Lögberg - 01.10.1936, Blaðsíða 2

p
LÖGBERGr, FIMTUDAGINN 1. OKTÓBER, 1936
Geysir í Haukadal
i.
Þegar Geysir hristi af sér nærfelt
tuttugu ára mók í fyrrasuniar, og
tók að gjósa á ný, eins og í gamla
daga, vakti þetta gleði í brjósti hvers
einasta góðs íslendings. Fólk var
farið að sætta sig við, að Geysir
væri sofnaður, og það lét sér nægja
Grýlu. Geysir sjálfur var dauðari
í meðvitund Islendinga en útlend-
inga, sem ekki þektu annað til ís-
lands, en að þar væri til Hekla og
Geysir. Og Hekla hafði — sem
betur fer — ekki gosið síðan 1845.
En svo vaknaði Geysir. Hann
hefir aldrei gert mein af sér og þvi
siður þjóðartjón eins og Hekla gerði
stundum. En hann hafði borið nafn
íslands til fjarlægra þjóða, getið sér
þann orðstír, að hann væri fremri
öllum náttúruverkum veraldarinnar.
Hann hafði borið nafn Islands svo
rækilega til annara þjóða, að þegar
Evrópumenningin kyntist goshver-
um í nýjum álfum — vestur í
Yellowstone Park (Gulsteingaarði) ;
nafnið er orðið til af lit hverahrúð.
ursins) og suður á Nýja Sjálandi —
þá voru þeir kallaðir “geysirar” eftir
þessum nafna sínum í Haukadal.
Ekkert islenzkt heiti hefir orðið a!-
þjóðeign nema gcysir og saga.
En gleði þjóðarinnar af endur-.
vakningu Geysis var þó beiskju-
blandin. Þessi gimsteinn íslenzkrar
náttúru var útlend cign. Og það
var fyrrum, áður en Geysir hætti að
gjósa, talsvert erfitt fyrir leiðsögu-
menn útlendinga, að verða að segja
þeim það, að þessi frægasti goshver
veraldarinnar, hefði verið seldur út.
lendingum. En eftir að hann sofn-
aði hugsaði enginn um þetta. Svo
—þegar hann vaknaði aftur, fóru
ýmsir að ávíta ráðandi menn þjóðar-
innar fyrir það, að hafa ekki haft
athugun á, að kaupa Geysi aftur á
innlendar hendur og fá hann fyrir
lítið verð.
Nú er Geysir innlend eign, og það
hefir ekki kostað landið einn eyri að
hann varð það. Saga sölumálsins í
heild er sú, að írskur maður, James
Craig að nafni, keypti Geysi og
Strokk ásamt öðrum “efri hverum”
svonefndum, árið 1894. Kaupverð-
ið var 3,000 krónur. Þennan ferða.
mann munaði ekkert um peningana,
en eigandann að jörðinni, sem Geys.
ir taldist udir munaði um þá. Jarð-
eigandinn bauð Alþingi hverinn til
kaups, til þess að forðast að hann
kæmist á útlendar hendur — en Al-
þingi hafnaði boðinu og lét sér á
sama standa, hvort íslendingar ættu
Geysi eða hvort James Craig ætti
hann. Þannig var sjálfstæðistil.
finning Islendinga fyrir rúmum 40
árum. — Geysir hafði svo eiganda.
skifti og eigandi hans í fyrra hafði
hér fyrir umboðsmann sinn Sigurð
Jónasson forstjóra. Hann sneri sér
til eigandans og baðst kaupa á hvern-
um og fékk fast tilboð og mijög sann.
gjarnt um sölu á hvernum. Sigurð-
ur gekk að boðinu og sendi stjórn-
inni afsalsbréf fyrir Geysi og um
leið andvirðið að gjöf.
Og betri gjöf hefir íslandi aldrei
verið gefin, hvorki fyr né síðar.
Mun hennar lengi minst og henni
aldrei gleymt, af þeim sem nokkurs
virða íslendingshugtakið með þjóð-
inni. Geysir er íslenzkur!
