Lögberg - 30.05.1929, Blaðsíða 4

*
LÖGBERG PIMTUDAGINN 30. MAl 1929.
BU. 4.
Xögtjerg
Gefið út hvem fimludag af The Colr-
umbia Press, Ltd., Cor. Sargent Ave.
og Toronto St., Winnipeg, Man.
Talsímar: 86 327 og 86 328
Einar P. Jónsson, Editor
Utanáskrift blaðsins:
The Columbia Press, Ltd., Box 3172
Winnipeg, Man.
Utanáskrift ritstjórans:
Editor Lögberg, Box 3172, Winnipeg, Man.
Verð $3.00 um árið. Borgist fyrirfram.
The "Lögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limited, in the Columbia
Building, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitobo.
;docdoc
do<---->o<=dddo< >oc
oo<5
Iðinn við kolann
Ritstjór'i styrkbónar-nefndarinnar, sýnir
nærri því ótrúlega þolinmæði við rógburð sinn á
l)r. Brandson. Því þótt búið sé að marg-standa
ritstjórann að blekkingum og beinum ósann-
indum, þá teygir hann enn mælgi-lopann í
Heimskrjnglu. Hann er enn önnum kafinn við
að telja sjálfum sér trú um, því um aðra er nú
ekki lengur að ræða, er taka kynnu hann trú-
anlegan í þessu efni, að bréf þau, er Dr. Brand-
son birti í LÖgbergi þann 25 apríl síðastliðinn,
og farið höfðu milli stjórnarformanns Mani-
toba fylkis, Mr. Bracken’s, og heimfaramefndar
þjóðræknisfélagsins, hefðu verið illa fengin.
Og þó ritstjóranum hljóti að vera ljóst, ef það
er annars nokkuð, sem honum getur orðið ljóst,
að bréfin væru fengin og birt með fullri heim-
ild, þá hamast hann samt sem áður við blekk-
jmgavefnað sinn, og það jafnvel með köldu
blóði, að því er bezt verður séð.
Fram að þessum tíma, hefir sú alla jafna
reyndin orðið á með ritstjóra Heimskringlu, að
þó hann væri sannaður að ósannindum með
hans e(igin orðum, þá þrætti hann samt, eða fór
undan í flæmingi. Hvort hugsanlegt kynni að
vera, að hann hefði séð sig um hönd, og vikið að
einhverju leyti frá sínum fyrri bardaga aðferð-
um, skal nú reynt til þrautar, með því að vitna
enn einu sinni, þó það sé nú farið að verða þreyt-
andi, í hans digið blað. Skal nú enn á ný, birt-
ur kafli sá úr bréfi Dr. McKay, til ritstjóra
Heimskringlu, er að því hnígur hvernig bréfin
voru feng^in, eins og Heimskringla birtir hann
sjálf, þann 22. þ. m.. Kaflinn er á þessa leið:
“As stated in my letter yesterday, Dr.
Brandson asked me to secure the letters refer-
red to and I had an order prepared asking for
the tabling of the same in the House. Before
placing this on the order paper I advised Pre-
mjer Bracken of my intention. He intimated
that as this was a matter that primarSly in-
terested the Icelandic people, he thought it un-
advisable that it should be brought into the
House where it might become a subject for
factious discussion and that Dr. Brandson could
secure a copy at his office.
I spoke to Dr. Brandson and he stated that
this was satisfactory to him. Aocording to
these arrangements the correspondence was
secured and oopied by a senogrjapher sent by
Dr. Brandson for this purpose.
If the correspondence had not been secured
in this way, it would have been called for and
tabled in the House where is might have become
a subject for contentious discussáon. ”
‘ ‘ Eins og eg tók fram í bréfi mínu í gærdag,
bað dr. Brandson mig um að ná í áminnst bréf
og eg hafði tilbúna kröfu um að fá þau lögð
fyrir þ£ngið. Áður en eg setti þessa kröfu á
dagskrá þingsins tilkynnti eg Bracken forsæt-
isráðherra fyrirætlan mína. Hann lét í ljós
að með því að þetta væri mál, er fyrst og fremst
skifti Islendinga, þá áliti hann ekki ráðlegt að
leggja það fyrir þfngið, þar sem það gæti orðið
efni í flokksdeilur og að dr. Brandson gæti feng-
ið afrit á skrifstofu sinní. Eg talfærði þetta
við dr. Brandson, og hann sagði að hann væri
ánægður með það. 1 samræmi við þetta sam-
komulag voru bréfin fengin og afrituð af hrað-
ritara, er dr. Brandson sendi í þeim erindum.
