileg efni og voru vel metin af
öllum.
Björn faðir Lárusar var ættaður bæði úr
Skagafirði og Húnavatnssýslu. Munu þeir hafa
verið eitthvað skyldir híann og séra Arnljótur
Ólafsson prestur á Bægisá og síðar í Sauða-
nesi. Þó er mér ekki kunnugt um, hvernig þeirri
frændsemi var háttað. En Arnljótur prestur
var af hinni margmennu Löngumýrarætt í
Húnavatnssýslu og líklega einhver hinn þjóð-
kunnasti maður í þeim ættbálki. Bróðurbörn
hans eru, ef eg tnan rétt þau Mrs. Frí'manns-
son á Gimli, ekkja Benedikts eái. Frímanns-
sonar, Björn B. Olson og Arnljótur B. Olson.
Halldóra Jónsdóttir, tmóðir Lárusar, var
dóttir Jóns Auðunnssonar, bróður Björns Auð-
unnssonar Blöndals sýslumann-s í Hvammi í
Vatnsdal. Faðir þeirra bræðra var séra Auð-
unn Jónsson, er prestur var í Blöndudalshól-
um í Húnavatnssýslu um fjórðung aldar, eða
frá 1782 til 1807. Björn sýslumaður Blöndal
var iþví föðurlbróðir Halldóru. Átti Halldóra
enda heimili í Hvam'mi í mörg ár þegar hún
var ung stúlka og fóstraði einn af ihinum
mörgu somum sýslumannsins, Lárus ipórarinn,
er síðar varð sýslumaður í Dalasýslu og svo í
Húnavatnssýslu, og síðast amtmaður í norður
og austur amti. Tók Halldóra miklu ástfóstri
við drenginn, frænda sinn, og hann við hana.
Hafði hún einhverju sinni orð á því við pilt-.
inn, þegar hann fór að stálpast, að hún ætlaði,
ef hún eignaðist einhverntíma son, að láta
heita í h'öfuð honum, en samt helst bara Lárus,
því að Þórarins nafnið þætti sér ekki neitt
fallegt. Ekki v-eit eg hvað Lárus Blöndal hefir
þá verið gamall, en sennilega hefir hann ver-
ið býsna ungur, því Halldóra, sem var greind-
arkona hafði gaman af isvari hans. Fyrirheitið
um að láta heita í höfuðið á honum, þótti ihon-
um gott, en lét frænku sína þó vita um leið,
að ef hún léti nokkurntíma heita í höfuðið á
honum, þá yrði drengurinn að heita tveim
nöfnum Lárudi Þórarinn, því þau nöfn ætti
hann bæði og skyldi þar ekkert dregið af. Varð
Halldóra að Iofa því, að láta -bæði nöfnin fylgj-
ast að og enti það líka. Hjá mér sevn gömlum
Húnvetningi vakti það undir eins athygli mína
hér á árunum, þegar Lárus á ósi sagði mér að
hann héti Lárus pórarinn, að það væru ná-
kvæmlega nöfn Lárusar heitins sýslumanns og
hafði eitthvað orð á því. Sagði hann mér þá
um tildrög nafnsin.s, -eins og hér >er frá skýrt.
Er það vitanlega thárrétt. Sagt er, að menn hafi
oftast eitthvað af nafni. Og víst er um það,
að svo mikið er likt með þeim nöfnum, Lárusi
á ósi og Lárusi sýslumanni, að þeir voru báð-
ir hinir mætustu menn, þó annar væri 'bara
réttur og sléttur dugandis bóndi í Vesturheimi
en hinn röggsa'mlegt yfirvald og 'glæsilegur
héraðshöfðingi á íslandi.
Árið 1876 voru, sem kunnugt er miklir mann-
flutningar af íslandi til Vesturheims. pað ár
kom “stóri hópurinn”, se'm svo er nefndur. Má
svo segja, að þá hefjist bygð, Nýja íslands, að-
eins örfáir menn komnir til Gimli áður. Marg-
ir úr “stóra hópnum” námu lönd á ibökkum ís-
lendingafljóts, eða þar rétt nálægt. Eru fá-
einir af þeim enn á llífi. Þeir, sem eg man nú
eftir í svipinn eru Jóhann Briem, Hálfdán á
Bjarkarvöllum, Jónas á Lóni (bróðir Sigtr.
