Lögberg - 17.03.1932, Blaðsíða 4

Bls. 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 17. MARZ 1932.
Högberg
GefiC út hvern fimtudag af
T H E C O L U M B I A P R E 8 8 L I M 1 T E D
695 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 69 5 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
Verð $3.00 um árið—Borgist fyrirfram
The, "Lögberg” is printed and published by The Columbia
Press, Limited, 695 Sargent Ave., Wínnipeg, Manitoba.
PHONE8 86 327—86 328
Hindenburg—Hitler
Á sunnudaginn var, fóru fram forseta-
kosningar á Þýzkalandi. Fjórir menn voru
í vali, fjórir stjómmálaflokkar sóttu um
völdin. En þeirra lang-öflugastir voru hinir
hófsamari lýSveldismenn, með Hindenburg
sem forsetaefni, og Fascistar, meÖ Hitler aÖ
leiðtoga. Hinna flokkanna gætti miklu minna,
kommúnistanna og þeirra, er aftur vilja gera
I'ýzkaland að keisaradæmi. Hafa aldrei kosn-
ingar á Þýzkalandi verið sóttar af jafn-miklu
kappi sem nú og sjaldan, eða aldrei, mun
nokkram kosningum hafa verið fylgt með
meiri áhuga, svo að segja út um allari heim,
heldur en kosningunum á Þýzkalandi í þetta
sinn. Þótti mörgum, sem hér væru að ráðast
örlög hinnar miklu og merkilegu þýzku þjóð-
ar, en sem að sjálfsögðu hefði mikla þýðingu
fyrir aðrar þjóðir.
Paul Ludwig Hans Anton von Hinden-
burg var kosinn forseti þýzka lýðveldisins ár-
ið 1925. Hefir hann síðan gegnt þessu
vandasama og afar erfiða embætti, og mun
ekki vera ágreiningur um það, að hann hafi
leyst værk sitt vel af hendi og með mikilli trú-
mensku. En hann er nú 84 óra að aldri og
öilum hefir ellin á kné komið, þó henni sýn-
ist ætla að ganga það býsna erfitt með þenn-
an þýzka þjóðhöfðingja.
Hindenburg er hermaður og hefir, að heita
má, alla æfi gefið sig að þeim málum, síðan
hann var unglingur. Forfeður hans voru líka
hermenn, og við það er hann uppalinn frá
’ bamdómi. Hann tók þátt í stríðinu, sem
Þjóðverjar háðu við Austurríkismenn 1866 og
við Frakka 1870. Eftir það gegndi hann
raargskonar embættum í hemum og þótti
jafnan mikið til hans koma. En ekkert af
því, sem eftir hann liggur á hans beztu ald-
ursárum, gerði hann frægan mann og enn síð-
ur að nokkru átrúnaðargoði þjóðar sinnar.
Þegar hann er 64 ára, leggur hann niður em-
bætti sitt og sezt í helgan stein. Það lítur út
fyrir, að hann hafi ekki unað því sem bezt,
og nokkuð var það, að þegar stríðið skall á
1914, gerðist hann nokkuð óglaður út af því,
að hann var ekki strax kallaður í stríðið.
Honum fanst að fram hjá sér væri gengið af
þeim, sem völdin höfðu. En þetta stóð ekki
lengi. Hann var fljótlega gerður að hers-
höfðingja á austur-vígstöðvunum og voru
Rússar þá feomnir inn á Austur-Prússland,
og var þar alt í hershöndum.
Urðu þar tiltölulega fljót umskifti, eftir
að Hindenburg kom til sögunnar, og barði
hann svo rækilega á Rússum, að sókn þeirra
snerist í vöm, og síðar fullkominn ósigur.
Eftir að Hindenburg hafði unnið sinn mikla
sigur á austur-vígstöðvunum, var hann gerð
ui að yfirhershöfðingja alls þýzka hersins.
Ekki skal hér út í það farið, að segja frá sókn
hans og vörn á vestur-vígstöðvunum, en hún
var óefað dæmafá, þó hann yrði að gefast
upp að lokum.
