Lögberg - 27.03.1924, Blaðsíða 4

Bls. 4
é
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 27. MARZ 1924
i
Gefið út hvem Fimtudag af The Col-
umbia Pre*s, Ltd., Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
Tal»ixnart N«6»327 og N-6328
JÓN J. BILDFELL, Fditor
Utanáskríft til blaðsins:
THE COIUMBIA PHESS, Itd., Box 3172. Winnlpog, Man-
Utanáskrift ritstjórans:
EDlTðR LOCBERC, Box 3171 Winnipeg, H|an.
The "Lögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limlted, in the Columbia
Building, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba.
Nasablástur Rögnvaldar prests.
Hún er ekki tiltakanlega löng, greinin hans
séra Rögnvaldar í síðustu Heimskringlu til ritstjóra
Lögbergs, ekki nema hálfur fjórði dálkur í blaðinu
—óvanalega stutt hjá prestinum, og héldum vér, að
hann gæti ekki 'komið jafn-miklu af nasablæstri og
rangfærslum fyrir í jafn-stuttu máli.
Hér á árnum, þegar vér vorum að reka vitleys-
urnar og lýgina ofan í ritstjóra Voraldar sáluðu, þá
vorum vér satt að segja orðnir dauðþreyttir á þeim
viðbjóð, því hvað oft se'm það var gert, þá ibara braut
hann upp á nýjum ósannindum og nýjum skynvill-
um, og héldum vér þá, að sá maður væri allra manna
snjallastur í þeirri list. En nú vitum vér og allur
lýður, að það er prestur hér í Ameriíku, sem stendur
manni þeim langt framar í ósannindum, útúrsnún-
ingum og falsi.
Langt mál ritar Rögnvaldur prestur um það,
hvað Gröndal heitinn hafi meint með þessum al-
ræmda ritlingi sínum, og kemst að þeirri niður-
stöðu. að ekkert sé að marka skilning þann, sem
skáldið Einar Hjörleifsson Kvaran lagði í hann og
þeir aðrir, sem þá töluðu opinberlega um ritlinginn,
heldur sé það á færi hans eins að skilja það mál rétt.
Jæja, prestur góður, því er sízt að neita, að þér
finnist þú vera á báðum buxunum. En látum oss
sjá hvað það var, sem Gröndal sagði, svo þú getir
étið þetta ofan í þig, eins og flestar aðrar staðhæf-
ingar, sem þú hefir gert í þessari deilu.
Á blaðsíðu 4-5 i ritlingnum stendur: “Hvernig
er meginhluti þess fólks, sem nú fer frá íslandi til
Ameríku? Bláfátækir aumingjar og sá lakasti
skríll, sem vér raunar megurn verða fegnir að losast
við, eins og oft hefir verið viðurkent, að slikt fólk
væri landi voru einungis til byrði, og þó einstaka
efnamaður hafi flækst með, þá er svo lítið um, það,
að varla er nefnandi; en þó má fullyrða, að enginn
merkismaður hafi farið héðan til Vesturheims . . . .
enn má geta þess, að allmargir af Vesturförum eru
strokumenn, sem hafa svikist frá skuldum og ráða-
leysis vandræðum, sumir strokið frá konum sínum
og börnum — þetta er nú ein tegund framfaranna,
og sýnir það, af hvaða efnum fslendingafélagið i
Ameríku er saman sett, ef félag skyldi kalla.”
Finst nú séra Rögnvaldi, að rita þurfi langt
mál um það, hvað með þessu sé meint? Finst hon-
um ekki, að það sé viðurstygð heimsku og sjálfbyrg-
ingsskapar, að ætla að reyna að telja mönnum trú
uvn, að -fjöldi manns, svo sem Einar H. Kvaran,
og Vestur-íslendingarnir allir, sem skutu saman um
þrjú þúsund krónum og sendu Jóni heitnum Ólafs-
syni, þegar hann var dæmdur í sekt fyrir að halda
uppi heiðri Vestur-íslendinga á íslandi í sambandi
við þetta nið, hafi ekki vitað hvað þeir voru að segja
eða gjöra í því efni? Oss getur ekki annað
fundist, en að sá maður, sem heldur slíku fram, eigi
ekki lengur samleið með mönnum í mannlegu fé-
lagi, heldur ætti að vera, eins og sagt var um mann
einn, “úti á sléttum að bíta gras með öðrum naut-
gripum.”