Fregnin, sem: barst um höfuðstað.
inn eitt sunnudagskvöld í fyrra-
sumar: Geysir er farinn að gjósa!
vakti eigi minni athygli en þó sagt
hefði verið frá því, að ný heiijis-
styrjöld væri skollin á. Fólk trúði
þessu ekki fyrst í stað og hélt að
það væri annar Geysir — Geysir i
Ölfusi eða því um likt, en hann var
byrjaður að gjósa skömmu áður,
fyrir aðgerðir eigandans, Boga
Þórðarsonar, sem hafði vakið hann
til lífsins aftur. En fólk varð brátt
að trúa því, að Stóri Geysir i
Haukadal væri vaknaður. Og síð-
an í fyrra hefir fleira fólk séð hann
gjósa en á heilli öld áður fyr, eða
jafnvel mörgum öldum. Samgöng.
urnar eru orðnar svo góðar nú, að
fólk sunnan úr Reykjavik getur
skroppið til Geysis á sunnudags-
morgni og komið aftur sama kvöld-
ið, en fyrir “svefninn langa” eða 20
ára svefninn þurfti að minsta kosti
f jóra daga til þess að fara þessa ferð
frá höfuðstaðnum — og kostaði
margfalt fé á við það, sem það ger-
ir nú.
Landslýð öllum er sæmilega kunn-
ugt um, að Geysir átti ekki sjálfur
frumkvæðið að vakningu sinni. Það
var gamall nágranni hans, Jón Jóns.
son yngri, frá Laug, núverandi lög.
regluþjónn, sem vakti hann. Árum
saman hafði hann brotið heilann um,
hvernig hægt mundi að vekja Geysi
af svefni, og m. a. hafði hann ráð-
gast um það mál við félaga sinn úr
Grænlandsför dr. Alfred Wegeners,
Guðmund Giíslason lækni> Þejr
fengu svo í fyrra sumar, dr. Trausta
Einarsson náttúrufræðing i lið með
sér. Eftir nokkrar athuganir á
hvernum báðust þeir leyfis eiganda
til þess, að lækka vatnið t skálinni
að mun, og var það veitt. Var
höggið skarð í skálina og hleypt
vatni af. Meira þurfti ekki. Geysir
gaus þá þegar hinu prýðilegasta gosi,
sem að vísu var blandað ýmsum ó-
þverra, sem Pétur og Páll höfðu
spýtt í kok honum meðan hann svaf.
Grjót og rusl gumsaðist upp úr
hvernum í fyrsta gosinu, en öllu
þessu þeytti hann frá sér með inni-
bundinni orku sinni, er hann hafði
ekki notað í tuttugu ár.
Og síðan gýs Geysir að staðaldri.
Hann er að vísu ekki eins leiðitamur
og sumir vilja óska. Hann hefir ekki
einu sinni látið beisla sig, hvað þá
teyma sig. Jafnvel þó sjálfur kon-
ungurinn komi til þess að sjá hann,
getur hann haft það til að vera dutL
ungafullur og segja: Eg geri það
sem mér sýnist —- enginn getur
skipað mér! Og þó að mörg hundr-
uð manna séu komin austur að Geysi
á sunnudegi, og hafi lagt á sig ferð-
ina og kostnaðinn, þá hefir hann það
til að segja: Eg sef í dag.
Veðráttan ræður miklu um hátta-
lag Geysis. Ef hlýtt er í veðri —
og helst skýjað og lygnt, má að
jafnaði fá Geysi til að gjósa, jafn-
vel þó að örstutt sé frá síðasta gosi.
En i kulda og golu er hann kenjótt-
ari, og lætur sér þá nægja að spýta
smágusum úr kverkum sér, jafnvel
þó hundrað sápupund hafi verið
borin í hann til að blíðka hann.
Svona er Geysir. Og er það eigin-
lega ekki dýrmætt, að 'hann skuli
ekki láta segja sér fyrir verkum?
II.
