Lögberg - 10.04.1924, Blaðsíða 1

Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
Atíiugiö nýja staöinn.
KENNEDY 8LDG. 317 Portage Ave. Mót Eaton

35. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 10. APRlL 1924
NUMER 15
Helztu heims-fréttir
Canada.
Colin H. Burnell, forseti sa'm-
einuðu bændafélaganna í (Mani-
toba, hefir lýst yfir iþví, að nú sé
,það ekki lengur vafa bundið, að
hveitisölusamtökin í Manitoba
komist á. Hefir mesti sægur hveti-
ræktarbænda þegar undirskrifað
samningana. Haldið verður á-
fram að .safna undirskriftum
þangað til hinn 15, þ. m..
* * *
, Tíu þúsudir námamanna í Al-
berta eru í þann veginn að befja
verkfall. Hafa þeir krafist hærra
kaups, en eigi fengið vilja sínum
framgengt.
* * *
Fyrirspurn var um það í sam-
bandsþinginu í fyrri viku, hver
væri afstaða ihinnar canadisku
þjóðar til samninga þeirra, er af-
greiddir voru frá Lausanne stefn-
unni, en þar voru undirskrifaðir
friðarsamningarnir við Tyrki,
þeir, er veittu þeim á ný heimild
til lendna sinna í Evropu, þar á
meðal Constantinopel. Mr. King
kvað það liggja í augum uppi að
úr því að Canada ihefði engann
erindreka haft á téðri stefnu, gæti
þjóðin hvorki né vildi borið
nokkra minstu ábyrgð á ráðstöf-
unum þeim og samþyktum, er þar
voru gerðar. Réð hann þinginu
frá að skifta sér frekar að málinu.
* •* #
Hon. J. Robb settur fjár’mála-
ráðgjafi hefir farið þess á leit við
stjórnarvöld Bandaríkjanna, að
afnuminn verði innflutningstollur
sá á búpeningi, sem nú er í gildi,
gegn sömu ihlunnindum af hálfu
Canadastjórnar. Er þetta í raun og
veru fyrsta tilraunin, sem verið
hefir gerð til þess að komast að
gagnskiftum við Bandaríkin, frá
því er Laurierstjórnin féll á gagn-
skiftasamningnum í kosningunum
1911.
* * *
Borið hefir það verið á Hon.
Peter Smith fyrrum fylkisféhirði
Drury stjórnarinnar í Ontario, að
forstjórar Home bankans hafi
vnútað ihonum til þess að leggja
þar inn mikið af fylkisfé Er mælt
að hahn hafi hlotið 4 af hundraði
innstæðufjársins fyrir greiðvikn-
inn og að upphæð sú nemi fimtán
þúsundum dala. Mr. Smith telur
ásökun þessa við engin minstu
rök hafa að styðjast og eignar
hana pólitískum nlótstöðumönnum
sínum. Sérstök þingnefnd hefir
mál þetta til rannsóknar.
* * *
Aukakosning til ibæjarstjórnar-
innar í Winnipeg til þess að velja
fulltrúa í stað Henberts Gray, sem
nýlega er látinn, fer fram í 1.
kjördeild hinn 25. þ. m.
* * *
priðjudaginn hinn 1. þ .m., var
bílstjóri Hochelaga bankans í
Montreal að flytja peninga milli
hinna ýmsu útibúa þar í borginni.
Réðust stigamenn á bílinn, skutu
bílstjórann til dauðs , og særðu
einn af sendimönnum bankans,
og námu á brott miljónarfjórð-
ung dala. Nokkrir menn hafa ver-
ið teknir fastir í samibandi við
glæp þenna, en nöfn þeirra hafa
ekíki verið gerð heyrinkunn. Ekki
hefir þó enn til þeirra spurst er
penngafúlgunni náðu.
* * *
Látinn er nýlega Jolhn Albert
Oliver fyrrum borgarstjóri í Porth
Arthur, Ontario, 51 árs að aldri.
* * *
Stjórnin í Prince Edward Is-
land, hefir lagt fyrir fylkisþingið
fru’mvarp til laga um að lækka
laun ráðherra úr $2000 niður í
$1500 en þingfararkaup einstakra
þingmanna úr $500 niður í $400
Er fullyrt að frumvarpið nái
fram að ganga.
* * #
John Rudolphus Booth einn af
voldugustu timbunkaupmönnum í
Canada, varð 97 ára síðastliðinn
laugardag. Gamli maðurinn nýtur
enn bestu heilsu. Heimili ihans er
í Ottawa.
