Lögberg - 28.09.1933, Síða 7

LÖGHERG, FIMTUDAGINN 28. SEPTEMBER, 1933
Bls. 7
um og hélt hurðinni í hálfa gátt,
eins og hún ætlaði að varna þeim
inngangs með valdi.
“Já, en það varðar mjög mikil-
vægt málefni, ungfrú góð. Það
varðar líf eða dauða. Eg verð, og
eg skal tala við Jerome — aðeins
sem allra snöggvast,’’ mælti Field-
ing.
“Það er ómögulegt, herra—það er
alls ekki hægt, eg segi yður það al-
veg satt,” svaraði unga 'stúlkan.
“Frændi minn hefir verið mjög
veikur alla nóttina. Hann hefir
megnan hita og talar í óráði. Eg
þori ekki að sleppa neinum inn til
hans—hann þolir það ekki.” Stúlk-
an horfði hræðsluaugum á lögmann-
inn gegnum þrönga dyragættina.
“Hafið þér sent eftir lækni?”
spurði Fielding.
“Nei, herra,—það þori eg ekki.
Frændi hefir sagt, að það mætti
ekki gera,” sagði stúlkan. “Hann
vill alls ekki sjá neinn—hann hefir
harðbannað mér að sleppa nokkrum
inn.”
Mennirnir tveir fyrir utan litu
hvor á annan spyrjandi augum.
“Það er alveg sama, við verðum
að hafa tal af honum,” hvíslaði
Fielding.
Arthur Jamieson kinkaði kolli.
“Hve lengi hefir Jerome verið
veikur?” spurði Fielding.
“í liðuga viku, herra. Og hon-
um þyngir með hverjum degi.
Kvöldið, sem hr. Belmont var tek-
inn fastur, varð honum snögglega
ilt, og síSan hefir hann legið rúm-
fastur.”
Unga stúlkan opnaði hurðina of-
urlítið, meðan hún var að skýra frá
þessu, og það var auðséð á öllu, að
það var ekki með hennar góða vilja,
að ltún varði þeim þannig dyrnar.
En óttinn við sjúklinginn var aug-
ljóslega yfirsterkari.
Þetta var hávaxin og lagleg
stúlka, með falleg dökk augu og
rjóS í kinnum. Hún leit órólega og
skelkuð út.
Fielding lagði höndina á hand-
legg hennar. “Eg verð að tala við
frænda yðar„ það er bráðnauðsyn-
legt, ’’ mælti hann í ákveðnum róm.
“Ef hann er eins veikur og þér seg-
ið, ættuð þér tafarlaust að senda
eftir lækni.”
“Já,—en hann hefir bannað mér
það.”
“Gerið þaS nú samt. Eg tek á
mig ábrgðina.”
Unga stúlkan fór að snögta. “Eg
er svo hrædd, svo hrædd,” hvíslaði
hún. “Eg þori bráðum ekki að vera
hér lengur. Síðan þetta—þetta vildi
til hérna í húsinu, hefir alt saman
verið svo óskemtilegt. Og svo að
heyra hann hrópa í óráði alla nótt-
ina þarna inní—það er voðalegt. Eg
vildi helzt hlaupa langt, langt burt,
en svo lægi hann þá aleinn eftir og
hefði engan til að sjá um sig. Hann
er svo erfiður, og hann vill hvorki
hafa meðul né lækni.”
Fielding horfSi með samúð á ungu
stúlkuna. “Það er heldur ekki vert,
að þér séuð alein hjá frænda yðar,
þegar hann er svona veikur. Hann
verður að fá bæði lækni og meðul.
Gerið nú eins og eg segi. Sendið
eftir lækni. Eg skal svo taka á mig
ábyrgðina.”
Framh.
