Lögberg - 18.03.1926, Blaðsíða 2

Bls. 2.
LÖGBEKG FIMTUDAGINN,
18. MARZ 1926.
jóttu ánœgjunnar
sem góð heilsa veitir
Ml'ii,, rökfærslu minni, rausar um a8 eg
DlJOtlU anœgjunnar hafi saka8 þig um mammonsdýrkun
, j og notar svo þetta sjálfskapaða til-
efni til þess að rita langa og hjart-
Dodd’s Kidney Pills Hreinsa Blóð-1 næma lof?er» um (óeigingirni þína
ið. og Hreint Blóð Er Skilyrði j °? fyrirlltningu á auðæfum þessa
Góðrar Heilsu. ■ í he'ms Hefi eg sakað þig um mamm-
onsdýrkun — eg sem einmitt tók þaðj deilir á istórsyndir andstæðinga þinnæ,
Mr. J. Leveille batnaði nýrnaveiki! fram ; grein minni, að við ráð þin en þegir yfir smásyndum sámherja
af Dodd’s Kidney Pills, þegar til þess að; afla þér lífsuppeldis væri þinna. ' —
“auðvitað ekkert að athuga frá sjón-! Hefirðu lesið V'órð? Veiztu, að
armiði bersyndugra” fþ. e. mín og eg hefi í þessu 'blaði flett ofan af
ráðist á blaðaspillingu andstæðinga' asta notaður af spekingum og spá-
minna, án þess að gera samherjum
mínum sömu skil.
Þú berð okkur saman: Eg deili á
smásyndir andstæðinga minna, en
þegi bæði yfir smásyndum og stór-
syndum fiokksbræðra minna — þú
ekkert annað dugði.
P. Q., 15. marz
St. Lucien,
óEinkafregn.)
“f þrjú ár þjáðist eg af nýrna-
sjúkdómi. Eg reyndi ýms meðul;
en ekkert kom að haldi. Eg las í
almanaki ykkar, að mörgum hefði
batnað, svo eg reyndi fjórar öski-
ur af vkkar ágætu pillum, og mer
leið strax betur. Eg mun segja
vinum mínum, að þeir megi reiða
sig á Dodd’s Kidney Pills.”
Þetta vottorð er frá Mr. J. Leve-
ille, sem heima á í Lucien og er
vel kyntur.
minna líkaj! En öðru máli hlaut að
gegna um þig, sem kallaðir Jesú
meistara þinn. hauðst prestunum að
læra af þér og krafðist af þeim, að
þeir fetuðu í fótspor Krists.
Eg verð að benda þér á það, að þó
að þú í hréfinu til mín segir, að það
sé “argasta siðleysi” o.s.frv. að eiga
hlutabréf i togara, þá stóð ekkert um
það í bréfinu til A. S. Þar víttirðu
það með,þeim rökum einum, að Krist-
Ef ‘þú grenslast eftir því hjá! ur ekki venð hluthafi í neinum
nágrönnum þínum, þá finnur þú atvinnurekstri, heldur ekki postul-
fjölda fólks. sem læknast hefir af arnir Pétur og Páll.
nýrnasjúkdómum mef5,. Því var það, að eg minti þig á orð
bruka Dodd s Kidney Pills. Nyrna-; ir . y 6 *
veiki er með mörgu móti;, húnj iHnsts . Dæmið ekki, til þess að þer
bvripr oft með kláða í hörundinu, verðið ekki dæmdir, því að með þeitn
deyfð, taugaveiklun eða svefn- dómi, scm þér dœmiS, verSiS þcr
leysi. Getur líka verið sykur-, dæmdir, og meS þeim nuelir, sem þér
veiki. vatnssvki. gigt eða aðnr mæliS, verSur ySur mælt” o.s.frv.
tveim illræmdum þjóðmálalygurum,
Jónasi frá Hriflu og Tryggva bórhaUs
syni, veiztu að eg hefi sannað á þá
ósannindi, blekkingar, rangindi, róg-
burð og rætni — með óteljandi dæm-
um i fjölmörgum rökstuddum grein
miönnum, heldur líka af fleiprurum,
ósannindamönnum, sorpriturum. Hann
getur verið frekjan ein, og fflann-
vonskanj' rangsleitni og stráksskapur.
"Það er hann þegar sá, sem ekki get-
ur rökstutt, lætur eins og engra rök-
ið eða kaupmenskuna, sakfella þeir
hvorki auðmenn né kaupmenn. Þeir
álíta þvert á móti, að atvinnurekand-
inn, og þjónn hans séu báðir þræl-
bundnir á klafa skipulagsins. Af-
leiðingarnar eru ekki hinar sömu
fyrir báða, en þær eru af sömu rót

semda sé þörf. Það er hann, þegarj runnar.”
blóðþyrstir pennavargar varpa frá sér Dan Griffiths Ieggur svo út af orð-
öllum áhyggjum a£ rökstuðning stað i um þessara tvegga jafnaðarmanna.
hæfinga "sinna, til þess að eins að geta! Hann segir: “Auðvaldsskipulagið
bölsótast og úthúðað eftir vild.
Um þig er það að segja, að stund-
um. ritar þú í fullyrðingpim af heil-
agri snild hugsjónamannsins, en
stundum eftir fyrirmynd rætnustu og
jónasarlegustu pólitisku áflogahunda.
Sérstaklega gætir þess í árásum þín
um, svo að báðir hafa staðið uppi(um á einstaklinga. Eg hefi sjálfur
eins og þvörur, ekki vitandi sitt rjúk- j verið harðorður um suma andstæð-
andi ráð jíg í eymd sinni og vanvirðuj inga mína,-en aldrei svo, að ekki hafi
gripið til’þess að stagast á því, að egj eg reist dóm minn á bjargföstum rök-
illorður? Er þettá að deila á um. En ekkert her ljósar vott sam
sannlei'ks- og
hættulegir sjúkdómar, sem eru að
byrja.
