Lögberg - 30.05.1929, Blaðsíða 7

LÖGBERG FIMTUDAGINN 30. APRÍL 1929.
BU. 7.
[Búið til yðar eigin
IU
og sparið peninga
Alt cem þér þurfið
er úrgansfeiti og
GILLETTS
HREINT ■ VST
OGGOTT LYt
Upplýsingar eru á hverri dós
Fœst í mat-
vörubúðum.

Eitt pund
“Það getur nú verií5,” sagÖi Ár-
dís, og tók vel á málinu. “En fjo'st
er alt af beygur í mér aÖ koma i
kirkju, síÖan forðum að lýst var
með Halli og svo veiztu hvað Kára
er illa við presta, og kirkjustörf,
eða prestsverk öll. Hann rétt læt-
ur skíra börnin af því hann má til.”
Hann þyrfti að mega til með gift-
inguna líka. Það er á móti Guðs
boði að búa svona saman og ala
börn sín óskilgetin.” sagði Þuríð-
ur rösklega.
“Og hvað það snertir fyrir þig
að koma í kirkju, þá finst mér það
fyrirsláttur, sem þú hefir ekki at-
hugað á hverju bygður er. Þú læt-
ur hræða þig frá Guðs húsi, en þú
lézt ekki þetta tilfelli hræða þig
frá karlmönnunum. Máttu þó vita
að Drottinn muni sýna þér meiri
miskunn en þeir, sem hver af öðr-
um hafa troðið á þér.”
“Ekki Kári,” andæfði Árdís.
“Nei, eg á ekki við hann. En
hans skapferli er nú svoleiðis far-
ið, að þú þarft að hafa vit fyrir
honum í þessu máli.”
Samtalið slitnaði við það, að Elin
litla dóttir Árdisar vaknaði.
Allan daginn biðu börnin eftir
brauðinu úr kaupstaðnum, þau
Magnús og telpan. Fram eftir deg-
inum var biðin 'þeftn eðlileg, því
leiðin var svo löng, að ekki var
hægt að búast við kaupstaðarmönn-
um fyr en seinni partinn. En eftir
því sem lengra leið á siðari hluta
dagsins, leiddist þeim meir eftir
bauðinu og Ársdísi eftir meðö'lunum
og þeim öllum sameiginlega eftir
mönnunum. Ekki fjasaði heima-
fólkið mikið um hiðina, en oft gætti
það út eftir bátnum, og þegar það
kom inn, sagði hver og einn: “Eg'
skil ekkert af hverju mennirnir eru
svona lengi.”
Árdís virtist óróast mest. Allir
vissu að ef drykkjuskapur tefði, þá
væri það Kári, sem drukkinn væri.
Af þeim, sem á bátnum voru, var
hann líklegastur.
Veðrið breyttist ekki. Ekki var
það að óttast. Svo eftir því sem
lengra leið á kvöldið hættu konurn-
ar að segja: “Eg skil ekkert í hvað
tefur mennina.” Þær litu bara út
og komu inn annaðhvort þegjandi
eða sögðu: “Þeir koma ekki enn.”
Dagurinn leið til kvölds og þeir
komu ekki. Börnin háttuðu, kon-
urnar líka. “Eg skil ekkert í af
hverju þeir koma ekki,” sögðu
börnin, sem fengu bara dálítinn
grautarsj>ón í kvöldmat. Konurn-
ar iþögðu við því, en sögðu börn-
unum að lesa bænirnar sínar. þau
gerðu það og með því lauk þeim
degi.
Um nóttina komu Ikaupstaða-
menn. Við engu var hróflaðí fyr
en um morguninn. Börnin fengu
fylli sína af brauði hjá húsbændun-
um.
Hvaða feng að Kári hafði komið
með varð ekki að öllu ljóst strax,
því hann hafði sofnað um nóttina
niður á gólfi, á nýveiddum grá-
sleppum að kodda.
Húsfreyja hristi höfuðið. Árdís
þagði.
“Skyldi hann þá ekki hafa komið
með meðölin fyrir Árdísi aumingj-
ann?” sagði húsfreyja við mann
sinn.