Arið 1919 settist Hindenburg aftur um
kyrt og ætlaði sér nú vafalaust, að láta í engu
til sín taka eftir það, enda var hann nú kom-
inn mikið á áttræðis aldur. En það átti ekki
svo að verða, því þegar fastlega var á hann
skorað, 1925, að sækja um forsetaembættið,
þá varð hann við þeirri ósk þjóðar sinnar.
Hann var kosinn, og hefir verið forseti
síðan.
Það er einkennilegt við þennan mikla
m.ann, að hann vinur öll sín frægðarverk á
gamalsaldri. Ef hann hefði fyrir fiilt og alt
hætt opinberam störfum, þegar hann var
half-sjötugur, eða tæplega það, eins og hann
þá sjálfur ætlaði, þá mundi hans aldrei hafa
orðið að miklu getið, fram yfir ótal aðra
þýzka hershöfðingja. Það er á þessum síð-
ustu átján árum, að frægð hans hefir flogið
um alla jörð, sem hershöfðingja fyrst og
fremst, og sem forseta hins mikla þýzka lýð-
veldis. Enn er hann, nærri hálf níræður, vel
vinnufær, heldur sínum andlegu og líkam-
legu kröftum, merkilega vel.
Hindenburg er hinn mesti reglumaður og
iðjusamur mjög. Hann fer á fætur klukkan
að ganga átta á hverjum morgni, og eftir að
hann lietfir fengið morgunverð, gengur hann
úti stundarkorn, en byrjar að vinna á skrif-
stofu sinni kl. 9.30. Hann er svo vanalega
önnum kafinn þangað til kl. 1.30 Þá fær
hann sé aftur að borða eitthvað dálítið og
sofnar svo stundarkom. Síðan vinnur hann
til kl. 7.30, að hann borðar aðal máltíð dags-
ins. Eftir það les hann til kl. 11, eða hefir
hjá sér nokkra vini sína, en hvort sem heldur
cr, þá fer hann ávalt í rúmið klukkan ellefu.
Á skrifborði hans stendur gamall ættar-
gripur. Það er bara dálítið spjald úr þykk-
um, gyltum pappír í tré umgerð. Á það er
letrað: Ora et labora (biðjið og vinnið).
Þeirri lífsreglu fylgir Hindenburg dyggi-
ltga.
Adolf Hitler, leiðtogi Fascistanna þýzku,
er enn ungur maður, ekki nema 42 ára gam-
all. Fyrir tólf áram var hann alveg' óþekt-
ur. Nú er nafn hans á hvers manns vöram,
ekki aðeins á Þýzkalandi, heldur út um allan
heim. Hann er ekki Þjóðverji að ætt og upp-
rana, heldur Austurríkismaður. Faðir hans
var tollþjónn á landamærum Þýzkalands og
Austurríkis og vdldi hann að sonur sinn fengi
samskonar starfa, þegar hann hefði aldur til,
cn Adolf Ilitler vildi ekkert hafa við það^ið
gera. 1 fimm ár vann hann ýmsa erfiðis-
vinnu. Komst hann þá í kynni við fjölda
marga grófgerða og ómentaða verkamenn og
la-rði af eigin reynslu að þekkja hinar dökku
hliðar mannlífsins..
Árið 1912 fór hann alfarinn úr Austurríki
og settist að í Munich. Sumir segja, að hann
hafi farið til að forðast herskylduna í sínu
föðurlandi, en aðrir að hann hafi viljað kom-
ast til Munich vegna þess, hve fræg sú borg
er fyrir listir og vísindi. Þegar stríðið skall á,
gekk Hitler sem sjálifboði í þýzka heri<nn og
reyndist öraggur og nýtur hermaður.
Það var ekki all-löngu eftir að stríðinu var
lokið, að sex menn á Þýzkalandi ákváðu að
myncia nýjan stjórnmálaflokk. Hitler frétti
um þetta, fékk að vita hvar þeir héldu sinn
fyrsta fund og fór þangað óboðinn. Lét hann
þar þegar mikið til sín taka, tók málefni fund-
arins í sínar hendur og hefir altaf síðan ver-
ið einvaldur foringi flokksins. Flokkur hans
líkist mjög hermannaflokk, og fyrirmynd
Hitlers er óefað frá Mussolini. Á ítalíu eru
P’ascistar í svörtum skyrtum; á Þýzkalandi
evu skyrturnar brunar, og allur er hermensku-
bragurinn á þessum tveimur stjómmálaflokk-
um, sínum í hvoru landi, mjög svipaður.
