Lögberg - 01.11.1928, Blaðsíða 4

Bls. 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. NÓVEMBER 1928
Jogberg
Gefið út hvern Fimtudag af Tfce Col-
umbia Press Ltd., Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
Talsimari Pi«632? o£ N*6328
Einar P. Jónsson, Editor
Utanáskrift til blaðsin*:
Tl{t COLUHBI^ PKtSS, Ltd., Box 317*. Winnípeg, ^ar(.
Utanáakrit* ritatjórana:
£0i r0R LOCBERC, Box 3171 Wlnnipog, ^an.
y
erð $3.00 um árið. Borgist fyrirfram
Th« •'L.ögberir ie pnnteó an<l publlshed oy
The ColumDia 1‘rena. CirnileJ. to the Columbia
uuiutina, Sltb sarnent Ave Wlnnlpeg, Manltobá.
i ósamræmi við sannleikann.
Heimskringla flutti í vikunni sem leið,
greinarstúf, er nefnist “Vel er róið”, eftir
vfir-postula heimfararnefndar Þjóðræknisfé-
íagsins, séra Rögnvald Pétursson. Átti grein-
in víst að skoðast sem svar við ritgerð herra
Hjálmars A. Brrgman, þeirri, er í Lögbergi
hirtist í vikunni þar á undan. Hvernig presti
tókst til með röksemdafærsluna, mun almenn-
ingur geta fljótlega dæmt, af svari herra Berg-
mans, því, er nú hirtist hér í blaðinu.
Séra Rögnvafcdur fór fram á, að þessi um-
ra lda Heimskringlugrein yrði prentuð í Lög-
bergi. Því neitaði eg, og bygði ueitun mína á
því, að eg sæi mér ekki fært að birta í Lögbergi
persónulegan óhróður og ósannindi. Hefði
greim'n snúist uin styrkdeiluna aðeins, mundi
eg sennilega hafa birt hana, eins og öll önnur
.skrif heimfararnefndarinnar, er eg hefi áður
verið beðinn fyrir að koma á prent, þrátt fyrir
það, þó eg efaðist eft og tíðum stórlega um
sannleiksgildi þeirra.
1 óhróðursklausu séra Rögnvaldar um mig,
hafa af einhverjum ástæðum, slæðst inn tvö
sannleikskom. Hann fer rétt með það, að eg
hafi verið staddur í þorpinu Langruth, laugar ■
daginn þann 13. október síðastliðinn. Hann fer
líka rétt með það, að eg hafi átt tal við mann,
Sigurð Finnbogason að nafni, búsettan þar í
þorpinu. En svo ei* eins og honum alt í einu
fallist hendur. Eftir það rekur hver ósann-
inda-lokleysan aðra, og það með slíkum fimum,
að lielzt mætti ætla, að presturinn skrifaði ó-
sjálfrátt, eða hann hefði verið nýkominn af
heimfararnefndar fundi.
Eg hélt satt að segja, og lield enn, að það sé
séra Rögnvaldi gersamlega óviðkomandi, hvort
eg á erindi norður til Langruth eða ekki, og
hvort eg mæli herra Sigurð Finnbogason máli,
eða ekki. Og það er engan veginn óhugsandi,
að eg eigi eftir að skreppa til Langruth einu
sinni enn, eða ef til vill oftar. Það mun eg
gera, ef svo býður við að horfa, án þess að fá
séra Rögnvald til að skrifa upp á vegabréf
mitt.
Ef ráða mætti af andanum í óhróðursupp-
spuna séra Rögnvaldar, í sambandi við ferð
mína til Langruth, mætti helzt afla, að eg hefði
haft í hyggju, og jafnvel gert tilraun til, að
hella herra Sigurð Finnbogason fullan, með
það fyrir augum, að veiða upp úr honum ein-
hverja yfirlýsingu, eða knýja hann til að stað-
feista| með undirskrift, staðhæfingu merkis-
mannsins, herra Stephens Thorsonar, um sam-
tal þeirra séra Rögnvaldar á páskunum 1927, og
hvernig hinum síðarnefnda hefðu þá fallið orð.