Jónassonar), Tó*ma-s á Engimýri, bróðir þeirra
Jóhannes á Árbakka, Þorgrímur á Akri, Hans
á Akri og eg held Þorvaldur pórarinsson. pó
er eg ekki viss um nema hann hafi komið lítið
Lárus Þórarinn Björnsson
F. 19. ágúst 1844. D. 9. Febr. 1924.
eitt -seinna. Flóvent Jónsson er líka enn á lífi
og nam hann land (skamt fyrir norðan fljótið,
um sama leyti og- hinir, en var kominn til
Ontario áður, fyrir einum tveim árum, ef eg
man rétt. Landnemar þessir eru nú allir, sem
vænta má aldraðir menn eða jgamlir og sumir
háaldraðir. Hverfa þeir sennilega bráðum af
sjónarsviðinu og safnast til feðra sinna. Er
þá spurning nokkur í hugum sumra, hvort vel-
gengnin tiltölulega almenna með skemtanalíf-
inu umsvifamikla, isem nú er orðið, muni ekki
verða >of þunghent á kynslóðunum yngri, svo
þeim gangi miður en hinni fyrstu og elstu, að
taka hraustlega og mannlega tökum á björgum
þeim og bjálkum, er sífelt þarf að ryðja úr vegi
þar sem annars nokkur framsókn á að vera.
“Það þarf sterk íbein til« að þola góða daga,”
segir gamall málsháttur. “Góðu dagarnir”
voru allir í framtíð, í voninni hjá landnemun-
um fyrlstu, og komu ihjá sumum aldrei, en hjá
öðrum seint og >um síðir. Kynslóðirnar, næsta,
önnur og ihin þriðja, eru> nú teknar við völd-
um. “Góðu dagarnir” eru þeirra ásamt öllum
vanda'málum nútíðarinnar, svo feikilee’ sem
þau eru. Megum vér þá síst við því, að islensk-
um manndómi hafi farið aftur og að seiglan
íslenska er Jón Sigursson forseti taldi vorn
mesta bjargvætt, hafi minkað eða eeneið úr
sér. pað er jkannske heldur ekki og þarf alls
ekki að vera. Alrveg víst er það þó, að ungir
menn þurfa að muna að til þess að vera til
gagns nokkurs, dugir ekki að vera leiksoppur
í hendi þeirra, er öllu vilja (spila út í ófæru,
heldur þurfa ungir menn að vera “tímans
herrar” og taka föstu'm tökum á viðfangsefn-
Um samtíðarinnar ,svo að málefni þau, er góð
má telja, eða jafnvel lífsnauðsynleg, séu ekki
fótum troðin eða lítilsvirt, h-eld'ur að þau fái
sigur og það sem fyrst, til heilla landi og lýð.
Lárus Björnsson var einn þeirra, er komu í
hópnum stóra 1876. Nam hann land á (suður-
bökkum íslendingafljóts, skamt fyrir ofan þar
sem nú er þorpið Riverton. Nefndi hann bæ
sinn Fljótsbakka. Bjó hann þar all'mörg ár og
farnaðist sæmilega. Elkki leið á ilöngu, þar til
honum fór að leika hugur á að ná í bújörðina
Ós. pótti honum þar fallegt og taldi enda jörð-
ina með hinum bestu i nágrenninu. Sagði
Lárus mér þetta sjálfur, svo mér er það vel
kunnugt. Hugsaði hann ,sér að kaupa þá jörð,
ef færi gæfist og hann yrði þess umkominn.
pá bjó á Ósi Jón Bergvinsson. Yar -hann faðir
þeirra bræðra iStefáns h-eitins kaupmanns í
Winnipeg, Bergsveins Jónssonar, sem er eða
var í San Francisco og Gunnlaugs guðfræðis-
kandidats, er iheima mun eiga ,suður í Banda-
ríkjum. Kannast ýmsir við þá bræður alla.
Æðimörg ár liðu víst svo, að Ó-s 'var ekki til
sölu, en þegar að því kom að jörðin var boð-
in til kjiups, þá brá Lárus undir eins við og
keypti hana. Flutti hann þá að ósi, en hafði
þó Fljótsbakka með. Fór ihagur hans óðum að
blómgast .Leið ekki á löngu þar til Lárus var
talinn með gildustu bændum í bygðinni.
