Lögberg - 24.07.1924, Blaðsíða 2

Bls. 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN,24. JúNí 1924.
Bilaður á taugum,
Varð fyrir gasi, þjáðist
lengi, leitaði til gamla
meðalsins, líður vel.
Ávaxta-meðalið Fruit-a-
tives.
Ein sú merkiletgasta lækning, sem
komiS hefir fyrir í seinni tíð, er sú, er
Mr. James Dobson, nafnkunnur kaup-
maður og meðlimur Dominion Stock
Exchange, Toronto, fékk heilsu sína.
ÁriS 1912 læknaðist Mr. Dobson af
gigt, er hafSi þjáS hann í mörg ár, með
því að nota ávaxta-lyfið fræga, “Frit-a-
tives.”
í síðastliðnum janúarmánuði var Mr. Dobson nærri kafnaður úr gasi
frá miðstöðvar hitúnarvélinni. Hann segir. “Eg lét rannsaka í mér blóð-
ið, og lét taka X-geislamynd af tönnunum og draga átta út. Varð eg af öllu
þessu hinn mesti aumingi. hegar í öll ömiur skjól var fokið, ráðlagði kon-
an mtn mér að rcyna “Fruit-a-tives”, og gerði eg það. Nú vigta eg 189
pund í stað 140 og hefi fengið heilsuna að fullu. Eg er sannfærður um, að
ekki er til betra meðal, en “Fruit-a-tives.”
Þúsundir fólks hafa siðastliðin átján ár, gefið meðali þessu hinn sama
vitnisburð, og fullyrt, að ekkert meðal jafnist á við “Fruit-a-tives, þegar um
.er að ræða maga, lifrar, nýma eða húðsjúkdóma.
"Fruit-a-tives” eru unnir úr appelsínu, epla, fíkju og sveskjusafa og
hafa ómetanlegt lækningagildi.
Líði yður ekki vel, skuluð þér reyna þetta merka ávaxtalyf. Lyfsali
yðar hefir “Fruit-a-tives” — 25c og 50c askjan, eða sent póstfrítt frá Fruit-
a-tives Limited, Ottawa, Ont.
Kristindómur og kirkja
Eftir Arna Arnason lækni.
4. Kirkjan og znsindin.
Vegna þess, sem sagt verður um
kirkjuna í eftý-farandi máli, vil eg
í fáum orðum lýsa þvi, hvernig trú
hennar og kenning horfir við mér
sem kristnum safnaðarmanni.
Kirkjan trúir á guð, eilífan, al-
fullkominn, almáttugan og algóð-
an föður allra manna. Hann hefir
skapað heiminn og stjórnar hon-
um. Alheimurinn og lögmál hans
eru verk guðs og samræmið í al-
heiminum á rót sína í stjórn hans.
En hinn sýnilegi heimur sýnir oss
verk guðs og mátt. Vér trúum því
þannig, að í lögum og öflum manns
andans hirtist brot af eiginleikum
guðs, að í hinu sanna manneðli
endurspeglist brot af guöseðlinu,
að hið bezta, háleitasta og föfug-
asta sé guðlegs uppruna. Þetta
eigum vér við, er vér trúum þvi,
að guð hafi skapað manninn í sinni
mynd. Mannsandinn, eins og vér
hugsum oss hann fullkomnastan,
er neisti af guðs dýrð. Kristnir
menn trúa því, að guð hafi birt oss
mönnunum vilja sinn og eðli í syni
sínum, Jesú Kristi, sem hann sendi
í heiminn til þess að frelsa mann-
kynið frá valdi syndar og dauða.
Hvemig á að skýra /sambandið
milli guðs og Krists, vitum vér
ekki, en um samband þeirra vitum
vér það, sem Kristur hefir sagt
í guðspjöllunum. Kristnir menn
trúa á eilift lif. Þeir eru þess full-
vissir, að mannsandinn lifir áfram,
þótt líkaminn deyi, og að honum
sé ætlað að verða ávalt líkari höf-
undi sinum og upphafi, guði. Guðs-
eðli mannsandans, guðsmyndin í
manninum, er ódauðleg. Manns-
andinn er á leiö til fullkomnunar,
á leið til guðs. Sú leið er í þvi fólg-
in, að taka ávalt meiri framförum
í öllu góðu, fögru og fullkomnu, en
hin æðsta fullkomnun er jafnframt
hin eilifa sæla. Trúaðir kristnir
menn þykjast hafa sannanir fyrir
þessum aðalatriðum trúar sinnar.
