Lögberg - 09.07.1931, Síða 6

Bls. 6.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9. JÚLí 1931.
- LYDIA —
EFTIR
ALICE DUER MILLER

Það var orðið dimt, þegar þau komu á
járnbrautarstöðvarnar, sem voru rétt skamt
frá fangahúsinu, svo dimt, að Lydía gat ekki
gert sér grein fyrir hvernig þarna var um-
horfs. Hún sá samt hinn mikla múrvegg um-
hverfis fangahúsið, og hún fór í gegn um stórt
hlið og gekk upp að fangelsisdyrunum- Síðar
lærði hún að skilja hina miklu fegurð í bygg-
ingarstíl þessa fangelsis. í þetta sinn sá hún
ekki annað en hliðið á girðingunni og fram-
dyr fangelsisins.
Hún kom inn í stóra forstofu. Stigi, breið-
ur og haglega gerður, var beint á móti dyrun-
um, og dyr bæði til liægri og vinstri.
Henni var vísað inn í herbergið til hægri
handar, skrifstofu forstöðukonunnar. Meðan
verið var að skrifa nafn hennar í 'bækur fang-
elsisins, aldur, heimilisfang og all annað, sem
þar átti að vera, festi hún augun á stórum bóka-
skápum, sem þar voru. Hún þekti ýmsar bæk-
ur og kannaðist við höfundana, svo sem
Marion Crawford og Mrs. Humphry Ward.
Hún tók eftir því, að í kringum hana var
hópur af rosknum, alvarlegum konum, en hún
vildi ekki einu sinni líta við þeim. Þær voru
góðlátlegar, en henni fanst góðvild þeirra alt
annað en eðlileg og meira að segja móðgandi,
bygð á meðvitundinni um hennar eigin van-
mátt. Þær töluðu dálítið við lögreglumann-
inn, sem kom með henni- Hvort lestin hefði
verið sein í þetta sinn, eins og vanalega,
og svo framvegis.
Enn fór hún að hugsa um, hvenær hárið
yrði klipt af sér.
Eftir litla stund var henni vísað gegnum
langan gang og inn í rúmgott baðherbergi. Föt
hennar voru öll tekin og vafin saman og borin
burtu. Lydía gat ekki varist því, að brosa að
þessu. Henni fanst það í samræmi við annað,
sem fram hefði komið í þessu máli. Það var
engu líkara, en fólkið héldi að ekki bara hún
sjálf, heldur líka fötin hennar, væru hættuleg.
Hún var látin baða sig, og svo fenginn nátt-
kjóll úr mjög grófu efni. Svo var hún látin
fara inn í klefann, þar sem hún átti að hafast
við og dyrunum lokað — en enn hélt hún
hárinu.
Henni leið álíka eins og dýrinu, sem ný-
búið er að veiða og loka inni í járngrindum,
eða einhvers konar dýrabúri- Þau eru alt af
á ferðinni og alt af að leita að einhverri smugu
að komast burt.
Það voru dálítil göt á hurðinni og var henni
ver við það, heldur en alla lása og járngrindur.
Hún sá strax, að gegn um þessi göt var æfin-
lega hægt að sjá hana, án þess hún vissi nokkuð
af því sjálf.. Hún reyndi sem bezt hún gat,
að undirbúa sjálfa sig til að mæta öllu slíku.
Það var naumast rétt að kalla þetta herbergi
klefa, það var stórt og rúmgott herbergi. Það
var hvít ábreiða yfir rúminu og hvítur dúk-
ur á borðinu. Glugginn var stór og gaf góða
birtu, þrátt fyrir járnrimlana, sem fvrir hon-
um voru. En Lydía tók lítið eftir þessu. Það,
að hún var í fangelsi, ófrjáls, ekki lengur
sjálfri sér ráðandi, var henni ærið umhugsun-
arefni. Það var að eins metnaður hennar og
greind, sem hélt henni frá því að ráðast á
hurðina, þó hún hefði ekkert í höndunum, og
reyna að brjótast út, eða þá reka upp þetta
óttalega hljóð, sem allir kven-fangaverðir
kannast svo vel við.
