Lögberg - 10.03.1932, Blaðsíða 2

Bla. 2
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 10. MARZ 1932.
Þorskhausa-kastið
Veturinn 1888 reri e!g á útveg
Þórðar Thoroddsen læknis í Kefla-
vík suður, og vorum við fimm á
sexmanna fari. Formaðurinn hét
Sigurgísli Ólafsson úr Reykjavík.
Hásetar voru: Jón Sturlaugsson,
bróðir Jónasar föður Ásbjörns,
sem nú er bóndi í N.-Dak.; Sigurð-
ur Sigurðsson,- unglingspiltur 18
ára úr Blöndudal í Húnvatns-
sýslu ; Andrés Andrésson af Vatns-
nesi í sömu sýslu o!g eg.
Áður en eg fer lengra, verð e:g
að lýsa að nokkru læknishúsinu.
Það var timburhús og kjallari und-
ir því öllu. Strax og inn úr dyr-
unum kom, var stigi ofan í kjall
arann, en annar endi hans var af-
þiljaður og hurð með læsing fyr-
ir. Fast við stigauppganginn var
svefnherbergi sjómanna, en í hin-
um endanum var stór byngur af
hörðum Þorskhausum, en annað
dót í horninu beint á móti upp-
ganginum. Góðir gluggar voru á
og því allbjart um allan kjallar-
ann.
Aðfaranótt miðvikudags fyrir
skírdag, 28. marz, fékk Jón þrjú
uppköst; við sváfum saman; með
því að mér var létt um að vakna
þá hafði eg þann starfa að líta til
veðurs. Þennan morgun fór eg að
vanda upp kl. 3% og leit út, og s3
að róðrarveður var; eg fer niður
og vek formanninn; þá kallar
hann til hinna að hafa sig upp
Svo segir Jón: “E'g treysti mér
ekki að róa í dag.” Formaður
svarar: “Það er bara leti, komdu
strax.” Þá segi eg: “Heldur þú
að sá maður, sem fær þrjú upp-
köst hvert á fætur öðru, sé heil-
brigður?” Hann svarar: “Þú hef-
ir étið of mikið í gærkveldi, og
flýttu þér á fætur.” Þá rauk Jón
upp og í fötinn og sá eg að honum
brá, en svaraði engu.
Þegar við komum upp á loftið,
var kaffið til að vanda og við
drukkum það, en Jón þáði ekkert.
Svo fórum við ofan að sjóbúð og
fórum í skinnklæðin, settum svo
bátinn á flot og ballestuðum hann
með nokkrum steinum; en rétt
þegar við vorum til að stíga upp
í, þá sefgir formaður við Jón, að
honum sé bezt að fara inn og
leggja sig fyrir, ef hann sé las-
inn. En Jón ansar því engu, én
stekkur upp í og þrífur árina og
rær af kappi, auðsjáanlega í þungu
skapi. Við róum norður í Leiru-
sjó, þar stjóruðum yið ög fórum
að beita færin. En Jón fór að
hreyft sig og fór að losa um skinn-
brók sína. Þegar við vorum rétt
búnir að kasta út færunum, þá
dettur Jón tvöfaldur ofan í grjót-
ballestina með óhljóðum og kvöl-
um. Eg fór strax og ætlaði að
reisa hann við, en það var árang-
urslaust; hann þoldi ekki hreyf-
inguna. Þá kallar formaður að
hafa upp og komast í land. — Við
höfðum hraðan á og settum upp
seglin, því ofurlítili norðan and-
vari var kominn, og rérum undir.
Þegar í land var komið, tókum
við Jón og bárum hann inn og af-
klæddum hann ofan í rúm. báðum
svo matreiðslustúlkuna, sem var
á fótum, að láta læknirinn vita,
þegar hann kæmi á flakk, því
þau voru ekki vöknuð enn; svo
rerum við aftur. »
Þegar við komum að um dag-
inn, var Jón viðþolslaus af kvöl-
um o'g rænulaus að okkur virtist.
Næsta dag, sem var skírdagur,
var ekki róið. Þá spurði eg lækn-
irinn hvað að Jóni gengi; hann
sagði það væri lífhimnubólga.