En það eru ekki venjulegar vís-
indalegar sannanir, sem hægt er að
láta aðra vera viðstadda og þreifa
á. Visindalegu sannanimar svo-
nefndu eru þreifanlegar, sem kall-
a, er. Þær komast til meðvitund-
ar vorrar gegn um skilningarvitin,
þær eru hlutrænar, óbjektív. Marg-
ir trúaðir menn hafa orðið sann-
færðir um trúarsannindin vegna
eigin reynslu. Þeir hafa beinlínis
orðið varir við áhrif frá guði, og
það hefir oft verið i sambandi við
andlega erfiðleika og örlagarík
timamót i sálarlifi þeirra. Eg ætla
ekki að skýra þetta nánar, enda
munu lesendum kunnar slikar frá-
sagnir. Þessir menn eru jafn sann-
færðir um það, sem hér um ræð-
ir, eins og aðrir um það, sem þeim
er sýnt með vísindalegum sönnun-
um. Þetta eru hugrænar, subjectív,
sannanir. En hvorar eru meira
virði, hvorar er meira að marka?
Eru hinar siðarnefndu þess vegna
minna virði, að sálinni er þar sýrtt
en ekki likamanum? Kristnir
menn telja þær hafa fult gildi.
Kristnir menn trúa á heilagan anda
| | ■ M Hvl a6 þjast af
I I L synlegur. P vT Dr.
| ■■ blæðandt otf bölg-
| I L L U ínm sylllnlæt?
UppekurCur önauC-
Chaæ» Olntment hjálpar fér strax.
•0 centj hylklC hjá lyfsðlum eCa frá
Edm&nson, Bates & Co., Lsmlted.
Toronto. Reynsluskerfur sendur 6-
ef nafn J>eeBa blaCe er tlltek-
M S oent frlmerk' —•*.
guðs, sem opinberar mönnunum
vilja hans og hjálpar þeim til þess
að komast í samfélag við hann.
Trúin sjálf er eign ihvers ein-
staklings, hún er náðargjöf. Hana
er ekki hægt að kenna, en trúar-
hugsjónir og siðferðishugsjónir
kristindómsins er hægt að kenna,
orð Krists er hægt að kenna. Frá-
sagnirnar um orð Krists og líf
hans má kenna, og það er .einmitt
kenning kirkjunnar. Hún kennir
að vísu ekki trú, en hún leiðbeinir
meðlimum sinum á guðs vegum.
Kirkjan er stofnuð af Jesú Kristi.
Hún er samfélag trúaðra einstak-
inga, sem eiga sameiginlegan
grundvöll trúar og eftirreytni,
Krists, eins og Nýja testamentið
og þá fyrst og fremst guðspjöllin
segja frá honum. Líf hans og
kenning er kristnum mönnum hin
æðsta fyrirmynd til eftirbreytni.
Þá er líka eðlilegt, að kirkjan vilji
gera sér grundvöllinn sem ljósast-
an, vilji setja hann fram í stuttu
máli, ákveðnum setningum, eins og
hún bezt getur skilið hann. Þessar
setningar, sem eiga að vera með-
limum kirkjunnar til yfirlits og
glöggvunar, ef svo má að orði kom-
ast, eru einmitt trúarjátningarnar,
kenni-setningarnar. Þær geta
breyzt að formi, af því að þroski
mannkynsins, þekking og skilning-
ur eru breytileg. En þær hljóta alt
af að vera til, ef ekki skrifaðar, þá
óskrifaðar. Annars væri kirkjan
ekki ákveðin stofnun á sérstökum
grundvelli.
Sannleikurinn um eðli guðs, mátt
hans og kærleika, er ekki nema
einn. Sannleikurinn um eðli Krists,
um lífið eftir þetta líf og örlög sál-
arinnar, er ekki nema einn. Eða
munu andstæðingar kirkjunnar eða
nokkur annar ætla, að sá sannleik-
ur geti verið margur? En úr því
að sannleikurinn er einn, þá er
ekki einungis eðlilegt, heldur líka
sjálfsagt, og óumflýjanlegt, að
kristin kirkja álíti trú vora hina
einu réttu. Önnur trúarbrögð ann-
ara þjóða hljóta þá, að hennar
skoðun, annaðhvort að vera röng
eða sama trúin í annari mynd, og
að vísu ófullkomnari. Mér skilst
að það sé þessi hugsunarnauðsyn,
sem andstæðingar kirkjunnar nefna
trúarhroka rétttrúnaðarmanna.
