Lögberg - 11.05.1933, Blaðsíða 1

/
46. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN ll.MAÍ 1933
NÚMER 19

At My Mother’s Grave
(In Brookside Cemetery, near Winnipeg1)
1
1
I
From the Icelandic of Einar P. Jonsson
hy Watson Kirkconnell
Here, i>y my mother’s grave, the dusk is still.
Vague shapes are calling from the deeps of thought.
And holy dews are falling slow and dhill,
Upon the silent hillock I liave sought.
The living and the dead alike may dream
Here in the graveyard in the failing light;
By the dim bourne of silence, earth may seem
To riper minds a thing of nobler sight.
White headstones, carved with Viking oharacters,
In glimmering rows across the darkening plain
Are guarding still th'e spirit that was hers—
Our mother-land of saga o’er the main.
The tears that joy may shed, or sorrow cast,
Flow to the self-same sea when all is over;
And every soul must slumber here at last
Beneath the prairie rose and four-leafed clover.
Short is tflie space between our dawn and dark.
Pale lightning cleaves the night-olouds in the west.
One sombre thought is lighted by that spark:
A tired son must shortly turn to rest.
Now in the silent night the rain is weeping
Here where my songs’ dear inspiration lies;
And here amid the dust of races sleeping
The deepest roots of memory take their rise.
Manitoba-þingið
3tubbs-málið
Þinginu var slitiS á fimtudags-
morguninn í vikunni sem leið. ÞaS
er óhætt að segja, aS það gekk ekki
orSalaust af aS ljúka viS þingstörf-
in. Á þriðjudaginn var hingfundur
settur kl. 3 e. h. og þeim fundi var
ekki lokiS fyr en kl. 8 næsta morg-
un. ÞingiS sat 17 klukkustundir í
einni lotu. Þetta var alt út af þess-
um 2% skatti, sem áður hefir verið
sagt frá hér í blaðinu. Andstöðu-
ílokkar stjórnarinnar héldu hverja
ræðuna á fætur annari og sumar
þeirra svo langar að engu tali tók.
Skattinum þessum var fundiS alt til
foráttu og stjórninni var fundið alt
til foráttu. Maður hefði getaS í-
myndað sér að þessir ræðumenn
héldu, að öll mein mannanna væru
fylkisstjórninni í Manitoba að
kenna. Stjórnin var sagnafá, en sat
viS sinn keip og andstæðingarnir
vissu mjög vel, að alt þetta tal var
algerlega þýðingarlaust. Þeir voru
að tala við þig og mig, “heiðraða
kjósendur.” Þegar til atkvæða kom,
voru margir þingmenn fjarverandi,
farnir heim, en frumvarpið var sam-
þykt með miklum atkvæðamun, eða
26 gegn 7. Einn af stuSningsmönn-
um stjórnarinnar, J. W. Breakey,
greiddi atkvæði gegn frumvarpinu.
Útgjöld stjórnarinnar á þessu
fjárhagsári voru ákveðin $14,500,-
000 og með þessum nýja skatti er
búist við að tekjurnar verði næj(i-
legar til að mæta þeim, eða rúmlega
það.
Lög viðvíkjandi meðferð á fávit-
um, voru afgreidd, en aðal atriðið í
þeim var felt, sem var það, að gera
fávita ófrjóva.
Þetta þing byrjaði með fremur
góðu samkomulagi milli þingflokk-
anna og leit fyrst lengi vel út fyrir
að samvinna mundi verða fremur
góS. En það fór aít út um þúfur og
þingið endaði meS háarifrildi.
Jon Bjarnason Academy—Gjafir
Skúli Sigfússon, M.L.A.....$25.00
A. P. Jóhannsson, Wpeg. .. 100.00
Áheit (per J. B.,—R.) .... 5.00
Ónefndur vinur í Minneota 10.00
Með alúðar þakklæti, ■
S. IV. Melsted, gjaldkeri skólans.
LTm það hefir ekkert heyrst nú í
nokkrar vikur, þangað til í vikunni
sem leið, að Winnipeg dagblöðin
fluttu þá fregn, að Ford dómari, sem
rannsakaði málið hér í Winnipeg,
muni hafa látiS þá skoðun sína í
ljós, í skýrslu sinni til dómsmála-
ráSuneytisins í Ottawa, að ekki væri
rétt að Stubbs væri látinn halda á-
fram að vera dómari. Skapsmunir
hans væru slíkir, aS hann væri ekki
til þess fallinn að vera dórnari.