“Hann fór til læknisins,” sagði
hann.
Klukkan að ganga þrjú, rumsk-
aði Kári.
Upp úr öðrum treyjuvasanum
stóð hálf brennivínsflaska í hinum
var meðalapakki.-------
Alt komst í sitt vanahorf þarna
aftur og engin misklið þarð út úr
drykkjutúr Kára né svefni hans á
grásleppunum; en meðölin virtust
ekki orka lækningunni, sem Árdís
þráði og aðrir með henni.
“Eg skal heita á þig, að gefa þér
heila köku og flot við, ef mér batn-
ar í brjóstinu,” sagði Árdís við
töku telpuna, annan fagran morg-
un, skömmu seinna, þær stóðu
báðar á sjávarbakkanum, með gljá-
andi hafflötinn fyrir framan sig og
æðarkollurnar ú-andi við landstein-
ana.
Telpunni þótti þetta ásjálegt áheit
og óskaði að Árdísi batnaði í brjóst-
inu.
Skömmu seinna stakk húsfreyja
upp á því við Árdisi, er hún var
angurvær út úr sjúkleik sinum, að
reyna heita bakstra af 'rúgbrauði
og súru smjöri.
Árdis vildi það. En það var
ekkert gaman að fá smjör þarna,
súrt eða öðruvísi.
Húsbændur leituðu til efnaheim-
ilis og fengu það af smjöri er þurfti
i bakstrana.
Hvort læknismeðölin hafa undir-
búið breytinguna eða ekki, verður
að líkindum alt af óráðin gáta, en
augljós 'breyting varð engin fyr en
eftir að búið var að nota bakstrana
um tíma. Þá fór að grafa í brjóst-
inu. Bökstrunum var haldið áfram
og meinið kom út sjálft, á löngum
tíma og með töluverðum þrautum.
Svo gréri sárið.
Árdís var innilega glöð að vera
laus við sjúkleik sinn, en aldrei gaf
hún telpunni kökuna.
Ó Guð! ó Guð! Eru þeir virki-
lega farnir í sjóinn? Ekki báðir
Drottinn minn! Ekki báðir!”
Árin liðu, eins og þau gera altaf,
en sérstaklega eru þau fljót og ó-
gripandi, þegar þau eru farin fram-
hjá.
Árdis stóð enn á sjávarbakkanum
allmörgum árum eftir að áður téðir
atburðir voru um garð gengnir.
Hún horfði á sjóinn rjúkandi af
öldugangi og kolmórauðan á lit,
nema þar sem öldurnar hvítfyssuðu
í brotunum. Ejöllin hins vegar við
MCPURDY JJUPPLY PO. LTD.
Ifl U BUILDERS’ U SUPPLIES || AND COAL
ALLAR TEGUNDIR
BYGGINGA-EFNIS
Caen Stone, Denison Interlocking Tile, Port-
land Cement, Luminite. Cement, Hardwall Plas-
ter, Plaster of Paris, Hydrate Lime, Lump
Lime, Face Brick. Allar tegundir af Lath,
Reinforcing Steel, Empire Wallboard, Building
Papers, Magnesite Stucco, ásamt mó'rgu fleira.
Ávalt bezti staðurinn að skifta við.
Allar tegundir af sandi og möl fyrirliggjandi
Sand and Gravel Pits at Birds Hill, Manitoa
“WONDER CONCRETE MIXERS”
MgCurdy Supply Co. ltd.
Builders’ Supplies
136 PORTAGE AVE. EAST PHONES: 26 880 26 889
fjörðinn voru hulin af þrotlausum
brimöldunum, sem risu og hnigu í
sífellu, í ógurlegum hamförum við
storminn.
Árdís neri höndunum saman í
angist og endurtók andvörpin.
Þarna var bátur að koma! Eða
öllu heldur að berjast um í sjávar-
ganginum. Hann hvarf ofan i öldu-
dalina annað veifið svo lengi, að
Árdís og aðrir sem á horfðu af
landi, efuðust um að hann kæmi
nokkurntíma upp aftur. Jú, hann
kom! Hoppaði upp á öldufaldinn,
svolítill agnar depill, í brimlöðrinu.