Hver er afstaða kirkjunnar til
visindanna? Trúaðir kristnir menn
líta svo á, að vísindaþekkingin sé
opinberun frá guöi. Alheimurinn
og lögmál hans, lögmál hinnar
dauðu náttúru og lögmál lífsins,
alt er verk guðs, er hann opinberar
mönnunum meir og meir, eftir því
sem hann gefur mannkyninu meiri
vitsmunaþroska. Kristnir pienn
eru þess fullvissir, að því meir sem
visindunum fer fram, því meir má
lotning vor vaxa « fyrir höfundi
heimsins og traust vort á honum,
og ef árangur vísindanna er rétt
skoðaður, þá verður meira og
meira samræmi á milli vors and-
lega eðlis og verka guðs í náttúr-
unni. Kirkjunnar þjónar eiga að
kynna sér fniðurstöðu vísindanjia
og leiðbeina mönnum í þvi, að sam-
rýma trú sina og þekkingu. Á einu
sviði, rannsóknum sálarlífsins, hef-
ir kirkjan sérstaklega ástæðu til að
láta til sín taka, en að því verður
nánar vikið siðar. Mörgum, bæði
trúuðum og vantrúuðum, er það
þyrnir í augum, að kenningum
bibliunnar ber ekki saman við vís-
indareynslu og þekkingu vorra
tima, og að margt í gl. testament-
inu t. d. sé ekki fagurt né eftir-
blreytnisvert. Mörgum árásum
verða þeir fyrir, sem álita ritning-
una guðs orð, innblásna af guði.
Mér kemur ekki til hugar að svara
þessu fyrir 'kiríkjunnar hönd, en
frá mínu leikmanns sjónarmiði
horfir þetta atriði þannig við. GI.
testamentið er saga Gyðingaþjóð-
arinnar. Henni var í mörgu ábóta-
vant, svo sem að þvi er siðferði
snerti, og þá hljóta frásagnir bibli-
unnar um þessi atriöi að fara eftir
þvi. Að þekkingu á náttúrunni og
manneðlinu stóð sú þjóð, eins og
allar aðrar jþjóðir þeit'ra jííma.
langt að baki vorum tímum. Guðs-
hugmynd þeirra er óæðri en vor,
ekki af því, að guð hafi breyzt,
heldur af þvi, að andans þroski
mannkynsins hefir vaxið, og andi
vor getur nú rúmað æðri guðs-
mynd en áður. Guð hefir skapað
þjóðir og einstaklinga með þeim
eiginleikum, sem þau hafa. Þjóðir
og einstaklingar eiga sammerkt i
því, að hvortveggja verða að ganga
gegn um mörg þroskastig, þjóðirn-
ir lifa bernsku, æsku og þroskaár
eins og einstaklingarnir. Guð fer
eftir þroska þjóðanna, er hann elur
þær upp, birtir þeim meira og
meira, eftir því sem þær verða
færari um að taka á móti þeirri
þekkingu. Þetta sýnir biblían.
Þess vegna er munur á trúarhug-
myndum þjóðanna á margra alda
fresti. Guð hefir.notað spámenn
og spekinga til að birta opinberun
sina. Sannleikurinn og göfgin er
frá honum, en hið ófullkomna í
kenningunni stafar af ófullkomnum
þrsoka þeirra og þjóðarinnar.