* * *
iNeðri málsofan sambandsþings-
ins' hefir samþykt fjárveitingu til
sjö aukalína í samibandi við út-
færslu þjóðeignabrautanna Can-
adian National Railways. Kostn-
aður við lagning þeirra er áætlað-
ur alls á $6,422.300. Gert er ráð
fyrir að kostnaðurinn við allar
hær járnbrautarál'mur, er stjórnin
fer fram á, að veitt verði fé til að
h»ssU sínni nemi 28 miljónum.
Ein þeirra aulkalína, sem hlotið
þefir samþykki þingsins síkal lögð
1 New Brunswick, tvær í Quebec,
í Nova Scotia og þrjár í Brit-
ísih Columlbia fylki.
* * *
Rodolphe Morean bæjarstjóri í
Cattineau Point í Quebec fylki,
hefir verið fundinn sekur um
m«insæri og var honum vikið úr
'Stöðu sinni síðastliðinn mánudag.
Hafði Mr. Morean verið gærður
um óleyfilega vínsölu. Málið var
rannsakað tvisvar. Höfðu vitnis-
burðir hans orðið mjög ósam-
ihljóða og varð afleiðingin þessi.
* * *
Frumvarpið um stjórnarvín-
söluna í Alberta hefir verið sam-
þykt við aðra umræðu, með þeirri
breytingu einni, að bannað er að
auglýsa víntegundir hvort heldur
á strætum úti, eða í fréttablöðum.
Sá, er breytingartillöguna flutti
var A. M. Matheson bændaflokks-
þingmaður fyrir Vegreville kjör-
dæmið.
* * * ^
í sambandi við innflutnings-
málin, flutti blaðið Farmers Sun
greinarkorn fyrir skömmu, þar
sem þeirri skoðun er ihaldíð fram,
að meira sé vert um manndóms-
gildi nýbyggja, en þjóðernislegt
brennimark.
* # *
Síðastliðinn laugardag lést að
heimili sínu hér í borginni James
Henry Ashdown fyrrum borgar-
stjóri í Winnipeg og eigandi Ash-
down harðvöruiverslunarinnar
miklu. Mr. Ashdown var fæddur í
Lond'on hinn 31. dag marzsmán.
árið 1844 og var því rúmlega átt-
ræður er dauða hans bar að. Til
Vesturlandsin fluttist hann 21 árs
að aldri og tók að stunda atvinnu-
grein þá, er bann þegar hafði num-
ið, sem var tinsmíði. Var hann
um þær mundir gersamlega félaus
maður. En sökum hagsýni og óbil-
andi viljaþreks tókst honum skjótt
að draga saman nokkur hundruð
dali og stofnsetja verslun þá, sem
nú mun vera sú stærsta slíkrar
tegundar í öllu landinu. Mr. Ash-
down gegndi borgarstjóraembætti
í Winnipeg árin 1906 og 1907 og
sýndi í því starfi sömu fjármála-
hyggindin, er einkendu hans eig-'
ið viðskiftalíf. Á sviði stjórnmál-
anna fýlgdi Mr. As'hdown alla
jafna liberal stefnunni. En við
fylkiskoisningarnar síðustu veitti
hann bændaflokknum fylgi sitt.
* * *
Fylkisþinginu í Manitoiba var
slitið síðastliðinn laugardag kl.
6.30 að kveldi. Hafði það setið á
röikstólum síðan 10. janúar. Yfir-
lit yfir þau helstu mál, er þingið
tók til með ferðar og afgreiddi
mun verða birt hér í blaðinu við
fyrstu hentugleika.
* * *
Klukkan 2.30' síðastliðinn mánu-
dag réðust illræðismenn á Daniel
Bryce féhirði P. and B. Cash
Store’s að 108 Princess Street og
rændu af honum $4.000, er hann
ætlaði að leggja inn á aðalskrif-
stofu Royal bankans á Main
street og var kominn á leið. Bóf-
arnir voru í bifreið, er Blue Line
Taxi félagið á. Eftir að þeir höfðu
náð fénu bundu þeir ökumann
og tóku við stjórn bílsins; fann
lögreglan hann hálftíma síðar á
mótur Portage og Chestnut stræta
En bófarnir voru allir á brottu og
hefir ekki til þeirra spurst síðan.
Er þetta hið bíræfnasta rán ,sem
nokkru sinni hefir þekst í sögu
Winnipegborgar..
* * *
Fredric Martin, sá, er ráðið hefir
meir en nokkur einn maður 'bæj-
armálefnum í Montreal síðastlið-
inn aldarfjórðung og gegnt borg-
arstjóraembætti síðan 1911, beið
ósigur síðastliðinn mánudag fyrir
Charles E. Duquette að heita má
oldungis óbektum manni á sviði
foæjarmálanna, með 3,104 atkvæða-
mun.,
' ------——n________
Hvaðanœfa.
