Lögberg - 26.10.1933, Síða 6

BIs fi
LÖGBERG, FIMTLDAGINN 26. OKTÓBER, 1933.
Daníel á banasœnginni
v.
Daníei lá vakandi þegar eg kom inn í
baðstofuna eftir samtalið við Moniku.
Bg sá að hann var eitthvað órólegur og
spurði, hvort honum liði mjög illa.
—Eg er svo hræddur—fjarskalega hrædd-
ur.—
Hann starði í hómið, óttaslegnum augum,
eins og hann gæti búist við, að einhver skelf-
ing dyndi yfir þá og þegar. Og hendurnar
fólmuðu eirðarlausar um brekánið.
—Eg þori ekki að sofna, Norrni—aldrei
framar þori eg að sofna . . . Því að þá koma
þeir—
—Hverjir koma!
—Ólafur og drengturíinn, — feðgarnir,
sem urðu úti—feðgarnir, sem eg yfirgaf á
heiðinui.
Hann rís upp á olnbogann óg þrífur í
öxlina á mér—
—Við vorum þrír saman. — Drengurinn
uppgafst og karlinn tók hann á bakið;----
Og svö gekk eg þá af mér.---Heyrirðu það,
Nonni—eg gekk þá af mér — og þeir urðu úti
á heiðinni.----Og nú kemur Ólafur til mín
—allur fann barinn — með drenginn á bak-
inu . . . Hann kemur, ef eg sofna . . . Hann er
vís til að ákæra mig fyrir guði—og þá verð eg
rekinn á dyr.—Eg þori ekki að deyja—þori
ekki að deyja ....
—Ekki er mark að draumum, segi eg með
mikilli alvörugefni og halla sjúklingnum út
af á koddann.
—E|g get víst ekki lifað. — — Svona
þreyttur aumingi lifir ekki lengi . . . .Og kval-
irnar .... kvalirnar....eins og verið sé að
sarga með biflausum Imíf....
—Mér skildist á lækninum, að þú mundir
hressast, sagði eg.
—Eg er hræddur, Nonni. — Syngdu eitt-
hvað fallegt—einhvem sálm. — Mig langar
til að sofna...
Bg raulaði sálmsvers og Daníel féll þeg-
ar í einhverskonar mók. En litlu síðar hrökk
hann upp með fáti og kvað sig hafa dreymt
hryllilega.
—Mér fanst rúmið mitt alt brotið niður
.... Það var sokkið niður í moldina--það
hélt áfram að sökkva—dýpra—dýpra — og
moldin lagðist að mér og yfir mig .... þung
og köld. — Eg vissi að nú átti eg að deyja
—deyja. — Eg þóttist kalla á hjálp, en eng-
inn ansaði—engin mannleg vera neinstaðar
—engin ljósglæta—ekkert nema myrkrið og
náköld moldin.----
Hann rykkir sér upp með erfiðismunum
og rær fram í gráðið drykklanga stund. Þá
fara kippir um hrörlegan líkamann 0g tárin
streyma niður vangana. — Hann tekur að
biðja fyrir sér með miklum ákafa, ákalla guð
í neyð sinni—biður hann að gefa sér heilsu
og langa lífdaga. — Og svona liður góð stund.
Eg sit á kistli við rúmið og þori varla að
draga andann.
—Kveiktu, Nonni. — Mér stendur ógn af
þessu brúnamyrkri.
—Lampinn er frammi. Eg ætla að
skreppa eftir honum.
—Vertu fljótur, góði.—E'g þori ekki að
vera einn.—
—'Gruð er hjá öllum sem þjást, sagði eg
með mikilli alvörugefni. Eg hafði heyrt pró-
fastinn segja þetta einhverntíma.
—Hví skyldi hann muna eftir mér, sagði
Daníel með kvíða í röddinni.----Eg hefi
aldrei munað eftir honum eða hugsað um
hann í alvöru....
—Eg ætla að sækja lampann.—
—Já—já—gerðu það. Og taktu svo bless-
aða postilluna og lestu ....
. Monika situr við hlóðirnar, bakar -hnaus-
þykkar lummur -og kyrjar mergjaðar ásta-
vísur. Hún syngur með stórkostlegum rykkj-
um og hávaða, en stundum dregur hún dill-
andi seiminn, einkum þar sem fastast er að
orði kveðið.
—Þú kemur eins og þú værir kallaður.
—Eg hefi sungið mig heita og rjóða og hugs-
að fast um afdalaprinsinn.
—Daníel er mikið veikur. Eg er að sækja
lampann. Hann langar til að eg lesi eitthvað
gott.
