Lögberg - 13.07.1933, Blaðsíða 8

Bls. 8
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 13. JÚLÍ, 1933
Ur bœnum og grendinni
4.............- - —--------------+
G.T. Spil og Dans á hverjum
þriðjudegi í G.T. húsinu Sargent
Ave. Byrjar stundvíslega kl. 8.30 að
kvöldi. Jimmie Gowler’s Orchestra.
Þrenn verðlaun fyrir konur og
J>renn fyrir karla: $5; $2; $1.
Vinnendur: Mr. B. Alford, Mr.
Frank Lowe, Mr. Arthur Johnson,
Mrs. A. Clifton, Mrs. A. Williams,
Mrs. S. Beck.
Mrs. C. O. L. Chiswell biður
Lögberg að flytja Bandalagi lút-
erskra kvenna, sem ársþing sitt hélt
að Gimli hinn 7. og 8. þ. m., kærar
þakkir fyrir komuna til Gimli og
fyrir þau ágætu erindi, sem þar
voru flutt, og fyrir alt annað gott,
sem þetta félag befir lagt til and-
legs lífs Vestur-íslendinga.
Séra S. S- Christopherson fór
eftir kirkjuþingið til Langruth og
Amaranth og fleiri stöðva þar vest-
an við- Manitobavatnið. Kom hann
til borgarinnar þaðan að vestan, um
miðja vikuna sem leið og fór heim-
leiðis til Bredenbury, Sask., á föstu-
dagskveldið. >
Mr. J. T. Bergman, frá Medi-
cine Hat, Alta., kom til borgarinnar
í vikunni sem leið, Gerir hann ráð
fyrir að vera hér í borginni og ná-
grenninu nokkrar vikur. Með hon-
um eru dætur hans þrjár.
The English Lutheran Church
will again meet with First Lutheran
Church, Victor at Sargent, on Sun-
day in 11 :oo a.m. joint English Ser-
vices. Rev. Theodore S. Rees will
conduct the service taking as his
sermon topic: “Plans — or Living
With a Purpose.”
We need the Lord and His bles-
sings and His Salvation in hot
weather the same as we do in cooler
weather. Let’s noc forget to wor-
ship.
ÁætlaSar messur í norðurhluta
Nýja íslands síðari hluta júlímán-
aðar:
16. júlí, Víðir, kl. 2 síðd.; 16.
júlí, Framnes, kl. 8.30 siðd.; 23.
júlí, Árborg, kl. 11 árd.; 23. júlí,
Riverton, kl. 8 síðd.; 30. júlí Geysir,
kl. 11 áfd.; 30. júlí, Hnausa, kl. 2
síðd.; 30. júlí, Víðir, kl. 8.30 síðd.
Skuldar-fundur í kvöld (fimtu-
dag)
Laugardagskvöldið þ. 1. júlí voru
þau Alvin F. Engelsen og Miss Mar-
vel Hermanson gefin saman í hjóna-
band. Athöfnin fór fram í kirkju
Hallgrímssafnaðar i Seattle, Wash.
Séra Kolbeinn Sæmundsson fram-
kvæmdi hjónavígsluna í fjarveru
sóknarprestsins.
Brúðguminn er af norskum ætt-
um, en brúðurin er dóttir Sam Her
mansonar ,sem heima á í Tonasket,
Wash., í Okanagan dalnum austan
Cascade fjallanna. Hann er sonur
Kristins Hermansonar frá Milton,
N. D.
Athöfnin fór mjög vel og mynd-
arlega fram og var hin ánægjuleg-
asta í alla staði. Kirkjan var mjög
smekklega prýdd blómum og alskip-
uð vinum og vandamönnum brúð-
hjónanna. Miss Þóra Matthíason
söng tvo söngva og Miss Kristín
Sumarliðasön spilaði undir á hörpu.
Það jók og ei lítið á fegurfi at-
hafnarinnar, að Miss Sumarliðason
sló hörpu sína undur þýðlega meðan
sjálf hjónavígslan fór fram.
Að hjónavígsluathöfninni afstað-
inni fóru fram veitingar i samkomu-
sal kirkjunnar og var fjöldi gesta
þar viðstaddur.
Heimili ungu hjónanna verður í
Seattle, Wash.
Hugheilar heillaóskir hinna
mörgu vina þeirra fylgja þeim á
framtíðar brautinni.