Opí
bréf
ti! Þórbergs Þórðarsonar.
Grein eltir Þörberg Þórðarson,
sem nefnist “Eldvígslan”, árás á r^t-
stjóra “Varðar” í Revkiavík, á :halds
rg efnihvggiumenn alla og krisftia
VirV-
Þú vitnar í grein þinni í upphafs-
orð þessarar setningar, að þvi er mér
væri
“smásyndir”, herra
réttlætispostuli ?
Hefir þú sjálfur aldrei deilt á ann-
að en "stórsyndir” ? Þegar þú segir,
er ekki verk auðmanna og atvinnu-
rekenda. Það er afleiðing af fjár-
hagsþróuninni. Það væri jafnfrá-
leitt að sakfella einstaka auðmenn og
atvinnurekendur fyrir það að hirða
hagnað sinn og rentur af fé sínu og
eignum, eins og að áfellast lögreglu-
manninn fyrir að taka menn fasta o.
s.frvö. Enn segir hann: “Jafnaðar-
menn ráðast ekki á arðeigendur, auð-
menn, atvinnurekendur eða lögfræð-
inga sem einstaklinga. Þeir rök-
ræða einungis, hvers vegna þeir eru
- -•*M»>
ræmisleysinu milli gáfna þinna og
menningar; en hið ruddalega níð, semj til. Þeir ráðast ekki á mennina, held-
þú hellir yfir einstaka menn, án þess ur á skipulagið i heild. Alment talað
að gera ininstu tilraun til þess að' berum vér allir ábyrgðina.”
að eg “btði eftir spámönnum, semj rökstyðja orð þín. j Hefir ekkert getað tollað i þér af
starfi í anda Jóns Þorlákssonar og “Þegar íhaldið setur sér siðferðis-! þéssum kenningum skoðanabræðra
viðhaldi spillingunni með kjósenda- takmark, þá eru fyrirmyndir þess lé-jþinn^, sem þú hefir metið þess, að
fundum og 50 aura gengishæklingum’’ ( legir miðlungsmenn á horð við Knud
—þá ertu svo smásmugulegur, að eg Zimsen eða Jón Þorláksson,” skrifar
fylgist ekki hpngur með meiningu orða þú. “Það getur ekki hugsað sér
þfnna. Er það stórsynd og siöspill-j bjartari leiðarstjörnur en menn, sem
skilst, til þess að geta sýnt fram á, aðj ing, að halda kjósendafund eða gefa1 hafa brotist til mannvirðinga með
Krisíur ’hafi sjálfur hrotið hoð sin út ódýran hækling? | prangi og svindilbraski. Því duglegri
og dómfelt samtið sína þunglega. En! Hvernig dirfist þú að stofna til sem maðurinn h'efir verið að græða,
þýða þær á íslenzku ? í Bréfi til Láru,
sem mun vera skrifað um svipað leyti
og þið félagar þýdduð “Höfuðóvin-
inn”, kemst þú svo’ að orði í sam-
handi við árás þina á þjóðskipulagið.
"Eg hefi ekki deilt á menn, heldur
mál. Eg hefi deilt á skoðanir manna
bá hugsun, sem hann vildi boða með! samanhurðar á hreinskilni okkar þvj ötullegar sem hann hefir gengiðj og formin, sem þeir halda dauða-
þesstim orðum, er ekki að finna i
upphafi setningarinnar rifnu út úr
snmhengi, heldur fyrst og fremst í
síðari liðum hennar, sem eg nú hefi
tveggja við fiokksbræður okkar? í fram i því að féfletta náunga sinn,j haldi. Eg veit vel, að auðvaMssinn-
fyrstu greininni, sém eg skrifaði i þvi hærra sem brask hans hefirj ar eru hvorki heimskari né verri en
þetta blað, nefndi eg þau þrjú iblöð áj hreykt honum i mannfélaginu, þvi jafnaðarmenn, bæði ’ eg og aörir.
landinu, sem eg taldi sekust um ó-j eftirbreytnisverðari fyrirmynd ver ‘Hálf es öld hvar.” Eg er meira að
Send
Us
Your Hides
Síðasta Tœkifœrið!
SENDIÐ OSS HÚÐIRNAR ÁÐUR EN ÞIÐNAR
Vér höfum stær»tu sútunarverksmiðjuna í
Vesturlandinu, og sútum húðir af yðar eigin
nautpeningi og hrossum, fyrir ROBES, HRÁ-
HUÐIR, LACE-og AKTÝGJA-LEÐUR.
Vér borgum flutningsgjald
á öllum húðum er súta skal.
VÉR GREIÐUM FLUTNINGSGJALD og
hæzta verð'á öllum húðum, sem til sölu fást, ef
fjórar eru sendar eða fleiri.t
; VÉR HÖFUM VÍÐTŒKAN MARKAÐ FYRIR ALL-
: AR RAW FURS OG GREIÐUM HÆZTA VERÐ.
Skrifií eftir Raw Furs og Tannery Price List, sendið
vöruna beint til: Department (29)
wheat citytannery.lt: brandon man.
írviu. var n
auðkent þér til skilningsauka. Vegna vírðulegan rithátt. Eitt af þeim var hann. frá sjónarmiði íhaldsins.”
sega sannfærður um, að fjöldi þeirra
rentuð upp í bla^jnu þeSsara siJ5ar; liða- vitnaði eg í þessi MorqunblaSiS, stærsta íhaldsblað á! Það væri vonlaust fyrir þig, að tekur mér stórum fram. Það eru aÝ
nOf CJ t . ... I ... .. ... ... .. .