Ó, skyldi hann nú ekki steypast
um þegar hann fer ofan i næsta
dalinn? Aldan er eins og hengi-
flug og það teygist lengra og verð-
ur þynnra og þynnra og báturinn
fylgist með þessari hangandi þynku
af vatni og nú steypist hann langar
leiðir niður þegar aldan brotnaði,
og hverfur aftur sjónum manna í
löðrinu og sjávarganginum. En
báturinn steypist ekki um, heldur
fylgist eftir og hoppar á brimöld-
unum. Árdis og menn lofa Guð,
og báturinn berst áfram með sama
lagi, brimgarð af brimgarði, og um
dalina á milli brimgarðanna, rjúk-
andi af löðri, þar til hann kemst
nærri landi.
En skjálfandi, biðjandi, vinir og
ovinir, standa á landi, með hjört-
un full af angist og ótta fyrir
málalokum og fylgja bátnum eftir
með augunum.
Ásdís horfði áfergisaugum á.
Það eru ekki þeir. Þessir stefna
upp í vörina hans Bárðar á Gili.
Það er Bárður. Guði sé lof að
einhver kemst af. Bara þeir farist
nú ekki í lendingunni.”
Lífsháskinn í lendingunni þarna
var jafnvel mestur, þegar svona
viðraði.
Holskeflurnar hentust á land upp
og organdi urguðu grjótinu með
sér fram og aftur og hentu því til
í lendingunni.
Það hafði oft skeð þarna, að
brimið kastaði bátnum um og henti
mönnunum upp í grjótið, rotaði
þá og limlesti, eða sogaði þá út
aftur með höfuðið niðri í, en fæt-
umar upp í loftið. Bæði fyrir
hamfarír sjávarins og líka fyrir það
að sjóklæði þeirra fyltust vindi,
einkum buxurnar og héldu mönnum
þannig í öfugum stellingum.
Árdís vissi alt þeta. Það vissu
líka allir aðrir er á horfðu og voru
reiðubúnir að leggja líf sitt í hættu
til þess að bjarga þeim, er voru að
koma, þegar þess var nokkur von
að geta komist nógu nærri til að
rétt hjálparhönd.
Tvær skipshafnir eða tólf menn
í sjóklæðum stóðu í vörinni og biðu
bátsins. Sex hlupu fram í útsog-
ið og tóku skipið höndum, er það
kom svo nærri að hægt var, þó
þeir tefldu á tvær hættur, með líf
sitt. Hinir sex stóðu ofar til mót-
töku þegar lent var og betri sam-
vinnu við þá er á undan fóru, held-
ur en ef allir tólf hefðu hent sér
út í brimgarðinn í einu.
Þetta höfðu menn oft gert áður
og var i rauninni venjuleg aðferð
þarna í aftökum. Þeim hafði oft
tekist vel áður og nú tókst líka vel
að hjálpa hinum sjóhröktu mönn
um að forða fjöri og eigum á !and
Árdís horfði á alla þessa viður
eign, þar sem hún stóð ein sér við
sjóinn skamt frá kofa sínum.'
“Guði sé lof,” endurtók hún, “áð
þessir eru komnir. Fleiri geta
komist,” og aftur tók hún að rýna
út í sjávarrokið og fjarlægðina. —
En nú kom einhver gangandi inn
með sjónum. Hann var kominn
inn fyrir ána. ,
Kuldakafalds ýringur var, en hún
sá manninn færast nær, stefna til
sín. Hún stjáklaði fáein skref og
vafði fáklæddum handleggjunum
utan um jafn fáklæddan líkama sinn,
enn fastara en áður. Hún leit af
manninum og út í brimrokið.—
“Sæl, Árdís.”
Hún leit við.
“Sæll.”
Þorkell á Vöðum ! Hreppstjór-
inn!
Hann var altaf sendur með slysa-
fregnir, þegar ekki náðist i sjálfan
prestinn, sem sjaldan var þarna.
