Lögberg - 28.12.1933, Side 6

Lögberg - 28.12.1933, Side 6
6 LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. DESEMBER, 1933. Noregsför Eftir Katrínu Ólafsson um, völdu úr þa8 sem þeir gimtust og gengu vandlega úr skugga um að varan væri góð, berin óskemd, fisk- _______ urinn nýr o. s. frv. í sumar fóru 25 ungmenni í kynn- í bænum urðum við vör við ein- isför til Noregs. Var sú för farin 1 kennilegt sambland af gömlu og fyrir atbeina Islandsdeildar Nor- 1 nýju. Niðri við höfnina voru mest ræna félagsins. — Þegar heim kom j gamlar byggingar með skiltum og var heitið þrennum verðlaunum fyr- sýndu þau að þarna voru annaðhvort ir beztu ferðasögurnar. Eerðasaga sú, sem hér birtist fékk fyrstu verð- laun. Krakkar! Krakkar! Húrra! Við erum komin af stað! Skiljið þið það ? Þetta mátti heyra kallað um alt þilfarið á “Lyru”, er hún lagði frá jhöfninni landi í Reykjavík seinni hluta dags hinn‘6. júlí 1933. Það vorum við Noregsfararnir, sem fanst það eins og æfintýri, að vera komin af stað burt frá íslandi og út í heiminn. Fæst okkar höfðu nokkurn tíma komið út fyrir strendur íslands fyr, og nú vorum við að sigla til Nor- egs, þessa lands, sem auk þess að vera frægt fyrir náttúrufegurð, er sérstaklega merkilegt fyrir okkur Is- lendinga af því að þangað eigum við uppruna okkar að rekja. Þaðan höfðu forfeður okkar siglt endur fyrir löngu vestur yfir hafið til Is- lands, og tekið sér þar bólfestu, og skrifstofur, búðir eða kaffihús. Er lengra kom upp í bæinn urðu húsin beggja handa spegluðust í vatninu. reisulegri og með nýlegra sniði og j Ef það hefði verið mynd, hefði ver- í hjarta bæjarins er alveg nýtízku- j ið ómögulegt að sjá hvað sneri upp hverfi, með breiðum götum og ein- | og hvað niður. Hér um bil við end- földum óbrotnum byggingarstíl. | ann á vatninu stendur Lillehammer. Skóli sá, sem við bjuggum í | — Bendir nafnið til um, hvernig bær- “Bibelskolen” var nokkurn spöl frá >nri stendur, þ. e. a. s. uppi á litlum Við 3- j hamri. Bærinn er eintóm lítil hús, bjuggum þar á _ ^ hæð — 63 tröppur upp að gan£a. með görðum í kring, og fyrir neðan Er við litum út um gluggana, sáum liggur Mjösen eins og blágrænt við bíla og sporvagna þjóta eftir göt- 1 band. Við bjuggum í skátahúsi, unni fyrir neðan okkur. sem er ofarlega í bænum. En við Skamt frá matsölustaðnum þar ; borðuðum í litlu hvítu matsöluhúsi sem við borðuðum, • “Hotel Rosen- |sem stó'ð 5 skógi uppiá Maihaugen. kranz,” var lítið og einkennilegt hús. 1 sem kallaður er, þar er meðal annars Fyrir ofan innganginn stóð með stórum stöfum “Flöibanen.” Það er tannbraut upp á Flöien. Með þessari braut fórum við einn daginn og vorum eftir örfáar mínútur kom- in upp á hæðina. Þar beið okkar fyrir ?ömul verkfæri, og okkur synt, dýrleg sjón. Langt fyrir neðan okk hið fræga safn Sandvigs. Það skoð- uðum við og þótti merkilegt að sjá. Það er samskonar og safnið með gömlu húsunum í Bydöy, en miklu fullkomnara. Þar er sérstakt safn ur sást Bergen í glitrandi sólskini. Húsin i öllum regnbogans litum, þangað höfðu ungu islenzku kapp- ; græn trén, blár f jörðurinn. Útsýn- arnir, sem við könnumst svo vel við ig Var töfrandi. ViS drukkum í úr íslendingasögunum, farið til þess okkur fegurðina og