Spyrji einhver, hvers vegna ým-
islegt sé ófullkomið í kenningu Gyð-
inga og enda kirkjunnar, þá verð-
ur hann jafnframt að spyrja, hvers
vegna guð hafi skaþað mennina
áfullkomna og sett lögmál fram-
pWDunarinnar. Kristur sagðist vera
kominn til þess að fullkomna lög-
málið, og segir með þvi, að það sé
ófullkomið. Foreldrar og kennar-
ar haga fræðslu sinni og áminn-
ingum eftir aldri og þroska barn-
anna og skilningi þeirra. Þótt
þær kenningar kunni að sumu leyti
að vera skakkar frá visindanna og
heimspekinnar sjónarmiöi, þá er
uppeldið og kenslan talin góð og
réttmæt, ef þau einmitt eru í fullu
samræmi við eðli og þroska barn-
anna. Ef ritningin skýrir rétt frá
eðli og þroska Gyðingaþjóðarinn-
ar, ef hún skýrir frá boðum guðs
og opinberun til hennar i hans
anda og ef N.-test! skýrir á sama
hátt frá um Krist, hvað er þá á
móti því að nefna ritninguna inn-
blásna af guði, þótt hún beri þess
merki, að menn með mannlegum ó-
fullkomleikum hafi fært 'hana í let-
ur? Vorri öld finst víst ekki mik-
ið athugavert við það, að álita
kenningu vorra tíma, guðshugmynd
vora, siðferðis'hugsjónir og vis-
indaþekkingu innblásna af guði.
En hvað vitum vér um, hvernig á
þetta yrði litið að öðrum 19 öldum
liðnum, með sömu framförum
framvegis á öllum sviðum? Krist-
ur talaði við Gyðinga í anda sam-
tíðar sinnar og sumt í kenning hans
kemur þvi ekki heim við þekkingu
vorrar aldar á náttúruvísindunum.
En það er uaðsætt, að svo hlaut að
vera. Til þess að tala í anda vorra
tima, hefði hann orðið að fræða
þjóðina um það, sem Norðurálfan
þurfti margar aldir til að nema, og
meir en það, þroska anda þeirra
svo, að þeir gætu skiliö þann fróð-
leik. Hverja átti svo að fræða?
Ekki fræðimenn þeirra, því þeir
vildu alls ekki skilja kenningu hans,
heldur hina ómentuðu og ófróðu al-
þýðu. Vér skulum minnast þess,
hve erfitt lýðurinn átti með aö
skilja kenningu hans og hann kvart-
aði um skilningsleysi þeirra. Lýð-
urinn hafði þó fullan vilja á þvi,
að þvi er virðist, og fylgdi honum
langar leiðir, oft þreyttur og hungr-
aður. Það var eðlilegast, það var
hið eina eðlilega og sjálfsagða, að
hann talaði i samræmi við stað og
tíma, en ekki eins og hann væri
staddur vestur í Evrópu 19 til 20
öldum siðar. Eg sé ekki, að það
þýði að vitna i lærða biblíuskýrend-
ur til að mótmæla því. Og í ann-
an stað: Hvaða ástæða er til, að
Kristur hefði átt að tala i anda
vorra tíma? Höfum vér náð tak-
marki þekkingar og vitsmuna-
þroska? Er ekki eins líklegt, að
hann hefði átt að tala í anda 40.
aldarinnar eins og 20. aldarinnar?
5. Lcyndardómar og ráðgátur.
Auk þeirra atriða ritningarinn-
ar, sem ekki ber saman við nátt-
úruvisindin, eru ýmsar ráðgátur,
sem mannsandinn getur ekki fylli-
lega gert sér grein fyrir á núver-
andi þroskastigi. Ýmsum verður
þetta vantrúar- og ásteytingarafni.
Svo þarf þó ekki að fara. Sum
þessara atriða má skoða í líku ljósi
og guðstrúna og eilífðartrúna, sem
eg gat um í 2. og 3. kafla. Og hvað
er kristnum manni til fyrirstöðu
að trúa því, að guð stjórni eins vel
því, sem vér ekki skiljum og hinu,
sem vér skiljum? Það er hvorki
mitt færi né ætlun að útskýra þá
hluti, sem i þessu efni eru torskild-
ir. Eg vil að eins benda á, hvern-
g sumir þeirra horfa við mér.
Náttúrufræðingar hafa leitt að
því ýms likindarök, að mennirnir
séu konmir af öpum, að þeir séu
til orðnir við framþróun, en hafi
áður verið dýr á lægra stigi.