Árdísi fanst hjarta sitt slá alt
öðruvísi en það var vant; slá eitt-
hvað likt því sem það gerði forð-
um þegar presturinn lýsti með
“heiðarlegri yngismey” Ásu Daða-
dóttur.
Þorkell var fár.
“Hvað segir þú í fréttum? inti
Ár.dís.
Hreppstjórinn ræskti sig. Það
var eins og hann væri ekki sem
allra styrkastur á fótum.
Árdís varð enn fölarLxjg hafði
ekki af honum augun.
“Gunnar er farinn,” sagði hann.
Híún baðaði út höndunum eins
og hún væri að drukna.
“Bárður sá til hans, en gat ekki
bjargað.
Árdis glápti á Þorkel.
“Komst enginn af?” stundi hún
% upp.
“Því miður, Árdís, komst enginn
af, og eg er nú kominn til þess að
segja þér lát manns þíns og sonar.”
reppstjórinn var orðinn nærri
eins bleikur í andliti og Árdis.
Árdís gaf ekkert hljóð af sér.
Hún var hætt að horfa á Þorkel,
hún horfði heldur ekki á sjóinn.
Hún rendi augum yfir alt umhverf-
ið, sjó og land, himin og hauður.
Bnjórinn lá yfir öllu á landi. 111-
viðrisþokan fylti loftið, og storm-
urinn og kuldinn lömdu samanbörð-
um kafaldskornum um andlit henn-
ar. Sjórinn rauk af vonzku. Ár-
dís staðnæmdist með augun á jörð-
inni fyrir fótum sér. Líka sá blett-
ur var frosinn og kaldur.
Dánir, dánir! Kári og Magnús ;
báðir. Bara að hún hefði verið
gift Kára.
Hví kom það nú?”
“Eg segi þér lát manns þíns og
sonar.”
Orðin hljómuðu dauðahringingu
í sál hennar. Hún skildi að hrepp-
stjórinn vildi tala eins virðulega til
hennar og framast mátti verða, fara
eins vel með hana undir kringum-
stæðunum og hann gat. En þetta
orð hafði haft önnur áhrif en hann
ætlaðist til. Hví_ hafði hún alt af
dregið það, hví hafði hún látið það
“dánka.”
Æskustundir hennar komu í hug-
ann líka. Hana iðraði þeirra ekki.
Hún fann aðeins til sársauka yfir
tapaðri æfi. Hún fann að þar
hafði hún verið beitt rangindum, um
sem hún orkaði ekki að stríða á
móti.
En allur sá skóli, sem hún hafði
>annig gengið í gegnum, hafði1 ekki
getað tyftað hana til nauðsynlegrar
hlýðni, Hví hafði hún ekki tekið
ráðunum hennar Þuríðar heitinnar,
sem voru gefin af móðurlegri um-
hyggju fyrir hennar eigin og ást-
vina hennar sæmd?
Kári hafið tekið hana að sér,
>egar aðrir fyrirlitu hana, sem
margtroðna niður í saurinn.
Hann hafði ekki leitað eftir neinu
fyrstu öðru en því að hún hirti
fötin hans. Þau fóru svo að búa
saman ráðagerðalaust. Hann var
alt af góður, nærgætinn og hlýr í
umgengni við hana. Hann leit ekki
niður á hana, hvorki fyrir raunir
hennar né líkamslýti. Hann hafði
alt af skoðað hana og breytt við
hana sem jafningja sinn.
Hún hafði lært að elska hann,
ekki á augnabliki fyrir fagurgal,
heldur á mörgum árum, þar sem
sameiginlegir kostir og gallar voru
metnir og umliðnir.
Þetta fór með eldingar hraða í
gegnum sál hennar á örfáum augna-
blikum. Árdis skjögraði í sporun-
um. “Ó, Guð minn! þú tókst þá
báða.”
Hún neri aumkunarlega saman
höndunum. Ekkert tár kom, engin
andvörp, nema þetta: “Þú tókst
þá báða! Þú tókst þá báða.
“Komdu heim, Árdís,” sagði
hreppstjórinn og rétti henni hend-
ina.
Árdís rétti úr sér. örvænting-
una lagði út frá andliti hennar.