komum aftur að framast. Var það ekki æfintýra- riiður í bæjarlífið gagntekin af hrifn- legt, að eiga að fá að sjá þetta land ingu. og ferðast um það ? j f>rjá daga dvöldum við i þessum Við klipum hvort annað. Nei, það var enginn draugur. Það var hreinn veruleiki. Og þarna fjarlægðist Reykja-vík meir og meir og hvarf að lokum í gráleitri móðu. Við vorum komin út á hafið á leið tii útlanda! Þrjá daga vorum við á leiðinni, og að morgni hins f jórða dags sigld- um við inn f jörðinn til Bergen. Við fórum öll snemma á fætur, til þess að sjá innsiglinguna. Hún var afar falleg. Til beggja handa hæðir, nokkrar skógi vaxnar, nokkrar ber- ar og enn aðrar með húsum og rækt- uðu landi í kring eða heilum þorp- um. Það var svipað íslandi, en þó var annar blær yfir allri náttúrunni. Það var auðfundið að við vorum komin til annars lands. Alt í einu blasti Bergen við okkur í allri sinni dýrð. Við höfðum heyrt að ríkjandi veður í Bergen væri rigning. En þenna dag virtust veð- urguðirnir vera okkur vel hlyntir^ og sýndu okkur Bergen baðaða í geislum morgunsólarinnar. Bærinn er fallegur, um luktur skógivöxnum hæðum á allar hliðar nema eina, í vestri, þar sem hann liggur út af hafinu. Nokkur hluti hans stendur uppi i Flöien, einni hæðinni; var eins og húsin, örlítil brúðuhús, séð neðan frá. hengi í brattri fjallshlíð- inni innan um græn trén. Við höfn- ina varð okkur starsýnt á röð af gamaldags einkennilegum húsum. Sneru þau göflunum að götunni, og töfruðu ósjálfrátt fram myndir frá miðöldum í huga manns. “Þarna er Hansastaðahöfnin,” sagði foringi okkar. Já, það var lika satt. Hansastaðir höfðu rekið verzl- un þarna á miðöldum. Þarna sem við vorum að sigla, höfðu gömlu, einkennilegu skipin, sem við höfð- um séð á myndum, siglt fyrir Iöngu, Iöngu síðan, hlaðin allskonar varn- ingi. ímyndunaraflið komst á hreyfingu. Og þegar við lentum, sáum við hinum megin við götuna rambygt steinhús, Hákons hallen, rétt hjá miðaldarlegri byggingu, Rosenkranztárnet. Hin fyrnefnda ðygging er frá því um 1200, hin síð- arnefnda frá 1500. Hákonshallen fengum við seinna að skoða að inn- an og þtti okkur hún afar merkileg. Var gaman fyrir okkur að sjá öll j einkennilega fagra bæ og var för- j inni haldið áfram til Ósló. Fórum | við með Bergensbanen, leið, sem er | álitin með fegurstu járnbrautaleið- j um. Enda er það ekki ótrúlegt. Þreyta, sem annars er samfara 12 tima járnbrautarferð, gerði naumast vart við sig, því að við vorum öll svo hugfangin af hinu stórkostlega landslagi. Við fórum um dali og skóga, fram hjá háf jöllum, fram hjá snjó og ís og aftur niður í dali, um akra og engi, þar til Ósló og Ósló- fjörðurinn breiddust út fyrir aug- um okkar. Með því fyrsta, sem við sáum í Ösló var Karl Johans gatan. Þar iðaði alt af fólki og farartækjum, eins og vera ber um aðalumferðar- hvernig þau voru r.otuð. Við geng um þar gegnum gamla járnsmiðju, trésmiðju, glersmiðju, o. m. fl. Eitt sinn fórum við líka í “Frilufts- teater,” og sáum þar siði, sem riktu í iðnfélögunum fyr á tímum. — Þarna á Lillehammer var haldin veisla fyrir okkur. Maður nokkur, direktör Fougner, bauð okkur. Við höfðum ekki hugmynd um hvar halda skyldi veizluna. Undrun okkar var því mikil, þegar hann