Að eg hafi boðið herra Sigurði Finn'bogasyni
til öldrýkkju, er ósatt. Að samferðamaður minri
til Langruth, herra Ed. Stephenson, hafi sezt
að öldrykkju með mér og herra Sigurði Finn-
bogasyni, er líka ósatt, því fundum þeirrá bar
aldrei saman í Langruth. Alt þetta var séra
RögnValdi innan handar að vita, ef hann hefði
viljað á sig leggja, þó ekki væri nema lítilfjör-
legt ómak, — fyrir sannleikann. Eg ætla hvorki,
né þarf, að spyrjast fyrir um það hjá séra Rögn-
valdi, hvort eg megi þiggja ibolla af kaffi, eða
öli, hjá vinum mínum. En það hefi eg einhvern
veginn á samvizkunni, að séra Rögnvaldur hafi,
oftar en einu sinni, látið það eftir sér, að stinga
höfðinu inn á staði, þar sem fleira var fáanlegt,
en tómt þurmeti. Hann var, og er, frjáls að því
fyrir mér.
Samtal mitt við herra Sigurð Finnbogason,
fór fram á skrifstofu Langruth Trading félags-
inst, seínt á laugardagskvehlið þann 13. fyrra
mánaðar í viðurvist merkisbóndans, herra Jóns
Tihorðarsonar, sem búsettur er í Langruth-
bygðinni. Eg leitaði álits Sigurðar á yfirlýs-
ingu Thorsons, .sem eg hafði í fórum mínum
með hans eigin undirskrift, og spurði hann að
því í fullri alvöru, hverja skoðun hann hefði á
sannleiksgildi hennar. Eg spijrði hann enn frem-
ur, hvort hann myndi vilja staðfesta vfirlýsing-
una, ef hann héldi áð innihald henmar væri
efnislega rétt. Kvaðst Sigurður, jafnt í jiessu
máli, sem öðrum, vilja það eitt segja, er hann
vissi satt og rétt. En minni sitt kvað hann vera
orðið svo veiklað, að hann fengi ekki lengur
reitt sig á það, og þess vegna væri sér ekki unt
að fullyrða eftt eða annað í sambandi við sam-
tal þeirra Stephen Thorsons og séra Rögnvald-
ar. Svar sitt hlyti að verða eitt og hið sama,
hver svo sem npplýsinga kynni t:l sín að leita.
Hann viðurkendi, að hafa verið staddur á heim-
ili Thorsons, er umrætt samtal fór fram, en
kvaðst undir engum kringumstæðum mega með
það fara, hvernig orð hefðu fallið. Eg efast
ekki um, að Sigurður hafi sagt mér það eitt, er
hann sannast vissi. Og eg hefi þá trú, að .fafn-
vel þó hann se persó'nulegur vinur séra RÖgn-
valdar, þá sé hann sæmdarmaður í orðum og at-
höfnum. Þess vegna tel eg það jafnframt víst,
að orðalagið á bréfi hans til sér^ RÖgnvaldar,
er í síðustu Heimskringlu birtist, eigi rót sína
að rekja til minnisveiklunar aðeins, og einskis
annars.
Hér fylgir á 'eftir vottorð herra Jóns Thord-
arsonar, er viðstaddur var samtal okkar Sig-
urðar:
YFIRLÝSING.
