Lögberg - 13.05.1926, Page 2

£ls. 2.
LÖGBEKG FIMTUDAGINN,
13. MAÍ 1926.
Var þjáður af nýrna-
árum saman.
Margar myndastyttur eru í Pan-
theon, og er þar brjóstmynd eftir
ThorwaWsen. I Vatican, -höll páf-
ans, er önnur minning um hann, þar
em hann hefir smíÖaÖ arma og fót-
leggi á gamla myndastyttu. Lang-
fimm, og strax eft'r aÖ viÖ höfðum
ilosnað viö ferðarylíið og borðað
veiki árum saman. I kýMmat, goigum'við norð-austur
yfir Amo fljotið, í það horn bœj-
Maður I Nova Scotia Álítur Að arins, sem hefir að geyma hinn
Dodd’s Kidney Pills Sé Frá- 1 fræga Leaning Tower, dómkirkjuna
bærlega Gott Meðal. I Gf “The Batítistery.” í mörgum til- mest fanst mér ]>ó til um aö sjá
Mr. Wm. L. Whitman þjáðist af fellum er því svo fyrir komið á j minn svarða eins páfans, sem hann
nýrnaveiki og batnaði alveg af'ítalíu, að klukkuturninn og skím- ; hefir smíðaö, og er hann í sjálfri
la’hus ö eru oyggingar ser. Pað i domkirkjunni.
Beaver Ilarbour, N. S., 10. maí síöarnefnda er. vanalega alt kant-; Eg þarf ekki aö hugsa til að lýsa
að,- með hvelfdu lofti. tnálverkum og myndastyttum, sem
Morguninn eftir fórum við til ! eg sá í listasöfnunum í Róm. Þau
baka til nánari skoðunar* eru s’vo mörg, listaverkin, og eg
óEinkaskeyti.)
“Eg veiktist af kulda og á-
reynslu. Eg hefi þjáðst árum
saman af nýrnaveiki, gigt, bak-
verk og Bright's Disease. Eg hafði
höfuðverk og matarlystin var lít-
il, Eg hefi notað Dodd’s Kidney
Pills og þær hafa læknað mig; eg
held þær séu undursamlegt með-
al. Margt fólk ætti að nota miklu
meira af þeim.”
Þetta er það, sem Mr. Whitman
hefir að segja, en hann er vél
þektur borgari i Beaver Har-
bour, N. S.
Bright’s Disease er einn með
hinum verstu nýrnasjúkdómum,
en getur þó læknast með Dodd’s
Kidney Pills. En bezta ráðið er,
að nota strax Dodd’s Kidney Pills
ef nýrun fara eitthvað úr lagi og
koma þar með í veg fyrir sjúk-
dóma eins og gigt, vatnssýki, syk-
urveiki og fl''ri veiki.
Fréttabréf
frá Florenz, Italíu.
Eftirfarandi bréf er frá hr. Vil-
hiálmi Kristjánssyni sem nám hef-
ir stundaö að undanfömu við Ox-
ford háskólann, en er á ferð á ítalíu
þegar bréfið er ritað. Bréfið er ó-
eíað kærkomið öllum lesendum
Lögbergs og þykir oss vænt um að
sjá að hann hefir ekki gleymt lönd-
um sinum hér vestra þó að dugn-
aður hans og gæfa hafi 'leitt hann
til hinnar sól- og söguríku ítalíu,
þar sem hann nú er að sjá sig um
ásamt öðrum afburða námsmönnum
frá ýmsum löndum er hlotið hafa
námsstyrk við Oxford háskólann.
Flórenz, ítalíu, 3. apr. 1926.
Við gátum ekki vel komist hjá
þvi að taka kveldlestina frá Nice,
og þýddi það að sýna tollhúsmönn-
um töskurnar okkar og að skifta
um lest eftir miðnætti. Það mátti
beita, aö þarna sæjum við fyrst
sýnishorn af hinum mörgu dátum
sem hér í landi eru, og þeirra marg-
víslegu einkennisbúninga. Um dag-
inn höfðum viö reyndar gengið yfir
landámærin þegar við fórum hring-
fprðina eftir Riviera frá Nice til
Monte Carlo og Mentone, en þó
höfðtwn viö séð aðeíins grálóitan
einkennisþúning. Hver herdeild
sýnist hafa sinn eigin, og eru hjálm-
ar og húfur og föt margvísleg og
ofit skrautleg. Ekki eru þó ítalir
góðir hermenn, yfir höfuð, ef dæmt
er eftir, því, hve oft þeir raka sig.
Rlukkajn að gangta fjögur aö
morgni lögðum við af stað frá
Ventimiglia og sáum við því lítið
af landinu þar til við komum til
Genoa. Þar höfðum við hálfs dags
viðstöðu eða því sem næst.