fór með okkur til gömlu húsanna, safns ins, nam staðar fyrir framan eitt þeirra, og gaf okkur bendingu um að fara inn. Er við komum inn vorum við alveg orðlaus af undrun og hrifningu. Við stóðum i stórri gamaldags stofu með eldstæði á miðju gólfi. Bekkir voru með fram veggjunum, og fyrir framan þá löng borð, hlaðin allskonar kræsingum. Á veggjunum hengu gömul haglega ofin teppi. Ýmsir gamlir skrítnir hlutir voru þarna líka. Einn ljóri var á stofunni. Var hann beint fyrir ofan eldstæðið og var fivort tveggja í senn gluggi og reykháfur. Kertaljós stóðu á borðunum og stræti stórborganna. Til beggja . handa gnæfðu stórbyggingar, og við j vörPUÖU dularfullri birtu um stof enda götunnar blasti við konungs- una' höllin stór og mikil. Þarna eru Er við vorum sezt að boröum þjóðleikhúsið, háskólinn, stórþingið, ! komu ungar stúlkur i norska þjóð- p. f 1. stórhýsi og þarna er líka Stu- I úúningnum og gengu um beina. Það dentenlunden, sem var fyrir okkur jvar eins °S vn^ hefðum fæðst nokkra eins og Piazza del Popolo fyrir áratugi aftur í tímann, skandinavisku listamennina í Róm, þ. e. a. s. aðalsamkomustaðurinn, ef hópurinn hafði eitthvað dreifst. Blaðamaður nokkur, sem við hitt- um, var»svo vingjarnlegur, að gang- ast fyrir því að við fengjum að sjá þjóðleikhúsið að innan. Kom hann okkur inn á leiksýningu, þar sem við sáum seinni hlutann af f jörugu leik- riti; Bobb gár i vannet. Þótti okk- ur mikið til um þetta höfuðleikhús frænda okkar Norðmannanna. Enn- fremur sáum við mörg söfn í Ósló: Málverkasöf n (Nationalgalleriet), forngripasafn, o. fl., og einkennilegt safn úti á Bygdöy. Það eru gamlir bóndabæir frá ýmsum tímum, sem safnað hefir verið frá héruðum landsins og gefa þeir góða hugmynd um híbýli bænda í N.oregi áður fyr. Hið fræga Osebergskip sáum við líka úti í Bygdöy. Álíta menn að það sé skemtiskip frá því um 800, og hafi verið í eign norskrar drotn- ingar, sem var grafin þar sem skip- ið fanst. Er það nærri því alveg heilt, 22 m. á lengd og haglega út- skorið á stafni og skut. Einkenni- legt safn af gömlum skiðum og sleð- um sáum við hjá Frogner selinu. Þótti okkur einkar fróðlegt að sjá þessi ævagömlu hús, því að við höf- \ þar leiðangursútbúnað Nansens og Amundsens.— Næsti áfangastaður var Lille- um engin slík hér heima á Islandi. Strax og við vorum stigin á land í Bergen, lögðum við af stað til hammer. Er hann þektur fyrir tvent: skóla þess, sem átti að vera gististað-1 De sandvigske samlinger og hitt, að ur okkar, og gengum við þá fram j þar býr Sigrid Undset. Á leiðinni hjá sölutorgi, þar sem alt iðaði af lífi og f jöri. Ungir og gamlir stóðu þar fyrir framan vagna, fulla af blómum, ávöxtum eða fiski. Þar buðu kaupmenn varning sinn með hárri röddu, og kaupendurnir gengu frá Ósló fórum við einn áfangann aftur í tímann, síðan við gengum yfir þröskuldinn. Undir borðum voru fjörugar umræður, söngur og ræður. Við skemtum okkur öll svo ve! að við vissum hreint ekki hvernig við áttum að þakka fyrir okkur að lokum. Eftir skamma dvöl á Lillehamm- er héldum við aftur af stað og stefnd um nú til Trondhjem. Já, þar var það, sem Ólafur Tryggvason og Kjartan Ólafsson þreyttu sund forð- um í ánni Nið. Þarna sáum við hina frægu dómkirkju. Mikið