“Að gefnu tilefni lýsi eg undirritaður yfir
því, að ritstjóri Lögbergs, herra Einar P. Jónsson,
var staddur í þorpinu Langruth, laugardaginn þann
13. október síðastliðinn. Seint um kveldið áttum
við samtal nokkurt í verzluninni Langruth Trading
Co., ásamt iSigurði Finnbogasyni. Bar heimferðar-
málið þar á góma. Ritstjórinn kvaðst vita með
vissu, að íSigurður hefði verið viðstaddur samtal
þeirra St. Thorsons og séra Rögnvaldar Péturssonar
um páskaleytið 1927, og hlyti hann því að vita um
það, hvort þau orð, sem Mr. Thorson bar séra Rögn-
vald fyrir, séu rétt eða ekki. Sigurður kvaðst hafa
komið á heimili Mr. Thorsons í Langruth. ásamt séra
Rögnvaldi, á umræddum tíma. En hvernig samtalið
hefði hnigið, væri sér ekki unt að segja, með því að
hann væri alvarlega bilaður á minni. Slíkt hið sama
kvaðst hann verða að segja séra Rögnvaldi, í þvi
falli, að hann kynni að leit.a til sín um upplýsingar
í þessu tilliti.” John Thordarson,
Langruth, Man.
Séra Rögnvaldur’ ber fyrir sig sögumaim,
Jón Thorsteinsson, að því er lionnm segist frá.
Hvemig í dauSanum aS hægt er aS setja þann
mann í samband viS för mína til Langruth, er
mér hreinasta ráSgáta. Sá maSur er mér meS
öllu ókunnugur, og skal því ekki fleira um liann
sagt.
ÞaS er séra Rögnvaldur einn, sem bera verS-
ur ábyrgS á slúSurgreininni um mig, því hún er
undirskrifuS af lionum ^jálfurrí. Og hver svo sem
tilgangur hans annarg kann aS hafa veriS, þá
verSur nú ekki lengur um þaS vilst, aS hann hef-
ir; aS minsta kosti í þetta sinn, komist í ónota-
legt ósamræmi viS sannleikann, sem vonandi
er aS hendi hann ekki fyrst um sinn aftur.
Einar P. Jónsson.
Franz Schubert.
Heimsmeistafinn í ríki tónanna, Franz
Schubert, var í heirn þenna borinn í Yínarborg,
áriS 1797, en lézt 1828, því sem næst þrjátíu og
tveggja ára aS aldri. Á ári því, sem nú er aS
líSa, verSur þess vegna liSin heil öld frá dánar-
dægri þessa ógleymanlega söngvmra söngv-
aranna.
í sálarlífi manna og kvenna, víSsvegar um
hinn mentaSa heim, geymist minning Franz
Sohuberts, sem nokkurs konar helgur dómur.
Svo var íinyndunarafl lians ómþrungiS, og aS-
strevmiS ört, aS aldrei mátti hann ósyngjandi
vera. Þes,s vegna liggur eftir liann meira og
ma'rgbreyttara verk, en líklegast nokkurt ann-
jiS tónskáld, er eigi varS lengri lífdaga auSiS,
eSa yfir sex hundruS tónljóS í alt, hvert öSru
frumlegra og fegurra, sungin út úr ótæmandi
uppprettum ásta 9g sorga.
Franz Schuhert var svo aS segja barn aS
aldri, er hann tók aS gefa sig viS tónl jóSagerS.
Eru sum af hans ágætustu verkum samin, er
heita mátti aS hann væri í æsku, svo sem lagiS
“Erl King’, er standa mun óbrotgjarnt í Braga-
túni fram um ókomnar aldir.