Bærinn er mjög eins og hann var
á mi^öldunum, þegar Genóa var
voldug sjóborg. Húsin eru flestöll
mjÖg há, og þar sem strætin eru
mjó þá er til himins að sjá aðeins
beinit yfir höfði og þó nýtur maður
ekki alt af hess útsýnis til fulls, því
þvottur og rúmábreiður hanga úr
framgluggum mikið fremur en úr
bákgluggum, því að framan er
meira sóilskin. Hitt er líka að húsin,
jafnvel í fátækari parti bæjarins
eru svo stór að þau líkjast nærri
“apartment blocks” í Winnipeg, og
fjölskyldur þær, er að framan búa,
hafa ekki aðgang að bakglugga.
Dómkirkjan í Genóa er öðruvísi
en nokkur önnur dómkirkja, sem
eg hafði séð. Hún 'er bygö úr
svörtum og hvítum marmara, og eru
Ilitirnir á víxl. Siðan höfum viið
séö dómkirkjur með líku sniði.
Stundum skiftast á þrír eða fjórir
litir. Hér í landi eru kirkjur flest-
allar skrautlegar bæði að innan og
að utan.
Bærinn var vel þess virði aö sjH?uir^ ‘Jur, s.erri T ’ TT'* “
, rr- - *. • , • hundrað þusund manns skemtu se
hann Ems og . ollum stærn bæjum . „1oíl;„tnr,
Norður-Italm eru þar hertogahall-
ir og aðrar tilkomumiklar bygging-
ar, sem staðið hafa siðan á miö-
öklunum. Þá var guLlöId borgar-
iýðveldanna ítölsku.
Eitt pláss var mér ant að sjá, um-
fram önnur. Það eru rústir af gömlu
húsi, og stendur bara partur af
einum vegg. Letrað er fyrir ofan
dyrnar: “Ekkert hús er verðugra,”
o.s.frv. Þar var Christopher Col-
umbus fæddur, og þar -eyddi hann
barnsárum .sínum. Mig minnir að
tbúar Genóa teljist á fjórða hundr-
að þúsund og er talsverð verzlun
og iðnaðuf rekinn, en þó er “öld-
in önnur”; dýrðarljómi miðaldanna
er horfinn og gamlar hallir eru
sumum < 'tilfetllum notaðar Ifyitir
vöruhús. Eitt vekur eftirtekt í
Genóa, Róm og yfir höfuð, í norður
parti landsins. Þaö er að fólkið er
öðruvísi, en'maöur býst við. Fjöld-
inn allur hefir ljóst hár og hörund,
og grá-blá augú. Eg tók sérstaklega
eftir einum manni úti á stræti í
Genóa sem var mjög svo líkur ís-
leniskiun presti og nmsmanni, sem
eg þekki. Fyrir löngu síðan unnu
Langbarðar þetta svæöi, og eru íbú-
ar því af sama stofni og Norður-
Evrópu þjóðir. NorðUr-ítalir líkj-
ast Engálsöxum og íslendingiim
meira en Frökkam.
Um hádegi héldum við áfram til
Písa. Ti.'l hægri var sólgyltur og
glampandi sjór; til vinstri dökkgrá,
gróðurlítil Appenina-fjöllin.
Til Písa komum við klukkan
Klukkuturninn er nærri því tvö
hundruð fet á hæð, hringmyndaður,
og kallast hann um fjórtán fet. Að
innan er hann sem tómt vöruhús,
rykugt og eyðilegt.
Við fórum upp hringstigann, sem
liggur að innan verðu upp á þak og
höfðum þaðan gott útsýni yfir bæ-
inn. Mikið ber á grænum glugga-
hlerum á húsum, sem sýnast hafa
vertð délfin ljósu, fánu, ry^- Á
Englandi eru húsin flest úr rauð-
um múralteini; á Frakklandi eru
þau líka úr múrsteini stundum
hvitum, settum rauðum steinum
til breytingar þó að fyrir sunnan
Avignon taki þau breytingu, og séu
hvít að líta þar sem þau blasa i
hlíðinni og á hæðunum í ofbirtu
sólarinnar; hérna skifta þau lit eft-
ir því sem sunnar dregur, en eni oft
þvegin iljósmórauð.
Skímarhúsið er látlaust og tign-
arlegt að innan. Bergmáliö þar er
frekar einkennilegt. Leiðsögumenn
eru jafnan við hendina, sem gefa
af sér hljóð, er .bergmálar í hárri
dóm-hvelfingunni sem ómur af
flautuhljóöi. Þetta er gert án beiðni
en ætlast er til að borgað sé fyr-
ir. Það eru alt af leiðsögumenn viö
hendina í svona plássum, sem mörg
þúsund koma aö sjá árlega. Þeir
eru ófeimnir að bjóða sig fram, og
engu síður ófeimnir aö ganga eftir
borgun fyrir hvert handtak og
ganga eftir aukagjöldum fyrir eins
mörg aukavik og þeir framast geta.