Hún, sem alt til þessa hafði verið eins
frjáls eins og fuglinn og aldrei verið þröngvað
til neins, varð nú að sætta sig við algert ófrjáls-
ræði. Hingað til hafði hún aldrei getað sætt
sig við, að nota lengur fötin sín, ef hún sá ein-
hverja aðra konu nota samskonar fatnað.
Hún varð að hafa alt út af fyrir sig og öðru-
vísi heldur en allar aðrar. Nú átti hiin að
vera í nákvæmlega samskonar fötum, eins og
allar aðrar konur, sem fyrir því óláni höfðu
orðið, að lenda í fangelsi, sama efnið, sama
sniðið, sami liturinn. Hún hafði aldrei unnið
neitt á æfi sinni, aldrei g’ert handarvik, að
heita mátti, og hún hafði einstaklega hvítar
og mjúkar hendur. Nú var hún dæmd til að
vinna erfiðisvinnu, í þrjú ár að minsta kosti,
og kannske sjö ár. Hvað var eiginlega erfið-
isvinna? Hún var að hugsa um það alla nótt-
ina.
Hún gekk stöðugt um gólf í fangaklefan-
um. Við og við tók hún á hurðinni, til að
sannfæra sjálfa sig um, að hún væri virkilega
lokuð inni- Hún sofnaði bara ofurlitla stund,
þegar komið var undir morgun. Þá litlu stund
naut hún góðrar hvíldar og þegar hún vakn-
aði, fanst henni, rétt í svip, að hún væri komin
heim.
Lögin kváðu svo á, að hver fangi skyldi
sækja nokkurs konar skóla, sem haldinn var í
fang^sinu, eina klukkustund á dag, en þó mátti
veita undanþágu frá þeirri skólaskyldu. Lydía
var prófuð og reyndist mentun hennar slík,
að hún var undanþegin þeirri skyldu að setjast
þar á skólabekk. En henni var gefið verk að
vinna í skólanum. Ekki var hún látin kenna,
en hún var látin úthluta skólabókum og taka
þær saman og ýmislegt fleira. Á þenna hátt
hafði hún tækifæri til að virða fyrir sér fang-
ana, einar sjötíu og fimm konur, sem var skift
niður í nokkrar deildir. En hún hafði engan
áhuga á þessu og henni fanst það vera leiðin-
legt og mundi hafa helzt kosið, að vera bara
ein út af fyrir sig.
Lydíu var raun að því, að hafa nokkuð sam-
an við þetta kvenfólk að sælda. Hún gat ekki
látið sér skiljast, að hún hefði nokkuð sam-
eiginlegt með þessu fólki. Henni leiddist
þær allar, alla leið frá ungu, ítölsku stúlk-
unni, .sem fyrir fáum vikum hafði ekki kunn-
að orð í ensku, en sem nú stundaði nám af
mesta kappi, og upp til kenslukonunnar, sem
var alveg undarlega stilt og geðgóð, að Lydíu
fanst. Henni fanst þessi skóli líkjast meira
skóla fyrir börn, heldur en skóla fyrir full-
orðnar afbrotamanneskjur. Henni féll það
beinlínis illa, hvað stúlkurnar voru viljugar
að læra- Þær reyndu sem bezt þær gátu, að
læra að stafa einföldustu orð, sem henni hafði
fundist að allir vissu, hvernig ætti að stafa.
Átti hún, Lydía Thorne, virkilega að taka
þátt í öðj-u eins og þessu, og það með gleði?
Samt var ekki laust við, að hún hefði dá-
lítið gaman af reikningsfærslunni stundum-
Muriel, linmælt negrastúlka, gat ekki betur
séð, en átta og sjö væru fjórtán. Hinar stúlk-
urnar skellihlógu, en Lydía tók báðum höndum
fyrir andlitið. “Hamingjan góða,” hugsaði
hún með sjálfri sér, “það hefði verið miklu
ærlegra af honum, að ráða mér bana hreint
og beint, heldur en að koma mér hingað.”
