Lögberg - 05.12.1935, Blaðsíða 3

LÖGBERGr, FIMTUDAGINN 5. DESEMBER, 1935.
o

Magnús Jónsson Nordal
Fæddur i. nóv. 1878
■Dáinn 28. júlí 1935
“Sjálfur hann sitt vottorð
skrifa vann,
verkin lofa bezt hvern
snildarmann.”
—M. J.
Magnús var fæddur 1. nóv.
1878 í Mikley í Winnipegvatni,
sonur Jóns Magnússonar Nor.
dal, GuÖmundssonar Hjálms-
sonar hreppstjóra aÖ Háafelli
í HvítársíÖu í BorgarfirSi
vestur. Frá Guðmundi er kom.
in hin fjölmenna Háafellsætt.
Móðir Magnúsar hét Sigríð-
ur og var Þorvaldsdóttir.
Foreldrar Magnúsar komu vestur um haf 1876 frá Svarta-
gili í Norðurárdal í Mýrarsýslu og settust að í Mikley. Það var
á þeim árum er mestar hörmungarnar dundu yfir Nýja ísland, og
dvöldust þar til ársins 1880, er þau fluttu til Winnipeg, og til
Argyle 1883. Frá þeim tima og til dauðastundar dvaldi Magnús í
þessari bygð. Líf hans og saga bygðarinnar eru þvi barátta við
sömu örlög og sigur.
Æska Magnúsar var reynslu- og starfsskóli þar sem verk-
legur myndarskapur var kendur og hófsemi tamin einstaklingnum
í öllu. Er fátt til sem mun betrj undirstöðu gefa fyrir líf þeirrar
persónu, sem sjálfstæð vill vera alla sína æfi, heldur en þetta tvent,
enda sýnir sagan að Magnús var í fylsta máta sjálfstæður maður
efnalega og andlega. Hann hafði ákveðnar skoðanir á mönnum
og málefnum og kom í því fram hans hæfileiki að hugsa skýrt og
röksemdafult. Þegar hann svo flutti mál sitt á mannfundum var
hann kjarnyrtur og menn fundu að það að fylkja sér á hans hlið
var viturlegastur málstaður. Þó naut Magnús ekki skólamentunar
mikillar. Af þeim orsökum að hann að nokkru leyti 'var frum-
byggi, þó ungur væri, og á þeim tímum var til sú trú að bókvitið
yrði ekki í askana látið. Liðu við það alt of margir synir þess-
arar bygðar. En sumir þeirra urðu þó ágætlega sjálfmentaðir
menn, vegna fræðslulöngunar sinnar og vakandi áhuga að láta
ekkert tækifæri ónotað, er til mentunar mætti leiða. Magnús var
einn þeirra. Hann var að mínu áliti mentaður maður, sérstaklega
á sviði búnaðar og búsýslu og vil eg benda hverjum, sem dæma
vill sjálfur, á heimili þeirra hjóna úti og inni. Skýrara vottorð
um að hafa staðist reynslupróf landbúnaðar veit eg varla, þegar
maður horfir heim á búgarðinn, sem Magnús hefir gert frægan.
Á því sviði var hann fyrirmynd annara bænda og hvatning þeim
yngri, sem rétt eru að byrja. Náttúrleg afleiðing þessarar lífs-
stefnu er sú hugsun að sem allra mest praktísk mentun ætti að
vera veitt í skólum þessa lands. Og sá ekki Magnús einmitt lengra
en aðrir, er hann gerði sér þetta ljóst og hélt því fram? Sá hann
ekki rétt er honum fanst tjóðurbundin bókvitsmentun allþunnur
réttur þeim einstakling, sem úr skauti jarðar skyldi vinna með
höndum sínum lífsviðurværi sitt og sinna? Er það ekki rétt að
mentun skyldi engu siður búa persónurnar undir líf fult af jarð-
ræktun og likamserfiði, heldur en líf með höfuðstarfi einu saman.
Lg hygg að þeir séu framfaramenn, er þannig líta á málin.
Magnús unni sinni bygð og hvað það sem henni mátti til heilla
verða beitti hann sér fyrir. Almenn félagsmál studdi hann með
ráðum og dáð, og lét ekki sitja við orðin tóm. Sérstaklega var
honum annt um að hinn uppvaxandi lýður fengi sem flest tækifæri
að æfa sig og þroskast í félagslegu starfi og hugsun, svo að ein-
staklingurinn fengi að njóta sín og einhver sérstök gáfa hjá einum
mætti auðga líf annara. Sönglist og hljóðfærasláttur voru honunt
kær, enda var heimili hans söngs og sólskins heimili. Hann skildi
vel livað það létti hvert starf að geta látið tóna flytja sér unað.