Þessi nýi stjómmálaflokkur á Þýzkalandi
hefir vaxið afar ört undir stjórn Hitlers.
Hann var stofnaður fvrir tólf árum af ein-
um sjö mönnum. Fyrir þingkosningamar
1930 voru að eins tólf þingmenn honum til-
heyrandi á þjóðþinginu. Við þær kosningar
urðu þeir 107, nífölduðust rétt að segja.
Þeir, sem við þær kosningar greiddu Hitler
og hans flokk atkvæði, voru hátt upp í sjö
miljónir. Síðan hefir fylgi hans enn vaxið
stórum og við forsetakosningaraar á sunnu-
daginn var, hlaut Hitler yfir ellefu miljónir
atkvæða.
Það er ekkert smáræði, sem Hitler ætlar
að gera, þegar hann kemst til valda, eða ef
hann kemst til valda. Hann ætlar að umturna
landamærum Evrópuríkjanna, eins og sigur-
vegaramir gengu frá þeim, eftir Evrópu-
stríðið. Hann ætlar ekki að borga eitt cent
meira af stríðsskuldum eða stríðs-skaðabót-
um til annara þjóða. Hann ætlar að draga svo
úr innflutningi á útlendum vörum, að Þýzka-
land selji áreiðanlega meira , en það kaupir.
Það eru tveir vegir til að gera þetta, hvom
þeirra sem Hitler kann að nota, innflutnings-
bann, eða nógu háir inntflutningstollar. —
Þetta hafa aðrar þjóðir líka reynt, en þær
hafa komist að raun um, að þeim gengur illa
að selja sínar vörur öðram þjóðum, án þess
að kaupa eitthvað af þeim. En Hitler ætlar
líklega að “sprengja sér veg” inn á markað
annara þjóða. Hann ætlar að vinna aftur þá
landshluta, sem Þýzkaland tapaði í stríðinu,
og’ hefja þjóðina til sömu, eða meiri, tignar
og valda, heldur en hún naut meðan keisara-
st jomin var í bloma. Alt, sem á einhvem
hátt stendur í vegi fyrir því, að þetta geti
orðið, skal vægðarlaust upprætt og eyðilagt,
hvort sem það heldur er útlent eða innlent.
Lfklega halda flestir fylgjendur Hitlers,
ao stofna þessa nyja flokks sé bygð á sannri
föðurlandsást. Hitler heldur það líklega
sjálfur. Mörgum öðrum Þjóðverjum, og þá
ekki síður annara þjóða mönnum, virðist hún
bygð á lítilli fyrirhyggju. Og þeim virðist
bnn miklu frekar bygð á hatri til annara
þjóða, og þá einkum Frakka, heldur en á ást
ti3 Þýzkalands. Ef svo er, má hún ekki búast
við farsælli framtíð.
Það sýnist nokkum veginn áreiðanlegt, að
stefna Hitlers er ekki friðarstefna. Hann
hugsar sér ekki, að Þýzkaland
nái rétti sínum á friðsamlegan
liátt, með sanngjörnum samn-
ingum við aðrar þjóðir. Hann
hugsar sér að taka það, sem
hann telur rétt þýzku þjóðar-
innar, með góðu eða illu. Hann
veit vafalaust, að kenningum
sínum og stefnu getur hann
ekki komið fram, nema með
ófriði innanlands og utan.
Margir þýzkir föðurlandsvin-
ir óttast, að af stefnu Hitlers,
ef hún fær fram að ganga,
stafi landi þeirra og þjóð hin
mesta hætta.