Fréttin segir líka að Hon. C. H.
Cahan, ráðherrá, sem hefir verið að
athuga skýrslu Fords dómara og
málið í heild, rnuni vera á sama
rnáli, og niðurstaðan muni verða sú,
að Stubbs dómari verði að hætta við
sitt embætti, en verði kannske gefið
tækifæri að segja af sér, sem þýSir
að hann fær eftirlaun, ef hann gerir
það. Þega.r þessi frétt kom út lýsti
Bennett yfir því, að þessi fregn væri
óábyggileg. Það væri enn ekki á-
kvéSið hvað gert yrði við þetta mál
og það hefði ekki enn komið fyrir
ráðuneytið.
Smáþjófnaður
Fyrir fáum dögum var maður að
nafni Lewis Pluta í Hamilton On-
tario, dæmdur í 30 daga einfalt
fangelsi fyrir að Stela tveimur cent-
um af standi þar sem seld voru blöð
og tímarit. Þeir hljóta að taka hart
á óráÖvendnin í Hamilton, því ef
þetta er þjófnaSur, þá er þetta aS
minsta kosti smáþjófnaður.
Efnið O'j andinn
EfniS sem í eina vísu fer
er ekki stærra, eh lítið krækiber;
og þó að til þess þjóðin ekki finni
þá er andinn hundrað sinnum minni.
Aths.—Þetta sanna nýjustu vísinda
legar rannsóknir.
Og svo er nú það
Svo er nú það, og svo er nú það,
ekki er því að leyna.
Þú veizt hvað, og þú veizt hvað,
þú veizt hvað eg meina.
K. N.
JÓNS BJARNASONAR SKÓLl
1
KIRKJAN
DK. FRANK BUCHMAN
Hér í borginni verður staddur um næstu
helgi Oxford-flokkurinn, seni svo mikið orð
fer af víða um lönd um þessar mundir. Stofn-
andi flokksins og leiðtogi, Dr. Buchman, verð-
ur í Fyrstu lútersku kirkju á sunnudagskvöld-
ið og flytur þar erindi kl. 7. Með því að gera
má ráð fyrir, að meiri fjöldi sæki þá samkomu
en rúmast í kirkjunni, er safnaðarfólk og ann-
að íslenzkt fólk aðvarað um að koma snemma.
I ÚTVARP
Útvarpað verður Lslenzkri guðsþjónustu
'i frá Fyrstu lútersku kirkju sunnudagskvöldið
21. maí, kl. 7. Margar fyrirspumir hafa bor-
v ist um það, hvenær næst verði útvarpað, og
er nú þetta kunngert íslenzkum almenningi
í víðsvegar.
Oxford flokkurinn
Fregnir berast nú að úr ýmsum
áttum, að nokkuð sé að glaðna yfir
viSskiftalífinu, að verksmiðjur séu
að hefja starf að nýju, að hveiti sé
að hækka í verði, að meira korn sé
flutt burt úr landinu en í fyrra, að
vöruflutningar hafi aukist. Má vera,
að sumum sé nú háttað eitthvað
svipað því sem ástand manna var
þegar styrjöldin mikla var komin að
því að hætta. Menn þorðu varla að
trúa því, að slikt gæti átt sér stað.
Sá fögnuöur fanst þeim of mikill til
þess að hann gæti orðið að veru-
leik; en stríÖið leið undir lok, og
eins fer með kreppuna, hvort sem
þess verður langt 'eða skamt að
bíða. Má vera, að þá verði eitthvað
hjarta þakklátt honum “er sveipar
myrkrum sólu frá og sendir geilsa
um láð.”
Sagt er aS Guð hafi gefið mönn-
unum minni til þess að rósirnar geti
blómstrað í desember ekki siður en
í júní. Það mátti þá segja, að Guð
hafi gefið okkur vonina til þess
sumarylurinn geti vermt mann með-
an marz-næðingarnir blása.
Þvi þá ekki að gleðja sig við von
um komandi betri tíðir?