—lEitt atriði er það, í sambandi við ummæli Einars
Hjörleifssonar Kvaran um þenna ritling, sem Rögn-
valdur prestur minnist á, sem vér getum ekki gengið
þegjandi fram hjá, og það er, að Einar hafi orðið að
mótmæla ritlingnum sökuvn þess, að Lögberg, sem
hann var ritstjóri við, og aðal-stofnendur blaðsins,
hafi haft innflutningsmálin að atvinnu. petta, eins
og fle-st annað í grein prestsins er tilhæfulaust slúð-
ur. Einar Hjörleifsson Kvaran lét aldrei kúska sig
til slíkra hluta, enda þurfti hann þess ekki með, því
hann var frjáls að skoðunum sínum við blaðið, og
enginn af stofnendum Lögbergs hafði atvinnu af
innflutningsmálum á þvi tímabili, sem hér er um að
ræða. En það var annar maður og annað blað, sem
hafði það—'blaðið Heimskringla, því í .skýrslum ak-
uryrkjumála deildarinnar í Öttawa stendur, að nokk-
ur þúsund hafi vérið send af því blaði ókeypis iheim
til íslands árið 1887, og það var lika ritstjóri þess
blaðs, Frímann B. Arngrímsson, sciu aðallega stóð
fyrir innflutningsmálum, að því leyti sem þau snertu
íslendinga þá. Þetta er ekki sagt ihér í neinu niðr-
unarskyni fyrir F.B.A., eða neinn annan heiðarleg-
an mann, heldur til þess, að sýna og sanna, að Rögn-
valdur prestur fer með staðlaus ósannindi, fals og
slúður tí grein sinni, til þess að leitast við að villa
mönnum sjónar á sannleikanum.
Mikið far gjörir presturinn sér um að telja fólki
trú um, að vér, vneð því, sem vér sögðum um grein
doktors Ágústs Bjarnasonar, séum að sakbera alla
íslenzku þjóðina og koma ábyrgðinni á hendur henni
fyrir óvildaranda þann og litilsvirðingar, sem í þeir.ri
grein kemur fram í garð Vestur-íslendinga, og ávalt
hefi.r borið á hjá sumum bræðrum vorum á íslandi,
siðan vesturflutningat hófust. En hætt er við, að
sú tilraun hans nái aldrei tilgangi sínum, því allir,
sem lesið hafa orð vor, sjá og skilja, að slíkur áburð-
ur er 'með öllu staðlaus, og að honum er slengt fram
til þess eins, að reyna að réttlæta afstöðu sína gagn-
vart Vestur-íslendingum, og koma sér lí mjúkinn hjá
mönnum þeim á íslandi, sem vilja hylja sekt sína
undr hjúp cdrengskapar og ósanninda, ef nokkrir
eru. Öllum mönnum er fullljós afstaða vor í þessu
máli—sú, að mótmæla lítilsvirðingaranda þeim, sem
lýsir sér í titlum þeim og ummælum, er oss Vestur-
íslendingum hafa verið valin af vissum mönnum á
íslandi fyr og síðar, og nú síðast af doktor Ágúst
Bjarnasyni, eins og grein vor, "Vitnisburður doktors
Ágústs Bjarnasonar um Vestur-íslendinga” ber með
sér. Þar stendur: “Vér erum að hugsa um, hvað ó-
skammfeilnin hjá doktor Ágúst Bjarnasyni og sum-
um öðrum bræðrum vorum heima á ættjörðinni, í
garð Vestur-íslendinga, muni geta gengið langt, áð-
ur en þeir fara að skammast sín.” Hér er ekki hin
minista ástæða gefin til þess að bendla þjóðinni allri
við þetta mál, né heldur á nokkrum öðrum stað í
gegnum alla þessa ritdeilu. Það er að eins lævíst
hrekkjabragð, sem presturinn hefir beitt til þess að
draga athygli manna frá því, sem var aðal atriði í
málinu, >— því, að láta þá bræður vora heima, sem um
oss Vestur-íslendinga tala eða rita, vita einu sinni
fyrir alt, að vér erum menn alveg eins og þeir en eng-
ir fáráðlingar, sem þeir eigi rétt á að hirta eða lítils-
virða eftir vild, og að þeir, sem slíkum hnútum hafi
kastað að oss eða kasti, verði að hætta því, ef um
nokkra samúð geti verið að ræða. En að vér höfum
ætlað oss að níða alla íslenzku þjóðina í sa'mbandi
við þau ummæli vor, er .sá fyrirlitlegasti, lítilmann-
legasti og aulalegasti áburður, sem hægt er að láta
sér detta í hug. Nei, þjóðina íslenzku höfum vér
aldrei nítt, og það hefir enginn maður gert hér
vestra neitt nálægt því, sem Rögnvaldur prestur
sjálfur í fyrirlestrum sínum, er hann flutti hér í
Winnipeg eftir hina siðustu íslandsför sína, sem
hann þorði ekki að birta; og er ekki laust við, að lof
hans um hana nú láti heldur illa í eyrum.
