Lögberg - 21.01.1932, Síða 7

LÖGBERG. FIMTUDAGINN 21. JANÚAR 1932.
Lis. 7
Loftur Guðmundsson:
Hefndin
Sumri er tekið að halla. — Sól-
in er að hníga til viðar. 1 vestri,
þar sem haf og himin mætast, loga
öldurnar í kveldglóðinni. Fjöllin,
sem lykja um voginn á þrjá vegu,
eru hjúpuð rauðleitu þokumistri.
iEg sit aftur á pallþiljum þýzka
beitiskipsins “Kreutzer Berlin.”
Það hefir legið inni á vognum
heima í nokkrar vikur. Sjóliðarn-
ir hafa oft komið í land og fengið
lánaða hesta, og borgað það með
tóbaki og vindlingum. — Það er
gott að lána þeim hesta. Yenju-
lega eru þeir tveir um sama hest-
inn. Annar situr á baki hans, —
hinn teymir.
Við hjið mér situr yfirforinginn
á beitiskipinu, v. Griitzen að
nafni. Þjóðverji að eðli o'g útliti,
hár, beinvaxíinn og skarpleitur.
Nefið er þunt og beint, varirnar
samanbitnar, og niður með munn-
vikjunum liggja djúpir drættir,
sem gefa ' andlitinu hörkulegan
blæ. Stundum virðist þó sem
þreytu, eða jafnvel þunglyndi
bregði fyrir í svip hans. — Ekk-
ert vekur þó eins eftirtekt manns
og augun, — stálgrá, eldsnör og
eii^kennilega hvöss. Það eru augu
þess manns, sem vanur er að
skipa og láta aðra hlýða skipunum
sínum.
Það er ekki gott að geta til um
aldur v. Grutzén. Andlitsdrætt-
irnir og hélugrátt hárið bendir
til, að hann muni vera kominn yf-
ir sextugt. En vöxtur hans og
stæltar o!g mjúkar hreyfingar
koma þar í beina mótsögn. E^tir
þeim að dæma, getur hann vart
verið örðinn fertugur.—Á vinstra
barmi hans er svarthvíti borðinn,
sem járnkrossinn er borinn í.
Við höfum verið að tala um
styrjöldina miklu og afeliðingar
hennar. Smámsaman hefir sam-
talið beinst að ljúfasta umtals-
efni hans —- framtíð og viðreisn
Þýzkalands.
— Dagur hefndarinnar rennur
fyr eða síðar upp — segir hann
hægt og með þun!gum áherzlum.
—Hver sem beitt hefir annan mis-
rétti hlýtur hefnd að lckum. Það
er órjúfandi lögmál, hvort sem
um þjóð eða einstakling er að
ræða.
— Hefnd þjóðanna, — hélt hann
áfram,----er oftast í því fólgið, að
brjóta af sér fjötrana og leggja
þá á kúgara sína. Sigra þá, sem
áður urðu þeim ofurefli. í lífi
þjóðanna er það þyngsta hefndin.
— Er það ekki svipað í lífi ein-
staklingsins? spyr e!g. — Er ekki
hefnd þeirra venjulega högg fyrir
högg?
— Ef hægt er að kalla slíkt
hefnd, — svaraði Grútzen, — þá
er hún léttbær. Nei, í lífi ein-
staklinga er til önnur hefnd, miklu
þyngri, — svo þung, að enginn get
ur ’gert sér það í hugarlund, sem
ekki hefir sjálfur reynt.
Það varð þögn dálitla stund. —
Sólin var gengin undir. Hið fagra
litskraut sólarlagsins var horfið.
Húmdökk fjöllin köstuðu dimm-
um skuggum á sléttan voginn. —
Framan úr stafni skipsns bár-
ust veikir fiðlutónar. Þeir hljóm-
uðu heillandi og angurblítt í næt-
urkyrðinni. Mintu ósjálfrátt á
söknuð og þrá eftir einhverju
fjarlægu.
Mér varð litið til v. Grútzen.
Hann sat raeð vindlinlginn milli
fingranna ,og horfði út á. hafið.
Hörkusvipurinn var horfinn af
andliti hans. Jafnvel augun virt-
ust ekki eins hvöss og venjulega.