Trú og kristindómur voru honum meira en játning ein. Sú stilling
°g öryggi, sem líf hans virtist vera bygt á var vissan um að í “hendi
Guðs er hvert vort ráð.” Þetta fann hvert mannsbarn, er samleið
átti með honum. Enda var hann trausti hlaðinn í því tilliti, því
fulltrúi mun hann hafa verið nær því 25 ár samfleytt. Á því
tímabili, sem hann og oft var forseti, byggir söfnuður hans vandaða
kirkju, og þroskast á margan hátt; byggir og prestsheimili, og má
við það kannast að Magnús lagði þar frani höfðinglega, vegna
trúar á málefni kirkjunnar. Slíkir menn sem hann eru vinmargir
og vinfastir. Þeirra trygð er ekki fleypur, né heldur flíka þeir
tilfinningum sínum. Hann harrna því ekki aðeins ástvinir og nán_
ustu skyldmenni, heldur lika samferðafólkið alt. Mun óhægra
verður nú um framkvæntd alls þess, er til bóta mætti verða, þar
sem hans er vant, er jafnan stóð framarlega í fylking þeirra, er í
sólarátt sóttu. Hann var sómi og merkisberi kynslóðar þeirrar
er af Islendingum er borin í þessu landi, og sannar að ekki þarf
okkur aftur að fara þótt bújarðaskifti verði.
Kona Magnúsar, er lifir mann sinn, er Guðný Jakobína John-
• son, ættuð úr S. Þingeyjarsýslu. Eru börn þeirra þessi: Agnes,
Rúna, Jón, Helga, Elenor, og einn fóstursonur, Victor ísfjörð.
Eru þau flest enn í föðurgarði. Tvær systur Magnúsar fluttust
°g vestur hér: Guðrún (Mrs. W. G. Simmons) dáin fyrir nokkr-
um árum og Ingibjörg, ekkja Halldórs Hjaltasonar Sveinsson. er
byr með börnum sínum i Argyle. Tvö hálfsystkini eru einnig á
lifi: Jón, rakari í Winnipeg og Þórdís, til heimilis hjá móður sinni
Steinunni Nordal í Winnipeg. Magnús veiktist 2. febr. s. 1. eftir
erfiða kaupstaðarferð; fór honum síhnignandi þar til hann fékk
hvíld 28. júlí s. 1. Hann hvílir í grafreit Fríkirkjusafnaðar.
Kveðja ekkju og barna.
Eg hafði mér vegu svo vonfagra reist
yfir vandræði lífsins og klungur,
og kveið ekki neins, þvi við tvö gátum treyst
okkar tápi, og þú Varst enn ungur.
En nú fatast spor mín og gatan er grýtt,
þú ert genginn, og ein má eg líða.
Eg fæ þvi ei ráðið, né forlögin þýtt
en fullþungt er stundum að bíða.
En von skal ei bregðast því handan við Hel
skulu hjörtun að endingu finnast.
Eg dóminn ei skil, en þó Drotni alt fel,
hann við dægurlok okkar skal minnast.
Við kveðjum þig, ástvin, er köld var sú hönd,
er þig kvaddi til heimferðar lúinn ;
án sársauka hrökkva’ eigi ’in helgustu bönd,
sem hjartnæmi og ást voru búin.
E■ H. Fáfnis.
Hverjir eru gafumenn ?
Misjafnir eru dómar í þessu efni
og misjafnlega grundaðar ályktanir,
enda allmikill vandi um að dæma.
Ýmsir hafa miklar gáfur á vissum
svæðum, eru þeir kallaðir gáfumenn,
en þess ekki ætíð gætt, að þeir eru
iðulega gersneyddir ýmsum hæfileik-
um, sem gilda til þess að gera mann
fullkominn og vel útbúinn um há-
göngu æfinnar.
Menn geta verið miklir náms-
menn, en haft afar litla hagsýni i
hversdagslegum athöfnum.
Bátur vel búinn að rá og reiða
og skrautlega steindur, getur reynst
lítt fær í brim og boða.
Sagt er frá f jórum námsmönnum,
útskrifuðum með góðum vitnis-
burði frá fjórum helztu háskólum í
Evrópu. Lítt komu menn þessir sér
fram og urðu fegnir að ráðast sem
smalar hjá ríkum fjáreiganda í
Ástraliu. En eigandinn ekki læs eða
skrifandi.