Þegar Lárus kom að heiman 1876 hefir
hann verið hér um bil upp á sitt hið besta, þá
rétt um: það að vera 32 ára gamall. Hann var
maður í hærra meðallagi, þrekinn vel og hinn
karlmannlegasti. Hann var rammu-r að afli, á
sínum bestu árum, að því er nákunnugur mað-
ur hefir mér sagt. Hygg eg þó að fáum hafi
hlotist nokkuð misjafnt þar af, því eg býst við,
að Lárus hafi æfinlega verið svipaður því, sem
hann var á efri árum sínum; gæfur maður og
góðsamur. En 'þrekið og karlmenskan kom sér
vel lí stríði og starfi landnámstíðarinnar. Mun
Lárus ekki ihafa legið á liði sínu, og hinir
ekki heldur, er landnámið bygðu með -honum,
því skýrt var það víist í hugum allra á þeirri
tíð, að annaðhvort væri nú að duga eða deyja
að öðrum kosti. Og að duga vildu allir og
tókst það I'íka allflestum.
Kona Lárusar, Guðrún Stefánsdóttir, frábær
myndarkona, er ættuð úr Skagafrði. Lifir hún
mann sinn, er enda nokkrum árum yngri en
hann. Eina barn þeirra hjóna er Stefania
Bjarnþrúður, fædd hér vestra. Maður hennar
er Jónas Magnússon sonur Magnúsar Jóns-
sonar í Víði og konu hans. Guðbjargar Mar-
teinsdóttur. Annar sonur þeirra hjóna er Mar-
teinn póstafgreiðslumaður í Ár'borg. Þau
Magnús og Guðbjörg eru ættuð af Austur-
landi; sæmdarhjón mestu. Héldu Víðibygðar-
búar þetm hjónum veglegt gullbrúðkaupssam-
sæti síðastliðið sumar. Var þess þá min-st í
Lögbergi. pau hjón Jónas Magnússon og Stefan-
ía Lárusdóttir kona hans búa blómabúi á Ósi
og eru mikils metin og það að verðugu, sökum
ágætra mannkosta eins og þau bæði eiga ætt
til.
ÞauLárus og Guðrún ólu upp stúlku, Guð-
rúnu að nafni dóttur Péturs heitins Árnasonar
í Árskógi. skamt fyrir norðan íslendingafljót,
systur Friðriku konu Páls F. Vídalíns f-rá
Hvarfi í Víðidal, er nú -býr í Árskógi. Hálf-
bróðir Páls var Jón heitinn Friðriksson, faðir
Frank Friðrikssonar flugmanns og “hockey”
kappa, -er allir kannast við. Systir Jóns og hálf-
systir PáLs er Jóhanna kona Soffaniasar Þor-
kelssonar í Winnipeg. Guðrún Pétursdóttir,
uppeldisdóttir þeirra Lárusar er nú gift kona
fyrir löngu >síðan. Maður ihennar er Stefán
bóndi Johnson í grend við Mozart, Sask. Hygg
eg að þau hjón búi sæmilega. Kom Mr. John-
son alla leið þaðan að vestan til að v-era við-
staddur útför Lárusar.
Önnur uppeldisdóttir Lárusar og Guðrúnar
á Ósi, að nokkru leyti, >er Jóhanna kona Sig-
urðar 'bónda Þorkelssonar í Árnesbygð. Var
hún víst á barnsaldri, er ihún kom þar fyrst
og ólst þar upp og var þa-r til þess tíma, er
hún giftist fyrir nokkrum árum. Jóhanna er
dóttir Sumarliða iheitins Finnb-ogasonar og
konu -hans, Guðrúnar Jónsdóttur, frá Stöpum á
Vatn-snesi. Var Sumarliði biróðir Finnboga
bónda á Finnbogastöðum í Árnesbygð, er
margir kannast við. Bróðir Jóhönnu Samson
að nafni, og yngri -en hún, dvaldi og langvist-
um á Ósi á uppvaxtarárum sínum, kom þar
löngu fyrir fermingaraldur og var þar þangað
til ihann var orðinn fær um að hafa sjálfur
ráð fyrir sér.