Hann leit til mín. — Eg hefi
sjálfur þolað þá hefnd, sa'gð hann
lágt.
Aftur varð þögn örlitla stund
Svo lagði hann frá sér vindling-
inn, færði stól sinn nær mér og
sagði:
— Á morgun leggjum við af
stað til Noregs. Þaðan förum við
heim til Þýzkalands. Að öllum lík-
indum sjáumst við aldrei framar.
Ef þér viljið, skal eg segja yður
dálitla sögu, máli mínu til sönn-
unar. En þá sögu hefi eg engum
áður sagt, og myndi heldur ekki
segja yður hana, ef eg byggist við
að hitta yður aftur.
Við 'Werner v. Kunow kyntumst
fyrst á herforingjaskólanum í
Kiel. Við vorum á líkum aldri,
báðir um tvítugt. Við vorum
mjög ólíkir, bæði að lunderni og
útliti. Werner var lítill og dökk-
eygur, fljótur að skifta skapi og
lét oft tilfinningarnar ráða orð-
um sínum og; gerðum. Þegar vel
lá á honum, tindruðu dökku aug-
un hans af gáska og fjöri, sem
hreif alla með sér.
Þó við værum svona ólíkir tókst
fljótt með okkur hin bezta vinátta,
sem varð því innilegri sem við
þektumst lengur.
Á einum skóladansleiknum kynt-
umst við Kaethe, dóttur stærð-
fræðiskennarans okkar. Eftir það
voru þau Werner mikið saman.
Kaethe var yndisleg stúlka.
Bláeyg og björt yfirlitum. Sök
um þess, hve þau Werner voru
mikið saman, urðum við fljótt
góðir kunningjar. — Eg vissi, að
Werner elskaði hana og eg hélt
líka að hún ynni honum. En —
eg fann líka, að eg elskaði
Kaethe. Eg vildi ekki trúa því og
reyndi alt, sem eg gat, til að berja
(þær tilfinningar niður. Werner
var bezti vinur minn, þess vegna
áleit eg það blátt áfram skyldu
mína að láta þau hvorugt verða
vör við það, sem mér bjó í brjósti.
En því meira sem eg reyndi til að
bæla ást mína niður, því sterkari
tokum náði hún á huga mínum,
og mér duldist ekki, að hún mundi
að lokum verða viljanum yfir-
sterkari.
Svo kom lokaprófið. Við Werner
útskrifuðumst sama vorið. — Það
var haldinn kveðjudansleikur fyr-
ir hin ungu liðsforingjaefni. Sá
dansleikur stendur mér enn í ljósu
minni. — Þegar honum lauk, var
Kaethe mín, en ekki Werners.
Ástin hafði orðið vilja mínum
ofjarl. Eg hafði gerst svikari við
beZta vin minn og sjálfan mig.
Eg sá það betur síðar, hve stórayi
glæp eg drýgði þá nótt, þó eg
hugsaði lítið um það þá. Ástin og
sigurgleðin svæfðu samvizku
mína.
Werner fór í sjóherinn. Hann
kvaddi mig ekki þegar hann fór.
Svo vissi eg ekkert um hann og
gerði heldur ekkert til þess að fá
fregnir af honum.
Hamingja mín varð skamm-
vinn. Kaethe dó þegar við höfð-
um verið þrjú ár í hjónabandi.
Eg hafði þessi þrjú ár aldrei
orðið annars var en hún elskaði
mig. — En hún dó með nafn Wer-
ners á vörunum.
Nú fyrst varð mér ljóst, hve
stóran glæp eg hafði drýgt. Eg
fann, að þetta var réttlát hefnd
fyrir það, er eg' hafði brotið gegn
Werner og Kaethe. Eg kvald-
ist af sorg og samvizkubiti. — En
þyngst af öllu var þessi ógnfulla
vissa, Kaethe héfði alt af elskað
Werner, en ekki mig.
Eg festi ekki yndi heima. Eg
bauð sjóhernum þjónustu mína,
og var skipaður flokksforingi.
Tveim árum áður en styrjöldin
mikla skall á, var eg liðsforingi
á þýzkum bryndreka. Um haustið
lágum við, ásamt öðru þýzku her-
skipi, á höfninni í Buenos Aires.