Þann 28. dag febrúarmánaSar áriS 1819
hlaut Schubert sína fyrstu, opinberu viSur-
kenningu, .sem tónskáld. Var þaS á hljómleikum
í Vínarborg, er hann sendi frá sér “Stíhafers
Klagelied”. Næsta verk hans, er kom fyrir
augu og evru almennings, var “Zwillingbrii-
der”, kýmnileikur í tónum. Eftir þaS mátti
sýo aS orSi kveSa, aS hver tónsmíSin ræki aSra
annari dásamlegri og tilþrifameiri. 1 miSjurn
júní, 1820, lauk Schubert viS verk sitt, “Zaub-
erharfe”, en tæpum tveim árum síSar, “Al-
fonso og Estrella. ”
t maímánuSi 1828, eSa síSasta áriS, sem
Schubert lifSi, reit hann hina dásamlegu Sym-
phoníu sína, Nr. 9, er sérfræSingar telja eitt
hans allra ágætasta verk. Var heilsa hans þá
mjög tekin aS bila, og kjörin þröng. Þó var
eljan hin sama fram til síSustu stundar, nema
ef vera .skyldi, aS aSstreymi ómanna, hafi jafn-
vel veriS enn þá meira. Og svo hvarf svanur-
inn út yfir móSuna miklu. Heimurinn stendur
viS liann í ógleymanlegri þakkarskuld, fyrir
söngvana viSkvaunu og vorhlýju, er sætt hafa
marga, aldna og unga, viS lífiS og örSugleika
þess. Og þó mun Sehubert, eins og reyndar svo
margir aSrir syngjandi svanir, hafa horfiS,
“eftir önn og töf, meS öll sín beztu ljóS í gröf.”
SamtíSin er ekki ávalt örlát \dS sína beztu
menn, og var Franz Schubert vafalaust engin
undantekning í því tilliti. Ritlaun þau, er
Schubert fékk fv rir söngva sína, námu aS meS-
altali því sem næst tuttugu centum í núgild-
andi canadiskum peningum, fyrir hvért verk.
Þó eru hljómíjóS Schuberts talin meS því
allra dásamlegasta, sem nokkru sinni hefir
súmiS veriS í þeirri gerin. Nú í dag, er hinum
og þessum sálarlausum nótnagasprara, horgaS
stórfé, fyrir siSspillandi mjaSmahnykkja glam-
ur, sem kallaS er músík. Nú er tiltölulega
sjaldan um þaS spurt, hvernig ort sé í tónum,
eSa hvaSa frumhugmynd liggi til grundvallar
tónsmíSinni. ASal áherzlan virSist á þaS lögS,
hvaS í þann og þann svipinn falli bezt í kramið
og hvermg margfalda megi fljótast hinn al-
máttuga dollar. ,
Þótt ástandið í þeim efnum, sem nú hafa
nefnd veriS, sé næsta alvarlegt, þá hlýtur þó aS
því að koma, aS lýðurinn rumskist, vísi jazz-
ósómanum á dyr, og leiði til öndvegis á ný
meistarana fornu, er í heilagri hrifning önduðu
frá sér ódauðlegum listaverkum, til vndis og
hyggjuhreinsunar, ótölulegum fjölda fólks. Þá
verður þjart um nafn Franz Sohuherts, og þá
mun list hans líða á öldum víSvarpsins, “eins
víða og vorgeislar ná. ’ ’
Til að glæða minnið.
Séra Rögnvaldur Péturason r.itar grein í síðustu
Heimsikringlu með fyrirsögninni: “Vel er róið,” sem á
að vera svar upp á grein mína í Lögbergi með fyrir-
sögninni: “Efast nokkur um, að Stefán Thorson
segi satt?” Byrjar hann með því að þyrla upp
moldviðri miklu til þess að reyna að draga hugi les-
endanna frá því, sem um er að ræða, og þar ofan á
bætir fiann því, sem hann er svo ríkur af — skætingi
og dylgjum til mín. Fram hjá því öllu ætla eg að
ganga, því það kemur málefninu ekkert við. Hann.
má miklast yfir þeirri uppgötvun, sem hann þykisfc
hafa gert, um tilgang minn með því, sem eg hefi rit-
að. En það bætir ekki fyrir honum. Hans eigin
gerðir verða að þola dagsljósið til þess að réttlæt-
ast, hvað sem mér líður.
Eg sé ekki betur, en að eg hafi haldið mér bein-
línis við málefnið. Mér finst það koma stjórnar-
styrksmálinu beint við að benda á það, hvernig stjórn-
arstyrksbetl heimfararnefndarinnar er réttlætt ein-
mitt’ af þeim meðlim nefndarinnar, sem setti sig á-
kveðnast upp á móti því, að betlifénu væri skilað
aftur, og sem tók þá ábyrgð á sínar herðar, að hafa
í hótunum við meðnefndarmenn sína, ef þeir ynnu
það til sátta og samkomulags, að skila ölmusunni til
viðkomandi stjórna. Samanber grein Dr. Sig. Júl.