He'tnskringla fyrir nokkru siðan, og
hefir valdið allmiklu umtali meðal
rT'anra hcr. Vér höfum verið að bíða
eftir og< húast við, að Heimskringla
mvndi nrenta uop svar * ritstjóra
“Varðar”, svar við þessari grein, til
þess að irera báðum aðiljum jafnt!
undir höfði. en með því að nú er lið-- m;B]t me8
inn svo langur tími frá birtingu téðr- Nú ke/nur ^ Qf, segir.
ar greinar, að sára lítil líkindi eru
til að Hemiskringla ætli að gera það, I
er grein þessi birt hér svo Vestur-
fslendingum gefist kostur á, að kynn-
ast báðum hliðum málsins.—Ritstj.
orð Krists; og, vegna þeirra var þaðj Íslandi. Hvenær lyeíir þú andað á| ætla að neita hinu skýra hugsana-, eins atvikin, sem hafa tjóðrað þá viðj
iíka, að þú ekki tókst upp í bréf þiudtAI'þýSublaSiS? Um þingtímann í samihengi í ofangreindum ummælumj lifsstefnu, sem horfir til andlegs nið-j
nema upphaf ívitnunar minnar. j vetur, skrifaði eg langa grein á mótij þínum, sem eru tvímælalaus aðdrótt- urdreps og blindar dómgreind þeirra’’i
Því þú hafðir dæmt með dómi.i einu af stjórnarfrumvörpunum ffrv., un um fjár^læfra til þeirra Knud Zim-\ o.sfrv.
sem þú viidir eloki sjálfur verðaj um breyting á lögum um skemtana-1 sen's og Jóns borlákssonar. ' Nú virðist þú hafa steingleymt því,
dæmdur með, og mælt með mæli, sem' skatt og þióðleikhús). Jónas frá Þegar blaðritarinn Þórbergur seni Thurston Brown, MacDonatd,'
þú vildir ekki að þér sjálfum yrði' Hriflu notaði þessa greit ósp'brt gegnj Þórfearson setur sér sliðferðistak- Dan Griffiths og þú sjálfur hafið;
I stjórninni í þessu máli, las upp úr^ mark og svipast um eftir fyrirmynd- sagt.
“Það er henni í ræðu sinni o.s.frv. Hvenær, um — hvernig má þá verða, að hann Eg efast ekki um að þú munir vilja
engin svívirða, að hirða ágóða vinnu: befir þú lagst á móti tillögum flokks- skuli heillast til þess að stæla hinar( reýna að hugsa og rita að staðaldri
sínnar, en hitt er siðleysi, að eiga bræðra þinna á þingi eða i bæjar- auðvirðilegustu skrifandi verur á jarð-^ eins og hinir vitrustu leiðtogar jafn
hlutabréf og hirða ágóðann af vinnu! stjórn lagt andstæðingum þeirra ríki — rógbera sorpblaðanna ? Mynd-’ aðarmanna í heimi. Hvað veldur því,
Camli og góSi i’inur!
vopn i hendur? 1 vor þegar stjóminj ir þú ekki fyllast andstygð á mér, ef að þú ert gleyminn á réttlætið í skoð-
hafði höfðað guðlastsmálið, skrifaði eg sletti því í blaði minu einhvern unum þeim/sem þeir hafa kent þér ?j
P CT llm n'J'n ó nonn vorr oX a rr vieei i-ínm !% nxiofn ó rí Án nnl'l/iiri'a rnlz . M r Kn X itini- tia f i hm eiolíe _ nnn n rn
Þú heklur bví fram, afr alt vort þjóð-
skipulag sé svívirða — eg skal koma1 eg utn það á þann veg, að eg vissi að tima á næsta ári, án nokkurra rök-| Er það innræti þín sjálfs — eða eru
að skoðun minni á því síðar. En fjölmörguni flokksbræðrum mínum semda að Héðinn Valdimarsson tó-( það áhrifin frá hinum láglyndustu ogj
segðú mér eit-t — hefir þú nokkurn* hlaut að mislíka
sem
Bréfið er
hefir ritað
mánuði og það fyllir 13 % síðu í Al-
stórkostlega. Og baksheildsali gengi rtú ötullega fram blóðþyrstustu meðal samherja þinna
tbj tíma i blöðum eða á fundum jafnað-. fyrir nokkrum vikum lét eg í Ijósj í því, að féfletta náungann með ( hér Jieima ?
■ J armanna úthúðað öllum þeim mý- megnustu óbeit mína á
—• [ .... i ; i .1.1.: v.:»..«. . ts : ! í 1 —.i -1, ...c ,.nX—— : m,. j
Út af smágrein um þig, í 41
Varðar, hefir þú skrifað mér „p..,, . , ,,
bréf, sem þú neínir “Eldvígsluna” ! mor^ ' f,okk> Þmum- sem cga fe a.
„i,. u voxtu ? Er nokkur Mðferðismunur a1
þeim mý-'megnustu óbeit mína á framkomuj prangi og svindilbraski?
flokksbræðra ininna f skólanefndum
dagsett 10—26 okt þú v,’Atu: »urb.ui nuiuviMiiunur ai við jafnaðarmanninn Þórberg Þórð-
röskum hálfum Þvl- a® legga fe lnn 1 banka. seni svoj arson ? Hvenær hefir þú vítt opin-
það á
ávaxtar það í togaraútgerð eða öðr-j berlega meðferð flokksbræðra þinna
Á öðrum stað í bréfi þínu segir þú,
að flokksibræður mínir á Alþingi séu
leigðir af bröskurum og kaupahéðn
IV.