Kvöld eitt hafði eg landgöngu-
leyfi. Eg fylgdist með nokkrum
félögum mínum inn á drykkjukrá
í sjómánnahverfi borgarinnar.
Þessar drykkjukrár eru alræmdar
fyrir áflog og glæpi. Þar líður
varl svo nokkurt kvöld, að ekki
sjáist blika á rýtinga. — Lögregl-
an sést þar sjaldan og vald henn-
ar hefir þar lítið' að segja. En
þeir eru margir sjómennirnir, sem
deyja þar af “slysum” eða verða
bráðkvaddir, eins og ræðismenn-
irnir orða það í skýrslum sínum.
Við gengum inn í krána. Þar var
hálfrokkið af svælu og tóbaks-
reyk. Við borðin sátu sjómenn af
föllum kynflokkum og drukku og
reyktu. Þarna mátti sjá trölls-
Iega negra, hvíta menn, Indverja
og Malaja. Mest bar þó á Spán-
verjum. Þeir sátu þar margir
saman, sólbrendir og svarteygir,
með nakta bringu og bera hand-
leggi — og rýtinga við beltin.
Auðséð var, að þeir voru meira
og minna druknir, og þá þarf lít-
ið út af að bera, svo að Spánverj-
inn grípi til rýtingsins.
Dauf gasljós vörpuðu draugs-
legri glætu á þennan mislita söfn-
uð og gerðu andlitin enn þá dólgs-
legri og grimdarlegri — og mátti
þó sannarlega ekki þar við bæta.
Við .settumst við borð utarlega
í salnum. Skamt frá okkur sátu
liðsforingjar af þýzka beitiskip-
inu. Það var þó ánægjulegt að
sjá landa sína. — Einn af liðsfor-
ingjunum vakti eftirtekt mína.
Hann sat þannig, að eg gat ekki
* (Framh.
liefðu meðferðis svo falleg- epli, að slík hefði
hún aldrei séð. Konungsdóttirin var mjög
hrifin af eplunum og bað gaiðyrkjumennina
gefa sér eitlt epli. Þeir gáfu lienni tvö
epli 0g þegar hún var búin að borða annað'
þeirra, sagðist hún aldrei hafa bragðað neitt,
sem væri líkt því eins gott. Svo byrjaði hún
a óðru eplinu, en þá læddust garðyrkjumenn-
íUl'r burtu, og þá byrjaði nef konungsdóttur-
i'l'iar að vaxa, og það óx og óx. Það vafðist
n au Ula öll húsgögnin í lierbergi konungs-
(*’' tur, boygði sig út úr gluggánum og lenget
111 1 gaiðinn. — Þetta var alveg óbærilegt.
rj^. ?nungurinn lét þá boð út ganga um alt
S1^> að hver sá, sem gæti hjálpað kon-
jsdóttur til að losna við nefið, skyldi velða
j'gastur maður í landinu.
við dátinn með pyngjuna búist
lækni ^ann fór til hallarinnar og lézt vera
dótii •’ °frSaSðist mundu geta læknað kongs-
o-it’ b-f' Ia?n kjó nú til duft úr eplunum og
varð en þá óx nefið enn meir og
v * " UKU -sinnum lengra, svo veslings
Jíoiigádatt.rin vnrö alveg uón viS Sig og
vfina 1 (lf kvartaði> svo læknirinn aumk-
«(is \ u liana og gaf henni ofurlítið af
Vf. Ult!nu> °S þá styttist nefið dálítið, en
Kki. mikið. Næsta dag gaf hann henni sér-
am at epladuttinu og þá óx nefið aftur, og
LANGA NEFIÐ
fr 3. bls.)
svoua gekk það koll af kolli, svo nefið ýmist
óx eða styttist, og liún lifði alt af milli vonar
og ótta, og var loks orðin hæglát og auðmjúk.
Þá sagði dátinn, eða læknirinn, sem hún
hélt liann vera, að hann liefði aldrei í allri
sinni læknistíð kynst eins þrálátum sjúk-
dómi, það liti helzt út fyrir, að kongsdóttirin
hefði eitthvað á samvizkunni, sem tefði svona
fyrir baltanum, og ef svo væri, þá yrði liún
fyrst af ölþi að 'bæta fyrir afbrot sín, annars
mundi nefið halda áfram að vaxa.