Jóhannessonar í Lögbergi 31. maí 1928, sem skýrir
frá afstöðu séra Rögnvaldar í þessu máli á nefndar-
fundinum 21. og 22. maí.
Mín viðkynning af séra Rögnvaldi er þannig, að
eg trúi því betur, að hann segi rétt til um það, hvað
fyrir honum og nefndinni vakti með þessu stjórnar-
styrks'betli, þegar hann er a ðskýra það einslega fyr-
ir “fornvini” sínum, áður en nokkur deila er hafin,
heldur en þegar hann er að verja afstöðu#sína op-
inberlega eftir að út í deilu ér komið. Þess (vegna
finst mér, að yfirlýsing Stefáns Thorsonar megi með
réttu telja eitt mikilvægasta og mest sannfærandi
sannanagagn, sem enn hefir komið fyrir almennings
sjónir, því til sönnunar, að skýringar þær, sem séra
Rögnvaldur og meðnefndarmenn hans hafa verið að
bjóða fólkinu, um, að stjórnarstyrkurinn sé heiðurs-
gjöf, 0. s. frv., eru eintómt gabb og yfirskyn.
Það er eftirtektarvert, að séra Rögnvaldur í
þessu moldviðri sínu, neitar ekki með einu orði, að
hann hafi talað orð þaú, sem Stefán Thorson leggar
honum í munn. Hann lætuV það nægja, að koma
með bréf frá manni, sem vitnar það, að hann muai
ekki til þess að hafa heyrt séra Rögnvald tala þessi
orð. Hann segir alls ekk;i, að hann hafi heyrt alt,
sem þeim séra Rögnvaldi og Stefáni Thorsyni hafi
•farið á milli, né heldur að hann muni alt, sem hann
heyrði. Þessi varnaraðferð séra Rögnvaldar minnir
mig á negrann, sem ákærður var um morð. Þrjú
vitni báru það fyrir rétti, að þau hefðu staðið hann
að glæpnum og séð hann fremja morðið. Til þess
að mæta þessu, kallaði negrinn tólf vini, sem öll
báru það, að þau hefðu ekki séð hann drepa mann-
inn — og samt var negrinn hengdur.
Mér finst eg einnig hafa verið að halda mér
við málefnið, þegar eg gerði grein fyrir því, hvers
vegna egikysi heldur að trúa Stefáni THorsyni, en séra
Rögnvaldi. Út í þá sálma ætla eg svo ekki lengra
að farat, og hefði látið þar við sitja, ef séra RögL
valdur væri ekki í svari sínu að véfengja það, sem
eg sagði um framburð hans fyrir rétti. Um þetta
atriði segir hann:
“Eg minnist þess ekfei, að hafa svarið það, að
Únítarar skírðu í nafni heilagrar þrenningar, í þeirri
merkingu, sem höf. á við með heilagri þrenningu eða
bundin er við skilning hans á hinum almennu trúar-
játningum. En hitt getur vel verið, að eg hafi bent
á, að í Helgisiða bók hinnar Únítarisku kirkju sé
leyft orðaval við barnaskírn, svo hin alkunnu orð
í Matt. guðspjalli (28. kap. 19. v.) megi notast við
skírnarathöfnina í stað annara er þar standa líka og
er þlá ekki vikið langt frá sannleikanum. Vil eg
benda höfundi á, “Book of Prayer and Praise, for
Congregational Worship”, Boston Ameri^an Unit-
arian Association, 1893, pp. 188 and 192. Meira er
ónauðsynlegt að segja um þetta efni að þessu sinni.”