Næsta dag, föstudaginn lan!ga,
rétt eftir hádegi, fékk Jón ofur-
litla hvíld og rænu; hann sagði
þá, að Qf Gísli hefði ekki haft þau
órð við sig, sem hann gerði, þá
hefði hann ekki tekið þessar kval-
ir út. Þetta var alt, sem hann
sagði, o'g þá versnaði honum aft-
ur. Laugardagsmorguninn áður
en við rerum, snerum við honum
og hagræddum ásamt vökustúlk-
unni. Um daginn, þe'gar við kom-
um að, var hann dáinn. Þá tókum
við líkið og bárum það út í lítið
smíðahús og lögðum það þar á
bekk, meðan verið væri að smíða
utan um hann. En föt hans og
koffort lögðum við fyrir framan
þilið rétt hj.á þorskhausunum. —
Um kveldið, þegar allir voru
háttaðir o!g alt komið í kyrð í. hús-
inu og tveir af piltunum sofnaðir,
en eg og formaður lágum vak-
andi, þá heyrum við þrusk í hin-
um endanum og er farið að kasta
þorskhausunum af ákafa. Gísli
spyr mig hvað þetta sé, sem'heyr-
ist, en eg segist ekki vita það.
Eftir dálitla stund biður Gísli
mig að fara og !gá að hvað um
væri að vera. Eg segi, að honum
sé bezt sjálfum að líta eftir því.
Hann færist undan, en biður mig
að gjöra það. Eg sagði, að mér
væri sama, og fer, og um leið og
eg tek í hurðarhúninn, þá þagnar
hávaðinn. Eg fer fram fyrir, en
sé ekki neitt; en albjart var og
hvergi skuggi á. Eg fer inn aftur
o!g þá vaknar Andrés og spyr hvað
gangi á. Við tölum fáein orð á
meðan eg var að fara upp í rúm-
ið; en þegar eg er lagstur niður,
byrjar hausakastið aftur. Eftir
dálitla stund fer eg aftur, og fer
alt á sömu leið. Nú dettur mér í
hug, hvort eg gæti sett á mig
hvernig hausarnir liggja í byngn-
um; og sjá næst þegar eg kæmi
fram, því eg taldi vist að það
mundi byrja aftur, sem líka varð.
Eftir tímakorn fór eg aftur og
fór þá á sömu leið. Nú fer e!g að
hugsa, hvort eg gæti séð nokkuð
á hausunum, en ekki gat eg orðið
neins var; en var þó ekki alveg
viss um með einn haus, sem ekki
var ábyggile!gt og vildi eg því ekki
hafa orð á því. Nú legst eg niður
en hausakastið byrjar aftur og
stendur yfir í kringum tvo klukku-
tíma; þá þagnar það.
Næsta dag, páskadaginn 1. apríl,
kistulögðum við, og létum kist-
una standa þar til næsta dags. —
Um kvöldið á sama tíma er byrj-
að aftur að hamast í þorskhausun-
um. Þá vöktum við allir, því eng-
inn gat sofið. Næsta dag fórum
við með líkið sjóleið út að útskál-
um o!g jörðuðum það; þar var þá
séra Jens Pálsson.
Um kvöldið á sama tíma og áð-
ur byrjar hausakastið aftur; en
þá fer það ósköp hægt og stendur
yfir skemri tíma. — Næsta dag
róum við, og þegar við komum að
um daginn, var hreppstjórinn
kominn til að halda uppboð á föt-
um og dóti Jóns heitins, og alt var
selt og enginn hlutur keyptur af
Fuglinn blindi
(Sönglistin.)
Blindan 1‘ugl í Braga garð
bar, í gamla daga,
hví það skeði' og hví það varð,
hermir engin saga.
Hljóður fuglinn hímdi þar,
hafði’ ei neitt að segja.
Þess, er einskis verður var,
vitið er, að þegja.
Eina fuglinn þekti þrá,
þraut var hans að sefa,
alt áf vildi’ liann eitthvað fá,
öðrum til að gefa.
Alda faðir, yfir tóm,
eitt sinn leit, og sá hann;
Sagði: “Mína sjón, og róm,
sa'kja, og g(‘fa, má ’hann.
Síðan, hvar sem fuglinn fer,
færir hann til kynna
óm af dýrð, sem enginn sér,
en allir hljóta’ að finna.