Kongsdóttirin vildi neita öllu, en gamli
kongurinn sagði:
“Nei, núler nóg komið, dóttir góð! Skilaðu
aftur þessum þremur töfrahlutum, því fyr
fáum við hvorki frið eða ró, og haldi nefið á
þér áfram að vaxa svona, þá kemst það ekki
fyrir í landinu. ” —
Svo varð herhergisþernan að sækja töfra-
gripina, og fá lækninum þá, og undir eins og
hann var búinn að tuka við þeim, gaf hann
kongsdótturinni mátulega stóran skamt af
peruduftinu, og um leið datt nefið af henni.
En nefið var orðið svo langt, að tvö liundruð
og fimtíu menn urðu að bera það burtu.
Læknirinn fór þá burtu með töfragripina
til félaga sinna. Svo óskuðu þeir sér heim
til hallar sinnar, og eg held að þá langi ekki
til að yfirgefa hana fyrst um sinn.^-Gullst.
séð andlit hans. En mér fanst eg
kannast við baksvipinn. — Snögg-
lelga sneri hann sér við svo eg sá
andlit hans. Það var eins og ís-
kaldur straumur færi um mig all-
an, en á næsta augnabliki fann eg
sjóðheitt blóð ólga um æð^r mín-
ar. — Guð minn góður. — Það var
engin missýning. Þetta var eng-
inn annar en æskuvinur minn.
Werner v. Kunow.
Hann leit til mín, en eg sá hann
ekki taka neinum svipbreytingum.
Ef til vill þekti hann mig ekki. —
í sál minni brauzt sektartilfinn-
ih!gin fram með tvöföldu afli. Mig
langaði mest til að fara til hans
og segja honum frá öllu. — En
þetta kom svo skyndilega, að eg
náði engu valdi á tilfinningum
mínum. Eg.sat eins og lémagna
og starði á fornvin minn, án þess
að geta sagt nokkurt orð.
-----Dauðadrukkinn Spánverji
slagaði fram hjá borðunum þar
sem við sátum. Um leið og hann
fór fram hjá mér hrasaði hann,
svo litlu munaði að hann ylti um
koll. Hann' rétti sig samt við, leit
reiðilega til mín og tók að skamma
mig á ruddalegri spönsku. Hann
virtist halda, að eg hefði brugðið
fyrir hann fæti af ásettu ráði
Eg reiddist og stjakaði við
honum. Hann féll á 'gólfið svo
buldi við.
í sömu andrá komst alt í upp-
nám. Það var engu líkara en að
fall Spánverjans hefði leyst þús-
undir djöfla úr læðing. Spán-
verjarnir spruttu á fætur og þustu
að okkur, rýtingsblöðin blikuðu í
hálfrökkrinu og tinnusvört aug-
un glóðu af heift og æðiskendri
reiði. Svertingjarnir risu á fæt-
ur og börðu hvað sem fyrir var,
jafnt Spánverjana o’g hvern ann-
an innbyrðis. Svona knæpubar-
dagar eru þeirra mesta yndi.
Salurinn bergmálaði af brothljóði
og höggum, þegár borðin ultu um
og glös og flöskur hrundu á
gólfið. Og yfir alt glumdu reiði-
óp Spánverjanna o'g tryllingsösk-
ur svertingjanna.
Við Þjóðverjarnir snerum bök-
um að veggnum og vörðum okkur
með stólunum, um leið og við
reyndum að þoka okkur nær dyr-
unum. Þannig gátum við haldið
Spánverjunum svo langt frá, að
þeir næðu ekki til okkar með rýt-
ingum sínum.
Þegar við áttum örskamt eftir
til dyranna, ruddist að mér tröll-
aukinn svertingi. Hann leit til
mín rauðum blóðstokknum glyrn-
um, og andlitið afskræmdist af
dýrslegri grimd. Eg gat ekki snú-
ið mér á móti honum fyrir þröng-
inni, hann kom höggi á handlegg
minn, svo að eg varð máttvana o'g
misti stólinn.