Árás þín á íhaldsflokkinn gefur í
rauninni lítið tilefni til andsvara. Þú
þvSublaSinu. Efni þess er sumpart ar8™nlc«um ,f-vnr‘3ekJum’ sv0 a am,s^mS> þe.rra?
vörn gegn ávitunum mínum i þinn! h,nu’ spara ser mjlhgongu bank- - ................................
garð, en sumpart árás á mig, á í-l al^L w1?- ef
‘ Ef þer þykir munur
haldið og kirkjuna.
aras a mig, a í-. ...
! Kf þer Þyk>r munur a þessu, þa( að hæla sér af, að maður sé ekki hug-
v,- . . ■ , ~ skal eS ^enda þér á að.fjöldi flokks- laus tuska, skoðanálaus attaníoss.
S**! rinsi
■*& W *Si “"**vi8 “ ’áía"4 ’“heria
, framsetmngu. Hms vegar kom Bréf til Láru), nú lækni á ísafirði;
um til þess að annast þar hagsmuni hefir bersýniuilega enga getu til þess
þeirra. Finnurðu ekki hve slík brigsl( að ráðast'á hann af eigin rammleik,
Ekkert er mér fjæf, en vilja hælaj út i bláinn eru kraftlaus, væskilsleg. en lætur þér nægja að skrifa gamlar
mér af nokkru þessu. Það er ekkertj — og með afbrigðum skrílsleg? Finn- fullyrðingar upp úr AlþýðublaSinu.
urðu ekki hve ósamboðið það er þér. | Hin fyrsta er sú, að haustið 1923
“svalalind nýrrar siðmerningar”, að hafi flokksbræður mínir á ísafirði
vilja nokkuð læra af vesælustu kjafta
skúmum hinna vesælustu blaða?
mér á óvart. á hve margvíslegan hátt
þú misbýður virðingu þinni á’em and-
ans maður, í þessu bréfi til mín.
Það má því ekki minna vera, en að
eg svari því helsta, sem mér þykir
máli skifta í því. Þó mun eg leiða
hjá mér árás þína á kirkjuna. Mér
þykir eðlilegast, að henni svari ein-
hver prestanna — mér dettur t. d. i
hug séra Ingimar Jónsson á Mosfelli.
Hann er jafnaðarmaður, l^mim hlýt-
ur að lika stórilla að lesa hvað eftir
annað skammir fri þér um kirkjuna
í AlþýðublaSinu.
þá borvarð borvarðsson prentsmiðju-
stjóra, sem var efstur á síðasta lands-
kjörslista jafnaðarmanna, hluthafa
og forstjóra togaTaútgerðar hér í bæ
o. s. frv.
Hvers vegna lætur þú, eins og sú blaðið þitt látið
synd sé einsdæmi, sem vér allir eruml sannmælis?
Myndi þig ekki hrylla við því, ef eg
sína. F-n eg þykíst þó segja þeim j blaði mínu hreytti þv
skoðun mína, þegar mér feýður svo1 Hriflu og Jón Bdldvinsson, sem báð
við að horfa. Og eg þykist líka hafá! ír greiddu atkvæði gegpi Spánarsamn-
gert mér far um að láta andstæðinga
mína njóta sannmælis um kosti þeirra,
eins þá, sem mest hafa reynt að svi-
virða mig. Hvenær hefir Alþýðu-
andstæðing njóta
I ■
undir seldir? Hvers vegna ræðst þú
á einstaklinga fyrir það eitt, að þeir
eru eins og allir aðrir menn?
En maðurinn er prestvigður og
aafti að hafa tekið eldvígslu, svarar þú.
Og eg svara aftur: En jafnaðar
mennirnir, sem eiga fé á vöxtu, for-
Eg skal þó geta þess, að mér Ivst! dæma atferli allra, sem hirða ágóða
mætavel á hugmynd þína um “eld- \ af vinnu annara — hvers vegna gera
vígsluna”. Þú heldur því fram, að þeir það þá sjálfir, hver þeirra, sem
guðfræðispróf frá háskólanum séu eignast einhvern féstofn, sem hann
engin trygging fyrif trúarsannfær-
ingu. Þú stinguT upp á því, að
prestsefnin verði hér eftir látin sanna
þekkingu sína á leyndardómum trú-
arbragðanna með því að ganga eld
án þess að þau saki, eins og heilagir
menn gera á eyjunni Mauritius.
F.n' nú vil eg skjóta því til þin,
hvort öfiugustu ráðin til þess að afla
tillögu þinni fylgis, muni ekki vera
eignast
getur látið aðra ávaxta?
Hvað eru til hér í landi margir
sannheilagir, eldvígðir jafnaðar-
menn? Hvers vegpia hefur þú ekki
siðabótarstarf þitt \ þínum eigin her-
búðum?
Er þér meira ant um kirkjuna held-
ur en jafnaðarmannaflokkinn? Þú
segist þegja yfir smásyndum sam-
herja þinna. Okkur hættir til þess
það, að þú takir sjálfur eldvígslu — öllum. En þú þegir líka yfir hinu,
fyrstur allra Islendinga. Eg efastj ag samherjar þínir, sem fé eiga,
ekki um, að uppástunga þín er þér leggja það á vöxtu. Og þó er slrkt
fullkomið alvörumál og að þú brenn- svívirða, að dómi ykkar jafnaðar-
ur af áhuga fyrir eflingu kristninnar manna, eða eins og þú orðar það,
i landinu. Og eftir lýsingum þínum "argasta siðleysi frá sjónarmiði allr-
á sjálfum þér að dæma, mun víst leit-
un á þeim manni með þjóð vorri, sem
líklegri væri en þú til þess að geta
orðið hinn fyrsti eldvígði íslending-
ur. Þú ert “margvis Yoga”, að pvi
er stendur í bréfinu til Láru, og hefir
ar siðfræði og allrar sannrar mann
úðar.”