Hefðu bréfin ekki verið fengin á þennan
hátt, þá hefði þe(irra verið krafist og þau lögð
fyrir þingið, þar sem þau hefðu getað orðið að
þrætuepli.”
Svo mörg eru þau orð.
1 ofangreindum ummælum Dr. McKay's, er
allan sannleikann að finna um það, hvernág
bréfin voru fengin. Þann sannleika var Heims-
kringla knúð til að birta, og átta víst heldur ekki
annars úrkosta. En þrátt fyrir það, gerist rit-
stjórinn svo fífldjarfur, að fjasa um það hvað
ofan í annað í blaði sínu, að bréfin haf5 verið
ósæmilega fengin og birt.
Þjóðrækni styrkbónarritstjórans ríður ekki
við ejinteyming. 1 hennar nafni, lætur hann
sér sæma, að rógbera vora mestu og göfugustu
menn, eins og Dr. Brandson. Og þó hann orki
nú reyndar ekkj mikils, þá er hann alt annað en
öfundsverður af viðleitninn(i.
Hvaða dag var það, sem styrkbónarritstjór-
inn, ásamt hérstöddum meðnefndarmönnum
sínum “arkaði” á fund forsætisráðgjafans, og
æskti þess að hann legði bréijin fram í fylkis-
þinginu? Spyr sá, er ekki veit.
Athugasemd
Á öðrum stað hér í blaðinu, birtist fundar-
ályktun frá íslenzku söfnuðunum í Minnesota-
ríkinu, undirskrifuð af presti þeirra, séra GutÞ
ormi Guttormssyni. Fundarályktun sú, er hér
um ræðir, felur í sér meðal annars, einskonar
áskorun til íslenzku blaðanna, um að láta nú nið-
ur falla blaðadeilur allar út af heimfaramálinu,
en reyna í þess stað, að vinna í sameiningu að
einhverri sameiginlegri viðurkenningu, eða
m,inningargjöf, stofnþjóð vorri til sæmdar, í
tilefni af þúsund ára afmæli Alþingis 1930.
Vér göngum út frá því sem gefnu, að gott
eitt vaki fyrir þeim ættbræðrum vorum í Minne-
sota, er að fundarályktaninni stóðu, og vér get-
um og fulMssað þá um það, í eitt skifti fyrir öll,
að oss er engu óannara um það, en þeim, að
styðja sérhverja þá viðleitni, er vér höfum sann-
færst um, að auka megi á veg móður vorrar,
Fjallkonunnar. Jafn staðráðnir erum vér og í
því, að mótmæla, og vinna á móti sérhverjum
þeim straum, og sérhverri þeirri stefnu, er að
vorri hyggju, hnígúr í gagnstæða átt.
Um þagnarákvæði fundarályktunarinnar,
grunar oss að orðið geti næsta skiftar skoðan'ir,
og það er einmitt það atriðið, sem vér efumst
um að bræður vorir syðra, hafi íhugað tál
grunns.
Lesendur íslenzku blaðanna vestan hafs,
hafa að sjálfsögðu til þess fylztu heimild, að
finna að því, er þeim helzt þykir aðfinsluvert
vlið starfrækslu þeirra og frágang, sé það bvgt
á sanngimi og stjórnist af næmri réttlætistil-
fjnningu. En að stinga upp í blöðin, þótt eitt-
hvað greini á um gang mála, eða sama sem skipa
þeim að þcgja, virðist oss næsta varhugavert.
Hvað myndíi sá tími eiga langt í land, að rit-
frelsi, prentfrelsi og liugsanafrelsi, yrði jarð-
sett, ef slakað yrðá til, allra auðmjúklegast, við
hvað litla ágjöf, sem væri?