Guðmundur Stefánsson.
Leslie, Sask.
okkur eða neinum í húsinu. Get-
ur verið, að það hafi stafað að
nokkru leyti af hausakastinu. En
víst var það, að um kvöldið þegar
við vorum lagstir fyrir, þá bjugg-
umst við við að heyra þetta sama
aftur. En þá heyrðist ekkert og
aldrei eftir það vertíðina út;
hvernig á þessu hefir staðið, veit
eg ekki, en Jón dó í fullu fjöri og
eg held með þungum hug til for-
mannsins.
Við Jón vorum samrímdastir,
því við yorum úr sama plássi að
heita mátti, hann úr Laxárdal, eg
úr Hvammssveit í Dalasýslu;
hann sa!gði mér, að hann ætti
systur í Borgarhreppnum, en eg
gleymdi strax bæjarnafninu. Svo
ætlaði hann til Ameríku þá um
vorið, til fólks síns. Ekki veit eg
nú, 1932, hvað er eftir lifandi af
systkinum hans, en eg held að
Bjarni Sturlaugsson sé lifandi
einhvers staðar í Canada.
Aths.—Þau orð, er formaður
lét sér um munn fara við Jón, og
þau fáu orð er Jón sagði í leg-
unni, eru hér orðrétt, eins og þau
voru töluð.
E. J. Breiðfjörð,
Bantry, N. Dak.
DUSTLESS
COALAND COKE
Chemically Treated in Our Own Yard
Phone 87 308 líl&f
D.D.WOOD & SONS LIMITED
Warming Winnipeg Homes Since “82”

Framfarir í kórsöng
Svo er að sjá, sem vaknaður sé
mikill áhugi meðal söngfélaga ís-
lands á því að æfa sig og vinna
í sameiningu að eflingu kórsins.
Sýnist þjóðhátíðin hafa átt mik-
inn þátt í því að lífga söngfélög-
in, enda hafa nú karlakórar víðs-
vegar um land feert samband sín
á milli. Hafa þeir nú hver eftir
annan ráðið Sigurð Birkis söng-
kennara til þess að fá tilsögn um
meðferð raddarinnar. Hefir Birk-
is áður haft söngfélö!g vestan-
lands og norðan til meðferðar, og
nú er hann nýkominn úr sams-
konar ferð austan af Seyðisfirði.
Eg hafði tal af Birkis skömmu
eftir að hann var stiginn á land
af “Lagarfoss” og lagði fyrir hann
ýmsar spurningar um starfsemi
hans:
—Er þessi starfsemi yðar styrkt
af opinberu fé, eða borin uppi af
félögunum sjálfum?
— Hér ræður eingöngu áhugi
félaganna. Þau standa sjálf
straum af öllum kostnaði.
— Eru félögin mannmörg?
— Þetta frá 20—30 félagar í
hverju. T. d. eru í “Braga” 26
menn nú sem stendur.
— Gerir kreppan menn ekki
dálítið hjáróma?
-—Eg hafði nú satt að segja ekki
gert mér glæsilegar vonir um að
fara austur í höfuðstað þeirra
Austfirðinga nú, en því melri á-
stæðu finn eg til að láta í ljós það
álit, að sögurnar sem berast um
kreppusástand þessa bæjar, séu
af einhverjum ástæðum meira en
lítið litaðar. — í stuttu máli—þar
er ekki minna fjör í fólkinu og á-
Fyrir Veika og Máttfarna
Karla og Konur.
Ef þú ert lasinn og máttfarinn og
taugaveiklaður og átt bágt með að sofa
á nðttunni, hefir slæma meltingu og
matarlyst og annað þvílíkt, sem orsak-
ast af veiklun, sem kefiiur til af hægða-
leysi, þá reyndu Nugá-Tone í nokkra
daga og þú munt fljðtt fá mikla heilsu-
bðt.