Þögul, táralaus, kremjandi, eins og
örvæntingin er aUt af í lalglevm-
ingi. _
Hún leit á útrétta hönd hrepp-
stjórans.
“Farðu!” sagði hún og bandaði
hendinni, eins og herkonungur
sprota.
Hann fór.
Nú gat það komið, nú. Dáðin.
I fyrsta sinn á æfinni hafði hún
getað sagt þetta orð. í fyrsta sinn
á æfinni haft kjark til að ráða yfir
sér sjálf. Um augnablik fann hún
til einhvers hugarléttis, eins og
vængjaþyts x ógurlegri fjarlægð,
sem bergmálaði í hennar eigin sál.
“Þú tókst þá báða.” Þur ekkastuna
hristi hana og sorgin fór um sál
hennar eins og eldrák, og hún varð
fegin ísköldum storminum, sem
lamdi hana með frosnu vatninu úr
loftinu.
“Magnús! Magnús!”
Hún rétti hendurnar í áttina til
sjávarins og rak upp vein, sárt sker-
andi eins og týndrar sálar. En
sjórinn svarði engu nema öskrandi
brimroki. Guð minn! þú tókst
drenginn minn!”
Loks fór Árdís að gráta. Hún
grét hátt og lengi.
“Kári, þú ert farinn ! Kári, Kári,
Kári, eg sveik þig, ekki á augna-
bliki, heldur árum saman. Þú, sem
æfinlega varst mér eftirlátur, hefðir
lika látið þetta eftir mér. Ef ekki,
þá átti eg að vera án þin, eg gat
unnið fyrir mér.”
Orð Þuríðar hljómuðú yfir brim-
rokið og storminn. “Það er að
brjóta Guðs lögmál að búa svona
saman og ala óskilgetin börn.
Magnús, Magnús, ó, elsku dreng-
urinn minn, þú ert dáinn, dáinn.
Eg sé þig aldrei framar. Og enn
yfir “vængjaþytinn”, brimlöðrið og
sjálfa sorgina hljómaði hæst í sál
hennar; “Já, með smán léztu
barnið þitt hníga í dauðann. Með
smán, sem þú gast hæglega bætt,
og afmáð.”
Hún mintist ótal,atvika úr lið-:
inni æfi sinni í sambandi við þá
Kára og Magnús. Eitt var það,
að Magnús hafði verið að leikjum
með öðrum börnum og þeim orðið
sundurorða. Magnús kom heim,
ekki grátandi heldur stiltur og ró-
legur, með hendurnar i vösunum.
Harrn var lamaður á svip og ; lát-
bragði.
“Hvað er að sjá á þér kinnina,
drengur,” hafði hún sagt. Eftir
endilangri kinn hans var alldjúp
rispa og lagaði blóð úr.
“Kinnina!” endur tók hann hálf
hissa og þreifaði um kinn sér.
“Það er ekkert,” sagði hann.
“Er það ekkert,” hafði hún sagt.
“Ekkert að strákarnir rífi þig svona
til blóðs.”
Hún sá að honum þótti eitthvað
að samt, eitthvað lá eins og farg
yfir honum, sem hann vildi ekki
segja. Þegar hún gekk á hann, sagði
hannl henni loks og fór að gráta, að
strákarnir segðu að hann væri
lausaleikskrakki. Árdís hafði hrokk-
ið við, en ekkj nóg til þess að bæta
úr sökinni, að svo miklu sem hún
þá gat. Alt hélt áfram í sama far-
mu. t
Henni leiddist að róta við sér,—
leggja að sér.
Hún hafði aldrei haft kjark til
þess að synda á móti straum, ekki
einu sinni til þess að ganga eftir
sínu.
Hún hafði svikið litlu stúlkuna
kökuna af sama dáðleysinu.
Aldrei haft mannskap í sér til þess
að gefa henni hana þegar hún átti
brauð, af því henni fanst hún eiga
svo lítið brauð, né til þess að búa
hana til, til þess að gefa henni hana.
Hún ætlaði altaf að gera það seinna.