Einn Spánverjinn sá að eg var
berskjaldaður. Hann stökk að
mér með rýtinginn reiddan ti)
höggs. Eg sá stálblaðið blika yfir
höfði mér og vissi að eg var sama
og dauður maður.
Á sama augnabliki heyrði eg
nístandi vein. Einn Þjóðverjinn
hafði kastað sér milli mín o'g
Spánverjans. Hann féll’ á gólfið.
Rýtingur Spánverjans hafði lent
í brjósti hans.
Það kom hik á bardagann.
Spánverjarnir voru búnir að hefna
sín og sneru aftur til drykkju-
horðanna.
Eg laut niður að hinum fallna
Innda mínum. — Það var Werner
v. Kunow. — Hann leit til mín
hálfbrostnum augum og hvíslaði
svo lágt að varla heyrðist: Vegna
Kaethe. — Svo dró hann þungt
andann. Krampakendur titringur
fór um líkama hans.
í fyrstu var eins og e!g áttaði
mig ekki á hvað hefði gerst. Eg
hugsaði ekki neitt, en starði á
æskuvin minn, sem lá dáinn fyrir
framan mig. — Skyndilega brá ó-
tal myndum upp fyrir hugskots-
sjónum minum. Eg sá hálfgleymd
atvik frá skólaárunum, sá Werner
standa úti í skólagarðinum, vor-
golan lék um dökku lokkana hans
og svörtu augun tindruðu af gleði
og æskufjöri. En á sömu and-
ránni þokaði þó þessi mynd fyr-
ir nýrri: Stúlku með Ijósgult
hár, skær, blá augu og yndislegu
KAUPIÐ Áv/ALT
LUMBER
hjá
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
HENRY AVE, EAST. - - WINNIPEG, MAN.
Yard Offiee: 6th Floor, Bank of Haniilton Chanibers.
brosi um varirnar — Kaethe. —
sá augnablikið, sem eg lét undan
mínum betra manni og gerðist
svikari við beztu vini mína.
Mér fanst það óhugsandi, að
Werner gæti í raun og veru ver-
ið dáinn. Eg kastaði mér á kné
við hlið hans og lyfti höfði hans
að brjósti mínu, og grátbað hann
um að fyrirgefa mér. — Alt í einu
hljómuðu síðustu orð hans fyrir
eyrum mér: V.egna Kaethe. — Mér
fanst sem einhver æðri rödd hvísl-
aði að mér þessum þungu dóms-
orðum: Svikari! Svikari! Þetta
er hefndin.
Eg reis á fætur. Viljalaus, eins
og í leiðslu fann eg að einn fé-
lagi minn tók undir hönd^ mér og
leiddi mig út.
Daginn eftir var Werner v.
Kunow jarðaður í sjómannagraf-
reitnum í Buenos Aires. Kistan
var hjúpuð þýzka fánanum og
lúðrasveitin af beitiskipinu lék
þýzka þjóðsönginn, þegar kistan
seig niður í gröfina.
V. Griitzen talaði síðustu orðin
með lágri, óstyrkri rödd. Svo
starði hann þegjandi um hríð fram
undán sér, út á hafið.
Fiðluleikarinn var þagnaður.
Ekkert rauf næturkyrðina nema
lágt báruskvampið við stálsíður
beitiskipsins. — Niðri á þilfarinu
stikaði vörðurinn fram og aftur
með brugðnu sverði.
-----Litlu síðar fylgdi v. Grút-
zen mér út að fallstiganum. Fyr-
ir neðan beið báturinn, sem átti
að flytja mig í land,
Við kvöddumst. Innan skamms
þaut báturinn á stað, skellirnir í
vélinni bergmáluðu í fjöllunum
og spaðarnir mynduðu breiða
straumrák á dimmbláum vognum.
Mér varð litið út á skipið. Uppi
við brjóstvörnina sfcóð v. Griitzen
yfirforingi, hár o'g beinvaxinn.
—iPerlur.
FYRIR FÖLT, MAGURT OG
VEIKLAÐ FÓLK.
Fólk, sem er fnlleitt, magurt og
kraftalftió gleðst af aó heyra um Nuga-
Torie—meðalið, sem eykur blóðið og
bætir. petta Sgæta meðal losar líkam-
ann við óholl efni, sem orsakast af
hægðaleysi, sem v^ídur miklum veik-
indum, sem ekki þurfa að eiga sðr stað.