Dómkirkjan í Pisa er frekar til-
komumikil, fremur þó að innan en
utan því hvíti marmarinn, sem er
nú orðinn móleitur og rykugur að
sjá, en aúðvitað er hinn fagri,
gríski stíll óskertur.
Sumar italskar eimlestir eru
harla seinar á ferð, tiltakanlega
þær, sem hafa þriðja far-rúms
vagna. Ferðin til Róm tók um átta
klukkutíma, og var klukkan rúm-
lega tiu þegar við sáum ljós borg-
arinnar ódauölegu, sem var drotn-
ing veraldarinnar um svo mörg
hundruð ár.
Við þrír fengum tvö góð herbergi,
í sama stað á Albergo del Nord
fyrir 36 lire eða 12 lire fyrir hvern.
Þaö eru 48C eins og nú stendur.
ítalskir peningar eru nær því eins
illa komnir og þeir frönsku.
I gamla daga voru Rómverjar
alkunnir fyrir mikilfengleg böð, og
eru enn stór miklar rústir því til
sönnunar. Nútíma blöðin róm-
versku eru ekki ein mikilfengleg —
þau eru í sama stíl og í öðfum lönd-
um — en það kom sér næsta vel að
nota eitt [æirra eftir hina löngu
ferö frá París.'
Við gengum út til morgunverðar,
sem vanalega er kaffi og brauð án
smjörs, eins og á Frakklandi.
M acaroni og spaghetti er mjög í
hefð, auk annara vanalegra rétta, i
hinar tvær máltíðirnar. Macaroni
er boröað með gafli og skeið og er
vafið upp á gaffalinn sem band á
snældu. f)arf dálitla æfingu til þess
að gera þaðl svo vel fari, eða veki
eftirtekt. Þetta og íLest annað,
bendir til að Róm sé borg nútím-
ans. Þaö er svo. Rústir gamla bæj-
arins hafa að mestu verið grafnar
upp á síðari árum, og hafði víða
safnast ofan k þær þrjátíu fet af
mold. Þar að auki, brunnu stórir
partar hvað eftir annað, bæði vilj-
andi og óviljandi. Vandalir fóru
hörðum höndum oftar en einu sinni
um borgina.
Við fórum fyrst að sjá Coloss-
eum, þar sem fyr meir , áttatíu til
sér
með þvi að horfa á gladiatora berj-
ast og hungruð villidýr tæta í sund-
ur sakafólk. Hreyfimyndir tíökuð-
ust ekki í þá daga.
Býggingin stendur að mjög miklu
leyti enn, þó að efri partur annar-
ar hliöar sé horfinn, og grjótið tek-
ið í aðrar byggingar. Hún er 658
fet á lengd, 558 fet á 'breidd og um
150 fet á hæð. Hrikaverk þetta
hefir að vissu leyti snoturt útlit,
sénstaklega þegar frá dregur, og
minkar það ekki aðdáun fyrir Róm-
verjum, sem byggingarmeisturum
að hugsa til {>ess að plássið mátti
ryðja af fóJki á tiu mínútum.
Colosseum nýtur sín l>ezt í tungls-
Ijósi og létum við það ekki hjá líða
að sjá þaö að kveldi til.
Rétt hjá Colosseum eru Palatine
og Capitoíine hæðirnar tvær af þeim
sjö, sem frægar eru í latneskum
bóknientum. Dálítið nær en Palatine
hæðin, liggur hið gamla “forum”
Rómverja. Á þessu svæði er elsti
partur borgarinnar því Romulus og
Remus bygðu á Palestine-hæðinni,
og hefir hver steinn, sem vandlega
hefir verið hreinsaður, sina# löngu
og merku, sögu. Þar var unun að
reika.
Pantlheon er gamalt, rómverskt
hof, nú notað fyrir kirkju. Bygg-
iiigin er fjarska tilkomumikil, hring
mynduð, með háu, hvelfdu þaki
og grisku anddýri meö sextán súl-
um, hver 46 L4 fet á hæð og 5 fet á
þykt. Aðal byggingin er 143 fet á
hæð.
kr.nn lítiö um þau að tala. Eg má
þó segja að þegar maöur horfir —
til dæmis á málverk Michael Angelo
og Murillo og sumar grískar mynda
styttur, þá er ómögulegí annað en
að verða hrifinn.
Á leið út aö neðanjarðar graf-
hvelfingunum, sem talað er um í
Quo Vadis, er bað-staður Caracalla.
Múrinn stendúr að nokkru leyti
enn í dag, og er míla aö ummáli.
Sextán þúsund manns gátu laugað
sig þar á sama tíma.