höfðum við heyrt talað um hana, enda sáum við, að það var ekki of- sögum sagt sem við höfðum heyrt. Kirkjan er afar stór og voldug og að sáma skapi falleg bæði að utan og innan. Við fengum líka að skoða stærsta timburhús Þrándheims, sém er bústaður konungs þar. Var einn- ig gaman að sjá hvernig konungur hyggí- Rétt fyrir utan Trondhjem er Munkholmen. Eins og nafnið bend- ir til, var það upphaflega klaustur, en það var á löngu liðnum tímum, frá 1105 til viðabótar. Um miðja 17. öld var þar gert virki til varnar á- rásum frá hafinu, var það einnig notað fyrir fangelsi. Þar sat t. d. hinn frægi'danski stjórnmálamaður, Griffenfeld í 18 ár við auma æfi. Út á Munkholmen fórum við einn morguninn til þess að skoða virkið og turninn þar sem Griffenfeld hafði setið í fangelsi. Virkið er vitanlega mjög rambygt. kringlótt, legast var að sjá klefann þar sem Griffenfeld sat í 18 ár. Það hefir sannarlega veriS aumlegt lif. Dá- litill klefi með litlum glugga og grindum fyrir. Hvílík grimd að loka mann þarna inni! Eftir dvölina í Trondhjem fór heldur að styttast timinn í Noregi. Næst áttum við að fá að sjá sel uppi í fjöllum í Noregi. Við fórum úr lestinni við Sel, litla stöð í Guð- brandsdalnum. Þaðan ókum við í bifreið upp brattan veg, sem bugð- aðist i ótal hlykkjum upp skógivaxna hlíð, lengra og lengra upp uns Lög' urinn var eins og örmjött band, lengt niðri í dalnum og húsin og trén eins og örlitlir deplar. Svo fór skógurinn minkandi, einstaka birki- hrísla á stangli, og við vorum komin upp. Við stigum út úr bifreiðinni, og — nei, var það ekki íslenzki fán- inn, sem blakti við hún rétt fyrir framan okkur? Og er við litumst um, var eiginlega engu líkara en að við værum komin til Islands. Þarna var f jöllótt, náttúran eiginlega alveg ósnortin af manna höndum, enginn skógur, einstaka birkitré, fossandi læknir. Jú, það minti talsvert á ís- land. Ritari Norræna félagsins í Noregi var þarna og tók hjartanlega á móti okkur. Sá hann um að veran þarna yrði sem ánægjulegust fyrir okkur; fór hann með okkur í göngu- för upp á fjallstind í grendinni. Þaðan höfðum við dásamlegt útsýni niður í Guðbrandsdalinn, þar sem Lögurinn bugðaðist milli fjallanna, eins og hvítur þráður. Alt í kring- um okkur voru f jöll og tindar. Við sungum íslenzka söngva, og okkur fanst við nærri því vera á íslandi. Að morgni hins þriðja dags kvödd- um við fólkið þarna og lögðum af stað fótgangandi niður að járn- brautarstöðinni, niður hinn hlykkj - ótta veg á milli trjánna og niður í dalinn. Járnbrautin kom þjótandi inn á stöðina, við stigum inn í vagn- ana og héldum nú aftur til Óslóar. Þá var ferðinni að mestu leyti lokið. Einn dag dvöldum við í Ósló, og fór- um þaðan til Bergen með stuttri við- dvöl í Voss. I Bergen kvöddum við Noreg og sigldum aftur með “Lyru” til íslands. Þá var ferðinni lokið, þessari ferð til lands forfeðra okkar, sem við munum víst seint gleyma. Hver ein- asti staSur sem við sáuin var falleg- ur, alstaðar ríkti fegurð.