Séra N. S. og Mrs. Thorlákson
eru nú sem stendur að heimsækja
son sinn og tengdadóttur i Edmon-
ton, Alberta. Utanáskrift þeirra er
9748-106 Str. Edmonton, Alberta.
Laugardagirín 8. júlí, voru þau
George Frederick Garbutt og Ólavía
Aðalbjörg Anderson, bæði til heim-
ilis i Winnipeg, gefin saman í
hjónaband af séra Rúnólfi Mar-
teinssyni. Hjónavígslan fór fram á
heimili foreldra brúðarinnar, Mr.
og Mrs. Carl Andersons, 921 Ban-
ning St., að viðstöddum nokkrum
hóp skyldmenna og annara vina.
Brúðhjónin fara skemtiferð suður
um Bandariki, en heimili þeirra
verður í Winnipeg.
SIGIRD 8KAÖNCLD
CONCERTS
WINNIPEGOSIS FIMTUDAGINN, þann 20. júlí.
Hefst kl. 8 e. h.
Accompanist R. H. RAGNAR.
“Rödd slguröar Skagfields er stimpluö glæsimensku og hetjubrag.’
—Einar Páll Jönsson,
ÍJTV, ritstj. Lögbergs.
Kvenfélag Fyrsta lúterska safn-
aðar í Winnipeg,' hefir ákveðið að
heimsækja Betel á miðvikudaginn,
hinn 19. þ. m., eins og það félag
hefir gert flest undanfarin ár, síð-
an elliheimilið var stofnað. Flestar
konurnar sem taka þátt í þessari
för, munu fara með járnbrautarlest-
inni, sem leggur af stað frá C.P.R.
járnbrautarstöðinni kl. 9 að morgni.
"Oss hœttir til að lita vora eigin
galla í firðsjá, en skoða annara í
stœkkunargleri.”
Firth Bros.
Firth Bros. tilkynna að I júlí-
mánuði láti peir fylgja ökeypis
buxur með hverjum handsniðnum
alfatnaði, sem pantaður er.
C.O.D. föt, sem skilað hefir verið
aftur, og verksmiðju gerðir fatn-
aðir, seljast nú á $14.75
Engir tveir fatnaðir eins. Vana-
verð
$20.00 til $35.00
Firth Bros. Ltd.
ROT TOBEY, Manager
417J4 PORTAGE AVE.
Sími 22 282
Dr. A. V. Johnson, tannlæknir,
verður í Riverton þriðjudaginn hinn
18. þ. m. ---------
ÁRDÍS
Ársrit Bandalags lúterskra kvenna.
Rit þetta fæst hjá félagskonum víðs-
vegar í Canada og Bandaríkjunum,
en hver sem ekki nær til þess í sínu
nágrenni þarf ekki annað en senda
Mrs. B. S. Benson, 695 Sargent
Ave, Winnipeg, 35 cents og verður
ritið þá sent tafarlaust. Riti þessu
ætti að vera vel tekið og það ætti
að seljast bæði fljótt og vel, því rit-
ið á það meir en vel skilið.
Séra K. K. Ólafson flytur guðs-
þjónustur í Vatnabygðunum í Sas-
katchewan sunnudaginn 16. júlí,
sem fylgir: í Mozart á íslenzku kl.
11 f. h.; í Wynyard á íslenzku kl.
3 e. h.; í Kandahar á ensku kl. 7.30
að kvöldinu.—Islenzk guðsþjónusta
verður flutt að Elfros, mánudags-
kvöldið 17. júli, kl. 8.
Guðsþjónustur við Tantallon og
Gerald, boðast sunnudaginn 23.
júlí. Á Hólaskóla klukkan ellefu
fyrir miðdag og á Valla skóla klukk-
an þrjú eftir miðdag.
Þess er óskað að rnenn fjölmenni
við þessar athafnir.
S-. 5. C.
Mr. B. A. Bjarnason, stud. theol.
messar væntanlega í Piney næsta
sunnudag, þ. 16. júlí, og á þeim tíma
dags sem þar er venjulegur og aug-
lýst verður heima fyrir. Fólk þar
í bygð er beSið að láta sem flesta
vita, sem til verður náð, og að fjöl-
menna við messuna.