Bræður átti Lárus sál þrjá, Andres, Björn
og Björn Jón; Andrés er látinn fyrir -löngu
síðan. Björn lést hjá -þeim góðfrægu hjónum,
Gísla á Lóni og konu hans á Gimli, fyrir nokkr-
um árum. Björn Jón er enn á lífi. Kona -hans
er Ingibjörg Brynjólfsdóttir frá (Bjarna-staðar-
hlíð í iSkagafjarðardölum. pau hjón eru vel
metin sæmdarhjón og búa við góð efni í
Bjarnastaðarihlíð í Framnesbygð. S-onur þeirra
er Brynjólfur múrari Björnsson í Árborg.
Einn af hinium elztu söfnuðum íslenzkrar
kristni hér vestra er Bræðrasöfnuður við ís-
Iiendingafljót. Er hann stofnaður haustið 1877.
pá var séra Jón sál. Bjarnason, sem kunnugt
er, prestur í Nýja íslandi .Frá byrjun vegar
mun Lárus og fólk hans hafa heyrt til þeasum
söfnuði. Átti Bræðrasöfnuður tryggan vin og
öflugan stuðningsmann þar -sem Lárus var, og
hélt -hann trygð 'þeirri og vináttu til æfiloka.
Umtalsefni nokkurt, er fór fram milli okkar
Lárusar fyirir nokkrum árum, held eg að eg
verði að geta um, af því eg ibýst við, að þes-s
verði ef til vill ekki getið annarstaðar. Mun eg
þá ihafa verð næturgestur á ósi, sem oft kom
fyrir. Var þá æfisaga Bólu-Hjálmars nýlega
út komin, og höfðum við ibáðir hvor í sínu lagi
lesið hana. Þótti mér mynd sú, er þar er brugð-
ið upp af Hjálmari heldur lakari, en eg hafði
búist við. Hafði eg orð á því við Lárus, en vissi
ekki fyrri en þá, hve nákunnugur, persónulega
að Lárus Ihafði verið Hjálmari. Sagði hann
mér, að þegar foreldrar sínir hefðu 'búið á
Starrastöðum, hefði Hjálmar verið þar 1 hús-
mensku hjá þeim í þrjú ár. Fóll vel á með
Hjálmari og þeim foreldrum Lárusar og son-
um þeirra. Taldi hann æfisöguna mjög ósann-
gjarna í garð Hjálmars. Vildi álíta hann miklu
betri mann, en þar er lýst. “Mikill fyrirtaks
prestur hefði Hjálmar getað orðið,” sagði
Lárus við mig. Taldi hann Hjálmar hafa verið
-sterktrúaðan mann og guðrækinn. Sagði hann
mér, að það -hefði verið hreinasta unun að
heyra Hjálmar tala um guðdóminn og eilífðar-
málin. Hafði karl þá setið á rúmi sínu, strokið
báðum höndum um hné og róið við. Varð hann
þá stundum svo glaður í anda, að hann tók-st
allur á loft og talaði u-pp úr sér um kristin-
dóminn með þvílíkri andagift og orðsnild, að
það varð þei'm, sem heyrðu alveg ógleymanlegt.
Fanst mér! Lárus telja Hjálmar einhvern hinn
stórslegnasta andans mann, er hann hefði
nokkurntíma kynst. Taldi það eins og margir
-hafa gert. og liggur í augum ,uppi, verið hafa
ekki smáræði-s misfarnan að annar eins mað-
ur og Hjálmar skyldi ekki eiga á íyngri árum
kost á hæfilegrP skólamentun og að búa við
þolanleg lífskjö-r, svo gáfur -hans og frábært
atgjörvi hefði getað ko'.nið að þeim notum,
sem það hefði þá sjálfsagt getað komið.
Á síðari árum fór heilsa Láru-sar það hnign-
andi að hann mátti lítið á sig reyna. Tók -hann
þá það ráð, sem eg vildi að allir gamlir menn
gætu beitt og tækju upp. Hann fór vel með sig
og sló búsáhyggjum sem næst alveg frá sér.