Poincarestjórnin á Frakklandi
varð undir við atkvæðagreiðslu í
þinginu í fyrri viku og beiddist
lausnar samstundis. Miilerand,
forseti skoraði á stjórnarfor-
mann að mynda nýtt ráðuneyti og
tókst honum það innan skamms
tíma. Er Poincare því forsætis-
ráðgjafi eftir sem áður og hefir
jafnframt með höndum 'meðferð
utanríkismálanna. Fjórir úr hópi
vinstri manna gengu inn í ráðu-
neytið, iþar á meðal Louis Louch
eur, einn af frægustu iðnfrömuð-
um frönsku þjóðarinnar.
Victor Emmanuel, Italíu kon-
ungum hefir gefið skáldinu
Gábriele Annunzio nafnbót, og
kallast hann nú Ihéðan í frá prins-
inn af Mlonteneuoso.
* * *
Efri málstofa franska þingsins
hefir samþykt uppástungu stjórn-
arinnar, um að hækka skatta um
tuttugu af hundraði. Taldi það
einu færu Jeiðina til þess að fyrir-
byggja tekjuhalla á fjárlögunum
* * *
Tyrkneska stjórnin hefir látið
loka skóla þeim, sem Ameríkumenn
hafa starfrækt undanfarið að
Mersina, sökum þess, að þar voru
kendar biblíusögur.
* * *
Búist er við að stjórnin á Tyrk-
landi muni segja af isér þá og
þegar, sökum þess að þingið feldi
25. málgrein hinnar nýju stjórn-
arskrár, er fram á það fór, að
heimila foseta að leysa upp þing,
hvenær sem honum best líkaði.
Senatið hefir samþykt 105 milj,
dala fjárveitingu til endurgreiðslu
á sköttum, sém innheimtir voru á
ólöglegan hátt.
* * -s
NeSri málstofa þjóðþirigsins í
W,ashington, hefir með tillögu til
þingsályktunar, skorað á Coolidge
forseta, að kveðja til alþjóöamóts i
þeim tilgangi að reyna að fá tak-
markaðan loftflota vígbúnað.
*• * *
Harry F. Sinclair, sá er einna
mest er sagður að vera viðriðinn
Teapot Dome olíufarganiS al-
ræmda, neitaði fyrir nokkru, sem
kunnugt er, að svara ýmsum mik-
ilsvarðandi spurningum, er rann-
sóknarnefnd senatsins lagði fyrir
'hann. Nú hefir 'honum verið stefnt
fyrir kviðdóm, til þess að stamla
fyrir máli sínu.
* * *
Coolidge forseti hefir bannað sölu
og flutning hergagna frá Banda-'
ríkjurium til Honduras.
* * *
C. C. Chasé, tengdasonur Albert
B. Fall, fyrrum innanríkisráðgjafa,
hefir verið sakaður um að hafa ver-
ið í vitorði með tengdaföður sinum
um sviksamlegar gróðatilraunir og
eins um það, að hafa borið fram
falskan vitnisburð fyrir nefnd
þeirri í Senatinu, er olíuhneykslið
mikla. hafði til rannsóknar. Mr.
Chase gegndi tollheimtusýslan að
E1 Paso, Téxas, en nú hefir 'hann
orðið að láta af stöðu þeirri.
* * *
Menn þeir allir, er# í hai'hkola-
námum vinna, og teljast ti!* náma-
manna samtakanna, í Bandaríkjun-
um, ’hafa undirskrifað samning við
vinnuveitendur sína, er gilda skal
í þrjú ár, frá 1. þ.m., að telja.
Skulu launakjör og vinnuskilyrði
vera hin sömu og á síðastliðnu ári.
* * *
Samuel Gompers, verkamanna-
leiðtoginn nafnkunni, átti að flytja
ræðu á lækna fundi í Néw York
hinn 4. þ.m. Rétt um þær mundir,
er hann ætlaÖi að byija tölu sína,
fékk hann alvarlegt aSsvif og mátti
eigi mæla. Bráði þó nokkuð af
honum aftur innan fárra mínútna.
Las skrifari hans ræðuna fyrir
gamla manninn, og þótti hún hið
mesta meistaraverk. Gompers er
einn ari frægustu ræðuskörungum
Bandaríkjaþjóðarinnar. Fkki kvaðst
hann þurfa á læknishjálp að halda,
þó nóg væri af læknum við hend-
ina og allir buðu fram hjálp. Gomp-
ers er nú á sjötugasta og fimta
aldursári.