N áttúrufrœðisrannsóknir
Pálmi Hannesson rektor, Steindór
Steindórsson kennari og Magnús
Björnsson cand. phil. eru nýkomnir
úr rannsóknarferð austan af öræf-
um. Lögðu þeir upp frá Möðrudal
21. júlí og var Finnur Jónsson list-
málari í för með þeim. Slóust þeir
i för með öræfaflokki landmælinga-
mannanna og höfðu altaf samflot
með þeim. — Farið var um svæðið
milli Jökulsár á Fjöllum og Jökuls-
ár á Brú og upp að Vatnajökli.
Lengst viðdvöl var i Hvannalind-
um, 9 dara. — Fékst Pálmi rektor
við jarðfræðisrannsóknir, Steindór
við grasafræði, og Magnús við dýra-
fræðirannsóknir, einkum fugla. —
Lengst af ferðinni voru þeir hepnir
með veður og gekk ferðalagið hið
bezta. Til Möðrudals komu þeir
aftur 19. þ. m. og höfðu þá lokið
rannsókn svæðisins, en mælinga-
mennirnir urðu eftir, áttu ólokið
nokkurra daga starfi.
ísl. 24. ág.
Utþrá og örbirgð
Bftir Jóhannes Friðlaugsson
KAUPIÐ AVALT
kennara frá Fjalli í Aðaldal.
Eg ætla að segja ykkur sögu:
Það voru einu sinni karl og kerl-
ing í koti sínu, og áttu þau eina
dóttur barna, sem orðin var nær þvi
fulltíða heimasæta.—Þá greip hana
útþráin. — Fólkið, sem hún talaði
við, bækurnar sem hún las, lýstu
fyrir henni lífinu út um heiminn
og drógu upp í huga hennar glæsi-
legar myndir, fullar af æfintýrum
og lífsgleði. — Farfuglarnir fluttu
henni kveðju frá fjarlægum lönd-
um og sungu henni kvæði um alla
þá dýrð, sem þar ætti heima.
Áður, á meðan hún var barn og
unglingur, hafði hun haldið, aS eng-
inn blettur á jörðinni væri jafn-
fallegur sem heimahagarnir. Litla
kotið með græna þakinu og lágu,
vindopnuðu þiljunum, sem sneru
fram á hlaðið, litla, þýfða túnið í
kring og móarnir og engið útfrá á
allar hliðar, fjallið fyrir ofan bæ-
inn með skógivöxnum hlíðunum og
áin silfurtær og hrein, sem rann
hæg og niðandi út eftir dalnum og til
sjávar. — Þetta fanst henni þá aö
hlyti að vera fallegasti bletturinn i
heiminum. En þegar útþráin greip
hana, breyttist alt Jjetta í einum svip.
—Nú var alt svo ljótt og leiðinlegt
heima. Bærinn þröngur og dimm-
ur. Sveitin sviplítil og ljót, og jafn-
vel blómin fanst henni missa litfeg-
urð sína og angan, og himininn var
ekki jafn heiðríkur og bládjúpur
sem fyr.—Henni fanst sér ómögu-
legt að una þarna ltngur.—Svo lagði
hún á stað út í heiminn.
Leið hennar lá til höfuðstaðarins.
En sá munur. Þarna var alt á ferð
og flugi. Skemtilegt fólk að tala
við, nógar skemtanir og falleg föt.
Þarna var alt, sem augun og hug-
urinn girntist. — Þarna lærði unga
stúlkan að ganga á hælaháum skóm,
staðinn fyrir sauðskinnsskóna
heima. Þarna lærði hún að ganga
á silkisokkum og í silkikjólum —
ermalausum, sem náðu niður á hnén,
Jiað var þó munur eða vaðmálsfötin,
sem hún hafði vanist áður. Þarna
lærði hún að ganga út á kvöldin,
dansa á nóttunni og sofa á daginn.