Jóns Bjarnasonar skóli er nú á
20. árinu. Iæiðin hefir verið fjall-
ganga en ótrúlega vel hefir hepnast
aS ná upp á einn hjallann eftir ann-
an. Margsinnis hefir sýnst fram-
undan ekkert annað en veggur, sem
með engu móti yrði yfir komist, en
á sínum tima hefir, fram að þessu,
ætíð vegur opnast.
Eitt sinn er eg var að ferðast um
íslenzka hygð, í erindum skólans.
hitti eg gildan íslenzkan bónda í
vegavinnu. Með undurmikilli hægð,
eins og mér er eðliiegt sagði eg hon-
um frá erindinu. Hann brá önug-
lega við: “Til hvers er að hjálpa
skólanum? Hann er alt af að fara
aftur á bak.” Eg kvaddi manninn
meS hæversku.
Hann er auðvitaÖ ekki sá eini,
sem hefir talið skólann deyjandi.
Sumir hafa talað um hann þannig
frá byrjun vega. Skólinn hefir satt
að segja aldrei verið eins lifandi í
meðvitund Vestur-íslendinga eins
og meðan hann var ekki til. Þegar
hann varð að veruleika komu fram
ýms óþægindi, sem ekki létu á sér
bera, meðan hann var aÖeins draum-
ur, sem líklega aldrei rættist. í rit-
gjörð eftir séra Carl Olson, er hann
starfaði fyrir skólann, 1926, segir
hann frá því að allmargir telji skól-
ann dauöan, en “sjá, hann lifir
samt.” Guð hefir leitt hann fram á
tvítugsaldurinn.
Þessi hugmynd vegastjórans um
afturför í skólanum minnir á sann-
leikann í því efni. Það dofnaði yfir
aðsókninni um tíma en siðan hefir
aðsóknin farið vaxandi með hverju
ári. Árið 1926-27 var hún 33, næsta
ár 36, og svo árin eftir það, 44, 49,
82, 87, og þetta ár 106.
Að sama skapi hafa tekjurnar
aukist af námsgjaldi nemendanna.
Á sama hátt hefir álit skólans meðal
mentamanna og almennings í Win-
nipeg-borg farið vaxandi. Eg vona
að vinur minn bóndinn, sannfærist
ni'i um, að hann hafi fengið alveg
skakka fræðslu viðvíkjandi skól-
anum.
Tekjur skólans á þessu ári eru
allmikið meiri en þær hafa nokk-
urn tíma áður verið. Kemur það
bæði af því, að aldrei hafa verið eins
margir nemendur og nú, og svo lika
að gjaldið er hærra í sumum bekkj-
unum.
Samt þarf skólinn á allmikilli
hjálp vina sinna að halda. Stafar
það einna mest af erfiðleikum und-
anfarinna ára. Þakkir séu öllum
þeim, sem þegar hafa sent skólanum
vinargjafir á þessu skólaári. Ekki
sízt unaðslegt að minnast þeirra,
sem í hvað mestri f jarlægð búa, eins
og vinanna i Minneota í Minnesota-
ríki en hafa þó sent skólanum
drengilega hjálp. Ekki má gleyma ■
þeim kvenfélögum, öðrum félögum,
og einstaklingum þar og annarstaðar
er styrkt hafa skólann ár eftir Jir,
vinum, sem aldrei hafa brugðist.
Sumum verður það ef til vill hvöt
að styrkja skólann, að leitast er við
af skólaráðinu, á allan hátt, að tak-
marka útgjöldin. Áður en skólaár-
ið hófst var kaup kennaranna allra
fært niður. Var þar farið eftir
kauplækkun kennara í alþýðuskólum
Winnipeg borgar. Ekki er nema
sanngjarnt að geta þess, að þegar
kaup kennara vorra var ákveðið í
fyrstu, var ekki miðað við kaup
annara miðskólakennara í borginni.
Kennarar vorir hafa ávalt haft all-
mikið minna kaup en kennarar í
samskonar stöðum í borgarskólun-
um. En á þessum krepputimum er
ekki nema sjálfsagt, að allir þeir
er fyrir almenning starfa, kennarar,
prestár, stjórnarþjónar og aðrir,
sæti kauplækkun. Þeir, sem fyrir
almenning starfa eiga að líða súrt
og sætt með almenningi.
Brátt líður á skóla-árið. Allir
vinir eru því beðnir að láta hjálp-
ina koma sem fyrst. Féhirðir skól-
ans er hr. S. W. Melsted, 673
Bannatyne Ave., Winnipeg, Man.