Ótti við almenningsálitið, hefir staðið mörgu
blaðinu fyrir þrifum. Iivorki í þessu tilfelli, né
heldur nokkru öðru tilfelli, skal nokkuð þvílíkt
eiga sér stað, hvað Lögberg áhrærir.
Því verður ekki neitað, að oss kom það næsta
kynlega fyrir, að rétt um sama leyti og liafin
var, vafalaust í nafni íslenzks þjóðemis, lát-
laus blekkingahríð og rógur, gegn þeim mann-
inum, ef sökum manndóms og mannkosta, hefir
borið höfuð og herðar yfir fólk vort vestanhafs
til margra ára, Skyldi þagnargulls hug-
myndin koma fram. Þessvegna trúum vér því
ekki, fyr en vér tökum á, að ekki hafi að ein-
hverju hrapað verið, í sambandi við fundará-
lyktun þá, sem hér hefir gerð verið að umtals-
efni.
Deilan um heimfararmálið, hefir öll snúist
um stjómarstyrkinn. Hún er Manitobamál,
því það var um Manitoba peninga, sem verið
var að biðja, en undir engum kringumstæðum
Bandaríkjafé.
/
Fylkiskosningar í Saskatchewan
Að því var vikið í síðasta blaði, að ákveðið
hefði verið, að kosningar til fylkisþingsins í
Saskatchewan, skyldu fram fara, fimtudaginn
þann 6. júní næstkomandi.
Stjórn sú í Saskatchewan, er setið hefir að
völdum undanfarin ár, undir forystu Mr.
Gardiner’s, hefir yfirleitt þótt framsýn og mik-
ilvirk. Má óhætt segja, að hag fylkisbúa hafi
verið vel borgjið í hennar höndum, og að svo
muni enn verða, nái hún kosningu, sem reyndar
þarf ekki að efa.
Getið var þess einnig hér í blaðinu, að af
hálfu frjálslynda flokksins, byði sig fram á ný
í Wynyard, Mr. W. H. Paulson, sá, er um langt
skeið hefir á þingi setið fyrir það kjördæmi, og
getið sér í hvívetna hinn bezta orðstír. Teljum
vér víst, að hann náj. kosningu með miklu afli
atkvæða. Hefir hann reynst kjördæmi sínu
hinn nýtasti fulltrúi á þingi, og mun svo enn
gera, endist honum heilsa og líf.
Frá því er síðasta blað var prentað, og sent
í póst, hefir oss borist sú fregn, að í Saltcoats
kjördæminu, bjóði sig fram til þingmensku, und-
ir merkjum frjálslynda flokksins, Mr. Ásmund-
ur Loftson, að Bredenbury. 1 kjördæml því,
sem nú hefir nefnt verið, eru Islendingar nokk-
nð liðsterkir, og getnr því samhljóða fylgi þeirra
orðið þungt á metunum við kosningarnar. Eigi
höfum vér átt þess kost, að kynnast Mr. Loftson
persónulega. En hitt er oss fullkunnugt um, að
hann er af ágætu fólki kominn og er sagður
bráðvel gefinn maður. Hann er eindreginn
talsmaður réttu stjórnmálastefnunnar, eða
frjálslyndu stefnunnar, og þessvegna ættu
.samlandar hans, auk hans góðu kosta, að vinna
af alefli af kosningu hans.
Það er víðar en í Wynyard og Saltcoats, sem
Islendingar koma við sögu, í kosnángum þeim,
er nú fara í hönd í Saskatchewan. Hvar, sem
atkvæðisbær Islendingur á heima, ánnan vé-
banda Saskatchewan fylkis, ætti hann ekki að
láta hjá líða, að greiða atkvæði þann 6. næst-
komandi mánaðar, og stuðla með því að endur-
kosiúngu Gardiner stjórnarinnar.
Bréf frá Ottawa
Eftir L. P. Bancroft.
1 hinum fyrri bréfum mínum, hefi eg gert
þess grein, hve miklum og dýrmætum tíma
þingsins hafi eytt verið ófyrirsynju, frá því
um páska. Kom það meðal annars í ljós, að
stjómarandstæðjngar vildu tefja tímann sem
lengt, með það 'fyrir augum, að sambandsþing-
menn gætu engan þátt tekið í fylkiskosningum
þeim, er fram eiga að fara í Saskatchewan,
þann 6 júní næstkoandi. En nú eru líkur til, að
þeim verði ekki kápan úr því klæðinu, og að
þingi verði slitið fyrir þann tíma.