Henni fanst einhver -.eyðandi öfl sækja að
sér úr öllum áttum, og hún efaði ekki, að þau
mundu fljótlega leggja sig að velli. Hún
furðaði sig á því, og henni gramdist það ó-
skaplega, að vera talin með glæpamönnum, og
það var ein.s og öllum væri algerlega varnað
að sjá og skilja þann sannleika, að það var
með öllu ranglátt, að hún væri þarna. Hún
átti ekkert skylt við það fólk, sem þarna var
saman komið.
Höfðu áhrif O ’Bannons líka náð inn í
fangelsið og lagt svo fyrir, að með hana skyldi
farið rétt eins og hinar, svo augljóst sem þa.ð
þó hefði átt að vera öllum, að hún var engin
glæpamanneskja ?
Það var vinnukohan hennah, Evans, sem
varð til þess, að hún fékk betri skilning á
Iþessu en áðun Hver deild fanganna borð-
aði út af fyrir sig, og Evans var í annari deild
heldur en Lvdía. Þær sáust því aldrei, nema
síðustu klukkustundina áður en þær voru
lokaðar inni í svefnklefanum, yfir nóttina.
Þessa klukkustund var þeim leyft að vera sam-
an í stóru herbergi, þar sem þær máttu lesa,
tala saman og masa og það stunduðu þær
vanalega með langmestri alúð.
Lydía sat aðgerðalaus og þegjandi í stór-
um ruggustól- Hún gat ómögulega fest hug-
ann við að lesa og hún kunni ekki að sauma og
hún hafði ekkert gaman af að skrafa við hinar
stúlkurnar. Hún hafði aldrei verið gefin fyrir
þetta meiningarlausa mas. Hún var að hugsa
með sjálfri sér, að einn dagur væri nú liðinn
af þessum langa hörmungatíma, sem fram und-
an var, kannske sjö árum. Eftir sjö ár yrði
hún þrjátíu og þriggga ára gömul. Hún fann,
að einhver kom til hennar og þegar hún leit
upp sá hún, að þarna var Evans komin.
Þó hún væri öðru vísi til fara, heldur en
hún var vön að vera, þegar hún var hjá Lydíu,
þá sá hún þó lítinn mun á henni, nema hvað hún
var feitari og þótti Lydíu það undarlegt.
Göngulagið var rétt hið sama eins og áður,
þegar hún stundum hafði komið heldur seint
til að hjálpa Lydíu að klæða sig fyrir eitthvert
samkvæmið. Henni fanst næstum, eins og hún
ætlaði að spyrja sig í hverju hún' ætlaði að
vera. Ótal endurminningar komu fram í huga
hennar. En sérstaklega mintist hún þess, að
skrautgripir henna^- hurfu eina nóttina og
Evans var stælt og vildi við ekkert kannast
fyrir henni, en játaði alt strax, þegar O’Bannon
kom til sögunnar.
Lydía leit undan og hélt að Evans mundi
skilja það svo, að hún vildi ekkert við hana
tala- Henni varð ekki kápan úr því klæð-
inu- Evans settist rétt hjá henni og var sjáan-
lega ráðin í því, að tala við hana.
“Hello, Evans!” sagði Lydía og reyndi að
vera glaðleg eins og í gamla daga.
“Þú ættir að kalla mig Louisu,” svaraði
Evans. “Hér notum við æfinlega skírnar-
nöfnin aðeins.
Lydía hafði þegar tekið eftir þessu. Mur-
iel hafði alt af nefnt hana skírnarnafninu, og
nú gerði Evans hið hama. Hún sagði Lydíu
allar nýjustu fréttir úr fangelsinu, sem hún
hafði heyrt, og hún reyndi með öllu móti að
koma henni í gott skap. Lydía svaraði ekki
nokkru orði og leit ekki einu sinni upp, en
Evans hélt áfram engu. að síður.
“Það er alveg rétt, sem forstöðukonan seg-
ir,” sagði Evans. “Það versta er búið, þeg-
ar við erum komnar hingað. Málarelfstur-
inn, dómurinn og ferðin út hingað er það versta.
Eftir svo sem vikutíma fer maður að venjast
við þetta-”
“Eg venst því aldrei,” sagði Lydía. “Eg
á ekki hér heima og á ekki hér að vera. Það,
sem eg gerði, var enginn glæpur.”