Vjð fórum tilijölulega lítið um
grafhvelfingarnar. Aðeins þær ein-
ar, sem kendar eru viö St. Calintus
eru tólf mílur á lengdl, og eru ein-
lægir rangalar. Leiðsögumaður er
sjálfsagður. Sá ,sem með okkar hóp
var, benti á legstað hinnar helgu
Ceciliu og sagöi, víst í öllum trún-
aði að líkami hennar 'heföi fundist
óskemdur mörg hundruð árum eftir
fráfall hennar. Líka kvað hann
hana hafa veriö höggna á háls
þrisvar sinnum áður en 'hún lét
lífið. Þetta er aðeins eitt dæmi af
mörgum um gamla ofítrú og nýja
í Róm. Nálægt San Giovanni í
Laterno kitkjunni er stiginn helgi,
er einu sinni á aö hafa verið fyrir
framan dyr Pontíusar Pílatusar, og
því kendur við Jesús. Blóð hans á
að hafa markaö sumar tröppurn-
ai i þaö skifti em hann var krýndur
þymikórónunni.
Móöir Constanrine keisara á
svo að 'hafa flutt stigann til Róm.
Hann er úr marmara, og eru tröpp-
urnar tuttugu og átta að tölu. Sá
sem fer upp \stigann á knjánum á
að fá þúsund ára syndalausn. Fjöld-
inn allur fer upp daglega, og var
rétt svo að við höfðum komist að
þótt við hefðum viljað það, daginn
sem við fórum þar um.
Sannarlega væri ekki A>f mikið
til unnið að fara á hnjánum upp
tuttugu og átta tröppur, ef þúsund
ára syndalausn ferigist fyrir, en þó
hefir verið reynt að Jétta verkið.
Dickens talar um mann sem notaöi
regnhlíf sína til að ýta sér upp.
Sankti Péturs dorrtkirkjan er
sannarlega mleistaravork, bæöi að
innan og utan. Aö fratnanverðu til
beggja handa, mynda fjórar súlna-
raðir tvö hálfmánahorn, þær eru
sjötíu fet á 'hæð og afarþykk, með
þaki yfir. Beint fyrir framan kirkj-
una stendur Egypskt óbelisk hundr-
aö og þrjátíu feta hátt, höggvið úr
einum steini.
Að innan er kirkján 613% fet á
lengd og 440 fet undir háþak. Gólf-
ið 41X úr marmara og þakið gulli
rent. Myndastyttur eru með veggj-
unum og í skorum á útflúruðum
súlunum.
Undir há - altarinu hvíla bein
Sankti Péturs, og brenna á daginn
hundrað og tólf ljós, á silfurlömp-
um, í minningu hans. Hvelfing er
yfir altarinu, og hvílir hún á fjór-
um sivölum súlum, fimtíu feta há-
um, þær standa á undirstöðum og
er krossinn, sem hæst stendur, niu-
tiu og fimm fet í loft upp.
Skrautið er svo mikið að maður
gleymir því að hann er í guðhúsi.
Af öllum þeim dómkirkjum, sem
eg hefi séð er það aðeins ein —
dónikirkjan hér í FJorenz — serrr
hægt er aö jafna við ensku dóm-
kirkjurnar, ef tekið er til greina
til hvers smíðin er. Djúp, þögul
kyrð og óbrotiö, en þó tilkomumikið
og tignarlegt snið einkennir þær.
þegar inn í þær kemur, og það ystra
samsvarar því innra.
Þegar suður til Napóli kemur,
skiftir um hörundlslit og háttarbrag
fóJksins. Dökt hörund', svart hár,
og önnur suöræn einkenni er þar
að sjá. Hávaðasamt er úti á stræti;
farandsalar bjóða vörur sinar og er
þá hávært, sérstaklegá 'á kvöldin
þegar hróp þeirra og hljóðfæranna
stm þeytt eru úti á strætum, bland-
ast. Fjöldi verzlunarmann sýna
vörur sinar eins mikið fyrir utan
dyr og innan, og eykur það glys-
litarháttinn, Betlarar eru margir.
§óðaskapur er víöa tilfinnanleg-
ur. Varla hægt aö komast hjá við-
kynningu við flær, nánari en góðu
hófi gegnir. Þegar við vorum að
borða léttaverð í Pugliano, við ræt-
ur eldfjallsins Vesuvúus, horfðum
við á konu taka inn þvott. Hún tók
hann af snúrunni, og lagði niður
i fínt rykið. Eg mundi ekki taka
þetta til greina ef það heföi ekki
verið sýnishorn af því sem við sá-
um víðar.
\resuvíus er ekki míla á hæð, og
er ekki svo mjög erfit að klífa
þenna gamla eldibrand. Á stuttum
parti er hraungrjórið óbrotiö, en
— og það sérsaklega á síðari helm-
ing leiðarinnar — víðast hvar er
fín möl undir fæiti. Þegar maður
horfir upp fyrir sig er engu líkara
en að hver, sem reynir að klífa þar
upp hljóti aö renna niður aftur í
stórkostlegri skriðu, en svo er ekki.
Mölin er föst og þétt undir fæti.