II.
Annað í vörn þinni gegn mér hirði
eg ekki um að gera að umtalsefni.
Eg hafði leyft mér að efast um “vir>
II ~ t i* 0 iiaiui icy 11 IUCI du Cidbl uiii vii.'*
með ,ðn, og þohnmæð, iðkað and- semd„ þina ti] Arna Sigur8ss0nart ^
legar æf.ngar ar eft.r ar’, að þv, er a8 þú mintist hans - b*num þinumw.
þu skrifar mer. ‘Eg er albuinn að
mer.
fórna hverju sem vera skal fyrir
s’koðanir mínar,” segir þú enn frem-
ur — og þá sjálfsagt fyrir áhugamál
þín yfirleitt.
Eg vona því, að þú takir tillögu
mína til alvarlegrar yfirvegunar.
I.
þú mótmælir efasemdum mínum. Það
er ástæðulaust fyrir okkur, að fara
saman í illu út af þessu.
Nú aetla eg að minnast lítið eitt á
ákúrur þínar til mí*. Þú “freist-
ast næstum” til þess að halda, að eg
hafi ráðisit á þig til að “geðjast hræsni
flokksbræðra” minna, Arna prests,
í árás minni á þig hafði eg vítt Magnúsar dósents og Jóns biskups.
þig fyrir að krefjast þess af prest- Þessa freisting þína skil eg ekki. Var
unum, að þeir fylgdu i hvívetna for-j Þa® þá lí’ka til að geðjast þessum
dæmi Krists. í mönnum, að eg tók undir það, sem
Þú hafðir hneykslast á því, að einn mer þótti rétt í árás þinni á kirkj-
af kirkjunnar mönnum ætti hlutabréf | una ? Hverjum var eg að geðjast,
i togaraútperð, og þú spurðir hvarj ÞeSar eg lofaði þig fyrir hugsjónir
væri “ágóðahlutur Jesú Krists af; ritsnild — ef til vill öllum þeim
fiskiveiðum öreiganna i Genezaret-l flokksbræðrum, og þar á meðal nán-
vatninu.”
Eg benti þér á, að Kristur hefði
heldur ekki aflað sér fjár með því
móti, sem þú gerir það, hann hefði
ekki tekið fé fyrir fræðslu sina og
Þú hefir engan rétt til þess að saka
mig um skort einurðar • við fjokks-
bræður mina. Þó að þú hafir ritað
fjálglega og af niikilli mælsku um
hreinskilni þína og dörfung, þá hef-
irðu jafnframt orðið að játa, að þú
•hafir aldrei mannskap í þér til þess
að segja flokki þínum opinberlega til
einnar einustu smásyndar — hvað þá
til þess að víta samherja þína fyrir
að hirða hundruðum og þúsundum
saman arðinn af vinnu annara manna
og brjóta þar með eitt af höfuðboð-
orðunum í siðfræði jafnaðarmanna.
Svona takmarkaður er kjarkur
þinn, sem, er “svalalind nýrrar sið-
menningar” og “ljósberi nýrrar ald-
ar”! Getum við þá ekki verið sam-
mála um, að eg sé í rauninni svo ein-
arður, sem frekast er hægt að búast
við af “værttkærum íhaldsstjóra”, sem
er “botndreggjar deyjandi ómenning-
ar”, “síðustu leifar ^gamla timans”?
falsað þingkosningu Sigurjóns Jóns-
sonar. “Þeir sendu falsaðan þing-1
, maim á löggjafarþing þjóðarinnar”
Jónas frá segir þú. “Og meiri hluti þingsins,
þar á meðal allur íhaldsflokktirinn,
gleypir við þ&ssu falsaða þingntanns-
ingnum, að þeir hefðu verið leigðir|efni með lyst villidýrsins.. Þó var
af sprúttsölunum i Reykjavík, til þessj kosningin kærð með svo öflugtim rök-
að reyna að aftra því, aö leyfðurj um, að engum hálfvita gat blandast
yrði innflutningur á Spánarvínum?i hugur um, að þó nokkur atkvæði
Finnurðu ekki hvai) það er létt verk þingmannsins væru miður ráðvand
og löðurmannlegt, að brigsla mönn- „ ”
um um svívirðingar — og treysta sér
ekki til svo mikils, sem að færa ein-
bverjan bágbornar likur fyrir áburði
lega fengin.
Eg hefi lesið i Þingtíðindunum
umræðurnar um kosningu Sigurjóns
Jónssonar. Jón Baldvinsson hélt fram
sínum? Finnurðu ekki, hve slíkt er kröftj jafnaðarmannanna ísfirzku um
óþolandi jónasarlegt? I að kosningin væri ógilt. Ilann getur
Það yrði oflangt mál og væri líka ■ þess, að orðasveimtir gangi um föls-
III.
Þá kem eg að höfuðsök þinni á
hendur mér, en hún er sú, að eg
“fórni mannorði” mínu “fyrir yfiY-
drotnun íhaldsstefnunnar” og hafi af þeir
þv ‘"minni veg og vegsemd" en eg eigi. hátt
skilið. Jiessari sakargift fylgir löng
árás á íhaldsflokkinn íslenzka og á
íhaldið í heiminum yfirleitt.
óþarft. að minnast hér á allar hinar
meira eða minna svæsnu og órök-
studdu árásir þinar á einstaka stjórn-
málamenn, valdsmenn og kirkjuleið-
toga, sem þú telur til Ihaldsflokksins.