Vemdartollahækkun sú, sem að undanförnu
hefir verið á dagskrá í þjóðþingi Bandaríkj-
anna, virðist hvergi nærri ætla að verða eins
ægileg fyrir canadiska bændur, og í fyrstu var
útlit fyrir. Að vísu getur samt tollafrumvarpið
tekið mikilvægum breytingum enn, áður en það
nær fram að ganga, ef því þá á annað borð,
verður framgangs auðið. Meðan á kosninga-
hríðinni síðustu stóð syðra, fullvissaði Repub-
licana flokkurinn ameríska bændur um það, að
svo skyldu verndartollar hækkaðir verða, að
canadisk samkepni yrði að mestu, eða öllu
leyti útilokuð. Einliver hulin ástæða, hlýtur
að liggja til grundvallar fyrir því, að ekki hef-
ir verið lengra gengið enn sem komið er. Er
það í almæli að lninn canadiski sendiherra,
Hon. Vincent Massey, muni eiga í því sinn
drjúga þátt, að enn hafa tollmúrarnir syðra
eigi hækkaðir verið meira en raun er á orðin.
Hinu má heldur ekki gleyma, að það er síður
en svo, að forsætisráðgjafi vor, Hon. W. L.
Mackenzie, svæfi á verði, hvað mál þetta A
hrærði. Þykir sennilegt, að þessum tveimur
mönnum, hafi orðið það ágengt við Hoover for-
seta, að miklar líkur séu til, að hann, að minsta
kosti fyrst um sinn, leggi ejgi slíkt kapp á
íiækkun verndartollanna, og í fyrstu var ætlað.
Hoover forseti, hefir alla jafna látið St.
Lawrence skipaskurðinn mikið til sín taka, og
má svo heita, að stöðugar samvinnu umleitanir
eigi sér stað milli amerískra og canadiskra
stjómarvalda um þetta merka mál.
Því hefir verið haldið fram, og það vafa-
laust með nokkrum rétti, að nauðsyn bæri til, að
opnun hins væntanlega St. Lawrence skipa-
skurðar, yrði eigi blandað saman við tollvemd-
unarmáíið. Þó verða allir aðiljar, að hafa það
hugfast, að framkvæmd þessa stór-þýðingar-
mjkla fyrirtækis, hvílir að mestu leyti á gagn-
kvæmum góðvilja milli þjóðanna beggja.
Á liinn bógjnn verður ekki auðveldlega
fram hjá því gengið, að lokun amerísks mark-
aðar gegn canadiskum vörum, hlýtur að skoð-
ast alt annað en vingjamleg afstaða. Má vera,
að núverandi forseta Bandaríkjanna, sé þegar
farið að skiljast, að svo sé.
Þingmennirnjr frá Manitoba, hafa nýverið
ikomið því til vegar við ráðuneyti opinberra
verka, að Manitoba steinn skuli ávalt vera til
sýnis, þar sem um opinðerar byggingar er að
ræða, svo hægt sé að nota hann, þar sem svo
býður við að horfa. Hve mikið kann að verða
notað af þessari tegund byggingarefnis í Aust-
urfylkjunum, hlýtur að verða að mestu leyti
undir því komið, hve flutningskostnaðurinn
þangað verður mikill.
1 vikunni sem leið flutti tollmalaráðgjafinn,
Hon. W. D. Euler, ræðu, er vakið hefír sér-
staka eftirtekt bæði utan þings og innan.^ Yar
hún um vínsmyglunarmálið, og varpar á það
ljósi frá ýmsum hliðum. Komst ráðgjafinn
meðal annars, þannig að orði:
“Eg efast ekki um, að það muni fá hátt-
virtum þingmönnum nokkurrar undmnar, er
eg skýri þeim frá reynslu minni í vínsmyglun-
armálinu. Eg hefi oftar en einu sinni orðið
þess var, þegar um afgreiðslu smyglunarbáta
var að ræða, að þeir sigldu til annarar hafnar í
Bandaríkjunum, en þejr sögðust ætla, og fengu
afgreiðslu til. Fóru til dæmis til Buffalo, í
staðinn fyrir Detroit. 1 hvert einasta sinn er
vér komumst að því, að téðir bátar sigli undir
fölsku flagg}i, það er að segja, leiti til annara
hafnstaða en þeir fengu afgreiðslu fyrir, hafa
þeir brotið vor eigin lög og sæta refsingu,
samkvæmt fyrirmælum vorra eigin laga.