Það gat hann líka vel, því búsforráð voru -hin
bestu -eftir sem áður. Hygg eg að þessi skyn-
samlega lífsregla Lárusar á elliárunu'm hafi
lengt líf hans um þó nokkur ár. -Get -eg þess
hér sem góðs dæmis, gömlum mönnum til lær-
dóms, því eg er sannfærður um, að margir
aldraðir menn stytta líf sitt ‘með óþarfa þræl-
dómi, þegar þeir eru orðnir gamlir og -hafa
fullan rétt á að rnega vera að hvíla sig og
njóta ellidaganna í ró og næði og nota stund-
irnar til að íhressa upp á sálarlíf sitt.
Heilum s-önsum og glöðu sinni hélt Lárus til
æfiloka. Hann sá og allvel og gat lesið, en átti
erfitt með heyrn no-kkur árin hin síðustu. Átti
hann þessvegna erfitt með að fylgjast með í
kirkju, nema helst ef kirkjan var troðfull og
hann gat -verið sem næst fast hjá þeim, er tal-
aði. Fótaferð ihafði hann fra'm undir jól í vet-
ur en mun þó um mitt sumar er leið hafa verið
farinn að finna til meinsemdar þei-rrar í lifr-
inni, er dró -hann til dauða. Hafði hann orð á
því við mig, að nú færi að styttast það, sem
hann ætti eftir. Var hann glaður í -bragði að
vanda og virtist vera hæstánægður með að
vera á förum.
Við jarðarför Lárusar, er var afarfjölmenn,
sagði gömul fátæk kona ein við 'mig um leið
og við vorum að fara út úr kirkjunni, að þarna
misti hún bezta vininn, s-em ihún ihefði átt.
“Hann hjálpaði mér oft og gaf mér peninga,”
sagði -gamla konan með tárin S augunu'm. Ekki
var mér kunnugt fyrri en þá, að Lárus hefði
greitt fyrir þeirri gömlu, fátæku konu. En eg
hygg að það hafi verið nokkuð algengt, að hann
hafi lagt peninga í lófa þeirra, er ihann vissi,
að voru erfiðlega staddir og að hann hafi þá
ekki æfinlega -verið smátækur.
Hér nrnur maður þá staðar. Línurnar eru
orðnar heldur fleiri en eg -bjóst við, pví einu
skal nú viðbætt, að mér fanst jarðarfarardag-
inn, sem lesa mætti á andlitum þeirra, er við
voru, að þeim væri fyllilega ljóst, að verið
væri að skiljast við, ekki einungis ihygginda-
mann og gildan bónda, h-eldur einn af -hinum
mestu iheiðursmönnum bygðarinnar, umhverf-
is þess er verið -hefir farsældarheimkynni
'margra og á sér viðburðaríka og merkilega
sögu alla leið frá -landnám-stíð.
, í&áa**! Jóh. B.
in og er hún í flestum tilfellum
níutíu af hundraði hrein.—
Ekki mun þess langt að bíða, að
víðar en í Tuscany verði farið að
hagnýta sér orku eldfjalla og
aðeins um að ræða tiltölulega lít-
inn vatnsgeymi, er hitaður var
með -hlutfallslega aflmikilli vél
er br-eytti hinni upprunalegu gufu
í hrein-saða eða tamda orku. Árið
j 1905 knúði Conti prin-s “piston (-hvera. Er þegar verið að rann-
,.»l engine” til starfs með jarðgufu.' saka héruðin umhverfis Vesuvius
valiðj^., , ., , ; TT.Í • , _ ,
Eolie (Lipary)
eyjunum.
Utan iítalíu eru samskonar
rannsóknir á ferðinni í California
Svæði það, sem vonui
hefir verið til tilrauna þess-l TllraU11 hfnS heppn_aðlst _OT0 ve,j jEtnu ein*5 a
ara, er um 2.5 fermí-lur og liggur|að árið eftir var-slík £ufa notuð
frá 40 til 50 mílur í suðvestur frá : VÍð stærrÍ vélar °g tjl starfrækslu
Florenee. f þessum -hluta Tusca«y jjás»fiö8yar. AriS 1912 yar ákveð-
héraðsins hefir verið reist fram ; lð &ð msa 250 kllowatt turbinu
leiðslustöð raforku rétt við hálsaí trainleiðslu'stöð’ starfrækta með ó-
þá, eða hæðir, er að skilja Cecine' breyttri iarð^ufu- eu af ýmsum
°g Cornia dalinn. Umhverfis er
landið víðasthvar þurt og skræln-
að, þegjndi-vottur hinna svíðandi
eldtungna
Gufunragnið í sínu eðlilega
formi, hefir reynst ófullnægj-
andi til starfrækslu iðnfyrirtækja
hefir með öðrum orðum ekki ver-
ið nógu þétt í sér. Til þess að bæta
stæðum var fallið frá þeirri hug-
mynd, meðal annars af ótta við
gas það, sem s-lík gu-fa hefir inni
að halda, eins og þegar hefir verið
getið um.