Enn er séra Rögnvaldur að skeyta skapi sínu á
kirkjufélaginu, sevn hann hefir verið að bisa við að
sverta nú upp í um tuttugu ár, en sem, eins og allir
vita, stendur í meiri blóma nú, en það stóð, er hann
byrjaði það starf sitt. Margt er það, sem séra
Rögnvaldur hefir fundið kirkjufélaginu til foráttu
lí öll þessi ár. En hann hefir aldrei fyr, að því er oss
minnir, gert drengskap kirkjufélagsmanna að um-
talsefni. í siðustu grein sinni er hann að reyna að
telja mönnum trú um, að um slíkt sé ekki hjá þeim
að ræða, og að það sé alveg satt, sem doktor Ágúst
Bjarnason segir í “Iðunni”, að .hann Rögnvaldur
Pétursson beri drengskapar framkvæmdir Vestur-
fslendinga á herðum sé,r — ekki að hann sé dreng-
skaparmaður, heldur að hann gangist fyrir flestum
drengskapar verkum á meðal Vestur fslendinga, og
vesalings presturinn heldur virkilega, að þetta sé
satt, að það sé sára litið um drengskap á meðal Vest-
ur-íslendinga að ræða, að sér einum undanskildum,.
og alls ekkert hjá fólki kirkjufélagsins lúterska. það
er naumast hægt að gjöra annað en forosa að þessum
barnaskap hjá prestinum, eða hver eru þessi miklu
drengskaparverk hans og Únítaranna íslenzku í
Vesturheimi?
Þó vér séum allir af vilja gerðir, þá getum vér
ekki komið auga á þau. Það eina, sem er sjáanlegt,
eru fjórir kirkjuskrokkar, tveir í Winnipeg, einn á
Gimli og ,sá fjórði nálægt Otto P.O., Manitoba, og
hafa Ún'itararnir í Boston bygt þá alla, en þeir ekki.
Ef að það eru nokkur önnur vegsummerki um, að
þeir hafi verið til á meðal Vestur-íslendinga, þá höf-
um vér ekki komið auga á þau. Kirkjufélagsmenn-
irnir lútersku, þessir vesalingar, sem, eftir stað-
hæfingu Rögnvaldar prests, eiga að vera án dreng-
skapar, hafa aftur bygt kirkjur í öllum hinum
stærrri sveitum Vestur-Jslendinga fyrir sitt eigið
fé, og prédikað í þeim feðratrú sína í fimtíu ár:
bygt gamalmenna heimili og skóla, líka fyrir sitt
eigið fé, og starfrækt þær stofnanir til fleiri ára.
Á ihvoru starfssviðinu hefir nú dremgskaparin3
gætt meira? Kirkjufélagið hefir beitt öllum sinum
kröftum í hálfa öld til þess að halda íslendingum
saman bér í dreifingunni utan um trú og tungu feðra
sinna, og fúsir lagt á sig erfiðleika þá, sem því starfi
hafa verið samfara.
Rögnvalduri prestur og Únítarar foafa foeitt öll-
um sínum kröftum til þess að sundra þeim félags-
skap og leiða menn og konur í burtu frá feðratrú
sinni og þeirri íslenzku menning, sem í foenni er
fólgin, út í skynsemistrú, eða algjört stefnuleysi í
trúmálum, með aðstoð peninga frá Boston. Ef að
séra Rögnvaldur kallar slíkt drengskap, þá er hann
um það. Vér köllum það hið lúalegasta lífsstarf,
sem nokkur maður getur leigt sig til.