Eld'borgin er þess virði aö sjá
hana. Reyndar eru þær tvær og
merki til hinnar þriðju. Aðal Ix^g-
in er siðan 1906, og á henni er hægt
að sjá hvar heila fjallshlíðin hefjr
sprungiö út, þegar Pompei var
eyðilögö.
I miðjunni eru vegsummerki frá
því 1912. Gígurinn sá er um fjöru-
tíu fet að þvermáli. Látlaust, dag
eftir dag, viku eftir viku, ár eftir
ár, brýst upp um hann brennisteins
reykjarmökkur og glóandi hraun-
flyksur. Mökkur þessi er ljósrauð-
ur að lit. Stundum er hann frá tvö
til þrjú hundruð metra hár. Þegar
umbrot eru niðri, og það á sér staö
með nokkra minútna millibili, þá er
engu líkara en að afar stórkostleg-
ur jármbrautarketill sé að fara af
stað. Svo gýs upp á ný þykkur
mökkurinn.
Við fórum niður aöra hlið fjalls-
ins, í áttina til Pompei, áu þess að
fá okkur fylgdarmann, þótt þaö
væri álitið nauðsynlegt. LitiJl vandi
var að fylgja slóðinni. Hún er vel
skýi; niður á við til Pompei. Aöeins
eitt atvik hamlaði ferð okkar.
Þegar við vorum komnir þr'á
úr harðasta stáli, sem hægt er að
fá. Þeir eru slípaðir með hjólum,
stm gerð eru úr efni„ sem nefnt
er “emery”, og þótt það sé harð-
ar en stál, þarf þó hvað eftir ann-
að að skerpa þau með demöntum.
Er það gert niðri í vatni, því hit-
inn er svo mikill, að annars mundi
steinninn bráða.
Áður en hver demant er slitinn
upp, þarf að festa hann í fýrnefnt
áhald hér um bil þrjátíu sinnum,
eftir því sem hann slitnar. Jafn-
vel duftið sem myndast, þegar
hjólin eru skerpt með demantin-
ur, er hirt og það notað til að
fægja með gler.
Hugskeyti og loftskeyti.
fjóröu parta æiðarinnar niður eftir nafni, einn
hraun Hlíðinni, komum við að
litlu, stöku 'húsi. Varðhundur kom
á mótii okkur, en var vinalegur,
þegar eg blí-straði til hans. Svo kom
húsráðandi út og heimtaði 5 lire
fyrir átroðning. Viö höfðum borg-
að stjórnarmanni 5 lire 'hver fyrir
að sjá eldborgina, svo það var auð-
sætt að maður þessi haföi sett sig
niður út frá ölJum mannabygðum
til áð flá ferðamenn, heimta af
Merkileg uppgötvun.
ítalskur prófessor, Cazzamali að
af þektustu mönnum
við Milan(/-háskólann, hefir ný-
lega s'kýrt frá merkilegum til-
raunum, er hann hefir starfað að
undanfarið.
Við þær tilraunir hefir honpm
tekist að sanna, að mannsheilinn
sendir frá sér rafsegulmagnaðar
bylgjur, samskonar og ether-
bylgjur þær, er gera loftskeytin
möguleg. Er því í raun og veru
hægt að segja, að maðurinn sé
þeim töll og stinga honum í sinn ^áðlaus sendi- og móttökustöð,
eigin vasa. Eg sá engin stjórnar- °* að t.velr menn geti sent skeyt,
^ ö 1 milli sin, seu heilar þeirra sam-
meiki á seðlunum, sem hann hafði.
Við réðum því við okkur að Jara
úr leiö, bæði til að losast við gjald-
ið og til þess að liggja ekki undir
ranglæti hans. Þetta likaði honum
illa, ög eins látbragðið, sem honum
var sýrrt. Endirinn var sá, að hann
sendi 'hundinn á eítir okkur, og
sjálfur kom hann með hníf í munn-
ir.um og sveöju í hendi. Til allrar
lukku var- hundúriinn ekki vaninn
til mannaveiða.
Eina nótt vorum viö í Pompei,
sens er lítill bær og stendúr skamt
frá rústum 'hins gama bæjar meö
'því nafni.
Það er. að mesfu búið að hreinsa
ofan af rústum bæjarins, sem fyrir
tvö þúsund árum var aðal skemti-
staður Rómverja. Veggir standa
hálfir og heilir, og er að mestu 'hægt
að sjá fyrirkomulagið pins og það
var. Strætin eru steinlögð og sýna
Vagn-hjólförin á hellunum að mikil
hefir umferöin verið þar.
Okkur kom það vel að hafa séð
1 Róm hreyfimyndina “Ultimi
Giorni di Pompei.” Söguna sjálfa,
eftir Btdwer Lytton, höfðum við
vist allir lesið, en fyrir svo löngu
siðan að 'hún var liöin úr minni.
Húsið, sem í sögunni er tileinkað
Glaucu.f, er í betra ásigkomulagi
en flest önnur.