Ekki kemur mér í hug að rökræða
þetta náttúrufræöilega, enda er
þessi spurning næsta lítilvæg frá
sjónarmiði kristins manns. Þvi
með framþróunarkenningunni er
hér verið að ræða um uppruna
mannslíkamans, likamsgerfisins og
líkamseðlisins, en ékki mannsand-
ans. Hvernig sem líkamsgerfið er
til orðið, er það guðs verk og geym-
ir manns andann, sem er i guðs
mynd. Heilafrumurnar eru sér-
staklega “bústaður og verkfæri
sálarinnar,” hver merking, sem
lögð er í orðið. Mannslíkaminn,
sem er hæfilegt verkfæri hins ó-
dauðlega mannsanda, er jafn aðdá-
unarverður fyrir því, þótt hann sé
orðinn þannig fyrir meiri og meiri
fullkomnun, og þótt hann hefði
eitt sinn á þeirri leið verið jafn
apalíkama. Apalíkamir eru einnig
aðdáunarverð smiði. Þetta er ekki
torskildasta atriðið í myndunar-
sögu mannsins, annað atriði er mér
torskildara. Vantrúarmenn láta
ekki tiðrætt um það, enda er það
ekki í ritningunni. Það verður
heldur ekki vefengt, því að visindin
hafa þreifað á því.
Hver maður er í upphafi jarð-
lifsins tvær frumur, karlfruma og
eggfruma. En frumurnar eru ör-
smáar agnir, karlfrumurnar ósýni-
legar með berum augum (sbr. það,
sem sagt er i 2. kafla). Þessar tvær
frumur sameinast og verða ein
fruma, hún skiftist síðan i tvær,
hvor þeirra i tvær o. s. frv. Frum-
unum fjölgar þannig við tviskift-
ingu, og fóstrið vex við fjölgun
þeirra, þangað til þær eru orðnar
sá ótölulegi aragrúi, sem er í full-
burða fóstri, og síðar í fullorðn-
um manni. Nú vita allir, að börn-
in erfa einkenni sín frá foreldrum
sínum og forfeðrum. Þau eru lik
þeim að vaxtarlagi, líkamshæð, gild-
leik, útlimalögun, hörundslit, hára-
lit, augnalit (regnbogahimnanj, and-
litssvip og lögun einstakra hluta
andlitsins, vöðvalögun og styrk-
leika, ásigkomulagi taugakerfis-
ins og æðakerfisins, likamsþoli og
mótstöðuafli gegn sjúkdómum og
mörgu fleiru, sem ekki er unt að
telja hér upp. Þau erfa líka and-
lega eiginleika, lundareinkunn,
gáfnafar og eðli tilfinninga og
vilja Börnin erfa í stuttu máli
líkamleg og andleg einkenni, enda
í smáatriðum. Og nú kemur það
dularfulla. Vísirinn að öllum ein-
kennunum hlýtur að liggja í þeim
tveimur örsmáu frumum, er fóstr-
ið verður til úr. Þau geta ekki
verið komin til þess frá móðurinni,
meðan á vextinum stendur, þvi þá
myndu börnin að eins erfa einkenni
mæðranna. Og ekki nóg með það.
ífrumunum hlýtur að vera fólg-
inn vísir til einkenna frá fyrirrenn-
urunum, öfum og ömmum o.s.frv.
i báðar ættir, því börn erfa oft slík
einkenni, þótt þau komi ekki fram
hjá foreldrunum. í hvert skifti
sem egg frjóvgast, þá er þó ekki
að eins um eina karlfrumu að ræða,
heldur eru þær margar miljónir.
AS eins ein þeirra sameinast egg-
inu og virðist þar hendingin ein
ráða. Hinar komast skemmra eða
lengra áleiðis og deyja svo út.
Þegar svo þar við bætast allar þær
miljónir, sem deyja út, þegar ekki
er um egg að ræða, þá verða þær
margar miljónimar, sem deyja út
á allri jörðinni á hverjum manns-
aldri. Og hver fruma er mannleg-
ur frjóangi, vísir til manns, likams-
og sálaneinkenna ;hans, /vísir tjl
andlegra hæfileika manns og þá ef
til vill einnig vísir ódauðlegs
mannsanda. Og öll þessi fræ læt-
ur guð deyja út, án þess að gefa
þeim frekari þroskamöguleika.
Þá er komið að öðru skyldu
leyndardómsatriði, eilífum dauða.
Kenning kirkjunnar um þetta at-
riði er mörgum þyrnir í augum.
Sumir vilja jafnvel láta svo 'heita,
að enginn haldi þeirri kenningu
lengur fram í alvöru. En það er
síður en svo. Samkvæmt nýja test.
verður kirkjan að halda því fram,
að ekki verði allir hólpnir. Hvern-
ig einstakir menn, lærðir og leikir,
innan kirkjunnar, hugsa sér eilífa
glötun, er sjálfsagt mismunandi,
því Kristur hefir ekki gefið lýs-
ingu á ’því, en talað um það i lík-
ingarfullum orðum. Frá mínu
sjónarmiði er kenningin um eilífa
glötun í samræmi við þekkinguna.