Um sögu Geysis í Haukadal hafa
menn næsta litlar hemiildir frá fyrri
öldum. Það er til marks um full-
komið afskiftaleysi sagnaritara um
fágæt náttúrufyrirbrigði, að faðir
íslenzkrar sagnaritunar, Ari fróði,
sem elst upp með hverina við Geysi
fyrir augunum á sér, minnist aldrei
á hann og sama er að segja um aðra
fræðimenn af ætt Haukdæla. Geysis
sést hvergi getið fyr en seint á öld-
um. En í annálum er þess getið,
að við Heklugosið 1294 hafi komið
upp hverir miklir undir Eyjarfjalli,
sem vafalaust er hið sama og nú-
verandi Laugarfell. Vitanlega er
ekki svo að skilja, að þarna hafi ekki
verið hverir áður. Geysis er eflaust
miklu meira en 6—700 ára gamall og
í hlíðinni fyrir ofan Geysi eru afar-
miklar menjar eftir hverastöðvar,
rauðbrendur leir og þykk lög af ein-
kennilegu hverahrúðri, þar sem nú
finst enginn hitavottur í jörðinni.
En vitanlega hafa breytingar miklar
•orðið á Geysishverunum við Heklu.
gosið 1294 og þeir máske vaknað til
nýs lífs, eins og að jafnaði verður
við eldgosið og jarðskjálfta þá, sem
þeim fylgja. Ekkert er þess getið
í annúlnum, að goshver sé undir
Eyjafelli. Brynjólfur biskup Sveins-
son minnist fyrstur á goshver i
Haukadal á 17. öld. I tið hans
komu upp nýir hverir í Haukadal,
1630, og þá fóru að gjósa hverir,
sem legið höfðu niðri í 40 ár og gusu
ákaflega. Þá er sagt að í jarð-
skjálftanum 1784 hafi myndast 32
ný hveraaugu við Geysi en hurfu
aftur mörg þeirra. Árið 1789 urðu
miklar breytingar á hvernum og þá
fór Strokkur að gjósa og gaus jafn-
an við og við til 1896, er hann hætti
við jarðskjálftana sem þá urðu.
Þorvaldur Thoroddsen telur lík-
legt, að Geysir hafi verið fremur at-
hafnalítill sem goshver fram að
1630, og þessvegna muni hans svo
lítið getið fram að þeim tíma. Þó
eru ekki til nema fáar nokkurnveg-
inn ítarlegar lýsingar á Geysi frá
timabilinu síðan. I lýsingu Árnes-
sýslu, sem Brynjólfur Sigurðsson
sýslumaður hefir samið 1746, segir
svo um Geysi: “Fram hjá honum
riða menn alfaraveg yfir lágan og
flatan klett, í klettinum er kringlótt
ker eða skál, hérumbil 5 faðmar að
þvermáli. Þeir, sem næst búa, veita
eftirtekt gosum hversins, þyti og ó-
róa; þegar búast má við storini og
regni, skýtur hann þokunni, sem
stundum er blönduð rauðum eldi,
svo hátt í loft upp, að þeim sem
næst standa, sýnist hún ná alveg upp
í skýin; aftur á móti þeytist vatnið
ekki eins hátt upp eins og gufan, en
þó hærra en nokkur turn i Kaup-
ntannahöfn. V'analega spýr Geysir
á hverjum degi, ákafast á morgnana
kl. 9, minna kl. 2—3 e. m. og á
kvöldin kl. 9—10. Stundum er
Geysir kyr og sýður niðri í klettin-
um, en kasti menn einhverju i hann,
þá spýr hann því upp.” Af þessari
lýsingu má ráða, að Geysir hafi ver.
ið i miklu f jöri fyrri hluta 18. aldar.
Sveinn Pálsson lýsir Geysi ítar-
lega í lok 18. aldar. Var hann stadd-
ur þar 10. júlí 1793 og i dagbók
sinni getur hann hans ítarlega. Hann
segir einnig frá því, að Strokkur
hafi gosið mikið til 1708, er hann
var fyltur með stórgrýti, svo að
hann skemdi ekki vallarspildu fyrir
bóndanum á Laug. Hann tilfærir
söguna en efast um að hún sé sönn.
En f jórum árurn1 áður en Sveinn var
þarna staddur hafði Strokkur byrj-
að á ný og lýsir Sveinn honum mjög
ítarlega og finst auðsjáanlega ekki
tninna til um hann en Geysi sjálfan.
Enda hefir Stroklcur ekki verið
neinn smáræðisgoshver í þá daga.