En hvað sem öllum kostum
og göllum Hitler stefnunnar
líður, þá verður ekki hjá því
komist, að líta á það mikla
fylgi, sem hún hefir hlotið á
Þýzkalandi, sem hávær og öfl-
ug mótmæli gegn skaðabóta-
kröfum sigurvegaranna frá
1918 og ýmsum öðram atriðum
friðarsamninganna, eða öllu
heldur friðarkostanna, sem
Þjóðverjum voru settir.
Áfengispistlar
i.
Áfengi er eitur, alveg eins og
ópíum, stryknin eða morfín eru
eitur. Það er notað til lækninga
eins og mörg önnur eitur; en það
er ekki fremur drykkur en gasolía,
formalin, lysol eða karbólsýra.
Áhrif þess á meltingarfærin,
hjartað og blóðrásina, taugakerf-
ið og heilann, nýrun og lifrina, eru
veiklandi og eitrandi.
Áfengið er versti óvinur heils-
unnar, sem mennirnir þekkja.
Áfengið á meiri þátt í sorgum
manna en nokkurt annað atriði
eitt, út af fyrir sig.
Á nfjóum þveng læra hundarn-
ir að stela; á einu staupi geta
menn lært að drekka. Einungis
ein leið er viss og örugg til þess
að verða aldrei drykkjumaður —
hún er sú, að bragða aldrei fyrsta
staupið.
Guðm. Björnsson landlæknir.
II.
“í morgun fanst maður drukn-
aður í höfninni hérna á Akureyri.
Það var ungur maður, sem Jón
hét Jónsson, uppalinn hér í bæn-
um. Hafði hann sézt á gangi seint
í gærkveldi. Um nánari atvik að
slysinu er oss ekki kunnulgt.”
Þessi frétt stóð í Akureyrar-
blöðunum 7. desember 1927. Blað-
ið “Templar” gerir eftirfarandi
athugasemd við fréttina: “Svo
var sagan búin; unga mannsins,
sem druknaði í höfninnþ var aldr-
ei framar getið. Að minsta kosti
ekki á prenti. Engum datt í hug
að saka neinn um þetta slys. Hér
var um að ræða “auðnuleysingja”.
“drykkjuræfil”. Það var vitnis-
burðurinn, sem hann fékk, bæði
lífs og liðinn, og blöðin hafa ann-
að við sitt dýrmæta rúm að gera,
en að eyða því undir athulganir út
af svoleiðis slysum.
Þá var öðru máli að gegna um
annað slys, sem varð um sama
leyti: Efnaður borgari varð fyrir
bifreið og meiddist svo, að flytja
varð hann á sjúkrahús. Blöðin
skýrðu ítarlega frá því slysi, og
næstu daga sögðu þau stöðugt frá
líðan hans, þangað til hann var
alheill. Og bifreiðastjórarnir
fengu óþve'gin orð bæði hátt og í
hljóði fyrir ógætnina, og lögregl-
an fyrir eftirlitið.
Eg þekti unga manninn frá því
hann var barn. Faðir hans var
fátækur sjómaður; komst að eins
af með fjölskyldu sína meðan
hans naut við. En svo féll hann
frá og þá varð ekkjan auðvitað
að flýja á náðir sveitarinnar. Jón
litli var duglegur að vinna, en
eitursalinn setti snöru á veg hans
og það varð honum að falli. Hann
lærði að drekka á drykkjuskála
stjórnarinnar o!g þaðan lá leiðin
út í hðfnina.
Mér er það eins ljóst og nokkuð
getur verið, að æfi hans hefði
orðið önnur, hefði áfengið ekki
orðið á vegi hans.
Eg get ekki hrundið úr huga
mér samanburði á þessu slysi og
bifreiðarslysinu. Gerum ráð fyr-
ir, að æðstu stjórnarvöld landsins
fyrirskipuðu, að út á fjölfarinn
veg skyldi settur hópur óvita
barna, bifreið á fullri ferð hleypt
á hópinn og tilviljun látin ráða
hver undan kæmist. Hvað mundi
sagt verða um þá stjórnarráðs-
ménsku? Nú er það alveg víst og
öllum vitanlegt, að þegar áfeng-
inu er veitt inn í landið, verða
fleiri eða færri undir — farast af
völdum þess. Það er að miklu
leyti tilviljun hverjir það verða;
en það verða áreiðanlega ein-
hverjir.”