Vér verðum að játa það, að til er
gott og ilt , heirtiinum. Hvernig
sem vér lítum á hið illa, hvort held-
ur að það sé bein jákvæð (positiv)
og raunveruleg andstæða hins
góða, eða að eins skortur á hinu
góða, þá verðum vér að játa, að
það fer i öfuga átt. Ef sál vor
ekki stefnir að þvi, sem er gott,
rétt, hreint, fagurt 0g fullkomið, þá
stefnir hún að þvi, sem er ilt, rangt,
saurugt og ljótt, hún gengur þá aft-
ur á bak. 1 lífeðlisfræðinni eru
þau lög, að ónotaðir hæfileikar
sljóvgast og geta jafnvel dáið út.
Jarðlifið sýnir einnig, að “laun
syndarinnar eru dauði”, illa stefn-
an fær sín gjöld þegar í þessu lífi,
leiðir af sér hnignun og jafnvel
glötun bæði einstaklinga og jafn-
vel ætta. Að þessu má leiða mörg
og sterk rök, þótt þvi sé slept hér
rúmsins vegna, enda er það annað
efni. Það er nú samræmi í þvi, að
hugsa sér, að þetta sama lögmál
gildi alstaðar i heimi guðs. Afleið-
ingin af því, að andinn stefnir i
illu áttina, Verður eilíf glötun,
hvort sem vér hugsum oss, að hún
sé tortiming, dauði sálnanna, eða
hitt, að þær haldi áfram að magn-
ast í 'hinu illa, að sínu leyti eins og
hinir sælu halda áfram að full-
komnast í hinu góða. Það er eng-
in ástæða fyrir oss, skammsýna
menn, að brjóta heilann um þann
leyndardóm. Kirkjunnar menn
komast svo að orði, að sálir vorar
séu ódauðlegar, einnig þeirra, sem
glatast. Það er auðsætt, að með
þessu orðatiltæki gera þeir ekki út
um þá spurningu, hvort svo sé
bókstaflega, eða að um óákveðið
tímabil sé að ræða, ef til vill ómæli-
lega langt á vora vísu. Aðrar
skýringar á þessum orðum nálgast-
hártogun.
Hver verða afdrif allra þeirra,
sem á öllum öldum ekki hafa feng-
ið tækifæri til að þekkja Krist og
kenningu hans? Þeirri spurningu
er ekki unt að svara, hún er leynd-
ardómur guðs. Kristur talaði um
afdrif þeirra, sem fá tækifærið, en
vilja ekki nota það, en við hinni
spuningunni mun ekki vera ákveð-
ið svar að finna i nýja testament-
inu. Hitt er annað mál, að menn
geta gert sér ýmsar hugmyndir um
þetta efni, t. d. þessa: Allur sann-
leikur, sem fram hefir komið í
heiminum, allar sannlega góðar og
göfugar hugsjónir og lífsreglur
allra þjóða á öllum öldurn eru
komnar frá guði. En þjóðirnar
hafa ekki skilið nema brot af sann-
leikanum, misstórt eftir þroska-
stigi þeirra. Þess vegna hafa trú-
arbrögð þjóðanna verið ófullkomin.
Hina góðu menn og spekinga hefir
guð notað til þess að kynna þjóð-
unum vilja sinn og eðli. En vér
erum i raun og veru litlu nær þrátt
fyrir ýmsar skýringartilraunir.
Mörgum finst það sjálfsagt óskilj-
anlegt, að guð láti miljónir manna
deyja án þess að gefa þeim sama
tækifæri til æðsta andlegs þroska,
sem hann hefir öðrum gefið. Vér
vitum þó, að börn deyja svo þús-
undum skiftir nýfædd og kornung.
Og eg gat um miljónir sáðfrum-
anna, sem deyja út. “Það er mik-
ill munur á þeim og mönnum”,
mun einhver segja. í hverju er
grundvallarmunurinn fólginn? í
þroskanum og stærðinni? Hve
margar þurfa frumurnar að vera,
til þess að fóstrið megi maður kall-
ast? Er stærðarmunurinn mikils
virði í riki guðs, þar sem fjarlægð-
irnr eru annars vegar ómælilega
miklar, en hins vegar ómælilega
litlar? Er ekki hin örlitla fruma,
sem felur í sér óendanlega marg-
brotna eiginleika mannsins, eins
dásamleg að sinu leyti eins og
mannslíkaminn ?