Um kveldið, eftir að tungliö var
komið hátt á loft, sátum við uppi á
þaki á gistihúsi okkar — þakið er
flatt og stólar og borð þar — og
horfðum við niður á hinar þögulu
rústir borgarinnar dauðu, og svo
upp til eld f jallsins fyrir ofan, enn-
þá dekkra og eyðilegra en um dag-
inn, en þó þrungiö krafti, sem birt-
ist auganu, aöeins í óljósum glampa
stiltir. Prófessor Cazzamali hef-
ir gert tilraun með fleiri menn,
náð bylgjunum frá heila þeirra
með venjul^gum þráðlausum'mót-
takara, og ákveðið bylgjur hvers
einstaks. Hann telur vist, að
'mannsheilinn sendi stuttar bylgj-
ur af rafsegulmögnuðum geislum,
og að leyndardómur fjarskynjan-
innar, hugsanaflutningur og hugs-
analestur sé nú skýrður á vísinda-
legan hátf,
Bylgjur þær eða geislan, sem
mannsheilinn sendir frá sér, seg-
ir prófessorinn mjög öflugar og
möguleikana til flutnings nærri
takmarkalausa. Alt byggist 'f
raun og veru á því, að taugakerfi
móttakandans séu “stilt” á sömu
bylgjulengd.—Símablaðið.
Frá Noregi.
Frú Helena HaTðorsen, sem bjó
hér í Reykjavík áratugum saman
og er mörgu trúuðu fólki góð-
kunn síðan, en fluttist til Noregs
fyrir nokkrum árum með manni
sínum, skrifar þaðan 4. janúar í
vetur langt bréf um trúvakningu,
og hefir “Bjarmi” fengið leyfi
viðtakanda til að birta þenna kafla
í ísl. þýðingu, og treystir að send-
andi fallist á það:
“í efnalegu tilliti er enn þá
erfitt hér í Noregi að ýmsu leyti,
en í andlegu tilliti hefir verið
dýrðlegt hér um nágrennið að
undanförnu. Síðan í haust hefir
verið trúarvakning hér í Brim-
nes-söfnuði (skamt frá Björgvin)
og hafa Imargir, ungir sem gaml-
ýfir ekllborginni og sindraði í.. , . .
myrkrinu., Um feröina til Flórenz | £ 1^°™ ,og,
og borgina sjálfa er svo margt að
segja aö það verður alt að bíöa ann-
ars tima. Hér var frægasta lýðveldi
Norður-ltalíu og skáld 'hennar og
heimsfrægir listamenn.
Með beztu óskum.
ÍVilli.
Ford félagið.
Demantarnir, sem notaðir eru
árlega .0g slitið er upp á Ford-
Véi-ksmiðjunum í Ford, Ontario,
væru nægilegir til að prýða heila
drotningar kórónu. Þvert á móti
því, sem flestir mundu hugsa, eru
þeir ekki notaðir til að skera gler,
til þess nægir afarlítið áhald, sem
kostar 15 cents. Þeir eru notaðir
við hjól úr mjög hörðu efni, sem
svo verða að vera nákvæm, að
ekki muni einum þúsundasta hluta
úr þumlungi.
Til þess að búa til hundráð þús-
unþ bíla á ári, þarf að nota 30
demanta á mánuði, sem hver er
þrjú til fimm carats. Hvert carat
kostar að meðaltali $20, og kosta
því demantar þeir, sem verk-
smiðjan þarf á að halda yfir árið,
um $30.000.
Steinarnir, sem til þessa eru
notaðir, eru á máli iðnaðarmanna
nefndir Gray Bortz demantar, og
eru þeir innfluttir frá Suður-
Afríku, en koma til Canada frá
Engandi og Amsterdam. Þeir eru
ekki eins fallegir eins 0g hvítu
demantarnir og þykja því ekki eins
hentugir til skrauts. En þeir
gefa þeim ekkert eftir hvað
hörku snertir.
Það er algerlega nauðsynlegt að
nota þessa dýru steina við tilbún-
ing Ford-bílanna, meðan ekkert
annað er fundið, sem komið get-
ur í þeirra stað. Það hefir þegar
verið reynt, en ekki hepnast, enn
sem komið er.
Demantinn er festur framan á
dálítið verkfæri úr stáli, sem lík-
ist blýanti. Er áhald þetta ó-
missandi til að gera ásana, sem
hjólin snúast um, eins og þeir
þurfa að vera, en þeir eru gerðir
úr myrkrinu í ljósið, frá valdi
Satans til Guðs.
Eg hefi sjálf verið fremur
sjaldan á samkomunum, því að
þær hafa flestar verið á kvöldin,
dag eftir dag. En nokkrar vakn-
ingar samkomurnar hefi eg samt
sótt, og get sagt þér frá t. d. einni
sunnudagsamkomu. Hún byrjaði
hálfri stundu fyrir hádpgi og stóð
til kl. 11 um kvöldið, ks eins hlé
til máltíða, annars var fólkið all-
an daginn að heita mátti í bæna-
húsinu. Eg fór heim kl. 8% síðd.
og þá var bænahúsið troðfult. Eig-
inlega endaði prédikarinn sam-
komuna þá, og ætlaðist til að allir
færu, en varð að halda áfram,
fólkið vildi ekki fara.