Presturinn mælist til þess, að vér segjum honum
og almenningi með fovaða “trúðuleik” að foann hafi
farið. petta virist oss ekki ósanngjarnt, þó að oss
finnist sá leikur hans sé nú orðinn foonum og al-
menningi vestan foafs nokkuð ljós. En til þess að
það verði ekki of langt mál, skal fljótt yfir sögu
farið, og þar foyrjað, sem Rögnvaldur prestur var
búinn að stýra framtíðarmálum og félagsskap Úriít-
aranna íslenzku í Vesturheimi upp á iþað sker, sem
þeir hefðu aldrei losnað af, ef ekki foefði verið gripið
til nýrra ráða. pau ráð voru, að skifta um föt—
fara úr Únítarafötunum—leggja niður Únítaranafn-
ið—‘hætta að vera til, en mynda nýjan kirkjulegan
félagsskap, sem stæði á sama trúargrundvelli og
þjóðkirkjan á íslandi, og það er gert—Sambandsöfn-
uðurinn í Winnipeg er myndaður, kirkja bygð og
fólk gengur í söfnuðinn, 1 þeirri vissu, að ekki sé
um neina undirihyggju að ræða, og kennimaður er
fenginn heiman frá íslandi, sem óefað kom hingað
í bezta tilgangi og með þeim ásetningi, að láta sem
mest gott af sér leiða.
Og fovað er svo að þessu? Það er það að þvi,
að þegar alt er ikomið á laggirnar, þá sézt, að Únít-
ararnir hafa aldrei farið úr fötunum—að þeir eru
þeir sömu, og þeir áður voru Það er það að þvi, að
foornsteinn félagsiskaparins er enn austur-í Boston,
en ekki á íslandi pað er það að því, að Sambands-
söfnuðurinn er ómyndugur—á ekki neitt. Kirkjan
nýja og prestshúsið er eign Únítaranna í Boston, að
kirkjueignin gamla á Sherbrooke stræti, er eign
fjögra manna, Árna pórðarsonar á Gimli, Magnúsar
Péturssonar í Winnipeg, Rögnvaldar prests Péturs-
sonar í Winnipeg og Friðriks Sveinssonar málara,
sem lika á .heima í Winnipeg; og að Sambandssöfnuð-
urinn á ekki heldur hið minsta tilkall til þeirrar
eignar, að því er séð verður; að bankaviðskifti Sam-
bandssafnaðarins eru ekki gjörð í hans nafni, foeld-
ur í nafni Fyrsta Únítara safnaðarins í Winmipeg,
eins og ávísan sú, sem foér er prentuð og undirskrif-
uð er af féfoirði Sambandsafnaðar, sem þá var, ber
meg sér; — að það eru Únítarar, með styrk Únítara
félagsims i Boston, sem þessa aðferð notar, til þess að
ná foaldi á íslenzku fólki í Vesturheimi og tvístra
hinum trúarlegu skoðunum þess og sundra þeim
kirkjulega félagsskap, sem á meðal þeirra foefir
verið og er, og að það er Úr.itarinn Rögnvaldur Pét-
ursson, sem er aðal persónan í þeim ógeðslega leik,
með Samibandssafnaðarnafnið fyrir peð eða agn á
skákborði sínu. ipað er það sem að er. Á móti ær-
legri og hreinni samkepni í trúmálum er ekkert að
segja, en aðferð sú, sem Rögnvaldur prestur nú
notar, er trúðuleikur af verstu og lægstu tegund.
Enn ritar Rögnvaldur prestur langt mál um
minningarrit íslenzkra hermanna, og gengur þar al-
gjörlega fram hjá þeirri staðhæfing sinni, að Colum-
bia Press prentfélagið foafi ætlað að setja konunum
$5,000 meira en þær gátu gefið það (ritið) út fyrir.
En í staðinn fyrir að standa við þessa staðhæfingu
sína, kemur hann nú með tilboð það, sem Viking
Press gjörði í það sama verk, sem þó kemur málinu
ekkert við. Það sem mál þetta byggist á, er tvent:
Fyrst, verðið, sem Columbia Press prentfél. bauðst
til að gera verkið fyrir, sem var $12,387 fyrir 1,500
eintök. í öðru lagi: fovað konurnar þurftu að borga
fyrir það sama verk, eða með öðrum orðum, fovað
bókin kostaði þær fullgerð.