Messur i Gimli prestakalli næsta
sunnudag, þ. 16. júli, eru áætlaðar
þannig, að * morgunmessa verður i
gamalmennaheimilinu Betel kl. 9.30
Siðdegismessa í kirkju Víðinessafn-
aðar kl. 2 e. h., og kvöldmessa, kl.
7, í kirkju Gimlisafnaðar. Séra Jó-
hann Bjarnason prédikar. Til þess
er mælst að fólk fjölmenni við
messurnar.
Séra H. Sigmar messar sunnu-
daginn 16. júlí í Péturssöfnuði kl.
11 f. h. í Fjallasöfnuði kí. 3 og í
Mountain kl. 8 að kveldi.
Séra Jóhann Bjarnason býst við
að hafa messu í kirkju Mikleyjar-
safnaðar sunnudaginn þann 23. þ.
m. (júlí). Ferming ungmenna og
altarisganga um leið. Fólk á Mikl-
ey er beðið að láta fregn þessa ber-
ast um eyna og að fjölmenna við
messuna.
Vér viljum draga athygli Islend-
inga að hinu mikla “gleðimóti”, sem
stendur til á Gimli næsta sunnudag,
(16. júlí). Mun skemtiskráin eiga’
að byrja kl. 2 e. h., í Gimli Park,
og þar flytur erindi, vor góðkunni
mælsku og mentamaður prófessor
Richard Beck, frá Grand Forks.
Búist er við að allstór hópur
ungra manna frá Selkirk, Winnipeg
og víðar að, taki þátt í íþróttum þar
á staðnum.
Dr. Tweed verður i Árborg á
fimtudaginn 27. þ. m.
Dómurinn í Grœnlands-
málinu
(Framh. frá 1. bls.)
Auk þess höfðu þeir sína eigin lög-
fræðinga við sókn málsins og vörn,
Norðmenn m. a. málafærslum. Pér
Rygh og Danir Steglich-Petersen.
Auk þess var fjöldi sérfræðinga
kvaddur til aðstoðar af báðum máls-
aðilum; meðal þeirra voru af Dana
hálfu Grænlandskönnuðurnir dr.
Rasmussen, dr. Lauge Koch og
Einar Mikkelssen, en af Norð-
mannahálfu Adolf Hoel. Og 16
mánuðum eftir landhelgunina, 21.
nóvember í vetur sem leið hófst
munnlegi málaflutningurinn í Haag.
Lætur nærri að hvor aðili um sig
hafi haft undir tuttugu manna
sendisveit á meðaa á honum stóð.
Fæstir spáðu nokkru um úrslitin
fyrirfram. Sóknin fyrir dómstóln-
um var svo snörp frá báðum hlið-
um að yfirleitt voru menn í nokkr-
um vafa um hvernig fara mundi.
Margir giskuðu á, að dómurinn
yrði einskonar málamiðlun milli að-
ilanna. En þetta fór á aðra leið.
Dómurinn varð skýlausari en nokk-
urn gat grunað og fyrir þá sök vakti
hann afar mikla athygli um heim
allan. Landhelgunin 10. júlí 1931
var dæmd ólögleg og ógild, en aðil-
ar dæmdir til að greiða málskostn-
að í sameiningu, eins og venja er til
samkvæmt 65. gr. reglugerðar dóm-
stólsins. Dómurinn var kveðinn upp
bæði á frönsku og ensku, en enski
textinn gildir.
I dómsforsendunum er rakin
stjórnarfarsleg saga Grænlands og
ber það yfirlit með sér, að dómur-
unum hafði verið allmikil fræðsla
að kynnast þeim þætti þessa máls,
sem að Islandi veit. En þó undar-
legt megi virðast er ísland varla
nefnt, og virðist það vera hið eina,
sem aðilar hafi verið sammála um,
að ekki tæki að minnast Islands í
sambandi við málið. Þess er getið
að Grænland hafi fundist 900 og
bygst um 1000, að landið hafi orð-
ið skattskylt Noregskonungum á 13.
öld, og að norrænu bygðirnar hafi
verið liðnar undir lok fyrir 1500.
En eigi hafi fullveldi konungs yfir
nýlendunum orðið ógilt þessvegna.