Þvílík himnaríkissæla hafði henni
aldrei dottið í hug að til væri. —
Tíminn leið og hún naut gleðinn-
ar og skemtananna í fylsta mæli. En
undir niðri vakti útþráin og eirðar-
leysið í sál hennar. — Þegar til
lengdar lét, undi hún ekki lengur i
borginni. Hún vildi njóta lífsins
betur og í ókunnum löndum, þar
sem enn meiri gleði og lífsnautnir
væri að finna. Og hún sigldi til
ókunnugra landa. Hún dvaldi í
höfuðborgum stórþjóðanna, þar gat
hún heimsótt sönghallirnar, leikhús-
in, dýragarðana og notið allra
þeirra skemtana, sem glæsilegustu
stórborgirnar hafa að bjóða. Þar
sem manngrúinn óteljandi líður eft-
ir steinlögðum strætunum sem þung-
ur, niðandi straumur stórfljótanna,
J>ar sem öll tungumál heimsins
blandast saman í eina óskiljanlega
suðu umferðalífsins, þar sem himin-
há skrauthýsin gnæfa við loftið,
svart og draugalegt af verksmiðju-
reyk stórborgarinnar. — Þarna var
margt að sjá og heyra. En leiðin
lá lengra — borg úr borg, land úr
landi. Og að lokum kom hún til
Suðurhafseyjanna. Þar var hug-
næmt að vera. Þar vögguðu pálm-
arnir laufrikum blaðkrónum sínum
í kveldblænum. Þar stóðu brauð-
aldintrén há og beinvaxin og báru
fullþroskaða ávexti. En á milli
glitruðu þúsundir litblóma með öll-
um litum regnbogans eins og gim-
steina- og perlublæja væri lögð yfir
jörðina. Og þvert yfir himininn,
beint yfir höfðum manna, gekk sólin
og stráði brennheitum geislum sín-
um niður yfir jörðina og sefgrænan
sjóinn.
Þarna var gott að vera. Þarna
þyrfti enginn að vinna. Það var
nóg að við fæðingu hvers barns væri
gróðursett eitt brauðaldintré. Á-
vextir þess voru nægilegir til þess
að ala önn fyrir einum manni á með-
an hann lifði — hvað fæði snerti.
Um klæðnaðinn var ekki þörf að
ræða á þessum slóðum. Þarna gátu
íbúarnir notið lífsins í næði. Þeir
LUMBER
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
HENRY AVENUE AND ARGYLE STREET.
WUfNIPEQ, MAN.
þurftu ekki annað að gjöra en leika
sér—hvíla sig—og sofa.
En leið dalamærinnar lá lengra.
Hún kom til Indlandanna, þar sem
hrisgrjónaekrurnar J>öktu landið
eins langt og augað eygði, og gáfu
hundraðfalda uppskeru tvisvar og
jafnvel þrisvar á ári.—Þarna þurfti
lítið að hafa fyrir lífinu.
En hún festi ekki yndi þarna.
Einhver þrá og ókyrleiki vakti í sál
hennar — þrá eftir einhverju marki
að keppa að, þrá eftir einhverju
starfi, sem hún gæti helgað krafta
sína og starfslöngun og sqm gæti
friðað huga hennar.
Henni fanst hún sjálf vera að
minka, og sál sín að sljóvgast fyrir
öllum áhrifum. Og eirðarleysið rak
hana áfram, land úr landi, borg úr
borg.
Loksins lagði stúlkan á stað heim-
á leið.
Pleitan sólskinsdag kom hún heim
i sveitina sína. Hún var örmögnuð
af ]>reytu. Henni fanst hún ekki
þekkja sig. Henni fanst alt vera
orSið breytt frá því sem áður var.