* * *
Harlan F. Stone, dómari frá New
York, hefir verið svarinn inn sem
dómsmálaráðgjafi Coolidge stjórn-
arinnar í stað Harry’s Daugherty, ...
af ser, sokum afskiftanna af iea- - - -
pot Dome oliuhneykslinu.
ólfur Marteinsson, J. J. Bíldfell
séra Rögnvaldur Pétursson, Mrs.
W. J. Lindal og heiðursgesturinn,
er þakkaði með fáum velvöldum
orðum 'heiður þann, er sér hefði
verð sýndur. Einsöng sungu þau
Mr. Páll Bardal og Mrs. S. K. Hall
og tókst að vanda vel. Á milli ræð-
anna voru sungnir íslenskir þjóð-
söngvar, en próf. S. K. Hall lék
undir á slaghörpu.
Samsæti þetta var hið ánægju-
legasta í alla staði.
Hvar voru þeir ?
Sérfræðinganefnd sú, er setið
hefir á rökstólum undanfarandl
í þeim tilgangi að kveða
gjaldþrot pjóðverja hefir lokið
starfi og verður álit Ihennar birt
næstkomandi sunnudag.
* * *
Fregnir frá Lissabon ihinn 26. f.
m., láta þess' getið, að allmikið
tjón hafi átt sér stað í Portugal
sökum afsikaplegra rignir.ga og
vatnavaxta. Háskólabærinn Coim-
bra lenti allur að heita mátti á
flot. •
* * *
pingkosningar á ftalíu fóru
fra'm 'hinn 6. þ. m.. Lauk þeim með
svo stórum sigri fyrir Fascistafl.
undir forystu Mussolini yfirráð-
gjafa, að einstætt mun vera. Af
öllum þeim kjósendum, er á kjör-
skrá voru, greiddu 70' af hundraði
Mússolini stjórninni atkvæðl.
Jafnaðarmannaflokkurinn kom
sama sem engum af frambjóðend-
um sínum að og má heita aldauða
þar í landi.
^ Þannig spyr blaðið Manitoba
Free Press fyrir skömmu.
Alls eiga sæti í neðri málstofu
Sambandsþingsins i Ottawa 235
þingmenn. Eftir þingfregnum að
dæma, urðiu allheitar umræður
um það, hvort heimila ætti stjórn-
inni kaup á eign nokkurri í Lund-
únum til afnota fyrir hina canad-
isku stjórnardeild' þar í landi.
KaupverðiS var ákveðið $1,300,
000. Allir þingmenn frjálslynda
flokksins veittu stjórninni að mál-
um, en afturhaldsmenn lögðust á
móti og kváðu hana hafa beitt
alt of miklu einræði í sambandi
við kaupin. Atkvæðagreiðslan um
málið fór fram nokkru eftir mið-
nætti og var uppástunga stjórnar-
innar samþykt tmeð 57 atkvæðum
gegn 32, — samtals 89 atkvæði
greidd. Hvar voru allir hinir 146
þingmennirnir? Á ekki | fólkið
heimtingu á. að kjörnir fulltrúar
þess, er fá að launum $4.000 um
árið, sýni það mikla skyldurækni,
að þeir sæki þingfundi og séu að
minsta kosti viðstaddir, þegar um
fiárveitingar, eða .úthlutun á al-
a um menningsfé er að ræða?
boðskapinn stóð, fór forsætisráð- ina. Hvers vegna? Yegna þess,
herrann Mr. King all ítarlega út í
það, að sundurliða hin viðráðanlegu
að hún hefir verið og er staðráðin
því, að láta hag fjöldans sitja í
og óviðráðanlegu útgjöld og sýndi ^r™i fyrir hagsmunum hinna
fram á það með rökum, að hin fyr- ‘au ntl 0 u'
nefnda útgjaldagrein væri jafnvel! Bccndaflokks þingmaður ketnur við
orðin lægri, en átt hefði sér stað! kaun afturhaldsmanna.