Það foefir þegar verið takið fram, að aukakostn-
aðurinn við þessi 500 eintökog myndaplöturnar, nemi
$3,400, og dregst sú uppfoæð frá tilboði Columbia
Press félagsins, og eru þá eftir $8,987. Enn fremur
tókum vér fram í fyrri grein vorri, að verð á pappír
hefði komið niður frá því að tilboðið var gert og
þangað til að samið var um verkið við Viking Press.
um 4 cent pundið, sem nemur $270, og sem einnig má
dragast frá tilboði Columbia Press félagsins, og
verða þá eftir $8,717, sem það hefði kostað Jóns Sig-
urðssonar félagið að láta Columibia Press félagið
Farseðla
GANADIAN PACIFIC STKAMSHIPS
BEINAR FERÐIR MILLI BRETLANDS OG CANADA
Ef þér ætlið að flytja fjölskyldu yðar, frændur eða vini til Canada, þá skul-
uð þér gæta þess vandlega að á eimskipafarseðlinum standi
CANADIAN PACIFIC STEAMSIIIPS
Það nafn tryggir yður beztu afgreiðslu, sem hugsast getur. Eimskip vor sigla meö
fárra daga millibili frá Glasgow og Liverpool beint til Canada
Frekari upplýsingar verða gefnar með ánægju án nokkurra kvaða að yðar
hálfu af umboðsmönnum vorum. Einnig H. S. BARDAL, 894 Sherhrook Street,
eða W. C. CASKY, (icneral AjJenl
Canadian Pacific Steamships, 364 Main St., Wianipeg, Manitoba
Eimskipa
prenta bókina.
í sambandi við verðfallið á pappírnum, segir
séra Rögnvaldur, að vér förum rangt með, því Vik-
ing Press foafi lagt til 120 punda pappír í foana í
stað 100 punda pappírs. Rangt er það fojá prestin-
um, eins og flest annað af staðfoæfingum foans.
Bókin er ekki prentuð á 120 pUnda pappír, foeldur á
80 punda pappír, og var verðmunurinn á honum enn
þá meiri en vér höfum reiknað.
pá skal athugað, fovað Jóns Sigurðssonar félag-
ið varð að borga fyrir bókina, og tökum vér tölurn-
ar úr skýrslum félagsins, sem foafa verið staðfestar
af löggiltum yfirskoðunarmanni og auglýstar í opin-
berum blöðum. Árið 1922 borgaði J.S. félagið fyrir
prentun $1,971.47; árið 1923, borgaði það fyrir prent-
un $2,993.88, en árið 1924 ibera reikningarnir með sér,
að það borgaði $3,315.50, sem til samans gjörir
$8,280.85, auk sölulauna, sem námu $264.00-, sem
er $437.00 minna heldur en Columbia Press ifélagið
bauðst til að gera verkið fyrir í fyrstu, og munu
fáir verða til þess að segja, að sá sparnaður sé út-
gefendum hagnaður, sem kunna að meta frágang
bóka. Séra Rögnvaldur segir, að frá sinni hlið sé
útrætt um þenna lið málsins. Hann hefði átt að
hafa vit á því í byrjun, að blanda aldrei Minningar-
ritinu inn í þessar deilur, því foann hefði mátt vita,
að það gat fovorki orðið ihonum sjálfum né prent-
smiðju foans til sóma.
Allmikið masar presturinn um þátttöku vora í
fjársöfnun til skólasjóðs Vestur-íslendinga, eða
réttara sagt, Minningarsjóðs Doktors Jóns Bjarna-
sonar, og foneykslast átakanlega á því, að vér skul-
um nefna skólann skóla Vestur-íslendinga og skóla-
sjóðinn skólasjóð Vestur-íslendinga, því að Vestur-
íslendingar og kirkjufélagið eigi ekki samnefnt!
petta þykja oss fréttir. Vér foéldum satt að segja,
að fólk kirkjufélagsins væri vestur-íslenzkt fólk;
vér sjáum ekki, hvað annað það gæti verið. Máske
að presturinn haldi, að hann sjálfur sé nú orðinn
Vestur-íslendingar, eins og hann og doktor Ágúst
Bjarnason segja, að hann sé persónugjörfing dreng-
skapar þeirra! Það er ekki gott að vita hvað manni
eins og foonum kann að detta í hug. Samt finst oss
endilega, aði fólk kirkjufélagsins verði að kallast
Vestur-íslendingar, fovað svo sem Rögnvaldur prest-
ur segir.