Árið 1721 hafi svo Þlans Egede
numið land á ný í Grænlandi og
konungur gefið lög og fyrirskip-
anir, sumpart varðandi landið og
sumpart bygðirnar og veitt sérrétt-
indi í Grænlandi. Og 1814 hafi
Danakonungur látið Noreg af hendi
við Svía, en haldið eftir Grænlandi,
Færeyjum og íslandi. Er þetta ein
aðalástæðan fyrir dómsniðurstöð-
unum.
Grænland hafði yverið með öllu
órannsakað fram eftir 19. öldinni,
segir i forsendunum. Þá er minst
á að Danir hafi stofnað nýlendu í
Angmasalik og 1925 í Scoresby-
sundi, norðar á ströndinni og í byrj-
un 20. aldar hafi Danir sett lög, sem
giltu fyrir alt Grænland, en á 19.
öld hafi oft verið tekið fram í lög-
um, að þau giltu ekki alt landið.
Þá kemur yfirlit yfir veiðimensku
og veru Dana og Norðmanna á
“Eiríks landi rauða” á þessari öld.
—Danska stjórnin hafi jafnan á
síðari árum 'talið Dani eiga Græn-
land alt, en einstakir menn hafi lát-
ið i ljós vafa um þetta og því hafi
Danir á árunum 1915-21 leitað eftir
viðurkenningu annara þjóða á um-
ráðarétti sínum yfir öjlu Grænlandi.
Hafi Bandaríkin tekið málaleitun
þessari vel og norski utanríkisráð-
herrann, sem þá var Ihlen, hafi
svarað mjög vinsamlega. Hefir
svar hans, sem þó var aðeins munn-
legt, orðið til þess að veikja mjög
málstað Norðmanna. Ennfremur
hafði málaleituninni verið tekið vel
af stjórnum Frakklands, Bretlands,
Italiu og Japan. I ársbyrjun 1921
bættust Svíar í við og sama árið
sneri Danastjórn sér enn til Norð-
manna, sem nú neituðu viðurkenn-
ingunni, nema því aðeins að þeir
fengi ýmsar tryggingar og rétt til
fiskiveiða og dýraveiða á Austur-
Grænlandi. Danir vildu ékki semja
um þetta og sögðust halda sér við
svar Ihlens frá 1919 og gáfu út til-
kynningu um, að þeir lokuðu Aust-
ur-Grænlandi. Varð þetta til þess
að Danir og Norðmenn hófu samn-
inga um landið 1923 og lauk þeim
ineð 20 ára samningi árið eftir.
Varðaði sá samningur aðeins at-
vinnumál, en bæði ríkin áskildu sér
frjálsar hendur um álit sitt á rétt-
arstöðu landsins, livort það væri
danskt eða drotnaralaust (no man’s
land).
Árið 1931 voru Norðmenn farnir
að gerast athafnamiklir í Austur-
Grænlandi og sama vorið byrjuðu
Danir á þriggja ára áætlun sinni
um rannsókn þessa lands, undir
stjórn Lauge Koch. Er þetta stærsti
vísindaleiðangur sem komið hefir
til Grænlands og búinn ágætum
tækjum. Ákváðu Norðmenn því að
láta til skarar skríða og gerðu það
með landhelguninni. Settu þeir þar
lögreglustjórn en Danir fólu leið-
angursmönnum sínum samskonar
völd og hafa því “tvöföld” yfirvöld
verið í Austur-Grænlandi undan-
farið.
Norðmenn höfðu einnig helgað
sér annað stórt landsvæði, sunnar í
Austur-Grænlandi. Því máli var
ekki skotið til dómstólsins vegna
þess að það er alveg hliðstætt hinu
fyrra og er því landhelgun þessi
sjálfkrafa orðin ógild eftir dóm-
inn.
Norska stjórnin gerði þegar ráð-
stafanir til að nema úr gildi þau
fyrirmæli, sem hún hafði sett um
Sótthreinsið _
gripa hús I
MEÐ §M
ROYAL
CROWN
FLAKED
LYE
!00% PURE
Sigurdson, Thorvaldson Co., Ltd.
GENERAL MERCHANTS
Three ^Star Imperial Gasoline, Distillate
Mobile Oils, Marvelube and Polarine
Riverton Arborg Hnausa
Phone 1 Phone 1 5I_I4
MANITOBA
BÓKBAND! BÓKBAND!