1 hvert einasta skiftS, sem bátar þessir af-
greiða vínfarm innan takmarka Bandaríkja-
þjóðarinnar, 'brjóta þeir amerísk, en ekki cana-
disk lög. Bátamir eru því nær undanteknángar-
laust, eign amerískra félaga, og skipshöfn á-
valt amerísk.
Svo hagar til í landi hér, að hver einasti
bátur, stór eða smár, verður að fá löglega af-
greiðslu frá hendi hlutaðeigandi tollþjóna. 1
Bandaríkjunum, er nokkuð öðru máli að gegna.
Þar er öllum bátum, sem minni eru en fimm
smálestir, heimilt að fara hvert sem vera vill,
án nokkurra skírteina, og án þess að vera
spurðir hvenær þeir komi úr ferðalaginu.
Fyr en fullkomnara samræmi kemst á, að því
er löggjöf Bandaríkjanna og Canada áhrærir,
viðvíkjandi útilokun vínsmyglunar, verður mál-
inu ekíri skipað í æskilegt horf. ’ ’
Undanfama daga, hafa þingstörf'öll gengið
greiðlega. Má vera að þar raði nokkru um,
heimfararhugur sá, er virðist vera farinn að
gera vart við sig hjá þingmönnum yfirleitt.
Canada framtíðarlandið
Loksins var eg þá kominn til
Canada og út í íslenzka nýlendu.
Mikið 'hafði eg hlakkað til að sjá
hvernig íslendingum liði í þessu
nýja heimkynni þeirra. Því þó
að eg hefði heyrt margar sögur,
þá er sjón æfinlega sögu ríkari.
Nýlenda þessi lá meðfram stöðu-
vatni og var hún mjög svo fögur
í sumarskrúða sínum. Kom eg út
þangað síðari hluta dagsins, svo
eg hafði svo sem ekkert tækifæri
til að skoða mig um það kveld.
Eg leigði mér herbergi á gistihúsi
skamt frá stöðinni, því að eg átti
engan kunningja þar í þorpinu.
Lagðist eg ánægður út af og las
þangað til svefninn náði tökum
á mér, en næsta morgun fór eg
snemfna á fætur, því eg ætlaði að
nota daginn til að virða fyrir mér
lífið eins og það er í góðri ís-
lenzkri hygð hér í Vestur^Canada.
Þegar eg var kominn í fötin, fór
eg að ráðstafa í huga mínum,
hvernig eg mundi hafa það þann
dag. Því næst dró eg blæjuna
frá glugganum í herbergi mínu,
og var ekki Ijótt að líta út.
Frá öðrum glugganum, sem til
austurs sneri, horfði eg út yfir
vatnið. Fiskimenniniir voru ein-
mitt að setja fram bátana, til að
fara út og vitja um net sín, sem
þeir höfðu lagt kveldið áður.
Sumir bátarnir reru, aðrir sigldu,
en langflestir voru vélbátar, og
mátti heyra skröltið í þeim lang-
ar leiðir. Var hægur norðan-
vindur og dreifðust Ibátarnir fljótt
út um vatnið. Sólin skein í Ijóma
sínum og ekki sást ský á lofti.
Var þetta fögur sjón og var ekki
laust við, að mann langaði til að
vera með á einum bátnum, til að
lyfta netjum ffullum atf lifandd,
spriklandi fiski. Langt úti við
sjóndeildarhringinn sáust tvö
gufuskp, var annað að fara norð-
ur, en: hitt að fara suður. Eg
hugsaði: þetta hlýtur að vera
staður, þar sem íslendingar ættu
að geta unað sér og lifað góðu
lífi, því að alt sem eg þar virti
fyrir mér, á svo vel við íslend-
ingseðlið.