Orkustöð sú hin mikla, sem
starfr-ækt hefir verið í Larderello
frá því 1916, er samsett af uppguf-
ara, túrbínuframleiðanda, sam-
úr þessu, hafa verið grafnar eða i Wöppurum umibreyturum. Upp-
boraðar frá 200 til 500 feta diún ! gufararnir voru hólkar’ eða PfPur
ar holur, 16 þumlungar í þvermál! Úr þykkU aluminum’ en >ar utan
og ofan í þær .s-kotið járnpípum Eft; ^ k°mU Iárn^nnuPíPur-
ir þessum pípum er svo gufu'magn-j Nú hefir önnur tegund uppguf-
ið leitt, verður þrýstingurinn vif ara verið fundin upp af Signor P.
það margfalt 'meiri og hitinn frá I Bringh-enti og aðskilja þeir gasið
100 til 196 stig á Celsius. Upp úrjfrá hinni óhreinsuðu gufu og létta
einstökum þróm hafa iðulega ver-
ið dældar 59 smálestir orku á
klukkustund. Magngufa þessi,
sem próf-essor R. Nasini heffr
sannað, að hlíti sama -starfslög-
máli og radio-aldan, inniheldur
0.06 af hudraði af buríssýru og
frá 4 til 6 af hundraði af gas-
þunga. —
Árið 1897 var gerð fyrsta til-
raun til þess að hagnýta jarðhita
eða hveraorku. Var í það skiftið
í Bandaríkjun-um, þar sem tals-
vert er af gufuhverum, svo og á
Ohile og í Boliviu. Þá ættu og að
vera góðar og gildar ástæður til
slíkra rannsókna í Alaska, New
Zealand og í Japan. En ítölum
ber heiðurinn af því, að hafa
fyrstir manna riðið á vaðið og
reynþ að hagnýta sér þenna ó-
dýra og óþrjótandi orkugjafa í
stórum stíl.
Yfir beinum.
Hefir þegið hvíld og skjól,
hlotnast ró og friður,
-lúinn dregist loks í ból,
lagst við plóginn niður.
£CZEHU
pú gerir enga til-
raun út I bláinn
þannig undir með samþjöppurun- j
um. Hin hreina gufa, -sewi hitnarj
yfir algengt mark við -hjálp hinn-j
ar óbreyttu (natural) gufu, erj
leidd inn i túrbínuframleiðanda, i
af hinni svo nefndu Parsonj
gerð. Sérh-ver eining framleiðirj
þrímyndaðan orkustraum er nem-j
ur 4000 vo-Jts. pá taka umbreyt-j
ararnir við og hækka orkuna uppj
í 16000 volts til starfrækslu hinnaj
ýmsu iðnfyrirtækja í grend, semj
og 32,000—38,000, sem veitt er til'
Florence, Leghorn, Pio'mbino og
námanna í Massa.
Vatn það, sem inniheld-ur bur- I
- r»T • n, *ÞvI.*a™ nota i íssýru, er þurkað upp með hinni ó-
Dr. Chases Olntment vi8 Eczema I , ,, . » . „
Og öBrum húSsjúkdúmum. j>a8 j 'breyttu jarðgufu, li grunnum skal-
graeSir undir eins ait þesskonar. EJn um, fóðruðu’.n að innan með blý-
ment lvnnu- Þe«ar burísýsran hefir auk-
nafn þessa blaðs er nefnt. 60c. askj- i»t SVO að hún er komin upp í átta
an t öiium lyfjabúðum, eía frá Ed- af hundraði, er blanda þessi lát-
wtanson, Mates & Co., I>td.. Toronto. , .. ' , . . ,
m kolna og Ihm hraa syra aðekil-
Undir bak -við ellimörk,
ömurlega knúinn,
stóð sem nakin blaðlaus
'blóma og fegurð rúin.