Þetta er fremur vandræðaleg skýring og fer
heldur ekki rétt með. Það var alls ekki verið að
ræða um það , hvaða “orðaval sé leyft við harns-
skírn” í kirkjudeild Únítara. Það var verið að ræða
um það, hvað tíðkaðist hjá íslenzkum Únítörum og
var dregið fram í þeim tilgangi að sýna fram á, hvað
bilið væri lítið á milli þeirra og Lúterstrúarmanna
og því félagsleg sameining þeirra eðlileg.
Til þess að glæða minni séra Rögnvaldar og vera
viss um að gera honum ekki órétt til, skal eg tilfæra
hans eigin óbreytt orð. Með því móti gefst fólki
tækifæri til að dæma um það, hvort eg hafi hallað
réttu máli og einnig hvort skýring séra Rögnvaldar
sé fullnægjandi. Spurningar þær, sem um er að
ræða, voru lagðar fyrir hann af Mr. Trueman, lög-
manni þess málsaðiljans, sem séra Rögnvaldur fylgdi
að málum. Spurningarnar, sem fyrir séra Rögnvald
voru lagðar, og svör hans við þeim, eru á þessa leið:
“Q.: In the Unitarian Churches is there a cere-
mony of bapti^m and Confirmation ? A.: Yes.
Q.: For infants? A.: Yes.
“Q.: As well as adults? A.: Yes.
“Q.: In whose name is one baptized ?
A“.: You baptize in the name of the Father, the
Son, and the Holy Ghost. The baptismal formulá is
merely taiken from the traditional formula of the
Church.”
Lausleg þýtt hljóðar þetta þannig á íslenzgu:
ISp.: Er skirnar- og fermingar-athöfn höfð um
hönd í kirkjudeild Únítara? Sv.: Já.
Sp.: Fyrir börn? Sv.: Já.
“Sp : Og einnig fullorðna? Sv.: Já.
“Sj,.: í hvers nafni er skírt?
Sv : Það er skírt í nafni föðurins, sonarins og
heilags anda. Skírnarformið er að eins tekið eftir
hinu \iðtekna skírnarformi (kristinnar) kirkju.”
Rér sjá allir, að eikki er andað í þá átt, að þetta
sé að eins orðaval, sem leyft sé samkvæmt einhverri
sérsiakri handbók, heldur er sagt beint út, að á
þennan hátt sé skírt og ekkert úr því dregið. Einnig
vil eg benda á, að i handbók Únítara, sem kend er
við Savage, er skírnarformið á þessa leið:
“In the faith,' fellowship, and hope of the
gospel, I dedicate thee to God, our Father in
heaven.”
Hér er ekki um nein trúmál að ræða. Hér er aö
eins um það að ræða, hvort séra Rögnvaldur í þess-
um framburði sinum sagði satt. Þeirri spurningu
verður ekki svarað með eintómu hnútukasti til mín.
Hver sem þetta les, verður að svara þeirri spurning
fyrir sjálfan sig. Eg fyrir mitt leyti trúði þessu
ekki, þegar eg heyrði orðin falla af vörum séra
Rögnvaldab, og eg trúi því ekki enn. Þær beztu
upplýsingar, sem eg gat þá fengið, — og það hjá ís-
lenzkum Únitörum sjálfum — bentu til þess, að eng-
inn íslenzkur Únítara prestur hefði skírt eða skírði
“í nafni föðurins, sonarins og heilags anda”, nema
ef það hafi verið séra Magnús Skaptason, fyrst eftir
að hann sagði skilið við kirkjufélagið. Um það,
hvort þær upplýsingar séu réttar, get eg ekkert full-
yrt, en eg sé enga ástæðu til að rengja þær fyr en
eitthvað ákveðnara kemur frá séra Rögnvaldi en það,
að í framburði sínum fyrir rétti hafi hann “ekki vik-
ið langt frá sannleikanum.”
Hjálmar A. Bergman.
Canada framtíðarlandið
Verzlunar-samtök meðal bænda
eru alt af að aukast. Aðallega
gangast akuryrkjuskólar og fyrir-
myndarbú stjórnanna fyrir þessu.