Nuga-Tone hefir læknað þúsundir
manna af meltingarleysi og gefið þeim
meiri og betri matarlyst. pað gerir taug-
g.rnar og vöðvana sterkari og eyðir
þessum stöðugu þreytuverkjum, sem
gera llfið svo erfitt og ðþægilegt. Ef þú
ert ekki eins frískur eins og þú ættir
að vera, eða ef þú ert að verða gamall
fyrir tímann, þá láttu ekki bregðast að
reyna Nuga Tone. pú getur keypt það
alstaðar þar sem meðul eru seld. Hafi
lyfsalinn það ekki við hendina, þá láttu
hann útvega það frá heildsöluhúsinu.
hugi en annars staðar. — Krepp-
unnar virðist gæta þar mjög lít-
ið. — Eg undraðist, hvað karla-
kórinn hafði góðum kröftum á að
skipa í ekki fjölmennari bæ, og
það af tenórum o!g bössum, sem
vanalega er helzt hörgull á. Það
munar um Árna frá Múla, en það
eru líka fleiri feóðar raddir. Áhug-
inn að sækja æfingar og nota sér
tilsögn var framúrskarandi, og
þrisvar var sungið opinberlega við
ágæta aðsókn. — Annars má eg
líka til að taka fram, hvað mér
fanst mikill og jafn menningar-
blær á bænum og fólkinu á Seyð-
isfirði. Alt er þar 1 stærra og
myndarlegra formi en gerist um
aðra bæi álíka að stærð, er eg hefi
komið í, að eg ekki tali um þá
minni. Auðséð á öllu, að bærinn
hefir verið kominn vel á skrið áð-
ur en kyrrstaða hófst, sem Seyð-
firðingar kenna utan að komandi
ástæðum og vona að nú sé brátt á
enda.
— Væntanlega haldið þér á-
fram kenslustarfi yðar meðal
söngfélaga landsins?
— Já, það býst eg við. Að
minsta kosti hefi eg fengið til-
mæli úr ýmsum áttum um að
koma og kenna. Það mun vaka
fyrir Sambandi ísl. karlakóra að
hafa allsherjar söngmót áður en
lanigt líður.
— Hafa ekki bæir eins og Hafn-
arfjörður, Vestmannaeyjar og Nes-
kaupstaður öflug sön'gfélög?
— Um Nesbúa veit eg, að þar
er stofnaður kór, því að þangað
var eg beðjnn að koma, þótt eg
kæmi því ekki við í þessari ferð.
í hinum bæjunum sýnist áhuginn
eitthvað daufur í bili, en hann
glæðist vonandi. Ces.
—M!gbl.
Gjaldþrot 1931. — Samkvæmt
innköllun í Lögbirtingarblaðinu,
urðu 36 gjaldþrot árið 1931 o'g er
það miklu hærri tala en áður.
Gjaldþrotin skiftust þannig: f
Reykjavík 12, aðrir kaupstaðir 14,
verzlunarstaðir 7 og sveitir 3.
Meiri hluti þeirra, er gjaldþrota
urðu, störfuðu að verzlun og út-
gerð. — Meðal þeirra voru þrjú
hlutafélög og eitt samlagsfélag.
Auk þess var Síldareinkasala fs-
lands tekin til skiftameðferðar í
desember s. 1. ár. — Mgbl. I
KAUPIÐ ÁVALT
LUMBER
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
MENEY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
Yard Offioe: 6th Floor, Bank of Hamilton Chambers.
Hin sofandi skjaldmey
—“Sleeping Beauty.”
•
Nú sé eg þá fyrst hvar hún sefur,
á svalbarði fjallsins efst;
þar rekkju hún hlotið hefur
sem himinsins blátjöldum vefst.<
Hún sefur þar svefninum langa,
—hvort svæfandi veigar húri drakk
eða svikráður sveinn hennar vanga
svefnþorni undir stakk.
Aldrei var konungleg hvila
hvítari linvoðum breidd
en þeim, sem að skjaldmeynni skýla
þá skrúðblæja sumars er eydd,
en haust gengur efstu hjalla
handkalt, með fannhvíta skó,
og breiðir á brúnina alla
blikandi nýdrifinn snjó.
Hún blundar, sú berglukta skjaldmey,
þar brattast er f jallið og hæst.
Hún vaknar né veit af sér aldrei
unz völuspá sú hefir ræzt
að hetja með sveipandi sverði,
sigrast á ljónunum tveim,
er hjá henni vaka á verði
og varna að sókt sé hún heim.
Hálfséð, hún huganum ögrar;
—hve hreinlegt er gerfið og ljóst!