Þegar eg nú læt þessa beiðni ber-
ast frá mér, er tvent sterkt í huga
mínum: Þakklæti til margra ára
drengilegra vina og tilfinning þess
hve eg hefi vanrækt að fræða menn
um skólann.
Eitt sinn kom það til orða, að eg
væri beðinn að segja eitthvað á sam-
komu þar sem eg var staddur. Þá
varð konu einni að orði: “Nei bless-
aður biddu hann ekki að tala. Hann
er altaf að tala um skólann. Hann
spillir fyrir sér með því.” Eftir
þessu væri það dygð fyrir mann,
sem kallaður er til einhvers starfs, að
vanrækja það, sómi fyrir mann að
svíkjast um verk sitt, en vansæmd
að vaka yfir starfi sínu með trú-
mensku. Nei, eg bið engan afsökun-
ar á því, að eg hafi talað eða ritað
of mikið um skólann, en við þá á-
viröingu skal kannast, að eg hefi
ekki talað nógu mikið um skólann
og ekki sagt það nógu vel, sem eg
hefi talað.
Að minsta kosti eitt fyrirtæki
skólaráðsins á þessu ári, hefir or-
sakað allmörg hlýleg ummæli, en
það er útgáfa ársritsins, “The Year
Book.” Ummælin eru frá mönnurn
í. Canada og 1 Bandaríkjunum, ís-
lendingum og annara þjóða mönn-
um. Getið um bókina mjög hlýlega í
blaðinu “Free Press” af manninum
sem skrifar undir nafninu, “The
Book Man.” Eg vil nú leyfa mér að
birta hér tvö bréfin, annað á is-
lenzku, hitt áensku:
7. febr. 1933.
Rev. Rúnólfur Marteinsson,
Winnipeg, Man.
Kæri vin!
Það hefir dregist fyrir mér að
þakka þér fyrir ársrit Jóns Bjarna-
sonar skóla; það er hið vandaðasta
að öllum frágangi og drjúgt að efni,
í einu orði sagt ykkur til sóma;
auðvitað felli eg ekki þar með dóm
á mína eigin ritgerð þar; en segja
má eg þaÖ í fullri einlægni, að eg
taldi mér sæmdarauka að vera i þeim
góða hóp, sem þar eiga hlut að máli.
Eg er nýbúinn að lesa með athygli
grein þína um skólann í síðustu
“Sam.” og virðist mér orð þín hæfa
markið; er leitt til þess að vita, að
íslendingar 'skuli sneyða hjá hon-
um að óþörfu, að því er séð verður.
Mr. Melsted hefir verið svo vænn
að senda mér allmörg eintök af árs-
ritinu, talsvert fleiri en eg bað um;
vona eg aðeins, að hann hafi ekki
(Framh. á 7. bls.
Það er trúbobsflokkur, þessi svo-
nefndi Oxford flokkur og fer mikið
orð af honum víða um lönd. Þessir
trúboðar ferðast ekki fótgangandi,
tveir og tveir, eins og postularnir
forðum. I þessum flokk, sem nú er
að ferðast um Canada eru yfir fim-
tiu manns, karlar og konur. Ferðast
flokkurinn borg úr borg og gistir á
beztu gistihúsunum og heldur sig
vel. Flest af þessu fólki er vel ment-
að fólk.
Hvernig á Oxford nafninu stend-
ur í þessu sambandi er ekki ljóst.
En það sýnist ekki ólíkleg tilgáta,
að það sé til orðið af svipuðum á-
stæöum eins og nafnið á landnámi
Eiríks rauða, hafi þótt fagurt og
líklegt til að draga að sér.
Hér er eklci um neinn sértrúar-
flokk að ræða, að því er vér bezt
vitum. Þessi flokkur er bara að boða
fólkinu lifandi kristindóm, reyna að
vekja það til meira trúarlífs. Starf-
semi þessa flokks fær mjög mis-
jafna dóma. Sumir segja að flokk-
urinn sé að vinna framúrskarandi
gott verk, en aðrir láta miður vél
af því. Halda að hér sé um ofsatrúar
fólk að ræða.