Þess er getið um Tim nokkurn,
að hann var svo lærður að hann gat
nefnt “hross” á niu tungumálum,
en svo fávís að hann keypti sér á-
burðarhross til reiðar.
Hér er auðvitað tekið djúpt i ár-
inni, en samt felst annleikur hér á
bak við.
Það sem er sagt um námsgáfuna,
getur átt við flesta aðra hæfileika.
Menn geta verið miklir hugvits-
menn í ýmsum mannvirkjum, list-
málarar, vel máli farnir; vel búnir að
kröftum sálar og líkama, en án
fyrirhyggju og hagsýni, að þeir verði
aldrei menn sjálfstæðir.
Iðulega heyrast menn þessir kall,
aðir gáfumenn, og það mega þeir
heita á vissum svæðum, en væri
jafnaðartala tekin yfir alla hæfileika
þessara manna, þeirra sem þeir hafa
mikið af og það sem er ábótavant
hjá þeim, held eg það geti iðulega
átt sér stað, að jafnaðartala þessara
gáfumanna yrði alls ekkert hærri en
hjá þeim, sem ekki eru gáfumenn
taldir.
Það gerir og spursmál þetta
vandameira, að gáfur sumra manna
liggja á yfirborðinu, en aðrir dylja
þær. Sumir vilja láta bera mikið á
sér, en aðrir draga sig út úr.
Skáldið Björnstjerne Björnson
þótti svo ófær til náms, að hann varð
fyrir burtrekstri úr skóla.
Vel metinn Islendingur stundaði
nám við Kaupmannahafnar háslíóla
í vissum greinum, en stóðst ekki
próf að loknu námi. Seinna varð
maður þessi stór-frægur fyrir á-
stundun í þessum sömu vísindum.
Mönnum hættir líka við að gera
upp á milli mismunandi gáfna.
Menn dá ljóðlist, skáldskap og aðra
listimensku eða fræknleik; en gáfur,
sem ekki valda sérlegri hrifningu
njóta minni orðstírs. Þessar siðar-
töldu gáfur hafa þó fyllilega eins
mikið gildi og eru veittar með á-
kveðinni ákvörðun.
Vér erum mint á söguna af hér-
anum og skjaldbökunni. Þau ákváðu
að reyna með sér að komast að vissu
takmarki. Skjaldbakan, sem er
seinfær til gangs og lassaleg með af_
brigðum, lagði af stað tafarlaust;
hérinn, með fráustu dýrum, lét sér
tómlega ogj lagðist til svefns, en
þegar hann vaknaði sá hann að
skjaldbakan hafði orðið á undan
honum og var komin alla leið.
Þessi dæmisaga er bygð á virki-
leik og bendir á óbrigðulan sann-
leika.
Ekki fer mikill orðstír af gáfum
skjaldbökunnar, myndu flestir kjósa
að teljast til flokks hérans, að minsta
kosti þangað til að það kom í ljós,
að skjaldbakan varð á undan. Gáfur
skjaldbökunnar reyndust affarasælli
en hæfileikar hérans.
Til þess að þetta kæmi í ljós,
þurfti að bera saman athafnir þess-
ara tveggja keppinauta.
Fyrir nokkru var bóndi einn uppi
áíslandi. Hann var kominn af fá-
tæku fólki; hann gifti sig þegar
hann var við aldur og byrjaði bú-
skap á smájörð og varð bráðlega
bjargálna. ,
Mjög var maður þessi “hafður út
undan” af almennings áliti. Hann
var lítt riðinn við almenn mál, og
LÁTIÐ EKKI HUGFALLAST
Þó heilsan sé ekki 1 sem beztu lagi, og 1
ekki eins góö og hún var 6.öur en áhyggjur
og önnur öfl veiktu þrótt ySar. Við þessu ;
er til meðal, sem lækna sérfrætJingur fann
upp, og veitt hefir þúsundum heilsu. Meöaliö
heitir Nuga-Tone, og fæst 1 öllum nýtfzku
lyfjabúðum. Mánaðar skerfur fyrir $1.00,
með fylstu tryggingu. Kaupið flösku 1 dag
og þér muniC finna mismuninn & morgun.
Munið nafnið Nuga-Tone.
Viö hægðaleysi notiC UGA-SOL —
bezta lyfiti, 50c.
lítt fær talinn til þeirra hluta; fór
hann sína leið hljótt og yfirlætis-
laust, en gjöld sín greiddi hann til
almennra þarfa skilvíslega og skuld-
aði engum neitt.