fvrir stríðið. Hinum óviðráðan-
legu útgjöld væru þess eðlis, að þar | * ,ræ?5u- seru R' fA'bæn^a'
fengi stjórnin litlu sem engu um | flokksþmgmaður fynr Spr.ngfield-
þokað. En til þess flokks kvað hann ' kjördæm.ð . Man.toba flutt. nylega
mcðal annars teljast vexti af þjóð- ! 1 sambandsþmgun. komst hann
skuldinni, eftirlaun, styrk þann, er j me6al annars svo að orði:
fylkjunum væri veittur, útgjöld við “Eg motmæli j.vi afdrattarlaust,
járnbrautir og verzlunarflotann og ; fáliðað flokksbrot eins og aft-
lögboðin útgjöld í þarfir heimkom- urhaldsflokkurinn á þingi, geti með
inna hermanna, ásamt hinum | nokkrum rétti haft í hótunum við
venjulegu útgjöldum til starfrækslu ! núverandi stjórn, þótt hún fylgi
umboðsstjórnarinnar. Fjárhagsár- ; fram stefnu, sem gengur í aðra átt
ið 1922—1923, námu sltk útgjöld I en afturhaldsliðið myndi kjósa.
samtals $308,324,903. Öll útgjöld- j Eg mótmæli því enn fremur, að
in á því tímabili námu til samans flokksbrot þetta geti með nokkrum
$434,452,340. Við það að draga rétti talað eins og sá, sem vald hef
hin óviðráðanlegu útgjöld frá síð
arnefndu upphæðinni. kemur jiað í
ljós, að hin algengu eða viðráðan-
legu útgjöld. námu $126,127,437.
ó, pe,e Bfce aíuannars ðð.. ýog
Fjármálastcfnu þeirra Lauricrs og
Fieldings fylgt■
Bandaríkin.
Fjárræktarbændur í Bandaríkj-
unum, liafa stofnað með sér félags-
skap, sem nefnist The National
VVool Growers’ Association. Til
forseta var kosinn Frank J. Hagen-
bartþ frá Spencer í Idaho-ríkinu.
Er mælt að hann muni vera annar
mesti kvikfjárræktarbóndi sunnan
línunnar. Á hann hundrað þús-
undir sauðfjár og tíu þúsundir
nautgripa. /
* * *
Lllar framleiðsla Bandaríkjanna
á árinu 1923 nam 223,610,000 punda
og er það 1,500,000 pd. meira en
árið jiar á undan. iMeðalj>yngd
reifa var sjö pund og einn þriðji.
* * *
Samkvæmt skýrslu landbúnaðar-
ráðuneytisins í Washington, hefir
um miljón manna brugðið búi í
Bandaríkjunum, síðan í byrjun
yfirstandandi árs, og flutt til bæja
og borga.
* * *
Coolidge forseti hefir útnefnt
Irwin R. Laughlim frá Pittsburg, til
sendiherra á Grikklandi.
Emil Walters.
undan stríðinu, fylgir hér í tölum : Öllútgj. Óviðr. útgj. Venjul. útgj.
1910-11 $122,861.250 $25,194,883 $ 97,676,377'
I9II-I2 137,142,082 30,442,162 106,699,920
I9I2-I3 144,456,877 26,859,645 117,597,232
I9I3-I4 186,241,048 27,613,220 158,627,828
Án þess að tekið sé tillit til þess.
ir, þar sem ekki er um nema svo-
litlar leifar hins gamla afturhalds-
liðs að ræða.
“Eg mótmæli því og að flokks-
brotið, sem ekki fékk kosið einn ein-
asta þingmann í Alberta, Saskatche-
wan, Manitoba, Quebec, Prince
Edward Island og Nova Scotia, að
undanteknum hinum nýkosna þing-
manni frá Halifax, beri réttt.r til
þess að látast mæla. fyrir munn
'hinnar canadisku j.jóðar.. Ein-
hverjir merkisberar afturhaldsins
verða að líkindum sendir til Ottawa
að loknum næstu kosningum. Þó
grunar * mig, að fylkingin verði
jafnvel enn þá juinnskipaðri, en nú
er hún.
Frá því um síðustu kosningar.
að kaupgildi dollarsins er ekki bafa afturhaldsflokknum græðst tvö
nema sem svarar tveimur Jiriðju af j1ings.iti. Gott og vel! En eg minn-
því, er viðgekst síðustu árin á und- ‘st !>css bba’ að bafa lesið um Jiað
an stríðinu, kernur það í ljós, að \ \ bloöunum, aö meðlimum hinna
Bretland.