En þó fanst henni einhver sælutil-
finning streyma um sig alla, þegar
hún vissi að hún var komin heim.—
Hún leit í kringum sig til að vita,
hvort hún sæi ekki einhvern mann,
sem hún gæti talað við.—Jú, þarna
rétt hjá henni var maður að verki,
og leit helst út fyrir að hann væri
að leggja undirstöðustein að ein-
hverri byggingu. Hún gekk til hans
og heilsaði honum, þetta var ungur
maður og knálegur. Var hann að
strita við stóran stein, sem sýnilega
var ætlaður fyrir hornstein í bygg-
inguna. Svitinn rann niSur sól-
brenda vangana, og var auðséð að
hann vann af kappi og með áhuga
að byggingunni. — “Á eg ekki að
hjálpa þér við steininn?” spurði
stúlkan, þegar hún var búin að virða
manninn fyrir sér um stund. Og
henni fanst nýr lifsstraumur fara
um sig alla. Maðurinn leit upp frá
vinnu sinni og strauk moldugri
hendinni um sveitt enni sér. Hann
starði undrandi augum á stúlkuna.
Þarna stóð hún velvaxin og fríð, en
þó var andlitiö veiklulegt og dökkir
blettir fyrir neðan augun. En í
augunum fanst honum þó bregða
fyrir geisla af innibyrgðum eldi. En
búningurinn. Slíkan búning hafði
hann aldrei séð. Hún hlaut að vera
annarar þjóðar kona. Nei, ekki gat
það verið, því hún talaði til hans á
móðurmáli hans — “móðurmálinu
miúka og hreina.”
“Ætli þú getir mikiö,” sagði hann
brosandi og leit niður á silkisokk-
ana og hælaháu gljáskóna, sem hún
haföi á fótunum. “Við skulum vita
til.” sagði hún og kastaði frá sér sól-
hlífinni, sem hún hafði haldið á, og
tók tveim höndum á steininum. —
Hann gjörði hið sama. — Eftir litla
stund var steinninn kominn á sinn
stað.
Dagurinn leið. Steinunum fjölg-
aði óðfluga í undirstöðu hússins.
Þau unnu í sameiningu. Hana sveið
í lófana og hana verkjaöi í bakið,
en hún hugsaði ekki um það. Henni
fanst nýr þróttur færast um sig við
hvert átak, sem hún gerði.—Þarna
settist hún svo að. Þarna voru nóg
störf óunnin, sem biðu eftir vinn-
andi höndum. Erfiðið gaf löneun
eftir hvíld að afloknu dagsverki. Og
hvíldin gaf orku til áframhaldandi
erfiðis næsta dag.
Þarna fann dalamærin fyrst sjálfa
sig. Og þarna undi hún hag sin-
um. Síðan giftu þau sig. Þanr.ig
eiga allar sögur að enda.
f raun og veru er það óhemju
orka. sem ungur maður — karl eða
kona — á vfir aS ráða, andleea og
líkamlega. þegar við lítum yfir jiau
störf, sem ungur og hraustur mað-
ur getur leyst af höndrtr, þá r'vlst i
bkkur ekki, að það er meira en lítil
orka, sem þarf til þess. Þegar eg
tala um orku, þá á eg ekki við lík-
amlega krafta, því þeir vinna ekki
ætíð meiri, sem eru sterkari,—heldur
á eg við J)að magn mannsins, sem er
meginjiáttur, eða aðalstyrkur allra
verka hans. Það sem gjörir lífs-
starf hans að stórvirki. — Þegar við
lítum yfir störf manna alment, þá
dylst okkur það ekki, að það er
geysimikill munur á verkunum, sem
þeir leysa af höndum, — þó svo
viröist sem allir hafi unnið vel. Og
við vitum líka, að þeim farnast ekki
æfinlega bezt, sem vinna mest. Tveir
menn, sem standa jafnt að vígi, þeg-
ar þeir byrja, uppskera ekki æfin-
lega jafnt. Annar vinnur máske
eins og hamhleypa, en hvernig sem
hann vinnur eignast hann aldrei
neitt umfram daglegra þarfa. Hinn
vinnur máske mun minna, en eftir
lítinn tíma fer hann að safna fé og
heldur þvi áfram þar til hann er
orðinn efnaður maður.—Og þó var
afstaðan jöfn hjá báðum. Þarna
kom fram mismunandi hagsýni. Og
)>að er ]>essi hagsýni, sem oftast
ræður hvort manni farnast vel eða
illa—efnalega. Það hefir oft verið
sagt um okkur íslendinga, að við
værum ekki hagsýnir, og eg held
þaö sé rétt. Og þó er það undar-
legt. Við eigum heima i erfiðu
landi og eigum að jafnaði við erfið
lífskjör að búa. -Etti því náttúran
að vera búin að kenna okkur hag-
sýni gegnum aldraðir. En það virð-
ist svo, sem við séum tornæmir á
þau lífsfræði. Að minsta kosti nú
á seinustu árum. Enda hefi eg heyrt
suma greinda menn og hagsýna
halda því fram, að alment séö, þá
væri hagsýni að minka hjá þjóðinni.