Þannig eru ummæli “Templ-
ars”. En hvað segjum vér hér í
Manitoba? Hér hafa verið opnað-
ar svínastíurnar gömlu, sem við
þektum svo vel í gamla daga; þær
eru nú uppskírðar og uppdubbað-
ar, fínni og áferðarfeigurri hið
ytra eins og kölkuðu grafirnar, en
í raun réttri enn þá skaðlegri; enn
þá hættulegri.
Áður fyrri voru það karlmenn
einir, sem þangað komu; nú hafa
konur og meyjar einnig lært þá
fögru list að drekka og gerast
svín með karlmönnunum. í byrj-
un marzmánaðar fyrir fjórum ár-
um skeði gá merkisatburður í sögu
þessa fylkis, að fólkið fékk eftir
eigin ósk og beiðni sterku flóði
böls og banvænna strauma helt
yfir sig og börn sín.
Hver einasti maður, sem at-
kvæði greiddi með svínastíunum
afturgengnu, er sekur um morð—
enginn veit hversu margra.
Sig. Júl. Jóhannesson.
III. "
1. Eg þekki hagfræðing,- sem
veit það og viðurkennir, að áfeng-
ið kosti meiri peninga, valdi meiri
veikindum, skapi meiri sorgir og
verði fleirum að bana, en nokkuð
annað eitt er hann þekki; en
samt markaði hann atkvæðaseð-
ilinn sinn með þessari bölvun.
2. Eg þekki lækni, sem er það
ljóst að áfengið er heilsunni skað-
legra en alt annað. Köllun hans
er sú, að bæta heilsuna og lengja
lífdagana; en samt greiddi hann
atkvæði sitt með áfengissölunni—
með dauðanum og heilsutjóninu.
3. Eg þekki dómara, sem veit
það, að þúsundir manna eru ár-
lega og jafnvel daglega dæmdir
fyrir lagabrot og glæpi, sem þeir
hafa framið í ölæði og hefðu
aldrei framið án þess. Olg samt
leggur dómarinn lið í orðum og
athöfnum þessum alræmdasta
lagabrjót allra lagabrjóta — já,
dómarinn, sem á að hafa vakandi
auga á löghlýðninni.
4. Eg þekki prest, sem veit það,
að fjöldi manna og kvenna eyða
tíma sínum í svínastíum og spila-
vítum í stað þess að þau mundu
sækja kirkju hans, ef þessir stað-
ir væru ekki til; en hann gerir
gis að hverri tilraun, sem í þá átt
stefnir, að hindra vöxt og viðgang
svínastíartna og hreyfir ekki sinn
minsta fingur í baráttunni á móti
þeim.
5. Eg þekki konu, sem veit það
og viðurkennir, að áfenlgiseitrið sé
versti óvinur heimilisins; en hún
labbaði inn að atkvæðisborðinu til
þess að biðja um þennan heimilis-
óvin sem næstan sínu eigin heim-
ili.
6. Eg þekki móður, sem á son !
tugthúsinu fyrir það, að hann
brauzt inn í búð f ölæði og stal
þar peningum. En hún notaði
fyrsta atkvæði sitt til þess að biðja
um þann Barrabas, sem glatað
hafði drengnum hennar.
7. Eg þekki þingmann, sem stóð
yfir gröf sonar síns, er dáið hafði
af bifreiðarslysi sökum þess, að
hann var undir áhrifum áfengis.
Þessi sami þinlgmaður greiddi at-
kvæði með óhindraðri áfengis-
sölu.
Hver skilur þetta fólk? Er það
með öllu viti?
Sig. Júl. Jóhannesson þýddi.
Þakkarávarp.