Jörð sína bætti' hann, svo að hún
ber þess merki um aldir fram, er
líklega nú talin með betri jörðum í
nágrenninu.
Þá bar það við, að einn af mynd-
arlegustu bændum sveitarinnar stóð
upp af jörð sinni og fluttist í önnur
héröð. Hann var framsóknarmaður
í hvívetna og tók mikinn þátt í fé-
lagsmálum, en búskapurinn vildi
ekki borga sig; hús gerðust hrörleg
og afurðir gengu úr sér.
Þá tók við jörðinni sá maður, sem.
áður er getið. Blómgaðist hagur
hans mjög. Hann bygði upp hús öll
að nýju og græddi út tún og engj-
ar; þegar hann maður gamall lagði
frá sér verkið og gekk til hvíldar,
,var þessi jörð talin langbezt innan
sveitar.
Það má ef til vill segja, að saga
þessa manns þurfi ekki nauðsynlega
að benda til að maður þessi hafi mátt
teljast meðal gáfumanna. Það, að
hann var búmaður ágætur, gefur
ekki tryggingu fyrir því að honum
hefði tekist jafn vel á öj5rum svið-
um.
Að vísu eru búmannshæfileikar
þessa manns engin trygging fyrir
víðtækari gáfum.
En hinu er jafn örðugt að mót-
mæla, að margkonar gáfur geta iðu-
lega falist með mönnum, sem eru
svo uppteknir við eitt starf, að þeir
hafa ekki hentugleika á að sinna
neinu öðru. Það er oftast hlutskifti
bæði bænda og annara.
En maður sá, sem hér ræðir um
sýndi hugsun og framsýni í að bæta
hina fyrri jörð sína, fremur en öll-
um öðrum, sem höfðu búið þar á
undan honum. Iðjusemi þess manns,
framkvæmdasemi, reglusemi og
nýtni, eru hæfileikar gjaldgengir á
hvaða svæði og í hvaða starfi senl
er.
En þessi maður naut nálega engr-
ar tilsagnar í bóklegum fræðum.
Hann var dulur og óframfærinn, en
kendi kulda úr ýmsum áttum.
Vafalaust grófst með manni þess-
um margt gott og göfugt. Hefðu
forlögin skapað honum að ala aldur
sinn á svæðum, þar sem hann naut
meiri yls og uppfræðslu, þar sem
hann fékk notið sín til fulls, er það
ekkert vafamál að þá hefði komið í
ljós hjá honum íyargt það, sem
aldrei vitnaðist.
Hve mörg munu ekki þau “pund-
inn” sem þannig grafast og glatast ?
Það engurn er ljóst.
En vilji menn gera upp *á milli
mannlegra hæfileika, eru það hæfi-
leikar hjartans, sem eiga fylstan rétt
til að skipa öndvegið.
Gott hjartalag er hinn göfugasti
hæfileiki mannsins. Það eitt er nægi-
legt til þess að leiða til þeirrar göfgi,
sem manninum er ætlað að ná.
Það er minnugra en frá þurfi að
segja, að margur listrænn maður
gengur með “heyvisk í hjartastað.”
“Þú hefir góðan gáfnahaus, en
Guði tókst með hjartað miður,” seg-
ir Steirigrímur Thorsteinsson.
Hver sú list, sem ekki hefir betr-
andi áhrif á hjartað, hefir að tiltölu
lítið gildi. “Hvað er list og lærdóms
þvaður, ef lærirðu ei að verða mað.
ur.”
Margur gengur með gott og göf-
ugt hjarta, litt lærður í bóklegum
vísindum. Kemst þó leiðar sinnar
þrátt fyrir það.
Göfgi og gildi góðs hjartalags
skilst bezt af orðum > frelsarans.
Hann segir í fimta kapítula Matt-
eusar: “Verið því fullkomnir, eins
! og yðar himneski faðir er fullkom-
inn.” Skilyrðin fyrir þeirri full-
komnun telur hann í þessum sama
kapítula, (frá 1.-47. vers).
Framh. á bls. 4
Business and Professional Cards
PHYSICIANS cmd SURGEONS
DR. B. J. BRANDSON DR. B. H. OLSON
216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Oífice timar 2-3 Heimili 214 WAVERLEY ST. 216-220 Medlcal Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Office tlmar 4.30-6
Pbone 403 288 Helmili: 6 ST. JAMES PLACE
Wínnipeg, Manitoba Winnipeg, Manitoba

DR. J. STEFANSSON 3 Dr. P. H. T. Thorlakson
216-220 Medical Arts Bldg. 205 Medical Arts Bldg.