—Náttúr- an var bæði blið og tignarleg. Eng- in furða að þarna höfðu stórskáld eins og Björnson og Ibsen alið aldur sinn og tónskáld eins og Grieg. Noregur er töfrandi land. Mann langar til að sjá það aftur, er maður hefir séð það einu sinni. —Lesb. Kolíinna eftir Mjösen, lengsta vatni Noregs. með þykkum múr. Okkur var sýnt Það var dásamleg ferð. Við fórum það merkilegasta sem þar var að sjá, á litlu skipi, sem heitir “Skibladner”. af manni, sem sagði okkur líka alla sögu Munkholmens frá 1105, án þess að þagna eitt andartak. Merki- Glaðasólskin var og blæjalogn. Skógarnir, bæirriir og túnin itil Framh. frá bls. 3. Kolfinna situr við gluggann og starir út í myrkrið. Árið er senn á enda, lengsta árið, sem hún hefir lifað. Og hún veit, að nýja árið getur ekki fært henni neitt—hvorki ilt né gott. Alt i einu heyrir hún mannamál úti fyrir. Hún heyrir kallað og sér fólk hlaupa fyrir gluggann. Eldur! Eldur! Kolfinnu bregður ekki, samt stendur hún upp, opnar hurðina og gengur út. Hótelið er að brenna! Eldur! Eldur! Hótelið er að brenna! hróp- ar fólkið. Það streymir út úr hús- unum og hleypur æðisgengið.— Kolfinna fer inn aftur. Hún hnýt- ir á sig þríhyrnu, setur upp sjalið, slekkur sljósið og gengur út. Hún er ekkert að flýta sér. En hún ætlar samt að fara á eftir hinu fólk. inu, til þess að sjá hvort logar vel í kofanum. Langt að sér hún logana bera við dimman næturhimininn. Kriátinn Ásmundsson 1889—1933 Kristinn Ásmundsson andaðist að heimili sínu, fimm milur norð-vestur af Garðar, North Dakota, laugardaginn 19. ágúst, eftir tveggja mánaða langt og erfitt sjúkdómsstríð. Kristinn heitinn var fæddur nálægt Eyford, 6. marz 1889. Foreldrar hans voru Ásmundur Ásmundsson, fæddur á Kirkju- bóli, í Stöðvarfirði í Suður-Múlasýslu, og Ósk Teitsdóttir, Teitssonar og Önnu Stefánsdóttur, fædd og uppalin á Vatns- nesi í Húnavatnssýslu. Þau Ásmundur og Ósk fluttust til Ameríku 1883, giftust árið eftir og settust að nálægt Eyford, North Dakota, þar sem þau bjuggu þangað til Ásmundur dó árið 1901. Stóð þá ekkja hans ein uppi með níu börn, mörg þeirra kornung. Kristinn var eitt af eldri börnunum, og fór hann, eins og hin, fljótt að hjálpa móður sinni. Sýndu drengirnir snemma dugnað, ráðvendni og fyrirhyggju, eins og þeir áttu ætt til. Kristinn var ekki tvítugur þegar hann og tveir bræður hans, Jón og Teitur, keyptu land það, sem varð heimili f jölskyldunn- ar. Búnaðist þeim vel, og leið ekki á löngu áður en þeir bræð- ur höfðu ráð yfir meiru en “section” af landi. Snemma á árum giftist Jón og flutti úr bygðinni, en hinir bræðurnir héldu á- fram búskapnum og var Kristinn fyrir búinu. Hann var mikið hraustmenni, stór vexti og karlmenni að burðum. Hann var og skynsamur vel, duglegur, öllum velvilj- aður, orðheldinn og sannur vinur vina sinna. Hann var fáorð- ur og afskiftalítill við ókunnuga, en framúrskarandi skemti- legur og fyndinn í kunningjahóp. Mætti vel segja um Kristinn heitinn, að hann hafi líkst í mörgu víkingunum gömlu, forfeðrum sínum. Og ávalt rikti fornaldarrausn og gestrisni á Ásmundson’s heimilinu; var þar því oft gestkvæmt og margt um manninn. Kristinn var ókvæntur. Systkyni hans, sem eftir lifa eru: Jón, bóndi í Hallson—bygð, Mrs. Wíilter Johnson, búsett í Edin- burg, Mrs. S. T. Gíslason, búsett á Gardar, Þuríður, ekkja Eggerts Thordarsonar, og Kristbjörg, Teitur og Magnús í heimahúsum. Einnig eru þrjú uppeldisbörn á heimilinu. Ósk móðir Kristins og þeirra