Síðastliðið mánudagskveld, varð
MacDonald stjórnin á Englandi
undir við atkvæðagreiðslu í þing-
inu um frumvarp það, 'borið fram
af Wheatley heilforigðisráðgjafa,
er fram á það fór, að
veita dómstólunum vald til þess
að neita því að bera fólk út, þrátt
fyrir það, þótt það gæti eigi goldið
húsaleigu. Að eins á'tti þetta þó að
ná til fjölskyldufeðta, er sannað
væri að eigi héfðu getað fengið at-
vinnu, e» væri fúsir til vinnu. Mr,
Wheatley gerði ráð fyrir jiví t
fyrstu, að eigendur ifoúða, þar sem
svo væri ástatt, bæru tapið, en
breytti jiví síðar, og fór fram á að
þeim skykli bættur skaðinn úr rík-
issjóði. Einkum voru það íhalds-
menn, ásamt nokkrum þingmönn-
um frjálslynda flokksins, er frum-
varpinu veittu mótspyrnu, og fóru
leikar svo, að því var vísað frá
annari umræðu, samkvæmt tillögu
fni Neville Chamberlain, með 221
atkvæði gegn 212. Ekki kvað
stjórnarformaður sér 'hafa verið
frumvarpið ]>að kappsmál, að
stjórnin mvndi segj.a af sér þess- söfnum og áhrif iþeirra
vegna. Kvað hann stjórnina i ™ótað sálarlíf þess iþegar í æsku,
niundu leggja Jrram innan skamms | 0f?. 'bau áhrif og þær myndir, sem
viku frá Saskatohewan, þar sem
hann hefir dvalið um tíma á heim-
leið til New York. Á meðan bann
dvaldi vestur frá brá hann sér
til Alberta, þar sem honu*m var
tekið með virktum. í Edmonton
hélt listafélag þess bæjar honum
veg-legt samsæti. í Calgary hélt
kvendeild Canada klúbbsins hon-
um og Mrs. Láru Salverson veg-
legt samsæti og í Regina 'héldu
konur Canada klúbbsins honum
samsæti, er 500 manns sátu. Á
öllum þessum stöðum hefir hr.
Walters gjört sér far um að veikja
smekk fólks fyrir fögrum listum,
brýnt fyrir því að thin efnalega
hlið málanna sé aðeins önnur hlið
lífsins og þó ihúin sé mikils virði,
þá megi foún aldrei skygja á hina
æðri \Og fínni ihlið þess — hlið
fegurðar og smekkvísi. Álstaðar
'hvatti foann fólk til að mynda
listafélög og færa ,sér í nyt list-
fengi þá, er það sjálft ætti yfir
að ráða og ]>egarfþví yxi fiskur
um hrygg að eignast listasöfn, eða
visi til þeirra, þar sem það gæti
látið augað ’hvíla á og hugann
dvelja við í frístundum sínum.
Sagðist hann foafa orðið var við
óvanalega næman smekk fyrir
listum fojá fólki vesturfylkjanna
í Canada 0g taldi það mundi vera
sökum þess, að margt af því væri
Evropufólk, sem í uppvexti sín-
um hefði 'haft aðgang að lista-
foefðu
Framfarahugur Spán-
verja.
Þrátt fyrir innbyrðis éæining og
truflim á sviði iðnntálanna, eru
Spánverjar nú teknir að leggja
n’eira kapp á hagnýting náttúru-
auðæfa Iandsins, en nokkru sinni
fyr.
Á suðaustur ströndinni eru mik-
ið um ávaxtarækt, og er henni
haldið við með áveitu vatns, því
jarðveguri’nn var orðinn langt of
þur, til þess að slík frantleiðsla
gæti þrifist sæmilega. Sum þess-
ara áveitu fyrirtækja. eru frekra
fjögur hundruð ára gömul, og
þvkja vera komin í ósantræmi við
nútíðarmenning.
Nú hefir stjórnin tekið sé'r fyr-
ir hendur, að beizla Segura ána og
O'ggja þar fjórar vatnsgeymsíu-
þrór, er til santans eiga að geta
haldið 66,000 miljónum gallóna af
vstni. Tvær þeirra eru rétt i
j>ann veginn að vera fullgerðar.
V atnið er hækkað um 21 fet og
látið renna sjö nrilur í gegn um
steinlimdan skurð. Síðan er það
hækkað af nýju um önnur 21 fet
og látið renna nokkrar nrilur unz
það kemhr að þriðju dælustöð-
nini, og þannig er haldið áfram
koll af kolli, þar til því hefir verið
lyft 267 fet. Er þá hægt að
sprauta j>ví yfir harla víðáttu-
niikil foeröð. — Vænta Spánverj-
1r stórkostlegs hganaðar af fyrir-
taeki þessu og telja með því hafið
nýtt viðreisnar tímabil í þroska
sogu þjóðarinnar. Fyrirtæki’ð er
talið að vera eitt hið allra full-
komnasta slíkar tegundar, er enn
hefir þekst i Norðurálfunni.