Hér með viðurkenni eg mitt
innilegasta þakklæti til Dr. Brand-
sonar fyrir uppskurð, sem hann
fcerði á mér við kviðsllti, þann 20.
febrúar á Almenna sjúkrahúsinu
1 meir en þriðjung aldar hafa Dodd's
Kidney Pills verið viðurkendar rfitta
meðalið við bakverk, gigt, þvagteppu
og mörgum fleiri sjúkdðmum. Fást hjá
öllum lyfsölum, fyrir 50c askjan, eða
sex öskjur fyrir $2.50, eða beint frá The
Dodd’s Medicine Co„ Ltd., Toronto, ef
borgun fylgir.
í Winnipeg, og bað mig ekki að
orða borgun fyrir sitt verk. Sömu-
leiðis þakka eg Mr. og Mrs. Berg-
son, 692 Banning Str., fyrir þá
miklu og góðu aðhjúkrun, sem
þau hafa veitt mér og veita mér
þann dag í dag, síðan að eg kom
af spítalanum. Fyrir alt þetta,
ásamt mörgu öðru góðu, sem bæði
þau og aðrir hafa veitt mér þess-
um veikindum mínum samfara,
bið eg himnaföðurinn að borga,
þvi honum er ekkert ómáttugt.
Hallur Johnson,
Víðir IP.O., Man.
Það má bæta hænsna-
kynið
Korninu er ekki sáð eins og það
kemur fyrir, heldur er það vand-
lega hreinsað í þar til gerðum vél-
um, áður en það er látið í jörðina.
Ef hægt væri að gera eitthvað
þvílíkt við hænsnin, þá væri það
vafalaust gert. Að eins þau beztu
væru alin upp. En það er hægt
að sjá um, að eggjum undan lé-
legum varphænum sé ekki ungað
út. Bóndinn getur hæglega valið
egg undan sínum beztu varphæn-
um til útungunar. Góðar varp-
hænur byrja snemma að verpa á
vorin, og þær verpa oft allan vet-
urinn. Þá eru eggin í háu verði.
Slæmar varphænur verpa vana-
lega ekki seinni part sumars, ofe
ekki að vetrinum, en allar verpa
þ?er í apríl, maí og júní. Það
dugar ekki fyrir þá, sem eiga bæði
góðar og lélegar varphænur, að
taka eggin bara holt og bolt og
unga þeim út. Þeir fá aldrei 'gott
hænsnakyn með því móti. Það ríð-
ur á, að vera vandlátur í vali
eggjanna. Það gerir hvert gott
“hatchery”.
EF ÞÚ HEFIR
GIGT
ÞÁ KLIPTU ÞETTA ÚR
BLAÐINU
75c. askja ókeypis fyrir hvem
þann er þjáist.
1 Syracusa, N.Y. hefir meðal verið
fundið, sem fjöldi manna segir að hafi
góðan árangur. Oft hefir það komið
fyrir, að fólki hefir batnað af þessu
meðali eftir fáa daga, þar sem öll önn-
ur meðul hafa brugðist.
pað hjálpar til að losna við óþörf
efni, sem setjast að 1 líkamanum og or-
saka veikindi. pað örvar líffærin, svo
sem lifrina og gallið og eyðir þeim kalk-
efnum, sem setjast í blóðið og varna því
að blóðrásin verði eðlileg. petta meðal
eyðir verkjum og kemur heilsunni í gott
lag.
Petta meðal, sem Mr. Delano fann
fyrst, hefir reynst svo vel að sonur hans
hefir komið með það til Canada og býð-
ur öllum, sem líða af gigt, 7 5 centa
öskjur af þessu meðali ókeypis, aðeins
til að reyna það. Mr. Delano segir: “Til
að lækna gigt, hve langvinn og vond,
sem hún kann að hafa verið, þá skal eg
senda yður öskjur af þessu meðali, sem
kostar 75c, ókeypis, ef þér hafið ekki
reynt það áður, ef þér skerið úr þessa
auglýsingu og sendið oss hana með
nafni yðar og utanáskrift. Eí yður
þóknast, getið þér sent oss lOc til að
borga póstgjaldið."
Utanáskrift: F. H. Delano, 1814F
Mutual Life Bldg, 455 Craig St. W.
Montreal, Canada.
Get aðeins sent einn pakka í hvern
stað.
J'l « DELANO’S
M |(N M RHEUMATIC
1 llLlJLl CONQUEROR