Stofnandi og leiðtogi flokksins er
Dr. Frank Buchman. Hann er
Bandaríkjamaður af þýzkum ætt-
um, fæddur í Pennsburg, Pennsyl-
vania árið 1878. Þegar hann var
ungur maður, var hann prestur í
lútersku kirkjunni, en hætti fljót-
lega að þjóna söfnuði og hefir hann
síðan farið víða um heim og gert
ýmislegt, en aðallega það, að vekja
fólk til meiri trúaráhuga.
Dr. Buchman og flokkur hans
hefir nú undanfarna mánuði verið i
Canada og heimsótt flestar helstu
borgir í landinu, svo sem Montreal,
Ottawa, Toronto, Vancouver, Vic-
toria, Calgary og Edmonton. Al-
staðar hefir þessum mönnum verið
vel tekið og kirkjurnar hafa staðið
þeim opnar til að- prédika í þeim og
alstaðar hefir fjöldi fólks komið að
hlusta á þá. Sjálfir láta þeir hið
bezta yfir viðtökunum í Canada og
árangri komu sinnar til þessa lands.
Þó mishepnaðist þeim alveg með
tvo menn, sem þeir revndu að “um-
venda.” Var annar þeirra Sir Her-
bert Holt, forseti Royal bankans.
Hinn var hagfræðingurinn og
hjúmoristinn Stephen Eeacock. Ox-
ford mennirnir gátu ekkert við þá
átt.
Nú koma Oxford mennirnir til
Winnipeg á morgun og veröa hér í
viku að minsta kosti. Halda þeir
hér margar vakninga samkomur og
prédika í mörgum kirkjum borgar-
innar á sunnudaginn. Foringi
flokksins. Dr. Buchman flvtur út-
varps prédikun kl. 11 að morgni,
sem margir innan Winnipeg og ut-
an eiga kost á að hlusta á, og kl. 7
að kveldi prédikar hann í Fyrstu
lútersku kirkju, eins og auglýst er
á öðrum stað i blaðinu. Ástæðulaust
er.að efa, að þessir menn hafi eitt-
hvað það fram að bera, sem er vel
þess vert að hlusta á það.
Spellvirki
ÞaS er líkt með Gyðingana i Win-
nipeg og annarsstaðar, að þeir eru
töluvert út af fyrir sig, lifandi og
dauðir. Þeir hafa sina eigin graf-
reiti, þar sem Gyðingar einir eru
jarðsettir. Var grafreitur þeirra
gerður 1882 og eru þar margir Gyð-
ingar jarðaðir. Nú fyrir skömmu
höfðu einhverjir spellvirkjar farið
inn i grafreitinn og brotið þar yfir
fimtíu legsteina og unnið enn fleiri
skemdarverk. Ekki hefir enn kom-
ist upp hverjir þetta hafa gert.
Lögreglumenn særðir og drepnir ..
Á mánudaginn urðu óeirðir mikl-
ar meSal atvinnuleysingja, þar sem
þeir héldu til í grend við Saskatoon.
Lögreglumenn, sem reyndu að
skakka leikinn urðu fyrir meiðing-
um og einn þeirra misti lífið í þess-
ari viðureign. Féll hann af hestbaki
og var dreginn langa leið og meidd-
ist svo að hann dó rétt á eftir. Aðrir
lögreglumenn voru barðir og sumir
mikið meiddir áður en þeim hepnað-
ist að koma á friði. Hafa allmargir
rnenn verið teknir fastir út af þessu,
en ekki hefir mál þeirra enn veriö
rannsakað.
Vorið kemur
Harpa mjallar veldið við
vermir hjalla og drangann.
Vratnafalla kynnir klið,
kyssir alla á vangann.
Geisla bráin heilög hlær,
hníga snjáa tröllin,
hjalar láin, hauðrið grær,
hýrna bláu f jöllin.
Fróns um hreppa f jóla og hvönn
fram með keppa vegi.—
Gróður sveppa glóir önn.
—Guðs er “kreppan” eigi.
Hregg ef blakar bjarg og foss,
blóms á akri þjálum.—
Kærleiks vakan verði oss
vor ví sakamálum.
Þráin skorar alla á,
æskuþorið glæðist.
Endurborið utan írá
innra vorið fæðist.
Væri’ ei tálma regin rögn.
Roðna pálma bogar.
Himinsálna glymja gögn.
Geisla-hjálmar loga.
Jósef S. Húnfjörð
—Vísir.