En auk þeirra manna, sem þú vítir
fyrir afskifti þeirra af stjórnmálum
og opinlberu lífi hér á landi, reynir
þú að niða tvo menn af þeim ástæð-
um einum, að þú munt telja þá til
hins islenzka “auðvalds”. Eg á við
þá Thor Jenscn, og GarSar Gíslason.
Þú líkir þeim, ásamt nokkrum fleir-
um, við mennina sem deyddu Krist,
krosfestu Krishna og Mani, ofsóttu
og flæmdu úr landi, grýttu og myrtu
fjölda spámanna, hugsjónamanna og
snillinga. Þú frerir þetta ekki af
því, að þú ekki vitir að hvorugur
þessara manna hefir nokkurn tíma
verið grunaður uin þáttöku í morð-
um og ofsóknum—heldur af hinu, að
hafa efnast — efnast á sama
og allir þínir flokksbræður
myndu hafa gert, ef þeir hefðu haft
aðstöðu og hæfileika til
Eg vil nú minna þig á bækling, sem
Áður en eg vík að henni, skal eg! þú hefir þýtt í samvinnu við tvo
minnast eilítið á rithátt þinn. vini þína. Þú sendir mér hann í fyrra
I þeim köflum hréfs þíns, sem eru í vináttuskyni — hann er eftir jafn-
vörn gegn ávítum ipínum til þín, sýn-
ir þú viðleitni á að rökræða. En í
sókn þinni gegn íhaldinu og kirkjunni
berst þú nær eingöngu með gífurmæl-
aðarmanninn Dan Griffiths og nefn
ist “Höfuðóvinurinn”, Einn eftir-
tektaverðasti kafli bókarinnar heitir
“Málefni — ekki menn”. Höf. hef-
um og fúllyrðingum. Þér er sú á- ir valið tvær ivitnanir fyrir mottó að
deiluaöferð tömust og eðlilegust. Þú' þessum kafla. Hin fyrri er eftir sira
.hökræðir ekki — þú staðhæfir. Þú IV. Thurston Broum og hljóðar svo:
færir ekki sönnur á mál þitt — þúi “Þegar ihugað er fjárhagsástand
prédikar. Þú ert ekki málaflutnings-] vorra tíma, sést, að orsakir þess eiga
un og mútur í sambandi við kosning-
una, hann fer mjög hóglega í sakirn-
ar, fullyrðir ekkert, gerir enga tilraun
til þess að færa nein rök fyrir sann-
indum þessa orðróms. Ætti nú Al-
þingi að taka upp þá reglu, að ógilda
kosningu, hvenær sem andstæðingum
nýkjörins þingmanns tækist að koma
af st^ð brðasveim um fals og mútur?
Hálfvitar einir gætu krafist slíks.
Þegar þeirri reglu hefði verið fylgt
um hríð, myndu andstæðingar allra
nýkjörinna þingmanna sjá fvrir því,
að þeim yrðu samferða til þings róg-
burðarsögrir um fals og fjármútur.
Mér hefir alt af boðið við Iubba-
skap Aþýðublaðsins. þegar það hefir
verið að uppnefna þingmann ísfirð-
inga og kalla hann Sigurjónsson
Jónsspn. Einn atkvæðaseðill var tek-
inn gildur, þar sem nafn hans var svo
ritað, og vill Alþbl. með því að minna
stöðugt á það, ala á þeim rógi, að
hann hafi ranglega hlotið kosningu.
En fimm seðlar voru teknir gildir,
þar sem nafn Haraldar Guðmunds-
sonar, frambjóðanda jafnaðarmanna
á Isafirði við síðustu kosningar, var
misritað. Á einum þeirra stóð Hor-
oldur Guðmusson, á öðrum Herddur
Guðmundsson. Ekkert íhaldsblað hef-
ir af þessum ástæðum gert sér að
reglu að uppnefna Harald Guð-
mundsíon. t
Eins og kosningin á ísafirði 1923
Iá fyrir Alþingi var ómögulegt ann-
að en að viðurkenna hana. Því hvort
sem fylgt hefði verið strangasta
skilningi á bókstaf laganna og allir
steinolíu sviftu ríkissjóð “hundruð-
um þúsunda króna tekjum á hverju
ári” o .s. frv. Hefði ekki verið rétt-
aða, herra vísindamaður, að biða með
að kveða upp dóm um þetta þangað
til hægt verður að bera saman tekjur
ríkissjóðs a'f tóbaki og steinolíu á síð-
ustu árum og svo á næstu árum eftir
afnám einkasölunnar?
Það er auðvitað að þessi kafli i
bréfi þínu gefur mér ekkert tilefni
ti] þess að reyna að ræða nein af
þessum málum við þig. En eg verð
að láta í Ijós hneykslun mína á því,
að þú skulir leyfa þér að vera að
vera að blaðra um gengisviðauka,
einkasölur og önnur fiárhagsmál, sem
þú hefir ekkert kynt þér og manni
með þínu gáfnafari er algerlega fyr-
irmunað að geta borið nokkurt skyn
á Hugsaðu þér, að þú hefðir sagt
í fundarræðu orð þín i 'bréfinu til mín
um afnám einkasölu á tóbaki og stein-
alu — og svo hefði t d. fjármálaráð-
herrann staðið upp og flutt rökstudda
ræðu um málin og sðan sett þér þá
afarkosti, að gera grein fyrir hvernig
einkasölurnar hefðu gefist undanfar-
ir» ár — ekki með stóryrðuiir og masi,
heldur með tölum, útreikrtingum. rök-
um! Hvernig hefði þér orðið inn-
anbrjósts á þeirri stundu? Hefðiröu
kvatt þér hljóðs? Fundist þú vera
sterkur á svellinu? ....