Árið 1915, þegar séra Rögnvaldur var að reyna
að spilla fyrir fjár-söfnun vorri í Minningarsjóðinn,
með grein, er hann ritaði 'í Heimskringlu 9. des. það
ár, ber hann það á oss,að vér segjum ekki mönnum
eins ‘,iskýrt frá sem skyldi” og að það væru “minni
en meiri líkur til þess, að Dr. Guðmundur Finnboga-
son fengist að skólanum.” Þessu svöruðum vér í
Heimskringlu 23. des. 1915, og tókum fram, að ákæra
prestsins væri blátt áfram “bull, sem ekki hefði einu
sinni flugufót við að styðjast”. Samt segir hann í
síðustu Heimskringlu, að vér höfum ekki foorið á
móti ákæru sinni. Annars eru umsagnir prestsins
orðnar einkennlegar í þessu máli. í des. 1915 seg-
ir hann, að líkurnar séu “minni en meiri” fyrir því,
að Dr. G. F. yrði vistaður að skólanum; 20. febr.
1924, að vér höfum sagt, að ,’búið væri að vista Dr. G.
F., og í marz 1924 að vér hefðum sagt, að í ráði væri
að dr. G.F. yrði vistaður- E,f að nokkur maður get-
ur fengið samræmi eða vit í þetta, þá tökum vér of-
an hattinn fyrir honum. Vér leiðum vorn hest þar frá.
í niðurlagi greinar sinnar finnur Rögnvaldur
prestur sárt til þess, að -hann sé búinn að segja of
mikið, og að menn muni vera farnir að þreytast á rit-
gjörðum foans í þessu máli, og furðum vér oss ekk-
ert á því. Vér láum honum það ekki. Furðan mesta
er, að hann skyldi ekki finna til þess fyrri. En samt
er það gleðiefni, þó seint sé, því á me.ðan að menn
finna til sinnar eigin vanvirðu, er ekki vonlaust um
þá.
---------o---------
Tímaritið.
Sex kvæði eru eftir stórskáldin vestur-íslenz'ku
í heftinu, þá Guttorm J. Guttormsson (2), séra Jónas
A. Sigurðsson (3) og Sephan G. Stephansson. Kvæði
Guttorms eru frumsamin og er annað iþeirra snjalt,
“Flóttinn”. Þar er þetta erindi:
SPARAÐ FÉ SAFNAR FÉ
Ef þér hafið ekki þegar Sparisjóðsreikning, þá getið þér ekki
breytt hyggilegar, en að leggja peninga yðar Inn á eittlivert af vor-
urn næstn Ctiliúum. ]>ar Iríða þeir yðar, þegar rétti límlnn kemur til
að nota þá yður til sem mcsts hagnaðar.
Union Bank of Oanada hefir starfað í 58 ár og liefir á þeim tíma
komið upp 345 útibúum frá strörul til strandar.
Vér bjóðuin yður lipra og ábyggilega afgreiðshi, livort sem þér
gerið mikil eða lítil viðskifti.
Vér bjóðimi yður að lieimsirkja vort mesta ítiliú, ráðsmaðiirinn
og starfsmenn hans, munu finna sér ljúft og skyit að leiðbeina yður.
OTIBÚ VOK EHU A
Sargent Avc. og Sherbrooke Osbomc og Corydon Ave.
Portago Ave. og Arlington I ,ogan Ave og Sherbrooke
491 Portage Ave. og 9 önnur útibú í Winnipeg
Aö ALSICKIFSTOFA:
UNION BANK OF CANADA
MAIN and W ILLIAM — — WINNIPEG
‘Geng eg út á glæran ísinn.
Guð minn, sumardísin
Brosir gegn um gluggann sinn!
Gegn um sVellsins silfurrúður
Sé eg grænan skrúður, •—
Sumar undir ís eg ifinn.”
Eitt af kvæðum séra Jónasar er
frumort, “Hálfur Máni”, Indíána
höfðingi, ,sem, eftir að vera búinn
að sjá borgardýrð hvítra manna,
segir:
“par sem fjöll við firði blána,
Fæddur er—og deyja vil.
Æskuvini—Indíána,
Og áa tungu—bezt eg skil.-—
pað sem enginn ætti að gleyma,
Eftir varð, er burt eg fór:
Eftir skildi fojartað heima—
Harmur að því mér er stór.”
Hin tvö 'kvæðin eru Vörn Brútus-
ar úr “Julius Sesar”, eftir Shake-
speare, og “Breafots tfoere a man
with soul so dead”, eftir Sir Wal
ter Scott, og er meistaraforagur á
báðum þýðingunum.
pá kemur Fjallaskáldið, Steph-
an G. Stephanisson, með meistara-
lega þýðingu á “Bofofoy Burns”.