Nuga-Tone styrkir líltfærin, eykur mat-
arlystina, læknar meltingarleysi, eyðir
gasi I maganum, læknar nýrna- og
blöðruveiki og annað þvílíkt og bætir
heilsuna yfirleitt.
Pegar þú hefir notað Nuga-Tone í
nokkra daga, fer þór að ltða betur, þú
sefur betur og ert sterkari og frískari
ig öruggari á morgnana. pú færð Nuga-
Tone allsstaðar þar sem meðul eru seld.
Hafi lyfsalinn það ekki við hendina, þá
láttu hann útvega það frá heildsöluhús-
inu.
Saga Oddastaðar
Samið hefir og prenta látið
Vigfús Guðmundsson, 1931.
Skraddarinri*: E'g fer ekki fyr
en eg fæ reikninginn greiddan,
enda þótt eg verði að bíða hér ti)
morguns!
Stúdentinn: Það er ágætt. Þá
verðið þér að borga húsaleiguna
fyrir mig, því að öðrum kosti
verður okkur báðum fleygt út eft-
ir hálftíma.
Hún: Eg- er hrædd um, að þú
hafir móðgað frú Schultz með
einhverju, því að hún hefir ekki
komið hér langa lengi.
Hann: Blessuð komstu eftir
því hjá henni, hverni eg hefi farið
að því. Máske get eg notað sama
ráðið aftur.
— Pabbi, hvaða munur er á
sparsemi og nísku?
— Það skal eg segja þér.
drengur minn. Þe'gar eg hlífist
við að fá mér ný föt, þá er það
sparsemi, en þegar eg hlífist við
að kaupan ýjan kjól handa henni
mömmu þinni, þá er það níska.
Þetta er mikil bók, 16 arkir í
stóru broti. Er þar rituð saga hins
fræga Odda á Rangárvöllum, alt
frá landnámstíð. Eru þar fyrst
taldir allir ábúendur og prestar,
"sem verið hafa í Odda. Þá er frá-
sögn um Staðamálin, að því leyti,
sem þau snertu Odda. Þá er kafli
um skólann í Odda, langur kafli
um eignir og tekjur Oddastaða
eftir máldögum, og annar kafli
um bújörðina sjálfa (hjálei!gur.
landspjöll, jarðamat). Síðan koma
kaflar um bæarhúsin, kirkuna og
kirkjumuni. .
Það er ekki ofsölgum sagt, að
geysimiklum fróðlejk er safnað í
bók þessa og víða viííað að. í
heimildaskrá, sem er aftast í bók-
inni, eru talin rúmlega 100 heim-
ildarrit, prentuð og óprentuð. Ber
þetta vott um ótrúlega elju höf.
og þrautseigju við starfið, enda
mun hann hafa unnið að bókinni
í mörg ár. En um bókina segir
hann svo í formála: — “e'g er ó-
lærður alþýðumaður og eigi sér-
fræðingur í neinni grein, svo eg
get ekki unnið úr efninu vísinda-
lega á nokkurn hátt.-------Fyr-
ir alþýðu manna og jafningja mína
hefi eg ritað, og á alþýðumáli.
Vænti eg þess, að margir þeirra,
sem unna fornum fræðum, finni
hér nokkurt umhugsunarefni.—”
Það er enginn efi á því. Og
þjóðin hefir enn svo miklar mæt-
ur á fornum fræðum, að hún er
þakklát hverjum þeim manni, sem
dregur. þar saman alt hið helzta,
er saman á. Bók þessi hlýtur því
að verða vinsæl meðal þjóðlegra
manna. — Mgbl. Vík..
í veizlu segir frú nokkur við
sessunaut sinn:
— Hver er þessi hræðilega ljóti
maður, sem situr andspænis okk-
ur ?
— Það er bróðir minn!
— Fyrirgefið þér-------ja, nú sé
eg að þið eruð talsvert líkir!
=1

DUSTLESS
COALAND COKE
Chemically Treated in Our Own Yard
Phone 87 308 SlSff
D.D.WOOD & SONS LIMITED
Warming Winnipeg Homes Since “82”