Framh. á 5. bls.
maður------þú ert trúboði. Megnið af ekki rót sína að rekja til lítilmensku £a,,aðir seðlar ógiltir,— eða þá far-
hreinskeyt afullyrðingsstil, þegar
honum býr drottinvald viturrar og
vandaðrar hugsunar. Hann gerir
ustu skyldmennum mínum, sem orð-| kleift að fara hratt yfir sögu og koma
bréfi þínu til min eru forsendulausar' eða eigingirni oinstaklinga. Það er
niðurstöður.- | að segja: mennirnir, sem virðast
Eg ann hinum umsvifalausa og græða mest á núverandi þjóðfélags-
og iðnaðarskipulagi, eru hvorki sið-
ið eftir þeirri reglu, að samþykkja
gildi allra gallaðra seðla. sem greini-
lega sýndu hvorum frambjóðanda
kjósandinn hafði viljað gefa atikvæði
ið hafa fyrir skætingi og skömmum
úr penna þinum? Hverjum var eg
að geðjast, þegar eg vítti það harð-
Iega, að þú varst sviftur kenslu þinni
ekki sótt um jtyrk af, almannafé tiíí vl® Verzlunarskólann og Iðnskólann
þess að ^erðast um landið. . Hvað
!á beiima við, en að gera sömu kröfu
til þín og þú gerðir til prestanna, um
að fvlgja fordæmi Krists, — hafðir
þú ekki gerst siðameistari þeirra og
sagt í ‘bréfinu til Árna Sigurðssonar:!
' Komið til mín og lærið af mér”?
Nú snýrð þú útjjr þessari einföldu
-ef til viil Magnúsi dósent, sem sæti
á í stjórnarnefnd Verzlunarskólans?
Hverjum var eg að geðjast í vor.
þegar eg réðist á Helgakver — ef til
vill Jóni biskup Helgasyni?
Þessi Jónasarlega aðdróttun þín er
vindhögg.
Þá veitist þú að mér fyrir að hafa
víða 'við. Hann er upplitsdjörf á
sjóna sannleiks og vizku. Hann er
rödd hrópandans, mál hins heittrúaða
lausari né spiltari heldur en hlnir, I sltt-------hvorri aðferð, sem fylgt 'nefði
sem hafðir eru að féþúfu. Það er: verið, þá hafði Sigurjón Jónsson
auðsætt, að ein stétt þjóðfélagsins melrl hluta.
getur aldrei hafist á hærra siðferðis
stig en önnur. Þær eru eins nátengd-
ar, eins óaðskiljanlega sameinað-
eldhuga. sem er þess viss, að sann-l ar og einstakir hlutar mannslíkam-
leikur sfyoðana sinna sé svo einfald-1 a»s. Veikindí er ekki hægt að ein-
ur og augljós, að ekki þurfi annað en angra í einum Iíkamshluta, ^iðleysi
boða þær, til þess að afla þeim fylg-j er ekki heldur hægt að einangra i
is, að ekki þurfi annað en Þoða þær,1 einni stétt þjóðfélagsins.”
til þess að rökin sem styðja þær rennij Síðari ivitnu-nin er eftlr MacDon-
ósjálfrátt fram í hug allra þeirraj M, fyrverandi forsætisráðherra
sem gæddir eru heilbrigðri og mann-| Breta. og hljóðar svo:
Iegrj sál. , ‘ “Jafnaðarmenn ráðast ekki á ein-
En fullyrðingastíllinn er ekki ein- staklinga. Þegar þeir dæma auðvald-
Þá fylgir upptalning á ýmsum
þingmálum, sem þér finst íhalds-
flokkurinn hafa lagt ilt til. Hverju
þessara mála fórnar þú einni setn-
ingu, og er hver þeirra sett saman úr
útslitnum orðatiltækjum frá Alþýðu-
blaðinu. Það verður ekki séð, að þú
hafir hugsað um neitt af þessum
málum, þú virðist hafa látið glepjast
af blekkingum hlaðs þíns um flest
þeirra. píkislögreglan “átti að 'berja
á fátækum vtrkamönnum i kaupdeil-
um”, afnám einkasölu á tóbaki og
Eimskipafélag íslands.
Með því að eg hefi orðið þess
var, að einstóku vestur-islenzkir
hluthafar í félagf þessu hafa lát-
ið í ljós löngun til þess að selja
hluti sína í því, og með því að mér|
leikur grunur á að þessi hlutasölu|
löngun, þegar hún berst út meðal
hluthafanna hér vestra, kunni má-
ske að veikja tiltrú þeirra til fé-
lagsins, þá langar mig til að
hreyfa eftirfylgjandi atriðum:
* 1. Þegar hlutasalan hófst hér
vestra árið 1913, samkvæmt ósk
forgöngumanna félagsins á ís-
laiyli, þá var svo skilið að þeir,
sem keyptu hér hluti í félaginu,
gerðu það í þjóðræknisskyni frem-
ur en í hagnaðarskyni fyrir sjálfa
sig. Þeir sem fyrir hlutasölunni
gengust hér vestra, gáfu væntan-
legum kaupendum enga vissu fyr-
ir nokkrum ákveðnum ársarði af
hlutum þeim, eem keyptir yrðu,
þó þeir jafnframt teldu líkjegt, að
kaupin mundu reynast arðvæn-
leg. Áherzlan við söluna var lögð
á þörf landsins til þess að koipa á
fóf innlendum skipastóli, sem
trygt gæti landinu fullnægjandi
siglingasamgöngur við umheim-
inn, og að þjóðræknis tilfinning
Vei3tur-íslendinga ætti að vera
þeim nægileg hvöt til þess að
sjnna tilboði forgöngumanna fé-
lagsins á fslandi, um þátttöku í
fyrirtækinu.