Þeir segja að við séum að verða
meiri augnabliksmenn en við vorum
áður, og að hagsýni og framsýni
virðist vera mun minni, en hún hafi
verið hér áður fyr.—Þetta er íhug-
unarvert, ef satt er. Eg skal engan
dóm leggja á álit þessara manna, en
það dylst mér ekki, að okkur vantar
tilfinnanlega almenna hagsýni. Og
þó hefir okkur sjaldan legið meira á
henni en einmitt nú á þessum tíma.
ÞaS er venjulega erfitt fyrir æsk-
una að taka við störfum af þeim
eldri. En eg held samt, að sjaldan
hafi það verið erfiðara en einmitt
á þessum yfirstandandi tíma.
Við skulum aðeins renna augun-
um yfir sveitirnar okkar, og verja
til þess fáeinum augnablikum að at-
huga þau kjör, sem unglingarnir eiga
við að búa, sem nú eru að taka við,
og eiga að taka við á næstu árum.
Á næstu 10 — 20 árum er óhjá- j
kvæmilegt að byggja upp meiri hlut-
ann af bændabýlum landsins, aö
mestu eða öllu leyti. Til þess þarf
óhemju mikið fjármagn. í tún-
rækt og girðingar þarf líka að
leggja stórfé, ef vel á að fara. Þvi
eins og vinnuaflið er dýrt nú, hljóta
menn að leggja mikla áherslu á það
á næstu árum að auka ræktunina.
Þarna er geysimikið verkefni fyrir
höndum.
En alt þetta er nú samt fram-
kvæmanlegt. Það er ekki erfiðast
að byggja bæina eða stækka túnin.
Það, sem er langerfiðast er aö
greiða skuldirnar, sem nú hvíla eins
og mara á allri þjóðinni—bæði ein-
staklingum og þjóðinni allri.—Það
þarf dugnað og hagsýni til að vinna
bug á öllum þessum erfiðleikum, J)ó
vona eg að það takist á endanum.
—Menn mega ekki taka orð mín
svo, að eg sé að draga kjark úr æsk-
unni. En hitt vildi eg benda mönn-
um á—þeim eldri og yngri—að þaö
er ekki glæsilegt fyrir æskuna í
sveitunum að taka við óðali feðra
sinna,—Óðalið er að vísu gott, og
hefir marga framtíðarmöguleika.—
En það er niðurnítt og á því hvíla
skuldir. Og ef það á að rísa úr
rústum þarf hagsýnn hugur og
vinnugefnar hendur að hjálpast að
við þaö endurreisnarverk.
Og nú flýgur mér í hug sagan
af ungu hjónunum, sem eg las ný-
lega. Þegar þau giftu sig, tóku þau
eyðikot til ábúðar. Efnin voru lít-
il. En þau voru vinnugefin og sam-
hent. Árin liðu. Þau reistu bæinn
úr rústum. Snotran og traustan
sveitabæ. Túnið var sléttað, stækk-
að og girt. Vatni veitt á engjarnar
og þær girtar. — Börnin komu hvert
af öðru. Og efnin jukust ár frá ári.