Um friðþægingarkenningu kirkj-
unnar hefir mikið verið deilt. Sú
kenning er þó auðskilin, að Kristur
kom í heiminn, sendur af guöi, til
þess að stofna kristindóminn og
frelsa mannkynið með þvi frá
synd, þ. e. þeirri stefnu, sem leiðir
til glötunar. Hann varð að láta
lífið, til þess að gróðursetja trúna
og kenninguna. Hvað er á móti
því, einnig frá almennu sjónarmiði,
að segja, að hann hafi friðþægt
fyrir syndir vorar, dáið friðþæg-
ingardauða? Um þetta og fleiri
leyndardómsatriði eru líkingarfull
orð í nýja teseamentinu, og þá
jafnframt i kirkjunni, en það er
ekki rétt gert af þeim, sem kalla
sig kristna, að nota það til þess að
snúa kenningu hennar í villu i aug-
um almennings.
Þrenningarkenningin er ýmsum

Yenus’ Blithsome Eyes are Peeping.
By JÓN THORODDSEN.
Venus’ iblithsome eyes are peeping
From her vault of blue,
- Earth in Slumber’s arms a-sleeping
Spreads before her view;
Through a tiny window watches,
All is masked with sihadow blotches.
Seeing what, wouldst thou ibe wanting,
Goddess love-enchanting ?
“This brave hero, yester even,
Bravely wielded sword;
Nobly fought—no quarter given
To th’ opposing horde, —
Through the mighty man-ring tears he,
Back his wild opponents wears he.
But to bind him they endeavor,
Bind this her.o? Never!”
"Him that war nor broke nor branded,
Neither fetter found;
Has the maiden lily-ihanded
Bonds, unyielding, bound!
All his strength can not undo them,
All his efforts not escew them;
Round his neck so strongly pressing
Maiden’s arms — caressing.”
Christopher Johnson.
lærðum mönnurrij { efasemdaefni.
Venn þykjast ekki geta skilið, að
guð sé einn og þrennur. Enginn
mótmælir þvi, að sól vor sé ein.
En hvernig verðum vér hennar
varir? Vér finnum hitann, sjáum
birtuna og verðum varir áhrifa
ultrafjólubláu geislanna (t. d. við
sólbrunaj. Framleiðsluafl þessara
þriggja hluta býr í sólunni og það
má til sanns vegar færa, að sólin
sé þetta þrent auk annars. En
ekki nóg með það. Þetta þrent,
hiti, ljós og ultra-fjólubláir geislar
eru eitt og hið sama, öldur í ætern-
um eða ljósvakanum svonefnda.
Þessar öldur eru mislangar og því
birtast þær skynfærum vorum á
þrennan 'hátt. Og sagan er ekki
fullsögð. Ljósið er bæði eitt og
sjöfalt, rautt, gult, o.s.frv., eins og
sjá má í regnboganum. Ef það
stæði i einhverri trúarbók, að sólin
væri bæði ein og margföld, að áð-
urnefnd bylgjuhreyfing ljósvakans
væri ein og þrenn, eða þríein, þá
myndi það verða fært til sanns
vegar, einkum sjálfsagt, ef trúar-
stefnan væri nýmóðsins. En þegar
svo er tekið til orða í margra alda
trúarskýringu, að guð sé einn og
þrennur, þá verður sumum vísinda-
mönnum bumbult og hálfómentað-
ur skólalýður grettir sig, eins og
hann hefði rent niður beiskri ó-
lyfjan.