2. Félagið var stofnsett og tók
til starfa þegar fyrsta skip þess,
“Gullfoss”, hafnaði sig við fsland
( aprílmánuði 1915. Félagið hef-
ir því nú verið starfandi í hart-
nær ellefu ár, til ómetanlegs gagns
fyrir ísland. — Eg hygg það ekki
ofmælt, þó sagt*sé, að félagið hafi
bjargað lífi landsmanna á stHðs-
árunum, með siglingum og vöru-
flutningum milli íslands og Ame-
ríku, þegar allar aðrar bjargir
voru bannaðar og flutningaskip
hvergi fáanleg hjá öðrum þjóð-
um.
iMér virðist, að þetta atriði ætti
að vera Vestur-fslendingum 6-
blandið ánægjuefni og það, að”þeir
báru gæfu til þess að hafa með
hlutakaupum sínum átt hlutdeild
í bjargráði föðurlandsins, þegar
því lá mest á hálp þeirra.
3. Á síðasta ársfundi félags-
ins, í Reykjavík í júní s.l., var birt
“iSkýrsla félagsstjórnarinnar um
hag félagsins og framkvæmdir á
starfsárinu 1924 og starfstilhög-
un á þá yfirstandandi ári, ásamt
yfirliti yfir 10 ára starfsemi fé-
lagsins”. Skýrslan sýnir, að þrátt
fyrir alla þá örðugleika, sem af
stríðinu stöfuðu, þá hefir félag-
inu farnast fjárhagslega vel, og
hluthafar hafa fengið í arð af
hlutum sínum svo sem hér segir:
Arið 1915 4%
1916 7%
1917 7%
1918 10%
1919 10%
1920 10%.
Arður greiddur hluthöfum er því
48%, eða nálega helmingur þes3
fjár, sem þeir hafa Iagt í hluta-
kaupin. Til' þessarar arðgreiðslu
hafa gengið um 700 þús. krónur
af inntektum félagsins á nefnd-
um 6 árum.
Síðan 1920 hafa engir vextir
verið greiddir til hluthafanna. En
sé þeim 48%, sem greiddir voru
hluthöfunum á fyrstu 6 starfs-
árum þess, jafnað niður á 10
starfsárin, þá er arðurinn 4.8%
eða sem næst 5 prct. á ári að jafn-
aði, og eru það meiri vextir, en^
hér eru fáanlegir á nokkrum
sparibanka í Iandinu.
Allar eignir félagsins eru taldar
að hafa kostað fél. 6,870,000 kr.,
en skuldir þess, að frádregnu
hlutafénu, 1,250,000 kr., en hluta-
fé félagsins er um 1,700,000 kr.
Það hefir verið sameiginleg
stefna austur og vesturísl. stjórn-
enda félagsins, á síðari árum, að
leggja sem mesta áhrezlu á að
borga árlega sem mest af skuld-
um þess, þótt arðgreiðsla til hlut-
hafa félagsins yrði fyrir það að
sita á hakanum, því eftir því sem
skuldir félagsins minka, eftir því
verður árleg vaxtagreiðsla þess
minni og starfshagnaður þess
hlutfallslega meiri, þar til að lok-
um skuldirnar hverfa. Eftir það
rennur allur starfshagnaðurinn
til félagsins og ættu þá hluthafar
að geta búist við nokkurn veginn
reglubundnum ársarði af hlutum
sínum, ef engir sérstakir, nú ó-
séðir útgaldaliðir þá þrengja að
félaginu.
Skýrslan sýnir, að arður af
rekstri félagsins hefir á 10 ára
tímabilinu nnmið yfir 5 millíónum
króna, eða að jafnaði hálfri millí-
ón króna á ári, og að af þessum
arði hafa 78% gengið til afborg-
ui\ar á skuldum félagsins, 13% til
hluthafa,, 6% í eftirlaunasjóð og
3% til annara lögákveðinna út-
borgana.
4. Eftir öluum atvikum, eins og
eg fæ séð þau héðan úr farlægð-
inni, virðist mér það ljóst, að
hluthafar megi vel yjð una hag
félagsins og trygging þess fjár,
sem þeir hafa lagt til þess, gg því
vildi eg segja til þeirra,, sem
kynnu að vila losast við hluti sina
í því, að þeir gerðu réttast í að
halda þeim framvegis, eins og
hingað til. Það er, mér vitanlega,
engin sala fyrir hluti félagsins og
ekkert ákveðið markaðsverð á
þeim eins og nú horfir, og hefir
ekki verið um nokkur síðastliðin
ár. En hlutir þess eru áreiðanlega
eins mikils virði nú, eins og þeir
hafa nokkurn tíma verið, nema
betur sé, ^jrátt fyrir það, þó að
gangverð á íslenzku krónunnar er
nú ekki nema tæplega 24c í stað
27c, sem áður var, þegar þeir voru
keyptir. HJuthafar þeir, sem
vildu losast úr félaginu, verða því
að leita uppi, hver í sínu ibygðar-
lagi, kaupendur að hlutum sínum
þÍRRja það verð 'fyrir þá, sem
um semst með þeim. En þeir mega
ekki vænta að geta fengið það
verð, sem miðast við núverandi
krónugengi, þar sem alls er óvíst,
hve langt kann að verða þar til
félagsstjórnin sér fært að greiða
árlegan arð til hluthafanna.
B. L. Baldwinson.