Það seinna kom aldrei. Það var
eins og pundið, sem hún átti að
gjalda ástmennum sínum af dáð-
arinnar hálfu.
Það var grafið! grafið um eilífð.
Hvað, ef hún fyndi „nú til þess
um alla eilífð, að hún hefði for-
sómaS þannig það, sem hún átti að
gera?
Hún gat enga grein gert sér fyrir
því. Aðeins sorgin og sársaukinn
yfir því að hafa brugðist ástmenn-
um sínum, þrengdu að henni og
skilnaðurinn við þá.
Skelfingin umkringdi hana og var
í sál hennar, hvergi fann hún frið.
Árdís grét og grét, eins og hjarta
hennar ætlaði að springa. Ef hún
bara hefði látið gifta þau Kára.
Átti iþá ekki Kári að hugsa urn
þessa hlið málsins ? Hún hætti sem
snöggvast að gráta, en ekkinn hristi
hana.
Kári gat það ekki.
Honum var gersamlega sama
hvort hann bjó kvæntur eða ó-
kvæntur með konu. Hann var dáð-
lítill, eins og hún, þegar ekkert rak
á eftir honum. Og þar sem hvorki
hans eigin tilfinningar né hún,
hreyfðu þessu máli, þá var hann
alveg hjálparlaus.
Hann hafði meðftcdda óbeit á
öllu sem rak hann áfram. Sú óbeit
auglýstist bezt á kennimönnum
ldrkjunnar, af því að það orð er
þeir fluttu gerði kröfur til hans;
en hann hefði látið það gott heita
að giftast Árdísi, eftir að þau voru
farin að búa saman, ef hún hefði
gengið eftir því.
Allar varnir hennar fuku um eins
og spilahús, fyrir þeirri ásökun, að
hún hefði brugðist þeim, sem bezt
höfðu reynst henni og hún elskaði
mest.
Þær fuku og kvölin magnaði sam-
vizkubitið út af því að hún gæti
aldrei framar bætt fyrir það, var
eftir,—aldrei!
Aldrei! Og Árdís grét aftur eins
og hjarta hennar ætlaði að springa.
Magnús! Magri]ús! Kári! Aftur
horfði hún út í öskrandi brimgný-
inn og dimt rokið.
Aftur rak hún upp vein, sárara,
örvæntingarfyllra en nokkru sinni
fyr. Hún hné niður á knén og
fómaðfi höndum yfir höfuð sér:
“Guð! vertu mér syndugri líknsam-
ur, eg bið þig þesS í frelsarans nafni.
Lítil hönd greip um hendi henn-
ar, kalda og skjálfandi. Mjúkar
heitar varir kystu tárvota kinn
hennar, grannvaxinn en sterklegur
armleggur lagðist um herðar henni
og í eyra henni var sagt með blíðri
rödd: “Mamma, komdu heim.”
Elín litla reisti móður sína á fæt-
ur og leiddi hana heim.
Rannveig K. G. Sigbjörnsson
Allur réttur áskilinn höf.
Þessi saga er tileinkuð minn-
ingu ástkærra fósturforeldra
minna, hjónanna Jóns Sakarías-
snar og Guðrúnar Hallgrímsdótt-
ur, í Bolungarvík, Hálshreppi,
ísafjarðarsýslu, fslandi, með ást
og virðingu. — Þeirra til dauð-
ans þakklát, Rannveig Kristín
Guðmundsdóttir Sigbjörnsson.
SMART’S
íWarm Air Furnacesl
Fyrir við:
EMPEROR PERFECTION
FURNACE
!
1
f
f
I
1
I
Fyrir kol:
THE NEW TROPIC CANAD-
IAN AIR WARMER, KELSEY
Spyrjið viðskiftamann yðar eða skrifið oss
•ftir upplýsingttm
Canada Foundries & Forgings
The James Smart Plant Ltd,
137 Bannatyne Ave. East, Winnipeg, Man.

Veittu athygli, bróðir góður!
Aldur og reynsla
gefa ávalt
góð ráð
77iC British american Oil Co. Limited
Super-Power and British American ETHYL Gasolenes - úulvúsne Oils