Hér er sýnihorn:
„pín tign, minn herra, aðsótt er
Mitt aðals-bréf í sjálfum mér,
Minn metnaður, sem bóndi eg bý
En foeindu þinni sjón að því
Og gestum þínum öllum að,
Hivert ykkar tign nær hærra en
það!
En tóusprengjum herrans hjá
Við foáborðið-ei sitja má—
Að skemta iþeim eg væntur var,
Sem veizlu-trúður gleðinnar.
En að eg leiki foirðfífl hér
í foúsi þínu, skjátlar iþér!
Eg iðka list—-ei léleg kaup.
Eg leik ei fyrir spón og staup!
Og rökkur grafar reifar mig
Fyr Robert Burns svo lækkar sig”.
Fjögur kvæði önnur eru i heft-
inu auk gamanvísu eftir Pál Ól-
afsson. Eftir Jósep Schram:
“Hugsað heim”, laglegt kvæði.
Tvær þýðingar, eftir Tómas Ben-
jamínsson: “Gull” og “Auld Lang
Syne”; báðar eru iþær þýðingar
misfoeipnaðar, einkum foin síðar-
nefnda, því í foana vantar alt,
anda, form og skilning á máli því
sem frumkvæðið er ritað á. —
Fjórða og mesta kvæðð í foeftinu
er ihið heimsfræga kvæði eftir
Thomas Gray: “Elegy written in
a Country Cfouroh Yard”, í ísl.
þýðingu eftir E. J. Melan. Er það
feykilega mikið verk og vanda-
samt, ef þýðandinn á að ná mynd-
um þeim, anda og efni, sem skáld-
ið foefir pnýtt frumkvæðið með.
Því um þetta kvæði hefir verið
s&gt, að það hafi haft álhrif á alla
i ljóðagerð í Evrópu, frá Danmörku
' til ítalíu, og frá Frakklandi til
Rússlands, og er af öllum talið
eitt af meistaraverkunum í foeimi
| ljóðlistarinnar. Um þssa þýðingu
i er það að segja, að hún hefir víða
j tekist vel, þó að þýðandinn nái
| ekki hugsun skáldsins og anda
alls staðar í kvæðinu, svo sem í
annari ljóðlínu í fyrsta erindinu.
par stendur í frumkvæðinu: “The
lowing herd winds slowly over the
lea”. Séra Melan þýðir þetta á
íslenzku þannig: “og hjörðin yfir
vanginn dreifir sér”, og nær það
i hvergi nairri mynd þeirri, sem
i Gray gefur í sinrii Ijóðlínu.
“Lowing” meinar baul í kúm;
j “winding slowly over the lea”—
| það er, kýrnar ganga foaulandi yf-
ir engjarnar til stöðuls.
Fyristu tvær ljóðlínurnar hjá
Gray í níunda erindinu, ihljóða
svo: “The fooast of heraldry, tfbe
i pomp of ,pow’r,
and all tbe beauty, all that wealth
ever gave.”
petta er í ísl. þýðingunni:
“Því öll vor dýrðin, fremd og
veglegt vald,
og vegsemd, þótt foún berist
lengst um foöf”,
j sem nær naumast mynd þeirri, er
j Gray bregður upp.
j í tuttugasta og áttunda erind-
| ínu kemur fram meiningarvilla.
Það hljóðar svo hjá Gray:
i ‘One morning I miss’d foim on
tfoe custom’d hill,
i along the foeath and near his
fav’rite tree;
i anotfoer came; nor yet ibeside
the rill,
nor up the lawn, nor at tfoe
wood was he.”
ísl. þýðingin er þannig:
“Og daginn einn, að sínum vana
sið, eg sá foann ekki beykitrénu hjá,
annar svo hvarf, og litla lækinn
við,
um lund og grundir enginn meir
hann sá.”
Gray segir ekki að eins, að maður
inn hafi horfið, foeldur að annar
foafi verið kominn í hans stað, eða
bendir á foina sí-áfrairthaldandi
mannlífskeðju — að maður komi
manns í stað. En þessi óná-
kvæmni, sem vér foofum bent á,
er foverfandi fojá því, sem vel er
gert, og sumstaðar ágætlega, eins
og þetta:
“En daginn eftir grafin gröf
foans var,
í garðinn þarna lögðu þeir foans
bein.