systkina, sem um hálfrar aldar skeið hefir verið húsmóðir á ættarheimilinu, er ein af frumherjakon- um íslenzku bygðarinnar. Á hún það sameiginlegt með f jöl- mörgum þeirra, að hún er mesta myndar og sæmdarkona. Kristinn heitinn var aðeins 44 ára gamall er hann lézt. En það mun ekki of mælt, að hann hafi á þeim stutta tima unnið fleiri þau verk, “sem mölur og ryð fá ei grandað,” heldur en margir þeir, sem miklu lengra lifs verður auðið. Hann skildi eftir vinaryl, sem aldrei deyr. Jarðarför hans fór fram frá Eyford kirkju 23. ágúst að viðstöddu fjölmenni. T. W. Thordarson. Það var vant að vera glatt á hjalla á hótelinu á gamlárskvöld. Hótelið stóð í björtu báli. Efri hæðin var næstum brunnin, og log- arnir stóðu út um gluggana á þeirri neðri. Mikill hluti þorpsbúa var þarna saman kominn. Þeir héldu sig flestir í skjóli fyrir sunnan hús- ið. Kolfinna stóð álengdar. Hún var ekkert að troða sér inn í mann- þyrpinguna. AUir horfðu með rnátt- vana skelfingu á hótelið brenna. Kolfinna heyrir spurt, hvort nokkur hafi brunnið inni. Nei, fólkið bjargaðist með naumindum, en annars varð engu bjargað. i því. Hún vissi, að bölbænir eru máttugar, þegar þær koma frá mörg- um sálum, sem lifa i kvölum. Hótelið brennur! — Lofum því að brenna. Hvers vegna má ekki gamall timburhjallur verða að fall- egu báli á gamlárskvöld ? Kolfinna gengur ein heim á leið. —Það er að lygna. Stjörnurnar tindra á himninum. Ekkert heyrist nema brimhljóðið. Það er komið nýtt ár. Ár, sem aðeins getur fært Kolfinnu eitt, sem hún þráir — dauðann. —Eimreiðin. Alt innibú Grims var að brenna. Konurnar báðu guð að hjálpa sér, en karlmennirnir töluðu um þetta átakanlega tjón, sem Grímur varð fyrir og um þetta góða hús, sem var að brenna. En sú mildi, að það stóð svona langt frá hinum húsun- um. Annars hefði alt þorpið brunnið í þessum norðangarði. Kolfinna mælir ekki orð frá munni. Hún horfir á logana teygja sig, hverfa snöggvast, rísa svo upp aftur ennþá magnaðri, ennþá ægi- legri. Svo þetta átti hún þó eftir að lifa. Hún átti þá eftir að sjá þenn- an timburhjall brenna, þetta hús, sem hafði skapað henni helminginn af allri eymd hennar. Henni fanst hún sjálf hafa kveikt í því. Henni fanst hún hafa verið að kveikja í því í mörg ár. — Gat ekki hatrið orðið svo heitt, að það yrði að Iog- um ? Var ekki hægt að hata eitt hús svo mikið, að það brynni? En það var ekki hún ein, sem hafði kveikt Frá Islandi Blómasýning er í dag í verzlun Blóm & Ávextir í Hafnarstræti. Er þar mjög lallegt safn fjöl- margra blóma, en mest er þó af Chrysanthum, sem uppruna- lega er austurlandajurt, en tekist hefir að rækta hana hér uppi á íslandi, jafnvel um hávetur. Ekki minna en 25 tegundir af þessu fallega blómi eru ræktaðar í Reykjum. Annað blóm sem mik- ið ber á er Jólabegonia, lítið, rautt fallegt blóm.—Nýja Dagbl. 25. nóv. ' Nýr Helgisiður Sagt er að Kirkjuráðið í Þýzka- landi, sem eingöngu er skipað Nazistum, hafa sent út fyrirskipun til mótmælendakirknanna um það, að guðsþjónustur skuli hefja og þeim slíta með Nazistakveðjunni “Heil Hitler,” og skuli presturinn fyrst bera fram kveðjuna og söfn- uðurinn síðan t^ka undir.—FÚ.

x

Lögberg

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.