Eðli Krists er einn af leýndar-
dómum trúar vorrar. Guðfræði
fyrri tíma hefir orðað þetta á þá
leið, að hann hafi verið bæði guð
og maður, en annars sé ekki unt
að skýra það atriði. Ekki verður
séð, að mentaðir nútíðarmenn þurfi
að hafa mikið á móti þessari skil-
greiningu, þótt ef til vill megi koma
heppilegri orðum að henni, en áð-
ur hefir verið gert. Á* meðan
þekking vor getur ekki skýrt eðli
mannsins, þá er oss engin minkunn
að því, að gefast upp við að skýra
eðli Krists. Nýguðfræðin reynir
að samrýma Kriststrú vora og
skynsemi með þvi að segja, að
hann hafi verið maður, að eins ó-
endanlega miklu fullkomnari en
vér, og það megi til sanns vegar
færa, að hann væri guðs sonur, þvi
það séum vér allir. Hið sanna
manneðli sé guðseðli. í mínum
augum bætir þessi kenning ekki úr
hinni fyrri. Það er engin ný kenn-
ing, að hið fullkomna í manneðl -
inu sé brot af guðseðlinu, þvi oss
er sagt það undir eins í sköpunar-
sögu biblíunnar, að guð skapaði
manninn í sinni mynd (sbr. það,
sem sagt er í byrjun 4. kafla hér á
undanj. Enginn efast heldur um
hinn óendanlega mikla mun á eðli
guðs og manna. Fyrir utan stig-
muninn er einnig sá munur, að vér
erum háðir syndinni svo nefndri,
þ.e. vér erum undir áhrifum illra
afla, sem miða ekki einungis að þvi
að tefja fullkomnun vora, heldur
líka að afturför og eyðileggingu
sálar vorrar og likama. Og svo
er eitt enn. Þótt mannsandinn
næði sinni æðstu fullkomnun, þá
hafa trúaðir menn ekki sönnun
fyrir þvi, að hann yrði eins og
guð. Andi vor getur skapað sér
mynd af fullkomnum mannsanda,
en vér höfum engar sannanir fyr-
ir því, að andi vor geti skilið eða
rúmað mynd hins alfullkomna
guðs, og því síður, að hann verði
Nágranninn fœr
góða ráðleggingu
Hr. tómi dunkur; “Hvert er
þú að fara?“
Hr. fulli dunkur: “Eg er á leið
til Crescent“.
Hr. tómi dunkur: “Borgar
það sig?“
Hr. fullidunkur: “Já, eg held
það svari því, þeir fara vel
með þig.“
“Næsta skifti sem þú ert
reiðubúinn að fara til ein-
hvers af smjörgerðarhúsum
Crescents, skaltu hafa hug-
fast að verðið, vigtin og flokk
unin, ræður upphæðinni á
bankaávísuninni. ‘Crescent*
félagið ábyrgist að allir þeir,
er senda til þess rjóma verði
ánægðir,“
Smjörgerðarhús að
Beausejour, Brandon, York-
ton, Swan River, Dauphin,
Killarney, Vite, Carman,
Portage la Prairie, Winnipeg
Crescent Creamery Co.
Ltd.
honum jafn. Vér höfum þess eng-
in dæmi, að verk sé jafnt meistar-
anum. Skýring nýguðfræðinga
virðist vera tilraun til að breiða
yfir vantrú á guðseðli Krists. En
kristin trú og kirkja getur ekki
gengið á snið við spurninguna. Var
eðli Krists guðlegt, eða var hann
að eins maður? Hæfileikar bans
eru ekki nóg skýring. Setjum svo,
að á meðal lægstu villimannna
kæmi fram maður, sem væri jafn-
fætis fullkomnum nútíðarmanni
vorrar álfu, færi að prédika sið-
fræði fyrir þeim og tækist að láta
þá skilja sig. Þeir myndu trúa á
hann. Það væri eðlilegt á vorum
augum, því hann stæði á svo að
segja ómælilega hærra stigi en
þeir, en vér myndum ekki vilja
ábyrgjast, að það yrði þeim nóg
til sálu'hjálpar, enda þótt hann benti
þeim á einhvem guðdóm. Uýguð-
fræðingum þætti það sjálfsagt dul-
arfult fyrirbrigði, ef slíkur maður
fæddist meðal villimanna, en er
ekki faeðing Krists meðal Gyðinga
álíka dularfull? Það mun ekki
verða svo þægilegt, að krækja fyr-
ir leyndardóma guðs. Frh.
Mestur Ágóði og Fljót-
astur með því að
senda oss
Bændur hafta reynt af reynsl-
umni aS afgreiCsla vor og vtC-
skifta aCferCir hafa orCiC þeim
til mests hogmaCar og þess
vegna senda þeir oss rjómann.
Skrifið eftir merkiseðlum.
Canadian Packing Co.
IjIMITED
Stofnsett 1852
WINNIPEG CANADA