Urn vangana fjallgolan flögrar
og fallegan háls og brjóst.
Hún beygir, sú bjargheims ásynja,
bleikrauða, sólkysta vör;
lokkarnir hrafnsvartir hrynja
um hnjúkinn, frá enniskör.
—Að kalla út úr kletti, með orðum,
kvenmynd, sem fegurð sé léð,
og halda’ henni’ í skef jum og skorðum,
svo skoðuð hún verður og séð,
er erfitt; og örlögin þungu
að ónýta, og vald þeirra ramt;
en, orðkyngi íslenzkrar tungu,
ef til vill, getur það samt.—
Þótt sæi eg holdmjúka, hlýja,
þá hauklegu, bergluktu mey,
og reyndi með kylfu að knýja
kæinist eg til hennar ei!
—Að brotni þó, býst eg við fremur,
bergskel þess sofandi vífs,
ef islenzkt kraftaskáld kemur
að kveða hana aftur til lífs.
t
En meðan að mær þessi blundar,
þið, máni og stjörnur og sól,
í straumkasti líðandi stundar,
stafið þið á hennar ból;
frá hástólum háum og veitið
helgi þeim fagra gnúp;
og skjaldmeyjar myndina skreytið
með skínandi litgeisla hjúp!
, E. G. Gillies.
Dánarfregn
Þann 9. febr. andaðist að heimili
sínu í Riverton, Man., Mrs. Odd-
björg Kristín Magnússon, eiginkona
Jóhannesar Magnússonar sama stað-
ar.
Hjn látna var fædd í Reykjavík
3. nóvember, 1900; var hún elzta
barn hjónanna Guðna Oddssonar og
Guðríðar Jónsdóttur. Foreldrar-
hennar fluttu til Canadá stuttu eftir
aldamót. Tíu ára að aldri misti hún
móður sína, áttu þau þá heimili á
Gimli. Stuttu eftir það flutti Guðni
faðir hennar ásamt börnum sínum
til Árnes-bygðar sunnanvert og bjó
þar um nokkurra ára bil. Seytján
ára að aldri giftist Kristín heitin
Jóhannesi Magnússyni, næst elzta
syni Jóhannesar heitins Magnússon-
ar í Dagverðarnesi og Kristínar
konu hans, er um langt skeið bjuggu
þar, en eru nú bæði látin. Ungu
hjónin settust strax að í Riverton og
bjuggu þar ávalt siðan og farnaðist
vel. Þau eignuðust 4 mannvænleg
börn, sem lifa og syrgja hjartfólgna
móður sína; eru nöfn barnanna og
aldur sem hér segir: Jóhannes 13
ára; William Alfreð 12 ára; Alma
Doris 7 ára og Gladys Yvonne 5 ára.
Dauðastríð Kristínar heitinnar varði
nærri tvær vikur, banameinið var
lungnabólga. Jarðarförin, sem var
f jölmenn, fór frarn frá heimilinu og
lútersku kirkjunni þann 15. febr.
Kristín heitin hafði i sjúkdómi sín-
um notið aðhjúkrunar Sigríðar syst-
ur sinnar, konu Hallgríms bónda í
Dagverðarnesi, auk þess sem ýrnsir
nágrannar og vinir réttu hjálpar-
hönd í veikindum hennar. Guðni
faðir hennar var f jærstaddur, í fiski-
veri á Winnipeg-vatni. Einungis
tvær systur hinnar látnu voru viö-
staddar, Sigríður, áður nefnd, og
Ingibjörg kona Haraldar Magnús-
sonar frá Dagverðarnesi, er hún alin
upp á heimili hinnar látnu systur, og
munu sum önnur systkini hennar
einnig hafa átt þar athvarf.
Systkini Kristínar heitinnar, auk
systranna sem getið hefir verið, eru:
Mrs. Þuríður Johnson, Prince
Rupert, B.C.; Jón, einnig til heimilis
í Prince Rupert, B.C.; Sölvi, til
heimilis í Alberta.
Oddbjörg Kristín var falleg kona
og myndarleg í framkomu, góð kona
og móðir, og er hennar sárt saknað
af eiginmanni og börnum og öðrum
ástvinum og öllum er til þektu.
S. 0.