—Þá er hann feigur—guði sé lof, liggur
mér við að segja.—Eg hefi beðið þess hátt og
í hljóði, að góður guð legði ekki á hann lang-
vinnar þjánngar.—Lampann skaltu fá—það
er ekki nema sjálfsagt—og koss í ofan á lag.
—-Og áður en varði hafði hún smelt ægilegum
skessu-kossi á vanga minn.
Eg beið nú ekki boðanna, þreif lampann
og snaraðist inn í boðstofu. Eln húsfreyjan
“trallaði” og söng og sendi mér tóninn.
—Ógnar-hávaði er þetta, segir Daníel.
Eg fæ hjartslátt og titring, ef eg heyri eitt-
hvað óvenjulegt. Heyrðir þú ekki einhver
læti?
—Það er víst tíkin, sagði eg og lét lamp-
ann á borðið. Hún situr á öskuhaugnum og
spangólar.
—Jæja—er það bara tíkin.—Reyndu nú
að finna postilluna, Nonni minn.
Skömmu síðar vindur Jósías sér inn úr
dyrunum. Hann er ærið gustmikill, kastar á
okkur kveðju, en dregur því næst pottflösku
úr buru-vasa sínum og réttir Daníel.
—Drektu nú, frændi! — Þetta er ósvik-
ið.—Jósi ábyrgist!
VI.
Daníel lifnaði allur, -er hann handlék hina
miklu flösku. Kvað hann leggjast í sig, að
þarna kæmi frelsunin.
—Enginn efi, sagði Jósías.—Og súptu
nú á pytlunni í herrans nafni.
Daníel fékk sér vænan sopa og lét þess
getið, að hann legði sig ekki niður við þann
hégóma, að telja meðulin -ofan í sig í dropum.
Eg leit á miðann og þar stóð, að sjúkling-
urinn ætti að taka væna matskeið eða staup
þrisvar á dag, og lét á mér skilja, að réttara
mundi, að hlýðnast fyrirmælunum.
• —Alveg hárrétt og út úr mínu lijarta tal-
að, segir Jósías, þrífur flöskuna og skoðar
hana í krók og kring.----Skrifað stendur—
látum okkur nú sjá.—Jú—það er ekki um að
villast. Það er nákvæmlega eins og Jón litli
segir.
—Taktu nú nauthyrninginn undan sperr-
unni, góði minn, segir Daníel, og gefðu mér
eins og í honum getur tollað.—Þetta er inn-
dælis meðal, líkist einna helzt einiberja-
brennivíni, eða einhverju svoleiðis—hitar og
mýkir og steindrepur verkina.
Hann kemst ekki af með minna en tvo
spæni—kveðst ætla að drepa öll smákvikindin
í einum rykk.-—Og á morgun fer eg á fætur.
—Daníel Enoksson liggur ekki í bælinu leng-
ur en hann þarf.
Mig hafði -grunað, að meðalið væri mest-
megnis áfengi.—Og nú var ekki um það að
villast, að karlinn var að verða drukkinn.
Afonika kom nú með vel útilátinn mat
handa Jósíasi, en hann tók hraustlega á móti
og gleypti alt á svipstundu. Því næst ropaði
hann furðulega hátt og sletti sér værðarlega
upp í rúm. Húsfreyja leit til hans hýru auga,
tók matar-ílátin og gekk til dyra.
—Ertu saddur, frænd, spurði Daníel.
Hann var allur annar maður, sat uppi 0g
rabbaði, kvartaði um ónota-fiðring og kláða
undan mykju-bakstrinum, en stundum tók
hann í nefið.
—Það hangir í því, segir Jósías—og þó
ekki. — Eiginlega er eg glor-hungraður.
—Hniptu í kerlingar-álkuna, frændi.
Segðu að Daníel Enoksson skipi svo fyrir, að
þú eigir að fá nægju þína.-------Sú skal nú
fá að dansa eftir nýju lagi, þegar eg er kom-
inn á kreik.—
Jósías gekk þegjandi á fund húsfreyju
og dvaldist þeim góða stund frammi, en við
Daníel ræddumst við á meðan. Bar þá margt
á góma. Meðal annars kvaðst hann nú sann-
færður um, að sér mundi batna.—Eg ætti bara
að vita, hvemig ylurinn og notalegheitin færi
um sig allan og eins og réðist á smákvikindin.
Það væri eins og pöddumar vissi ekki sitt
rjúkandi ráð eða hvað þær ætti af sér að gera.