Það varð dálítil þögn. Lydía taldi alveg
sjálfsagt, að Evans samþykti mótmælalaust
það sem hún sagði, eins og hún hafði ávalt
gert. En það varð ekki af því í þetta sinn.
Þar á móti sagði hún mjög góðlátlega: “Þetta
er það, Sem þær halda allar.”
“Halda hvað?”
“Að það, sem þær hafi gert, hver um sig,
hafi ekki verið neitt skaðlegt, eða verulega
rangt, og að þær hafi verið óréttlátlega dæmd-
ar. Hér er ekki ein einasta, sem ekki segir
það. Því verri sem þær eru, því vissari eru
þær um þetta.”
Lydía leit upp. Hún vissi naumast hvað
hún átti að hugsa eða segja. Hér varð sjáan-
lega engu um þokað, það var óbifanlegt álit
allra, að hún væri hrein og bein glæpamann-
eskja, rétt eins og hinar, og engu betri- 1 huga
sínum mótmælti hún þessu harðlega.
“Hér er um verulegan mismun að ræða.
Það sem fyrir mig kom, var slys, ekki laga-
brot, sem unnið er af yfirlögðu ráði.”
Evans brosti einstaklega góðlátlega, eins og
hún átti vanda til.
“En lögin segja, að hér sé um glæp að
ræða.”
Þetta var óttalegt, en það var nú svona
engu að síður. Lydía komst fljótlega að því,
að það var alveg rétt, sem Evans liafði sagt
henni. Allir hugsuðu þessir kvenfangar al-
veg eins og hún hugsaði sjálf. Þær héldu all-
ar, að það stæði alveg sérstaklega á með sig,
hún hefði ekki gert neitt rangt. Það hefði
verið lögmönnunum að kenra, að hún hefði
verið fundin sek; annað 1 vort hefði lionnar
eigin lögmaður ekki gert skyldu sína, eða þá að
saksóknarinn hefði níðst á sér, eða þá að kvið-
dómendunum hefði verið mútað, eða vitnin
svarið rangan eið. Hið fyrsta, sem hver þeirra
hafði að segja, alveg eins o.g Lydía, var það, að
það stæði alveg sérstaklega á með .sig.
Góðlátleg og saklevsisleg ung kona hafði
verið dæmd til fangavistar fyrir að vera gift
tveimur mönnum í einu. “Þetta er bara fjar-
stæða,” sagði hún, “sérstaklega þegar maður
hugsar um hvemig karlmennirnir fara með
okkur- Og eg var dæmd í fimm ára fangelsi
fyrir að vita ekki, hvort hann var dauður eða
lifandi. Og hvað gerði það honum svo sem
til, þó eg giftist öðrum?”
Þarna var roskin kona, sem stjórnað hafði
einhvers konar verzlun, sem nokkrir menn áttu
í félagi. Einn af þeim hafði vafalaust haft
heldur mikið vald yfir henni og komið henni
til að gera ýmislegt, sem betur, hefði verið
ógert.
“Hann sagði, að þetta væri áreiðanlega
löglegt,” sagði hún hvað eftir annað, og hún
trúði því vafalaust, að hún hefði hér verið höfð
fyrir rangri sök.
Svona, eða þessu líkt var það með þær all-
ar, engin hafði brotið lögin, að því er þeim
sjálfum sagðist frá, eða ef það kynni að hafa
komið fyrir, þá höfðu þær bara gert það, sem
allar aðrar gerðu. Sumar stúlkur máttu til
að stela, til að geta lifað. En allar voru þær
staðráðnar í því, að lenda ekki í þessu annað
sinn. Jafnvel konan, sem hafði reynt að myrða
manninn sinn, hélt að hún hefði ekkert gert
annað en það, sem hún hafði fullan rétt til að
gera, og eftir að Lydía hafði heyrt sögu henn-
ar, fanst henni nokkurn veginn hið sama.
Evans var sú eina, sem játaði, að hún hefði
fengið þá hegningu, sem hún átti skilið.
“Nei, það var ekki rétt, það sem eg gerði,”
sagði hún og Lydíu fanst nú hún taka öllum
hinum fram, vera meiri og betri manneskja,
heldur en henni hafði áður fundist, hvernig
sem á því stóð.