Bækur halda sér aldrei til lengdar nema því aðeins, að
þær séu vandlega bundnar inn.—Við Jeysum af hendi
greiðlega, vandað bókband við sanngjörnu verði.
The Columbia Press Limited
695 SARGENT AVE., Winnipeg, Man.
Tanu Beach
IVinnipeg’s Newest Summer Playground
4)4 Miles Straight West of Headingly on No. 1 Highway
IDEAL CAMPING
AND
PICNIC GROUNDS
Tables, Benches, Hot and Cold Water, Cabins, Swimming
Bathing
DANCING
Wednesdaýs, Saturdays and Holidays to the Captivating
Strains of JACK HUNTER and His Rhythm Rascals
You’ll Have a Jolly Time at Tanu Beach
Parking Privileges 25 cents per Car
“Get Your Tan at TANU”
Eiríksland rauða, eftir löghelgun-
ina. Sýslumaður og löggæslumað-
ur voru kvaddir heim og yfirleitt
alt það afnumið, sem sýndi full-
veldi Norðmanna yfir landinu. Og
Danir skírðu landið upp þegar í
stað og heitir það nú “Kristjáns-
land tíunda.”
Danir tóku úrslitunum með mik-
illi gleði, eins og vænta mátti. Eþi
Norðmenn hafa sýnt hið mesta
jafnaðargeð, þó auðsætt sé að þá
svíði. Þeir viðurkenna hvorki
Kielarsamninginn gamla, né.heldur
gildi yfirlýsingar Ihlens, en halda
fast við þá skoðun, að Danir hafi
aldrei eignast fullveldi yfir Austur-
Grænlandi.—Aðstaða þeirra í. Aust-
ur-Grænlandi verður óbreytt fram-
vegis, eins og hún hefir verið, þang-
að til samningurinn frá 1924 renn-
ur út eftir 11 ár.
—Fálkinn.
Ritstjóraskifti
Ólafur Friðriksson lætur nú af
ritstjórn Alþýðublaðsins, líklega á
morgun, en við tekur Einar Magn-
ússon, kennari, til bráðabirgða, að
ROYAL Y0RK CAFE
629 SARGENT AVE.
Beztu máltlðir sem hugsast get-
ur, við ðviðjafnanlega sanngjörnu
verði.
FISH and CHIPS, bezta tegund
til þess að taka með sér heim,
fyrir 15c og þar yfir.
BED PLANTS
ROSES, CARNATIONS,
TULIPS, ETC.
VARIOUS POT PLANTS
Verð lægra en niðri í bæ
Sargent Florists
678 SARGENT (at Victor)
Phone 35 676
því er sagt er. Það er mál manna,
að þessi skifti seu einn þátturinn í
tilraunum Héðins Valdimarssonar
til þess að verða einvaldur í Al-
þýðuflokknum.
Vísir 16. júní.
Frakkar og skuldamálin
Samkv. áreiðanlegri heimild hefir
franska stjórnin sent Bandaríkja-
stjórn varfærnislega orðaða orð-
sendingu til Roosevelts, um skulda-
málin. í orðsendingunni mótmælir
stjórnin þvi, að Frakkland hafi
nokkurn tíma ætlað sér að neita að
standa við skuldbindingar sínar.
Jafnframt lýsir stjórnin því yfir, að
hún geri sér vonir um, að innan
langs tíma verði málið til lykta leitt.
—Vísir.
CARLTON ELECTRIC
PHONE 80 753 641 SARGENT
Raf-aðgerðir af öllum tegamdum,
ásamt vlrlagningu. Raf-stór yðar
“disconnected” ÓKEYPIS.
Alt Verk Ábyrgst
TIL SÖLU
íslenska matsöluhúsið
Par sem Islendlngar I Wlnnipeg og
utanbæjarmenn fá sér máltlðlr og
kaffl.
WEVELCAFE
692 SARQENT AVE.
Slml: 27 464
RANNVEIG JOHNSTON, elgandl.
Jakob F. Bjarnason
TRANSFER
Annaat greiðlega um alt, aem aS ■
flutningum lýtur, smáum eða atör-
um. Hvergi sanngjarnara verB.
HeimiU: 762 VICTOR STREET
Slml: 24 500
CARL THORLAKSON
úrsmiður
699 Sargent Ave., Winnipeg
Heimaslmi 24 141