stjórninni hepnaðist síðastliðið ár,
að halda viðráðanlegu útgjöldunum
ymsu fangelsa hefði fjölgað að
mun. Að slíkt bæri vott um auk-
neðan við það, er átti sér stað síð- inn ÞjóÖþroska, hefir mér þó aldr-
asta árið fyrir stríðið. Tn slik út- 01 lloSið 1 bug. ;
gjöld námu i fyrra, eins og Jiegar Núverandi stjórn á einskis ann-
hefir verið bent á, að eins $126,- ars úrkosta, en að fylgja fram með
127,437. Við nána íhugun kemur lifi og sál stefnuskrár atriðum j>eim
það í ljós, að foin viðráðanlegu út- ; hinum santeiginlegu, er frjálslyndi
gjöld eru, eins og nú standa sakir, 1 flokkurinn og bændaflokkurinn
jafnvel lægri en síðasta árið, sem börðust fvrir í siðustu kosningum,
Laurierstjórnin sat að völdum.
og þjóðin fól þeim að leiða í lög
Að 'hvika þar frá, væri sama og að
greiða lýðstjórnar fyrirkomulagin
rokna löðrung. Fylgi stjórnin
fjárhagsáætlun jæirri fyrir djarflega fram ákvæðum hásætis-
Útgjöldin lœkkuð um 46 milj-
ónir dollara,
Á
næsta ár, er stjórnin lagði nýlega ræðunnar, þarf hún ekkert að ótt-
ast. Eg sjálfur. og flokkur sá, er
eg telst til, mun eigi' að eins veita
henni fylgi hvað lækkun vemdar-
tollanna áhrærir, heldur og í öllum
þeim málum öðrum, sem eru í sam-
ræmi við stefnuskrá vora og til
sannra þjóðþrifa horfa.”
Lægri flutningsgjöld.
fyrir þirigið, lækka útgjöldin um
fjörutíu og sex miljónir frá því í
fyrra. Sannar það betur en nokk-
uð annað, hinn fasta ásetning nú-
verandi stjórnar í þá átt, að koma
fjármálum þjóðarinnar í heilbrigt
horf. I öllum stjórnardeildum, að
undanteknum fimm, hafa útgjöld- |
in verið stórkostlega lækkuð, og i i
þessum fimm fer hækkunin ekki í }>eim tilgangí, að létta foyrðun-
fram úr einni' miljón dala. Kostn- um af íbúum Vesturlanrsins, eins
aðurinn við starfrækslu umboðs- og frekast er kostur, hefir stjómin
stjórnarinnar, hefir lækkað um ákveðið að láta Crow's Nest samn-
$389,750, og á öllum sviðum hafa ingana frá 1897, ganga að fullu t
útgjöldin í sambandi við stjórnar- gildi, eftir 7. júli næstkomandi. En
þjónustuna verið lækkuð til muna. eins og kunnugt er, var annar flutn-
Frá flokkslegu sjónarmiði, hefir | ingsgjalda taxti innleiddur, meðan
stjórnin líklegast fremur tapað en i á ófriðnum mikla stóð. Breyting
grætt á sparnaðarráðstöfunum þess- ! þessi folýtuf að verða íbúum Sléttu-
um, því all háværar umkvörtunar- j fylkjunum til ómetanlegs hagnað-
raddir hafa þegar heyrst frá hinum j ar. Fyrsta þingið, síðan núverandi
Or herbúðum Sambands
þingsins.
hram á það var sýnt í síðustu
grem um stjórnmálin í sambands-
j)inginu, hve Borden-Meighen-
stjórninni mætti að mestu leyti um
það kenna, hve þungar skulda- og
skattabyrðar, að hin canadiska
jijóð nú þyrfti að bera. Hve stjórn-
um j>eim yfirsást braparlega, er
þær létu þá hina mörgu, er rökuðu
saman stórfé á stríðstímunum.
stjórn tók við völdunum, breytti
flutningsgjaldi hveitis í samræmi
við téða samninga. Eftir 7. júlí
verða flutningsgjöldin þvi hin sömu
og átti sér stað fyrir stríðið. Við
J>að lækka til muna frá þvi sem nú
er, flutningsgjöld á landbúnaðar-
áhöldum, niðursoðnum matvælum,
'húsavið, gasolíu o. fl.
Fjárhagur þjóðeigna brautanna
—Canadian National Railways—,
ákveðið að lækka skatta eiiis og j er jafnt og þétt að breytast til hins
ýmsu deildum stjórnarþjónustunn-
ar, er harðast Jiykjast hafa verið
leiknar. En takmarkið verður að
vera sparnaður fyrst og seinast, og
jæirri stefnu fylgir stjórnin fram,
hvort öðum lika hetur eða ver.