—Þær þyti úr einum staðnum í annan, en alt
af kæmi meðalið á móti þeim og ræki þær á
flótta. Sér væri engin launung á því, að bráð-
lega kæmi þar, að allur þessi aragrúi ætti ekki
nema um tvent að velja: annað hvort að skjót-
ast niður af sér í hvellinum eða þá að láta
króa sig af 0g drepast bara hreinlega.—Þá lét
hann þess getið, að rétt í þessu hefði því verið
eins og hvíslað að sér—líklega af æðri veru
—að nú yrði hann að skilja við kerlinguna
strax eftir áramót.—Og væntanlega yrði þess
þá -ekki langt að bíða, að hann fengi eitthvað
yngra o-g notalegra í holuna sína. —Eg væri
nú kominn á þann aldurinn, að eg hlyti að
skilja, að það væri svona eins og ofurlítill
munur á því, að hafa einhvern blessaðan sak-
leysingjann fyrir ofan sig í rúminu eða kerl-
ingar-varginn hana Moniku.------Og þá þætti
mér eitthvað undarlegt við það, -ef Einok litli
kæmi ekki til skila á sínum tíma.-------Þú
manst hvað eg sagði við lækninn.------
í þessum svifum gengu þau í baðstofuna
Jósías og húsfreyjan og féll þá talið niður.—
Raulaði Monika fjöruga ástavísu, en Jósías
stýfði úr hnefa þykka pottbrauðs-sneið —
Þau litu hýrlega hvort til annars, drápu titl-
inga og kankuðust á. Þótti mér það góðs viti
og vonaði, að nú væri Jósías genginn í gildr-
una.
—Jæja, kona góð—þá er nú líklega útséð
um það í bráðina, að þú komist í ekkjustand-
ið. Eg kenni mér ekki nokkurs meins.—Jafn-
vel þreytan er á förum.
—Guði sé lof og þ-ökk, sagði Monika. Eg
ihefi líka alt a-f fundið á mér, að þú mundir
hafa það af. — Og svo vissi eg, að blessaður
himnafaðirinn mundi ekki vilja taka þig frá
mér.------
—Við sjáum nú til, heilla-skjóðan. En
eitt ætla eg að láta þig vita strax: Það er ekki
alveg áreiðanlegt, að eg kjassi þig til muna
eða hátti hjá þér, um það leyti sem nýja árið
heilsar í bæinn.
(Framh.)
Stúlkan frá Klondyke
11.
Loks staðnæmdumst við hjá kofa einum
Bjamaveiðarak-ofinn hét hann. Þar var eyði-
legt umhverfis, risafurur gráar af elli á
stangli -og alt sundurgrafið af djúpum gjám.
“ Jæja, þá læt eg yður hér eftir um sinn!
Þér finnið vistir í kofanum þarna,” sagði
förunautur minn. “Eg verð að halda á-
fram.”
Eg var þrjá daga í kofanum. Fann ríkar
kvartsæðar í ýmsum gjánum og sá, að hér
voru miklir möguleikar. Merkilegt að þessi
staður skyldi ekki hafa verið rannsakaður
áður. En Kingsley og Co. mundi varna öðrum
að koma þangað. 1 þjónustu þessa félags væri
eintómir þorparar, hugsaði eg. Eg hlakk-
aði til að fá að standa augliti til auglitis við
Kingsley—þennan samvizkulausa hrotta, er
stjórnaði hinu ríka félagi. Og svo hugsaði
egi til Grace. Hugsaði víst meira til hennar
en mér var holt, 0g því gat eg ekki leynt undr-
un minni, er hún kom alt í einu fram á sjón-
arsviðið.
Eg sat og var að íhuga uppdrátt John
Smith. Þennan dag hafði eg sigið niður í
djúpu gjána rétt hjá k?ofanum 0g hafði fund-
ið gang inn í f jallið, sem myndast hafði eftir
veðrun af kalki, og í þessari gjá voru kvarts-
molar og hreint giull. Sumir gullmolarnir
voru eins stórir og hænuegg. Þetta var mesti
gullí’undurinn, sem eg hefi nokkru sinni séð.
Nú var um að g-era að komast sem fyrst
suður í Ríki og tryggja sér eignarréttinn og
svo gæti eg eftir á skemt mér við æði þorp-
aranna.
Þegar Grace kom inn leit hún kringum
sig. “Hefir yður orðið nokkuð ágengt!”
spurði hún. Svo gekk hún að borðinu og tók
blaðið með kortrissinu. Hún leit á það og
lagði það svo á borðið aftur. “ Útr-eikningar
yðar, er ekki svof”
Eg svaraði ^kki en brauí saman blaðið
og stakk því í vasann. Hún settist við arin-
inn 0g hnepti frá sér loðkápunni.