Krists af anda allra síst,
að það stafað hafi.
-Kenning mestu mannúðar
meistarinn festi bestur,
muni h-est í huga þar
haft það sóst á flestu.
Hann, sem dýrum öllum ann,
aldrei þeiín hann gleymir;
lampans skýra ljær þeim -hann
Ijós í heim er streymir.
Leit /hann sundin lokuðu,
lögð á martröð svarta;
hinna undirokuðu
áþján snart við hjarta.
Því mun stan-da þeirra máls
þýðing vönd í höndum,
þegar andinn flytur frjáls
feigs af -strönd úr böndum.
Kjörum létt er þungum þar.
þeirra er plóginn drógu.
en hinna frétt mun seinna svar,
se’.n um bóginn slógu.
Hvíli rótt þín -hnigin bein,
í helgum messufriði,
önnur þróttug grói grein.
grædd við þessa liði.
Magn. Stg.
björk,
Vænni forðum fífil þér
fyrir árin báru,
varst nú orðin búningsber,
böndin -sár er iskáru.
Yfir fögur árþíð vor
eldfjör glóði í móði,
uns í þögul þyngdi spor,
þyrnum hlóð á slóðir.
Bei-slatýgjum mætur með,
marinn líðilfríði,
oft þín hlýleiks gæddu geð
gangspor þýð og prýði.
En fáráðs-gapa spannaspark,
spilti hreinum greinum,
sárast glapa manntaks mark
mörgum skein á beinu’/n.
Um það handtak eitt er víst,
engum vafa grafið:
Sigurður Breiðfjörð.
Breiðfjörð hefði á bröttum leið-
um bilað móðinn
hefði hann ekki heillað fljóðin,
helgað þeim sín -bestu ljóðin.
Þótt hann lifði langt i burt frá
Ijósum konum,
þeirra vegna þreyði í vonum,
þar var skjól í næðingonum.
Leiðindi þá læddust inn og lúðu
sinni,
ef sætt hann bergði Sjafnarminni. j
Sól upp rann í útlegðinni.
í -Bragaheimi -bar hann fljóð á
•breiðum mundum
engann fann þó yl frá sprundum,
á hans hin-stu rökkurstundum. !
Sú ennþá hljóvnar ógnandi í eyr-
um ræða,
að lítil væru hans launin kvæða, i
hann látinn var til heljar næða. j
R. J. Davíðson.
'ngibjörg Skardal
pann 7. marz síðastliðinn andaðist að -heim-
ili sínu í West Selkirk, Ingibjörg Skardal, eft-
ir langvarandi heilsubilun.
Ingibjörg var fædd 15. ágúst 1849, í Meðal-
heimi í Torfalækjarhreppi í Húnavatnssýslu á
íslandi. Foreldrar hennar voru þau Frímann
Rúnólfsson og Guðrún Benjamínadóttir. Með
foreldrum sínum ólst Ingi-björg upp til 17 ára
aldurs, að -hún fór frá þeim til Valgerðar -syst-
ur sinnar; þar var hún í tvö ár. pá fór hún að
Skíðastöðum í Laxárdal. par giftist hún Sig-
urði Ólafssyni. Byrjuðu þau bú-skap á Illuga-
stöðum í sömu sveit. pau áttu þrjú börn, tvær
stúlkur og einn pilt; nöfn þeirra eru: Gunnar,
Sigurlaug og Guðrún, dáin fyrir nokkrum ár-
u'm. Sambúð þeirra hjóna endaði eftir 8 ár; þá
druknaði Sigurður á Skagafirði. Var það Ingi-
björgu þungur harmur. Eftir þrjú ár fluttist
Ingibjörg að Breiðstöðum í Gönguskörðum.