Það var dásamlegt að vera
þarna viðstödd. Menn báðu um
fyrirgefningu og sáluhjálp, menn
þökkuðu veitta trúarvissu og
hjálpræði. * Guðs börn, gömul í
trú, vitnuðu með gleði og þrótti
æskumanna.— Guði sé lof, að ung-
ur íslendingur var og í þeim hóp,
sem kraup fH bæna og" vitnaði um
hjálpræði Guðs.
Leiðtogarnir og áheyrendurnir
eru í þjóðkirkjunni norsku. Það
hefir verið hér í nágrenninu mik-
ið og lengi starfað að trúmálum
bæði af “heimamönnum” og að-
komnum ferðaprédikurum, og við,
smælingjar drottins, báðum um
vakningu og glöddumst við vor-
boðana, vaxandi þorsta eftir “lif-
andi vatni”.
En þegar aðal vakningin kom í
ljós, var hér lúterskur prédikari,
sem starfar aðallega að kristni-
boði í Finnmörk.
Hann er enginn mælskumaður,
en hefir ágætt lag á að tala við
fólk um trúmál, og syngur vel og
leikur á hljóðfæri.
Eg get ekki lýst því, hve dýrð-
legt er að sjá og heyra áhrif guðs
anda á slíkum samkomum, og þótt
stundum kæmu þangað andstæð-
ingar ljóssins, þá nutu þeir sín
ekki. Jesúá\frelsaði leitandi fólk
andspænis háðglotti vantrúar 0g
villu. — Honum sé dýrð og þakk-
ir.” — Bjarmi.

ísland úti og inni.
Um málfrelsi
flutti Sigurður prófessor Nordal
erindi á annan í páskum í Nýja
Bíó. Lar það fjölsótt mjög, enda
var það hi6 skemtilegasta og eft-
irtektarverðasta.
Erindi hans var ekki um mál-
frelsi í venjulegum skilningi, —
heldur um það, hvort menn ættu
og þá einkum íslendingar, að hafa
sama leyfi til að nota ýmiskonar
spillandi orð fyrir tunguna, eins
og að láta í Ijós skoðanir sínar.
Hann mintist á deilu þá, sem hér
varð í fyrra út af íslenzkum heit-
um á ýmsu, ef að skipum og sigl-
irfgum lýtur, og kvað hana hafa
orðið, þó ekki hefði hann tekið
þátt í henni, til þess, að hann
hefði veitt því nánari athygli en
ella, hvað aðrar þjóðir gerðu í
þessu efni.
Hann benti á í erindi sínu, að
íslenzkan væri alveg sérstæð með-
al tungnanna að því leyti, að hún
væri eins meðal allra, sem hér
byggju, hér væru engar mállýsk-
ur, ekkert stéttamál. Og í því
sambandi benti hajjn á, að það
væri hið mesta skaðræði þjdö-
inni, ef hér færi að'myndast
stétta-mál, því það væri einmitt
málfærið, sem oft og einatt klyfi
þjóðfélögin hvað mest í stéttjr.
Það væri því ísl. alþýðu áreiðan-
lega happadrýgst, að tungan
verndaðist sem bezt, — að ein
stétt færi ekki að tala sínu sér-
staka máli.
Hann mintist og á það, að em-
bættismenn hér ættu máske
nokkra sök á því, að alþýðumönn-
um hætti sumstaðar til að mis-
skilja og misbeita erlendum orð-
um, sem þeir flyttu inn í málið,
en gæfu ekki rétta þýðingu á. —
Mbl. 1
Kynnisför.
Undanfarin ár hefir það verið
venja, að nemendur og kennarar
Gagnfræðaskólans á Akureyri
færu einhverja kynnisför á ári
hverju til nálægra sveita. Eitt
sinn var farið austur 1 Vaglaskóg,
annað sinn að Grund í Eyjafirði,
o. s. frv. í vikunni sem leið var
skip leigt til slíkrar fara, og fóru
kennarar skólans og nemendur
þeir tíl Hríseyjar, sem ekki höfðu
notaS sér páskaleyfi til heimfar-
ar. Farnaðist þeim vel. Var veð-
ur hið bezta. lEn er heim kom,
rómuðu þeir mjög viðtökur Hrís-
eyinga. Einkum höfðu þeir not-
ið ríkulegrar gestrisni hjá þeim
Páli Bergssyni, Oddi Sigurðspyni
0g Birni Jörundsyn.i.—IMbl.
Mjerkilegt rit.