“Bg vildi gjarnan biðja yður að segja
mér hvað yður hefir áunnist,” sag'ði hún. “Nú
verður afráðið hvort þér haldið stöðunni eða
ekki.
Eg stóð upp og fór í kápuna. “Eg er
reiðubúinn,” sagði eg.
Svo sýndi eg henni umhverfis og hún
kinkaði kolli ánægjulega. “Eg' skal skrifa
hér með hvað þér hafið gert,” sagði hún.
Svo rétti hún mér höndina—eins og með sem-
ingi. “Verið þér sælir!”
Eg starði eftir þessari undarlegu stúlku,
sem gekk niður stiginn að ánni. Hún leit |
aldrei við. Vaskleg var hún og rösk. Hún
var með skauta í ól á handleggnum og setti
þá upp þegar á ísinn kom.
Svo hélt eg áfram rannsókninni. Batt
kaðal um trjárót við gjána og las mig niður.
Eg grúskaði jiarna tvo klukkutíma og undrað-
ist sífelt meir og meir hve auðug gullnáman
var. Bg tók upp stóran kvartsmola. Hann
var þungur, því að hann var allur morandi í
gulli. Svo klifraði eg með erfiðismunum upp
aftur. Eg þrýsti molanum dýrmæta fast að
mér með annari hendinni.
Bg var kominn langleiðina upp þegar eg
heyrði skæra rödd kalla:
“Ef þér komið alin ofar þá sker eg á
kaðalinn. ”
Eg leit upp og liorfði beint í augu Grace.
I>au voru hörð. Hún sat við trjárótina og
var með hníf í hendinni. Egginni var miðað
á kaðalinn. Ekki þurfti nema litla hreyfingu
og þá var eg hrapaður.
Hún laut fram á brúnina: Fáið mér það
sem þér eruð með undir heiulinni.” Röddin
var liörð 0g skipandi og eg hlýddi. Hún tók
við molanum og horfði á hann.
“Þér ætluðuð að veiða vel,” sagði hún.
“Kingsley og Co. athuga alt sitt fólk. Þér
eruð ekki fyrsti þorparinn, sem hefir ætlað
að leika á okkur. Og þér eruð ekki heldur sá
kænasti. Mér lá við að halda að þér væruð
ærlegur, en þegar eg sá uppdráttinn skildi eg
hverriig í öllu lá. Hvernig komst John Smith
undan?”
Eg gat okki dulið undrun mína: ‘ ‘ Hann
slapp og það ætti yður að vera nóg. Og hann
er dáinn, svo er f jögra daga kvölunum þarna
í gjánni fyrir að þakka.”
0g hann seldi yður uppdráttinn og nú
ætluðuð þér að ná í arfinn. Allir karlmenn
verða I>ófar þegar gullið er annarsv-egar.
“Röddin var hörð og bitur.
“Hlustið þér nú á,” sagði eg. “ Við John
Smith þektumst í gamla daga og hann sagði
mér söguna um Kingsley og Co. Eín hún
hljóðaði dálítið öðru vísi en þér segið hana. ”
“Þér hafið náð í stöðu hjá félagi undir
fölskum för'sendum og eigið sjálfur sök á því
hver örlög yðar verða. Ef þér klifrið -ekki
niður sker eg á kaðalinn. ’ ’
“Hugsið þér yður betur um” sagði eg.
“Eg heyrði það sem fram fór á skrifstofunni,
1 milli yðar og Johnsons þorparans. Hann hef-
| ir neytt yður til þessa. Eg heyrði að þér
sögðust aldr-ei skylduð gera það.”
Hún fór að hlæja. Dillandi hlátur, sem
alls ekki hæfði þama.
“Skelfing eruð þið karlmennirnir vit-
lausir!” kallaði hún. “Haldið þér að John-
son hafi yfir mér að segjaf Kingsley og Co.
lætur ekki þorpara eins og hann hafa stjórn-
ina. Meira að segja þorpara, sem ekki er
fullkominn þorpari. En 'það kemur ekki mál-
inu við.” Hún bandaði hnífnum. “Jæja,
snáfið þér nú niður!”
Eg var örvinglaður. Þessi fallega unga
stúlka, með svona steinhjarta. Nei, mér datt
ekki í liug að lilýða. Síðar hefir mig undrað,
að eg gerði það sem eg gerði. Því að hefði
hún notað hnífinn var úti um mig. Sg sá hníf-
inn í hendi hennar. Hann blikaði í sólinni, en
það var eins og neistafiug af honum. Eg sá að
höndin skalf.