Þegar Sveinn dvaldi þar, 1793 mæl-
ist honum að hverinn hafi gosið 56
metra, og segir að sumar gusurnar
hafi verið kaldar. Árið 1809 gýs
hann 45—50 metra og 1815 telur
Ebeneser Henderson að hann hafi
gosið yfir 60 metra, eða eins og
Geysir gýs bezt nú. En um 1830 fer
að draga af honum og fara litlar
sögur af honum eftir það; er það
mál manna að hann hafi verið
skemdur með því að kasta í hann
grjóti og torfi, og enn hefir runnið
í hann aur, með vatni úr Fötu og
Blesa, sem liggja fyrir ofan hann í
hæðinni. Lá hann alveg niðri frá
jarðskjálftunum 1896 þangað til
konungskomusumarið 1907, er hann
gaus öllum á óvænt fyrir gestina.
I fyrrasumar var hann látinn gjósa,
með því að dæla vatni úr skálinni til
þess að létta á honum. En síðan
liggur hann í sömu stellingum og
áður, með vatnið um 1 m. neðar en
gígsbrúnin, og hefst ekki að.
En svo að aftur sé vikið að Geysi,
þá er það fyrst fyrir að lýsa honum
hokkuð. Þegar komið er austur
hverasvæðið blasir við eilitið til
vinstri keilumynduð lág bunga, grá
á litinn af hverahrúðri. Bunga
þessi er um 6 metrar á hæð yfir um-
hverfið og um 60 metrar í þvermál.
Hallar bungunni mest til norðurs
og er þar á henni há brík í hrúðrinu,
mynduð af rensli vatns milli Laug-
arfellshlíðar og hversins. Svipar
'skálinni mjög til hraundyngju og
þegar upp á brúnina kemur sér ofan
í skálina sem jafnaðarlega er full af
vatni milli gosa. Skálin sjálf er
rúmir 18 metrar i þvermál milli
barma og dýptin um 2 metrar niður
á brún gígsins. Hann er eins og
stór brunnur í lögun og um þrír
metrar í þvermál að ofanverðu, en
dregst talsvert saman er neðar dreg-
ur. Er hann rúmlega 20 metra
djúpur niður í botn, en þar liggja
að honum mjóar æðar, sem vatn og
gufur safnast gegnum inn í gíginn.
Hann tæmist eftir hvert fullkomið
gos, en smámsaman fyllist hann af
vatni aftur. Meðan gígurinn er að
fyllast sýður og bullar i honum, en
eftir að vatnið fer að breiðast út í
skálinni kemur meiri værð á það.
Á vatnsborðinu má að vísu greina,
að vatn streymir í sífellu upp í skál-
ina neðan úr gígnum og myndar þar
iður, eins og í lygnu straumvatni,
mismunandi greinilegar eftir því,
hve hverinn er heitur.
Þegar Friðrik áttundi kom að
Geysi 1907 var viðbúnaður mikill
hafður til þess að láta hann gjósa.
M. a. hafði verið múrað í ýms skörð
á skálarbrúninni til þess að hækka
vatnsborðið, því að það var spá
manna, að gosin yrðu því fegurri.
sem vatnið væri hærra í skálinni
En reynslan varð önnur. Það
fór að draga af Geysi, gosin bæði
sjaldgæfari og verri en áður, þó að
Geysir gysi stundum vel, t. d. 1907,
þegar 150 pund af sápu voru sett i
hann, er hann átti að gjósa fyrir
konunginn. Og árið 1916 er talið
að hann hafi gosið í síðasta sinn
fyrir svefninn, er hann vaknaði af í
fyrra.
Þeir, sem áttu frumkvæðið að
henni fóru i öfuga átt við það, sem
gert hafði verið 1907. Þeir lækk-
uðu vatnið í skálinni í stað þess að
hækka það. Hjuggu skarð í skálar-
barminn, svo að vatnsborðið lækk-
aði um 80 cm. Það dugði og Geysir
tók til óspiltra málanna. Því miður
hefir ekki verið haldin greinileg skrá
um, hve oft hann hefir 'gosið síðan,
minni og stærri gosum'. En þau eru
orðin mörg á þessu eina ári.