Fyrir nokkrum árum hugkvæmd-
ist ungum, gáfuðummanni, að rita
um bæjarheiti á íslandi, rannsaka
upprunaa þeirra, sem torskilin eru
og færa til leiðréttingar þau, sem
afbakast hafa. Maðurinn er Mar-
geir Jónsson á ögmundarstöðum
í Sakagafirði.
iMargeir byrjar á torskildum
bæjanöfnum í héraði sínu. Var
það ætlan hans að gera öllum
sýslum landsins sömu skil, — en
þegar í byrjun kom í ljós, að mikla
rannsókn og fyrirhöfn kostaði, ef
leysa skyldi verk þetta vel af
hendi. Er nú lokið ritgerðum um
Skagafjörð og Húnaþing, og hvor
þeirra gefin út í sérstöku hefti.
Hefir höfundurinn kostað útgáf-
una styrklaust, og orðið að gefa
fé með vinnu sinni, svo ekki er
annað sýnna, en að bið verði á
framhaldi.
Höfundur þessara rita hefir
hlotið viðurkenningu í orðum vit-
urra manna fyrir það, sem unnið
er af verkinu. Guðmundur Frið-
jónsson segir um fyrsta hlutann,
er birtist í íslendingi:
“Eg get ekki talið eftir mér, að
tjá þakklæti Margeir Jónssyni og
íslendingi fyrir ritgerðina um
bæjanöfn í Skagafirði. Þykir mér
Quality Biscuits
Gestum geðjast þessar á-
gætu Sand'wich Creams.
Þær bráðna í munni.
Kaupið í pundatali.
c Paulin Chambers Co. Ltd.
J Est. 1876
I MU'.INA WINNIPEC
L SAMiATOON fORT WIU.IAH
hún reglulegt sælgætið, sökum
fróðleiks og getspeki höfundar-
ins, og einhver merkilegasta rit-
gerð, sem birst hefir í Akureyrar-
blöðunum um mörg ár.”
Prófessor Finnur Jónsson o. fl.
hafa tekið í sama streng.
Öll rannsókn á sögu vorri og
tungu er mikið þarfaverk. Væri
skaði mikill, ef verk þetta þyrfti
að stöðvast; en höfundur þess
hefir ekki leitað opinbers styrks,
og er það að vissu leyti gott, því
þau verk eru ekki síður vel af
hendi leyst, sem gjörð eru af á-
huga einum, en hin, sem fyrir fé
eru unnin. Og opinber styrkur
hefir misjafnlega i verkum end-
urgoldist. — En svo mætti fara,
að verk þetta þyrfti ekki að standa
á fjárskorti.
Ættmenn og átthagar eiga hald-
beztu ítökin í hugum flestra góðra
manna, og verða bernskustöðvar
mörgum svo hugstæðar, að þeir
lifa sem gestir ^lengst sinnar æfi,
ef að heiman hverfa. Enginn vafi
er á því, að öllum þeim mundi
kærkomin ritgerð M. J. um átt-
haga þeirra. Sjálfum væri mér
það mikil aufúsa, að röðin kæmi
sem fyrst að mínu fæðingarhér-
aði, og vildi eg því óska, að höf-
undurinn sneri strax til austurs
og héldi um stund móti sólarupp-
rás. — J
Hér ívReykjavík er meirihluti
fólks aokomumenn úr ýmsum
héruðum. Sýslu- og fjórðunga-
mótin sanna það, að þeir eru
fæstir fullg'lataðir sinum átthög-
um. Þetta ættu þeir m. a. að sýna
með því, að kaupa útkomin rit
Margeirs Jónssonar, sem kosta að
eins fáa aura. Með því tryggja
þeir það, að röðin komi bráðlega
að þeirra átthögum. S. K.
—Mbl.
Siglingavísur.
(Kveðnar á Viðeyjarsandi.)
Glæðir kalda um land og lá
lofts frá tjaldi bláa.
Voldug alda út á sjá
ýfir faldinn háa.
Seglið teygir kilkjan kná,
kyrð'svo eigi finnist.
Hafsins meyjan hýr á brá
hægt við fleyið -minnist. *
Knörinn liður létt um haf
lands við síðu fagur .
Hrekur kvíða öllu af
unaðsblíður dagur.
Knapac háir hylla sjá,
hafsbrún frá til dala,
oft þeir iá við öldu há
andans þrá að svala.
-Mbl.
P. Jak.
VÉR ÞURFUM MEIRI RJÓMA!
Vér ábyrgjumst hæzta markaðsverö. skjóta af-
greiðslu og peninga um hæl. Sendið oss dúnk
til reynslu og sannfærist. Vér sendum ókeypis
merkiseðla, þeim er óska. Sendið oss líka egg,
ST. B0NIFACE CREAMÉRY C0MPANY
373 Horace Street, St. Boniface, Manitoba.
Viðurkenning
frá
1858 TIL 1926
@íadiaN(3jb;
CWhisky
W21
/