Það er ekki langt síðan, að bænd-
ur þurftu víðast að selja afurðir
búsins í bænum næst við sig, og
láta vörurnar, hvort sem þeim
þótti verðið, er þeim var boðið,
fullnægjandi eða ekki. Oft var
það líka, að peningar fengust þá
ekki, nema fyrir lítinn part af
því, sem bóndinn hafði að selja.
Mikið af hveitinu var selt strax
að haustinu, þegar verðið, var
lægst, því að eins efnaðri bændur
voru svo stæðir, að þeir gætu
borgað kostnað við uppskeru o. s.
frv. og aðrar skuldir að haustinu
og geymt svo hveitið þar til að
hækkaði í verði. Hið sama má
segja um aðrar afurðir.
'Stundum var það kunnáttuleysi
eða kæruleysi, sem olli því, að
varan var í lágu verði. T. d. egg
voru send til markaðar, þó þau
væru ekki öll fersk. Það ~var þá
ekki verið að rekast í því, hvort
þáu væru ný eða nokkurra daga
gömul. Verzlunarmenn urðu svo
fyrir tapi, þegar eggin reyndust
ekki eins, góð eins og búist var
við. Þar af leiðandi gáfu þeir
aldrei mjög hátt verð fyrir þau.
Nú er að koma breyting á þetta.
Nú eru egg flokkuð og verðið,
sem bóndinn fær, er undir því
komið, hvaða stigi eggin ná, þeg-
ar þau eru skoðuð. Fyrir góð egg
fæst að jafnaði töluvert meira nú
en áður óg á sama tíma hafa bænd
ur lært að það borgi sig ekki, að
bjóða nema góð egg til sölu.
í Suður-Manitoba hefir korn-
uppkeran verið léleg undanfarin
ár. Bændur sáu ekki hvernig
þeir ættu að bæta hag sinn, og
voru sumir sem álitu, að bezt
værí, að flytja lengra vestur, þar
sem land væri nýtt og þar sem
uppskeran væri betri. En slíkt
hefði haft mikinn kostnað auk
annara erfiðleika í för með sér.
Þá ráðlögðu búfræðingar þessum
bændum að gefa sig meira við
kvikfénaðs og fuglarækt, en þeir
hefðu getr. Þeir bentu á, á?5 þó
kornið væri ekki gott til mölunar,
gæti það verið allra bezta fóður,
og að jafnvel meiri peninga mætti
hafa upp úr því með þessu móti,
en með því að selja það eins og
þeir höfðu gert.
Bændur fóru svo að prófa þetta
og hefir það gefist ágætlega.^Það
hefir verið aðal gallinn á búskap
manna í Vesturlandinu að þessum
tíma, að svo margir bændur hafa
gefið sig við kornrækt að eins.
Það eru fljótteknir peningar, ef
alt gengur vel. En það er ekki
alt af hægt að byggja á að vel
gangi.
Bændur í Suður Manitoba fóru
að rækta fugla — tyrkja og hæns
— mikið meira en áður. Sérfræð-
ingar frá .Búnaðarskólum og fyrir-
myndarbúum ferðuðust svo um á
haustin þeir gera það enn) og
sýndu fólki hvernig bezt væri að
búa fuglana til markaðar. Það
þarf vist lag við þetta, og ef ráð-
leggingum er fylgt, fæst mun
meira fyrir pundið af fuglakjöt-
inu. Bændur í vissu umdæmi
lögðu svo saman og sendu vagn-
hlass (carload) með járnbraut
austur til stórborganna, eða þang-
að, sem beztur var markaður.
Þetta gafst svo vel, ^ð þessi að-
ferð að búa fuglakjöt til markað-
ar og selja það, er nú víða notuð
1 Vesturlandinu. Það þurfa að
vera isvo márgir bændur í hverju
héraði, sem reyna þetta, að hægt
verði að senda vagnhlass þaðan
að haustinu. Þa verður flutn-
ingskostnaður minni.