par giftist -hún seinni manni siínum, Jóni Jóns-
syni Skardál. Á Breiðstöðum bjuggu þau í sex
ár. pá s-eldu þau bú sitt og fluttu til Vestur-
heims 1887, ásamt börnum sínum. Settust þau
að í New Jersey í Bandaríkjunum; þar fojuggu
þau í sex ár. Eftir þann tíma fluttu þau sig
norður yfir landa’mærin til Nýja íslands í
Manito-ba. Þar bjuggu þau í mörg ár. Hafa
þau eignast 7 börn, þrjá drengi og fjórar stúlk-
ur; sex af þeim dóu þegar á unga aldri; ein
dóttir þeirra er á lífi: Björgdiís, ,gift Runólfi
Benson kaupmanni í Selkirk. öll þau ár, sem
þau lifðu í Nýja Islandi, stundaði hún ljósmóð-
urstörf og hjúkraði veikum víðsvegar um bygð-
ina; var það hinum mestu erfiðleikum bundið
fyrri árin, að 1 komast ferða sinna á lélegum
flutningstækjum gegn um lítt færar vegleysur.
En kjarkurinn, samfara -þjálpfýsi, var Ingi-
-björgu með -skapað. Hún hafði ásett sér að
líkna og græða; að því starfaði hún lengutr en
kraftar leyfðu. — Ingibjöng var fríð sýnum,
prúð í framgöngu, gáfuð og greið til s-vara,
réttlát í orði og verki. Enda ávann hún sér
hylli og virðingu hjá öllum, sem höfðu kynni
af henni. Lengi mun minning Ingibjargar vara
í Nýja íslandi.—Um nokkur ár höfðu Skardals-
hjónin greiðasölu að Lækjarmóti í Árnesbygð.
Fyrir 16 árum'fluttu þau til Sel-kirk og hafa
dvalið þar síðan.
Þrjú systkini hinnar látnu eru í Nýja Is-
landi: Valgerður, ekkja Sigurðar heitins Nor-
dal-s, í Geysis-ibygð; Frímann, ibúsettur í Breiðu-
vík, og Ingibjörg, lifir á Gimli. Benedikt er dá-
inn fyrir nokkrum árum.
Ðörn Ingibjargar sál. eftir fyrri mann
hennar, eru lí Winnipeg, Gunnar ógiftur og
Mrs. G. 'W. Hart, gift hérlendum manni.
Ingibjörg sáluga var ötul starfskona lút-
ersku kirkjunnair til hinnar síðustu stundar,
enda foáru öll hennar verk það með sér, að ihún
lét stjórnast að ráði Drottins.— Með Ingibjörgu
er til moldar gengin ein hin ágætasta kona úr
hópi Vestur-íslendinga. Hún var manni isínum
ástrík og fram úr -skarandi umhyggjusöm móðir.
Ingibjörg -heitin var jarðsungin 11 marz, af
séra N. Stgr. porlákasyni, sem flutti húskveðju
að heimili hinnar látnu. Enn fremur flutti séra
Hjörtur Leó fagra minningarræðu í íslenzka
lúterska -samkomusalnum, ásamt -séra Stein-
grími. Þar næst var hún lögð til ihinnar síð-
ustu hvíldar í í-slenzka grafreitnum. Svo fjöl-
menn var jarðarförin, að naumast hefðu rúmast
fleiri í húsinu. — flún er kvödd af ástvinum
sínum um stundarsakir, í von um samfundi
hvar -ei þekkist harmur.
íFriður -Guðs hvíli yfir legurúmi hinnar
framliðnu.
Móðurkveðja.
Æðandi haföldur dauðans af djú.pi
duna við strendur í brimþungum gný.
Skal eg ei æðrast, þó aflvana krjúpi.
Hjá eilífum Drotni’ er eg vöknuð á ný.
Nú er eg hafin í h-æðir Guðs ljóma,
ihug-sunin skýrist við þekking og mál,
þar s-em að raddirnar Ihimnesku hljóma,
hann bjó mér staðinn, hvar ei þekkist tál.
Ástvinahópinn eg bið Guð að blessa
og bægja frá þrautum og stórviðri kí-fs;
nafn hans því megnar að hugga og hressa,
-hann ykkur leiðir til framtíðar líf-s.
IGrátið ei, ástvinir, örstutt er biðin,
eilífðin megnar að græða h-vert sár.
Biðjið til Drottins, þá finnið þið friðinn,
í fögnuð svo breytast öll saknaðartár.
Trausti G. ísfeld.