En Geysir er ekki alt af við eina
fjölina feldur. Hann bregst stund-
um alveg, þegar mikið þykir við
liggja. Ráðið, sem helzt er notað
til þess að tryggja, að hann gjósi á
“réttum tíma” er það, að fylla upp í
skálarrennuna, svo að skálin fyllist
upp i barma. Er þetta gert til þess
að hverinn gjósi ekki fyr en óskað
er. En stundum kemur þó fyrir, að
þetta ráð dugir ekki, eða að hann
gýs hvað eftir annað meðan skálin
er að fyllast. En þegar skálin hefir
náð að fyllast alveg, má að venju
gera ráð fyrir að hann gjósi. Þegar
þeir, sem hafa “pantað gos” eru
komnir á staðinn, er stíflan tekin úr
skálinni. Að jafnaði tekur það tíu
mínútur, að láta vatnið renna burt,
þangað til skálin er orðin hálf. Þá
fer vatnið að ihitna, þangað til það
er orðið 84—86 stig á yfirborðinu
og tekur það mismunandi langan
tíma eftir þvi hve heitt er í veðri.
Þegar skýjað er og molluhiti, er
hann oftast nær fljótastur til, og gýs
þá gjarnan sápulaust. En annars er
að jafnaði sett sápa í hann rétt eftir
að lækkað hefir verið í skálinni og
tekur hverinn þá stundum að gjósa
undir eins og sápan er bráðin eða
jafnvel fyr, en stundum dregst það
upp í klukkutíma og lengur að hann
gjósi, einkanlega ef stutt er frá síð.
asta gosi.
Gosið byrjar að jafnaði með
dynkjum og drunum, en þó byrjar
Geysir stundum alveg formálalaust.
Fólk er furðu hirðulitið um þá
hættu, sem af þessu getur stafað,
því að það eru jafnan margir, sem
standa upp á skálarbrúninni eins og
forvitnis krakkar, og erfitt að koma
þeim þaðan. Það er ekki ólíklegt
að slys þurfi að verða, til þess að
vara fólk við þessari hættu, og er
það illa farið. — Gosið byrjar með
því, að vatnsgusur brjótast upp úr
skálinni, sitt á hvað, vatnsmiklar og
þéttar. Meðan vatnið er í skálinni,
nær gufuþrýstingurinn ekki að þeyta
■hinum beinu vatnsstrókum hátt upp.
Þetta gos er kallað undangos og
stendur oft nálægt 8—10 mínútum,
og ná strókarnir 15—30 metra. Þeg.
ar það er búið kyrrist hverinn um
stund, eins og hann sé að sækja í sig
veðrið, og eftir svo sem 2—3 mínút-
ur eða skemur, byrjar hann á nýjan
leik og þeytir nú gusunum þráðbeint
í loft upp, hverri á fætur annari og
hverri annari hærri, eins og íþrótta-
maður, sem er að ryðja sínum eigin
metum. Það er mjög mismunandi
hve Iengi þetta aðalgos stendur. En
að því loknu byrjar gufugosið.
Þeytist þá óbrotinn gufustrókur upp
úr gígnum, með óskaplegum1 sogum
og hvæsi, eins og margra miljón
hestafla gufuvél væri að blása af
katlinum.” Það er mikilsvert um
fegurð og hæð gosanna, að lygnt sé,
þvi að í logni breiðist betur úr gos-
súlunni og hún kemst 'hærra en ella.
O gekki varðar þetta síður miklu um
gufugosið. I logni verður það him.
inhátt og breiðist út í toppinn eins og
greinar á pálmaviði.
Það var þýzki eðlisfræðingurinn
Bunsen, sem fyrstur bjó til þá vís-
indalegu skýringu, sem dugði við-
víkjandi eðli goshvera. Þessi heims-
frægi eðlis- og efnafræðingur ferð-
aðist hér um landið árið 1846, eink.
anlega til efnafræðisrannsókna í
sambandi við hveri og eldfjöll og
réð þá gátu goshveranna. Þegar guf-
an, sem streymir að gígbotninum
safnast saman undir vatninu í gígn-
um, kemst hún ekki upp vegna
þyngdarinnar á vatninu að ofan, fyr
en hún hefir náð ákveðnum þrýst-
ingi. Þrýstingurinn vex og þegar
hlutfallið milli hans og vatnsþyngsl-
anna hefir komist á ákveðið stig,
brýst gufan upp og þeytir vatninu
upp. Menn geta gert sér í hugar-
lund hina óskaplegu orku eimsins,
er þeir horfa á vatnið — og jafnvel
stóra steina — kastast marga tugu
metra í loft upp. Bunsen bjó.til á-
hald er hann lét gjósa eins og gos-
hver og sannaði með því kenningu
sína.