Svo slepti eg takinu með vinstri liend-
inni og greip skammbyssuna mína. Eg liélt
um hlaupið og rétti henni skeftið. “Takið
hana,” sagði eg harkal-ega, og þegar liún
gegndi ekki fleygði eg byssunni til hennar.
Svo klifraði eg áfram upp á leið.
Hún bandaði hendinni. Augun urðu hörð
en eg hve-ssti augun á móti og komst upp að
brúninni. Hún stóð upp. Hún stóð hnarreist
eitt augnablik, en augun leiptruðu. Svo
fleygði hún hnífnum og sneri sér undan.
Eg tók um báðar hendur hennar og dró
hana að mér.
“Grace,” sagði eg, “þetta líf er ekki
fyrir þig. Þú ert alt of góð til að vera verk-
færi í höndum þorparanna Kingsley og Co.
Eg kæri mig ekekrt um gullið þarna niðri, þó
að það sé auðugasta náman, sem til er. Og
þú átt ekki að vera háð þessu félagi. Þú ferð
með mér suður í Ríki undir eins í dag. Hver
veit nema John Smith hafi verið óþokki líka.”
“Það var hann,” sagði hún hægt. “Hann
skaut einn af okkar 'beztu mönnum niður aftan
frá, þegar þeir höfðu fundið námuna hérna
saman. Hann slapp, en eg hefi alt af vonað,
að hann reyndi að ná undir sig námunni. ’ ’
Hún rétti mér h-öndina:
“Eigum við ekki að láta John Smith
vera gleymdan,” sagði hún, “og þetta atvik,
sem gerst hefir hérna okkar á milli.”
“Jú, ef þú vilt fara með mér héðan!”
‘ ‘ Máske! ’ ’ svaraði hún og svo sneri hún
sér frá og gekk niður að ánni. Eg heyrði
marrið í skautunum hennar og sá hana hverfa
fyrir hól.
Eg gerðji kort af námusvæðinu, gerði
efnarannsóknir 0g skrifaði skýrslu og eftir
viku fór eg til Wolf City og afhenti plöggin.
Johnson gaut til mín augunum en það var eins
konar fruntaleg alúð í andlitinu á honum,
þegar hann rétti mér höndina. “Eg -heyri að
þér séuð að fara,” sagði hann.
“Já,” sagði eg. “Helzt í dag.”
Mér fanst engin ástæða til að svara hon-
um nánar. En mér gramdist bara, að Grace
skyldi hafa sagt honum frá, að eg ætlaði að
hætta.
Hann brosti: “Eg hefi verið skipaður
framkvæmdastjóri félagsins og þessvegna er-
um við ekki skildir að skiftum. E|g skal reyna
að gera mitt bezta. ” Það kom eins og hlý-
indasvipur á harða andlitið með breiðu hök-
unni.
Það lá illa á mér er eg gekk niður að gisti-
liúsinu. Eg tók saman farangur minn. Eg gat
fengið sleða niður að árósnum og þangað átti
strandferðaskipið að koma eftir nokkra daga.
Egt kallaði á gestgjafann og ætlaði að borga
reikninginn, en í sama bili heyrði eg rödd fyr-
ir aftan mig:
“Má eg ekki koma líka?”
Þar stóð Grace í dýrri loðkápu. Eg undr-
aðist hve ríkmannlega hún var klædd: ‘ ‘ Far-
angurinn minn er á sleðanum þarna,” sagði
hún. “Eg hélt að þetta væri aftalað mál, að
eg kæmi líka.”
“ Auðvitað vil eg hafa yður—þig—með.”
Sv-o skellihló hún. Eg sneri mér að -gest-
gjafanum og fékk honum peningana, en hann
liristi höfuðið: “Það er Kingsley og Co.,
sem eiga gistihúsið og starfsmenn félagsins
eru hér á þess kostnað.”
“Eg er ekki starfsmaður félagsins leng-
ur,” svaraði eg.
“Nei, þér eruð æðsti maðurinn,” svaraði
gestgjafinn og brosti.
Eg horfði á hann og botnaði ekki í neinu:
“Hver er Kingsleyf”
“ Hann er dáinn fyrir sex árum. Kingsley
og Co., það er Grace Kingsley.”
Eg svaraði engu. Gladdist yfir, að eg
hafði boðið henni ‘ ‘ samvinnu ’ ’ meðan eg hélt
að hún væri skrifstofustúlka. Og það gladdi
hana líka, sagði hún mér sjálf á leiðinni suð-
ur. —Fálkinn.