Talsimi 26 68 8
Stundar augna, eyrna, nef og Cor. Graham og Kennedy Bta.
kverka sjúkdóma.—Er a8 hitta Phonee 21 213—21 144
kl. 2.30 til 5.30 e. h. Res. 114 GRENFELL BLVD.
Heimili: 638 McMILLAN AVE. Phone 62 200
Talslmi 42 691

Dr. S. J. Johannesson G. W. MAGNUSSON
NudAlceknlr
ViBtalstlmi 3—5 e. h. 41 FURBY STREET
218 Sherburn St.—Sími 30877 Phone 36 137
Slmið og semjiC um samt&lstlnui

DR. E. JOHNSON
116 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy St. Talslmi 23 739 Viðtalsttmar 2-4
Heimili: 776 VICTOR ST.
Winnipeg Slmi 22 168
BARRISTERS, SOLICITORS, ETC.
H. A. BERGMAN, K.C. tslenxkur lögfrœOingur Skrlfstofa: Room 811 McArthur Building, Portage Ave. P.O. Box 1656 PHONES 95 052 og 39 043 J. T. THORSON, K.C. lslenzkur lögfrœöingur 801 GREAT WEST PERM. BLD. Phone 92 765
DRUGGISTB DENTISTS
DR. A. V. JOHNSON lsienzkur Tannlœknir 212 CURRY BLDG, WINNIPEG Gegnt pðsthúsinu Slmi 96 210 Heimilis 33 323 Drs. H. R. & H. W. TWEED Tannlœknar 406 TORONTO GENERAL TRUSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith St. PHONE 26 545 WINNIPEG

DR. T. GREENBERG Dentist Hours 10 a. m. to 9 p.m. PHONES: Office 36 196 Res. 51 455 Ste. 4 Norman Apts. 814 Sargent Ave, Winnipeg
BUSINESS CARDS
A. S. BARDAL 848 SHERBROOKE ST. Selur llkkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaCur sá bezti. EnnfrBmur selur hann allskonar minnisvarCa og legsteina. Skrifstofu talslmi: 86 607 Heimllis talsími: 501 662 J. J. SWANSON & CO. LIMITED 601 PARIS BLDG., WINNIPEG Fasteignasalar. Leigja hús. Ct- vega peningalán og eldsábyrgC af öllu tægi. Phone 94 221

A. C. JOHNSON 907 CONFEDERATION LIFE BUILDING, WINNIPEG Annast um fasteignir manna Tekur aC sér aO ávaxta sparifé fólks. Selur eldsábyrgC og blf- reiCa ábyrgðir Skriflegum fyrir- spurnum svaraC samstundls. Skrifst.s. 96 7 57—Heimas. 33 328 C. E. SIMONITE TLD. DEPENDABLE INSURANCE SERVICE Real Estatc — Rentals Phone Office 95 411 806 McArthur Bldg.
•
HANK’S BARBER AND BEAUTY SHOP 251 NOTRE DAME AVE. 3 inngöngum vestan viö St. Charles Vér erum sérfræðingar I öllum greinum hárs- og andlitsfegrunar. Allir starfsmenn sérfræðingar. SÍMI 25 070 REV. CARL J. OLSON Umboðsmaður fyrir NORTH AMERICAN LIFE ASSURANCE FÉLAGIÐ ábyrgist fslendingum greið og hagkvæm viðskifti. Office: 7th Floor, Toronto General Trust Building Phcme 21 841—Res. Phone 37 759
IIÓTEL I WINNIPEG
ST. REGIS HOTEL 285 SMITH ST„ WINNIPEG pœgilegur og rólegur bústaöur 4 miöbiki borgarinnar. Herbergi $.2.00 og þar yfir; meC baðklefa $3.00 og þar yflr. Agætar máltlOir 40c—60c Free Parking for Ouests THE MARLBOROUGH SMITH STREET, WINNIPEG “Winnipeg’s Down Town Hotet" 220 Rooms with Bath Banquets, Dances, Conventiáns, Jtnners and Functions of all kinda Coffee Shoppe F. J. FALL, Manager

CorntoaU J^otel Sérstakt verð á viku fyrir námu- og fiskimenn. Komið eins og þér eruO klæddir. J. F. MAHONEY, framk vænndarstj. MAIN & RUPERT WINNIPEG SEYMOUR HOTEL 100 Rooms with and without bath RATES REASONABLE Phone 28 411 277 Market St. C. G. Hutchison, Prcp. PHONE 28 411