Þar sem Lydía var nú lokuð inni, ein út af
fyrir sig, frá því dimt var orðið á kveldin og
þangað til birti að morgni, þá hafði hún nóg-
an tíma til að hugsa, og hún hugsaði mikið.
Hún hafði ekki gert mikið að því um dagana,
frekar en margt annað fólk- Hún hafði hagað
lífi sínu þannig, að hún þurfti ekki mikið að
hugsa. Hún var ekki ein af þeim, sem láta sig
dreyma um óorðna hluti. Hún hafði prýðilega
glögga greind, en henni hætti við að líta held-
ur dökkum augum á lífið. En hún hafði vanið
sig á það, að horfa aldrei lengi á hinar dökku
hliðar lífsins, heldur snúa sér að fegurðinni,
sem allstaðar umkringdi hana, og þægindum
lífsins, sem hún naut í svo ríkum mæli, vegna
síns mikla auðs. Það var eiginlega nú í fyrsta
sinn, sem henni datt í hug að hugsa nokkuð
verulega um lífið, tilgang þess og takmark.
Hvað var hún sjálf? Til hvers hafði hún
fæðst í þenna heim, Hvaða gagn gat hún gert?
Hvað var sannleikur?
Hún hafði alt til þessa, og það að eigin vild,
verið næstum ótrúlega ófróð um alt, sem
mannlífinu við kom.
Vonleysið, örvæntingin, gagntók hana. Ekki
fyrst og fremst af því, að hún var í fangelsi,
heldur vegna þess, að henni fanst alt lífið svo
óendanlega ömurlegt og vonlaust og tilgangs-
laust.
Þetta hugarástand gerði hana veika. Hún fór
að verða veikgeðja og hQnnar sterki vilji að
bila. Hún gat ekki sofið eða borðað og eftir
viku var hún flutt á spítalann. Sá orðrómur
flaug um alt fangelsið, að hún væri að missa
vitið, það byrjaði æfinlega svona- 1 tvo daga
var hún svo máttfarin, að hún gat naumast
hrært legg eða lið. Hún varð undarlega tor-
kennileg á ekki lengri tíma. Læknirinn kom og
talaði við hana og hún vildi ekki einu sinni
líta á hann. Hún andvarpaði og dró óreglu-
lega andann.
í næsta herbergi var kona, með sex mánaða
gamalt barn. Lydía hafði aldrei haft veru-
lega skemtun af börnum, en samt þótti henni
vænt um alt ungviði. Sumar af vinkonum
hennar áttu ung ibörn, en það var dekrað svo
mikið við þau af barnfóstrunum, að þau urðu
næstum óeðlileg. Lydíu þóttu jafnvel hvolpar
og ketlingar skemtilegri. Þessi litli drengur,
sem hét Joseph, og var altaf kallaður Joseph,
var öðru vísin en hin börnin. Hann sat löng-
um einsamall í hvíta jámrúminu sínu. Þrátt
fyrir það, að kringumstæður móður hans höfðu
ekki verið sem beztar, var hann rjóður í kinn-
um og hraustlegur. Fyrsta daginn, sem Lydía
var á fótum, leit hún rétt á drenginn um leið og
K.AUPIÐ Avalt
LUMBER
hjá
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
Yartl Offioc: 6th Floor, Hank of Hainilton Chainhcrs.
hún gekk fram hjá dyrunum. Henni fanst ein-
livern veginn, að þessi snáði væri góður fyrir
sig, þótt lítill væri, en það hlaut að koma til
af því, að hann þekti ekki hörmungar lífsins-
Fyrst horfði hún bara á hann inn um dyrnar;
svo fór hún inn í herbergið, kraup niður að
litla rúminu og fór að leika við drenginn, og
naut þeirrar ánægju, að hann brosti til liennar
glaðlega og sakleysislega.
Þetta var meira en Lydía gat þolað; hún
flýtti sér inn í sitt eigið herbergi og gat ekki
varist gráti. Hún grét ekki yfir sínu eigin mót-
læti, heldur yfir lífsgleði litla barnsins, sem
öll hlaut að verða eintómt tál.