Til þ^ss áð svona hepnist, þarf
bóndinn að rækta fuglategundir,
MÝKJANDI MEÐAL við
HÁLS OG BRJÓSTKVILLUM
sem seljast æfinlega vel. Búnað-
arskólar og fyrirmyndarbúin gefa
fullkomnar upplýsingar þessu við-
víkjandi. Það hefir lítinn árang-
ur, þó bóndinn rækti mikið af
fuglum, ef 1 þeir eru úrynja
(scrub) eða ómöguleg markaðs-
vara.
Ef lagið er með og ef leitað er
allar upplýsingar, er hægt að hafa
góða peninga upp úr fuglarækt-
inni.
Margt fólk, sem komið hefir
hingað frá Mið-Evrópu loiijidunum,
hefir það sem hér kallast1 smábú
nálægt borgum eða bæjum og býr
vel. Það héfir ekki nema nokkr-
ar ekrur af landi, en hver ekra er
látin framleiða alt sem mögulegt
er. Það iðkar garðrækt, og sú
uppskera bregst aldrei — aldreí
svo, að eitthvað’ sé ekki í aðra
hönd. Það hefir tvær eða þrjár
kýr og svo fugla, vanalega held-
ur stóran hóp. Enn frémur hefir
það korn, nógan fóðurbætir handa
skepnunum fyrir veturinn. Fólk,
sem hefir þekking á garðrækt,
lætur sér líða vel á svona bújörð-
um, þó smáar séu.
Inntektir eru náttúrlega ekki
eins miklar eins og á stórbúi, en
kostnaðurinn er heldur hvergi
nærri eins mikill. Enn fremur
verður svona blettur, segjum 5—•
10 ekrur, ræktaður miklu beturA
Uippskeran verður, og er, tiltölu-
lega meiri. Landið kostar ekkí
eins mikið til að byrja með, skatt-
ur er ekki eins hár og, sem sagt,
útgjöld verða öll lægri.
Austur í Ontario fylki eru nú
bændur að minka bújarðir sínar.
Það telst nú, að meðal bújörð, í
þeim héruðum, sem eru gömul og
þéttbygð, séu um 100 ekrur. Og
bændur þar græða nú meira, en
meðan þeir höfðu meira land und-
ir höndum. Ástæðan er sú, að nú
gefa þeir sig við fleiru en korn-
rækt — hafa mjólkurbú, býflugna
rækt, aldinarækt og garðrækt.
Þá má geta þess, að bændur í
Manitoba og Vesturfylkjunum eru
nýlega farnir að gefa sig að bý-
flugnarækt. Var það mikið af
hunangi, sem framleitt var í Mani-
toba og selt á síðastliðnu hausti
fyrir gott verð. Þess verður ekki
langt að bíða, að fieiri bændur
fari að stunda býflugnarækt og
auka inntektir sínar að mun án
mikillar fyrirhafnar.
Upplýingar um búskap, hvar
sem er í Canada, fást hjá búnað-
arskólum, fyrirmyndarbúum sam-
bandsstjórnarinnar (Dominion Ex-
perimental Farms), og á stjórnar-
skrifstofum (Department og Agri-
culture) í hverju fylki. Fólk ætti
að lesa þær skýrslur, sem þar má
fá og nota þær upplýsingar sem
þar eru gefnar hverjum sem vill
kostnaðarlaust. Þeir, sem hafa í
hyggju, að fara að búa, ættu ekki
að láta það hjá líða, að nota allar
þær leiðbeiningar, sem þaðan má
fá, því þær eru bygðar á reynslu,
en ekki getgátum. —
Fólk í öðrum löndum getur
fengið þessar upplýsingar, með því
að skrifa til: Dominion Experi-
mental Farm, Ottawa, Canada. —
Hafi það í hyggju, að setjast að í
einhverju sérstöku fylki, þá er
ekki annað en geta þess og munu
þá sérstakar upplýsingar viðvíkj-
andi húskap í því fylki, verða
sendar.