Lcekkun skatta í vœndum. ,
Með það fyrir augum, að tekjur
og gjöldi muni standast á að þessu
sinni, ef ekki betur, hefir stjórnin
annað frumvarp, er líkan tilgang ' a 'Pann foatt var þrýst á sál }>elrra sIePPa 'bja að greiða af því nokkurn
hefði, en yrði þannig útbúið, að fylfrn’ þeiIn tlJ dauðadags þann verulegan skatt og í mörgum til-
alhr flokkar jafnt, mundu mega vel | ,Walters að lþyrfti ^ aðeins að
við una. 1 vernda foeldur líka að auka áður
Við lok f járhagsárs þess, er end-
aði hinn 1. þ.m., var tekna afgang-
ur á fjárlögunum brezku, er nam
fimtíu nriljónum sterlingspunda.
Bretar eru eina Norðurálfuþjóðin,
af ]>eitn, er tóku j>átt í striðinu
mikla, sem samið hefir um endur-
greiðslu skulda sinna við aðrar
þjóðir og haldið uppi reglubundn-
um afborgunum.
en það væri um seinan. fslending-
ar í Winnipeg’ foéldu for. Walters
samsæti á Marlborough Hotel á
þriðjudagskveldið var.
Um fjörutíui manns sátu
kveðjumót þetta og stýrði því Hon.
Thomas H. Johnson. Fórst honum
það vel og sköruglega úr hendi
og skorti ekki fyndni. Auk foans
fluttu ræður Dr. Jón Stefánsson,
Dr. M. B. Halldórsson, Walter J
fellum allsendis engan. Þvi til
sönnunar nægir að benda á Sigur-
lansbréfin, er öll voru undanj>egin
skatti.
Þrátt fyrir skuldabyrði j>á hina
nriklu, er núverandi stjórn tók að
erfðum frá fyrirrennurum sínum,
verður Jiað þó ekki hrakið, að henni
hafi orðið mikið ágengt í þá átt að
kippa i lag fjárhagsástandinu og
draga úr útgjöldunum, eins og
framast varð auðið. — í ræðu sinni
Lindal, Mrs. J. Carson, séra Rún- meðan á umræðunum urn stjórnar-
framast má verða. Hún hefir a-
kveðið að lækka nú til muna
innflutningstoll á á'höldum }>eim,
er bændur þurfa að nota við rækt-
un landsins og framleiðslu afurða
sinna. — Eigendur verksmiðja
þeirra, er akuryrkj uáhöld fram-
leiða, hafa af miklum móði mót-
mælt þessarí fyrirhuguðu tolllækk-
un, og sent hverja sendinefndina
á fætur annari á fund stjórnar-
innar og bændaflokksins á þingi, og
hótað að hætta að búa á'höld þessi
til. Fyr má nú rota en dauðrota.
Þegar tillaga sú til vantrausts-
yfirlýsingar, sem Donald Suther-
land bar fram, hafði verið feld,
litu margir svo á, sem þar værí
fengin fullnaðarsönnun j>ess, hve
j>j óðin væri einhuga um að veita
stjórninni að málurn í satnbandi við
lækkun verndartollanna. Vafa-
laust styðst skoðun þeirra manna
við nokkur rök. En hinu má jafn-
framt ekki gleyma, að hreint ekki'
svo fáir verksmiðjueigendur og
aðrir efnamenn, hafa be:r>1ínis
foaft í frammi hótanir við stjórn-
betra, og má það að sjálfsögðu að
miklu þakka hinum ötula og hag-
sýna forseta, Sir Henry Thornton.
Þá hefir stjórnin og fyrirskipað
rannsókn á starfrækslu Home-
bankans, frá því fyrst að hann öðl-
aðist löggildingu, og verður ekkert
til sparað, að' knýja fram í dags-
Ijósið ástæðuna fyrir gjaldþroti
hans.
Enn fremur hefir stjórnin lagt
fyrir þingið af nýju frumvarp það
um lagning nýrra járnhrautarlína í
Vesturlandinu, sem efri málstofan
sálgaði í fyrra. Er gert ráð fyrir
að lagning ]>eirra dreifist niður á
þrjú ár, en að kostnaðurinn nemi
tuttugu og fimm miljónum. Hljóta
slik mannvirki að skapa mikla at-
vinnu.
í því falli, að efri málstofan
kynni að slátra frumvarpinu á ný,
er ekki ólíklegt, að þjóðin muni' áð-
ur en langt um líður, taka tilveru-
jæirrar hávirðulegu stofnunar til
alvarlegrar íhugunar og krefjast
breytinga, eða ef til vill fullkomins
afnáms.