Daginn eftir kom Anna, móðir drengsins,
inn, þegar Lydía var að leika við hann. Hún
þekti sögu hennar. Það var þetta gamla, að
góð og heiðarleg stúlka hafði orðið óstjórnlega
ástfangin af ungum og laglegum manni; en
eftir fáa mánuði komst hún að því, að hann
var orðinn leiður á henni og það, .sem verra
var, hún liafði aldrei verið konan lians í raun
og veru. Hann var giftur maður.
Lydía leit á þessa laglegu, ljóshærðu konu,
sem hjá henni stóð. Það var ekki auðvelt, að
trúa því, að hún væri morðingi. Hún sýndist
góðlátleg, heldur óákveðin, kannske nokkuð
veikgeðja. Seinna, þegar þær kvntust betur,
sagði hún Lydíu hvernig þetta hefði viljað til.
Hún hafði furðanlega getað umborið honum
ótrúmenskunh, þangað til að hann einu sinni
bar það á liana, að hún hefði alt af vitað, að
þau væri ekki gift, hún hefði vel vitað, hvað
hún var að gera, hún hefði bara verið að njóta
lífsins, eins og hann sjálfur. Stór pappírs-
skæri voru á borðinu, rétt hjá þeim. Hún greip
þau, og það næsta, sem hún vissi, var það, að
þau voru komin á kaf inn í síðuna á honum.
Lvdía gat ekki stilt sig um að spyrja, hvort
hún iðraðist eftir að hafa gert þetta.
Stúlkan hugsaði sig um dálitla stund áður
en hún svaraði. “Eg held hann hafi átt skilið
að deyja,” sagði hún, en hún hafðr miklar á-
hyggjur út af Joseph. Innan skamms yrði barn-*
ið tekið frá henni og sett á barnaheimili. Það
sem hún tók nær sér heldur en alt annað, var
það, að mega ekki hafa barnið sitt hjá sér.
Lydfa sá þetta, án þess þó að skilja það full-
komlega.
Stúlkan hafði sagt við hana: “Eg býst
við, að þú gætir ekki látið þér detta það í hug,
að verða nokkurri manneskju að bana.”
Lydía svaraði henni því, að hún gæti hæg-
lega látið sér detta það í hug- Hún fór aftur
inn í herbergi sitt, sannfærð um, að sjálf hefði
hún miklu meira af hugarfari morðingjans,
heldur en þessi stúlka, sem nú var ekkert nema
móðir.
Þegar Lydía var aftur orðin heilbrigð, var
hún ekki send í skólann, heldur látin fara að
vinna í eldhúsinu. Það var afar stórt, og fyrst
þegar inn í það var komið, sýndist það næsta
tómt. Svo var þó ekki. Þar voru meðal ann-
ars þrír afar stórir koparkatlar, einn fyrir
kaffi, annar fyrir te og sá þriðji fyrir heitt
vatn, og það leið ekki á löngu þangað til hún
komst að því, að þama voru allir skapaðir
hlutir, sem í eldhúsi þurfa að vera. Meðal
annars var þar stór bakarofn, þar sem bökuð
voru ein tólf brauð í einu. Þar var Lydía lát-
in vinna, og þetta var eiginlega fyrsta vinnan,
sem hún hafði gert á æfi sinni. Hún fann
fljótt, að hún gat unnið engu síður en aðrar
stúlkur, þegar hún fór að reyna það, og hún
reyndi að gera alt vel, sem henni var sagt að
gera.
To High School
Students
School is the right time to enter upon a
business training.
Immediately following the close of High
The Holiday months will see you well
on your way if you enroll by July 1.
Make your reservation now. In any
case give us the oppoi^tunity of dis-
cussing with you or your parents or
guardians the many advantages of such
a commercial education as we impart
and its necessity to modern business.
The thoroughness and individual na-
ture of our instruction has made our
College the popular choice.
Phone 37 181 for an appointment.
DOMINION BUSINESS
COLLEGE
Branches at
ST. JAMES
and
ELMWOOD
The Mall
DAVID COOPER, C.A.
President.