Og ekki breyttist skoðun mín,
þegar eg fór að horfa út um hinn
gluggann. Frá honum sá eg öll
hin snotru og smekklegu hús í
þorpinu, sem stóðu á rennislétt-
um, grænum grasflötum og voru
þau víða umváfin af unaðsfögr-
um blómum og laufskrúðugum
trjám. Alt þetta var svo vel úr
garði gjört, að maður gat ekki
annað en dáðst að því öllu. Það
var auðséð, að iðnar og fjölhæf-
ar hendur höfðu verið að verki.
Ósjálfrátt kviknaði löngun hjá
mér til að setjast hér að og dvelja
æfilangt. Og ekki dofnaði sú
löngun hjá mér, þegar eg left út
fyrir þorpið yfir ibygðina fögru,
þar sem hönd landnemans hafði
rutt sér land og reist heimili. Var
eg reglulega hrifinn af því, sem
fyrir augað bar.. Þar voru mynd-
arleg bændabýli, há rauðmáluð
fjós, ibleikir akrar, og bak við þetta
alt stóð skógurinn í laufskrúða
sínum og myndaði eins og kórónu
á þessari fögru mynd, sem eg þar
skoðaði. Og þegar hið undrandi
auga mitt nam staðar hjá kirkj-
unni, þá sagði eg við sjálfan mig:
þetta er vissulega fyrirmynd, sem
eg horfi á þessa morgunstundina
og fólkið, sem hér býr, hlýtur að
vera ánægt með kjör sín, og af-
réð eg undir eins að fara út með-
al fólksins, til að komast að raun
um, hvort svo væri ekki tilfellið.
Eftir að hatfa borðað morgun-
verðinn, fór eg út i hressandi
morgunloftið. Angan frá blóm-
unum og ilman af nýslegnu heyi
mætti mér. Eg gekk mér til skemt-
unar út fyrir þorpið. Mig langaði
að hitta menn tog ná tali af þeim.
Þar sá eg lítið, snoturt bænda-
býli fast við brautina til hægri
handar, og þangað stýrði eg spor-
um mínum. Bóndinn og vinnu-
maðurinn voru að mjólka í girð-
ingu að vestan verðu við fjósið.
Eg heilsaði þeim og sagði við
bóndann, sem var að mjólka stóra
og feita Holstein kú: “Hún mjólk-
ar víst vel, þessi?”
“Já,” sagði hann, “þær mjólka
allar vel, því að hérna höfum við
svo dæmalaust góða haga. Og svo
ræktum við einnig töluvert af
ibyggi og rófum handa þeim, og
það heldur í þeim mjólkinni,
þangað til þær geldast fyrir
burð.”
Tálaði eg við hann, meðan hann
var að mjólka og fræddist eg heil-
mikið um búnað og hag manna í
þeirri bygð. Lýsti ánægjan úr
augum mannsins og var auðheyrt
á öllu því, sem hann sagði, að
hann var alls ekki sorgbitinn af
því að hafa sezt þar að.
Eg fór því næst inn í þorpið
áftur. Kaupmaður nokkur 2var
opna búðardyrnar um leið og eg
gekk fram hjá. Eg nam staðar og
heilsaði honum líka. Fór eg að
skrafa við hann til að fræðast dá-
lítið um verzlun þar um slóðir
og líðan íbúa þorpsins. Lá dæma-
laust vel á karlinum og var auð-
heyrt á honum, að hann mundi
aldrei hafa kosið sér annan bæ
til að verzla í, jáfnvel þó hann
hefði tækifæri til þess.
Því næst hélt eg ofan í fjöru,
því að nú voru fiskibátarnir að
koma inn með aflann. Þar sá eg
í fyrsta sinni hvítfisk, pikk, gull-
augu og sólfisk. Var annríkis
bragur á öllu um tíma, þangað til
alilir höfðu losað sig við aflann.
Bar ekki á öðru, en að piltarnir
væru kátir og ánægðir yfir því,
að geta tekið á móti góðu dags-
ka-upi fyr en sumir aðrir voru
verulega byrjaðir á dagsverki
sínu.