Og eftir 20 ár voru þau, ungu hjón-
in, sem byrjuðu á eyðikotinu, talin
vel efnuð, og kotið talið með betri
jörðuin í sveitinni.
Þarna hefir verið leyst af hönd-
um kraftaverk. — Og svona krafta-
verk þarf unga fólkiö, sem nú tekur
við óðali feðra sinna, að leysa af
höndum í framtíðinni, ef vel á að
fara. — Þá mun óðalið forna rísa
úr rústum og verða að fallegri og
traustri höll. — Heilbrigðri æsku
er að jafnaði gefin bjartsýni í
FINNIÐ ÞÉR TIL ÞREYTU?
Ef svo er, ættuð þér að nota gott hress-
ingarlyf, sem eykur matarlystina, skerpir
meltinguna, og kemur þvl til vegar, að
fæöan nær tilgangi sfnum til fulls.
Sérfræðingur ft. sviði læknavísindanna fann
upp samsetningu mikilvægra lyfja, er langt
gengur í þft. ft.tt, að vernda heilsuna, og
gera lífið viðunanlegra. Þetta meðal heitir
Nuga-Tone, selt og ábyrgst 1 lyfjabúðum.
Mánaðar skerfur kostar einn dollar. Ef
þér eruð ekki ft.nægð eftir notkun meðalsins
í 20 daga, verður andvirðinu skilað aftur.
vöggugjöf. Sú bjartsýni, sem er
hitagjafi og orkulind starfsamra
fullorðinsára. Bjartsýni, sem dreg-
ur úr ölluin erfiðleikum, og gefur
byr undir báða vængi til fram-
kvæmda og dáSaríkra verka. Það
er þessi bjartsýni, sem enn mun—
eins og fyr—leiða æskuna yfir tor-
færurnar, sem verða á vegi hennar,
og gefa vonir um gott dagsverk að
lokum.
Það er enginn vinningur fyrir
æskuna að hafa enga erfiðleika við
að stríða. Baráttan styrkir bg eyk-
ur orku mannsins, bæði andlega og
líkamlega. Þeir sem hafa alt af öllu,
verða að jafnaði miðlungsmenn og
ekki meira. Stærstu og þörfustu
verkin, sem unnin hafa verið í heim-
inum, hafa oftast verið unnin af
fátækum mönnum og þeirn, sem
hafa haft viö marga erfiðleika að
stríða.
Þessvegna skuluð þið, unga fólk-
ið, sem nú standið með tvær hend-
ur tómar, og eigið að fara að byrja
á dagsverkinu, horfa vonglöðum og
djörfum augum fram á veginn—því
framundan liggur framtíðarlandið
bjart og sólríkt.
Hafnsögumaður í 50 ár
hefir Jóhannes Jörundsson í Hrísey
nú veriS og aldrei hlekkst á við það
starf, aldrei brotið neitt í bryggj-
um og komið öllum skipum heilu
og höldnu til ákvörðunarstaðar,
þeim sem hann hefir átt að stýra.
Hann er nú fullra 75 ára gamall,
fæddur 27. maí 1858, að Grýtu-
bakka i Höfðahverfi, en hinn ern-
asti að öllu, sjón, heyrn og f jör eins
og hjá unglingum. Ekki hefir hann
verið bindindismaður um dagana,
en aldrei hefir hann neytt áfengis,
frá því hann hefir tekið við stýris-
stjórn og þar til skipið var komið
þangað, sem hann átti að skila þvi
—og aldrei hefir hann bragöað
“landa” og kveðst aldrei ætla að
gera, hvernig sem fari með afnám
bannsins!
Islendingur 16. ág.
Þegar þér þarfniál
Prentunar
þá lítið inn eða skrifið til
The Golumbia Press Ltd.
sem mun fullnægja
þörfum yðar
\