Hvar sem eg kom á heimili
manna þann dag, var mér vel tek-
ið og virtist kvenfólkið vera enn
ánægðara með kjör sín en karl-
mennirnir og hin Ifjörugu og lífs-
glöðu Ibörn litu ekki út fyrir að
hafa þjáðst af mörgum kvillum,
síðan þau komu í þenna heim.
Þetta voru fyrstu myndirnar,
sem málaðar voru í huga minn af
lífinu í íslenzkri nýlendu í Vest-
uMJanada. G.
Söngfregn
Samsöngur sá, er íslenzki söng-
flokkurinn hélt í lút. kirkjunni
á Victor St. 14. þ. m., hepnaðist
fremur veh Var víðasthvar all-
gott samræmi á tæplega meðal-
sterkum pörtum, og virðist sem
flokknum sé orðið það eðlilegt.
En aftur var samræmi lakara,
þegar sungið var sterkt eða
veikt. Þó má segja, að sum lögin
færu all-vel, m. a. “Vögguljóð” J.
Friðfinnssonar. Af röddunum er
bassinn heilsteyptastur í kór, en
syngi þeir út af fyrir sig, bregður
fyrir loðnum tónum, og að því
leyti eru kvenraddirnar betri, en
þá skortir aftur milliröddina æði
mikið blæ, en við því er ekki hægt
að gera, þar eð reglulegar milli-
raddir eru mjög sjaídgæfar. Lak-
asta röddin er tenórinn, bæði í
kór og þó sérstaklega í sjálfstæð-
um söng. Þarf hann að taka sér
mjög fram, bæði hvað orðbragð
og tónbragð snertir.
Tæpitunga í söng, er eitt hið
mesta skaðræði. Þar þarf alt að
vera greinilegt og ákveðið, bæði
orð og tónar, hvort sem syngja
skal veikt eða sterkt. Hálfkveðn-
ir tónar, eða orð, eru aldrei á-
heyrileg, en gera sönginn óveru-
legan og loðinn. Og þó þessi að-
finsla sé hér gerð á kostnað ten-
órsins, þá er iþessi veila algengust
í öllum kórum á byrjunarstigi, en
verður oft óþarflega langæf, staf-
ar sumpart af slæmri kunnáttu,
og sumpart af ólagi við að fram-
leiða tónana, og enn fremur af
skilningsskorti á einstaklings-
skyldum kórsöngvarans, sem eru
blátt áfram þær, að kunna röddina
sína svo vel, að hann geti sungið
hana einn og óstuddur, án þess að
vefjast tunga um tönn. Þetta er
því bending til allra kórsöngvara.
Það, sem helzt mætti finna að
samsöngnum, fyrir utan það, sem
nú hefir verið nefnt, er, að söng-
urinn var fremur tilþrifa- og til-
breytingarlítill, og er það einnig
tekið fram hér sem vinsamleg
bending aðeins, og af hlýhug til
þessa þarfa félagsskapar. Það er
sem sé þetta tvent: myndarskap-
ur í orðbragði og tónbragði, og
sameiginleg tillþrif, sem eru hyrn-
ingarsteinar undir góðan kór-
söng. Hit er mér full-ljóst, að
það er hægra um að tala, en í að
komast. Og eins ber hins að igeta,
að í sumu falli hefir flokknum far-
ð fram síðan, í fyrra, og þökk sé
þeim, sem til þess hafa stuðlað.
Ekki get eg stilt mig um að
drepa hér við því eina í sambandi
við þennan samsöng, sem verð-
skuldar alvarlega áminningu, en
það er aðsóknin. Hún var sorg-
lega slæm, og gangi svo til fram-
vegis, getur það riðið íslenzkri
listviðleitni hér að tfullu.
Mér hefir verið sagt, að veðrið,
sem var mjög vont, hatfi orsalcað
þessa Slæmu aðsókn, og vildi eg
feginn mega trúa því. Því séu
Winnipegbúar virlcilega svona á-
hugalitlir gagnvart þessum eina
söngflolkk, sem hér er starfandi,
s&m sðrstakur félagsskápur, þá
spáir það illu um framtíð list-