Þó athygli flestra, sem til Geysis
koma snúist eingöngu að Geysi hin.
um stóra, þá er ekki úr vegi að gefa
sér tima til, að líta á ýmsa aðra hveri
þar, sem gert hafa garðinn frægan.
Áður ihefir verið minst á Strokk.
Uppi í brekkunni, miðja vegu milli
hans og Geysis stendurr “gleraugna-
hver” einn, sem- Blesi heitir. Gígur
hans eru barmafullir af tæru vatni,
en athafnarlaus hefir hann verið um
langt skeið. Fast neðan við hann er
Fata, en austur af honum lítil hver-
hola, urgandi og sjóðandi eins og
brennisteinshver í Krísuvík og heitir
Stjarna. En upp af henni er allstórt
hverop, sem heitir Konungshver.
Hverasvæðið upp af veitingahús-
inu nefnist einu nafni Þykkuhverir.
1 Þar er Sísjóðandi vestastur, en aust-
: arlega er Smiður, gamall og góð-
j frægur smáhver, sem gaus laglega
| fyrir 4 pund af sápu, meðan enginn
annar hver var gjósandi í Haukadal.
j Á rima norðan við Þykkuhveri er
dálítill hver, sem Óþverrishola 'heitir,
i lítilþægastur allra hvera við Geysi.
j Því að sé munnurinn á henni byrgð.
ur með torfusnepli þá gýs hún. Hún
spýtir að vísu mórauðu, en það er
í torfunni að kenna.
Hér skal staðar numið. Það yrði
of langt mál hér, að lýsa hinum ein.
stöku hverum ítarlega, enda eru lýs-
ingar á náttúruundrum sem þessum
ávalt ófullnægjandi. Þau undur eru
svo mikil, að það er eigi furða, þó
að fólk fjölmenni þangað, og skoði
eitt af náttúruundrum heimsins, sem
eigi er lakara en þau sjö, sem talin
eru frá fornum öldum.—Fálkinn.
Strokumaður
Bftir Arna Óla.
Vorið 1900 fluttust foreldrar
mínir búferlum að Bakka í Keldu-
hverfi. Stendur sá bær í Sandi, en
Sandur er framburður úr Jökulsá
og svipar honum mjög til Landeyja.
Jökulsá lá þá aðallega í tveimur far.
vegum og var annar þeirra Stórá,
sem nú er þur. Margir ferðamenn
styttu sér leið með því að fara yfir
um í Sandi, en þurftu þá að fá
ferju bæði yfir Stórá og Jökulsá, og
þótt þarna væri ekki lögferjur, þótti
sjálfsagt að ferja menn, hvernig sem
á stóð, og aldrei var tekin nein borg-
un fýrir það. Frá Bakka austur að
Jökulsá var þá um hálfrar stundar
gangur og ferjustaðurinn hvergi
nærri góður, sízt á haustin, þegar
krapaburður var i ánni.
Nú var það seinni hluta dags fyrst
í desember 1900, að tveir menn
komu að Bakka í hríðarveðri. Var
annar þeirra langferðamaður, en
hinn var bóndi á næsta bæ. Hafði
hann ferjað ferðamanninn yfir Stór.
á og fylgdi honum svo að Bakka,
því að illratandi var.
Ferðamaður þessi kvaðst heita
Jón Rögnvaldsson. Lét hann sér
mjög títt um að halda áfram för
sinni, því að hann væri í áríðandi
sendiferð. Man eg að pabbi taldi
tormerki á því, að hægt væri að
komast yfir Jökulsá, en það mátti
hinn ekki heyra nefnt, og varð það
því úr, að pabbi lagði á stað með
honum. En það fór svo, að Jökulsá
var nieð öllu ófær, þykk krappstella
í henni, svo að ekki var hægt að
koma ferjunni við. Urðu þeir því
að snúa aftur og komu fannfarðir
heim. Gisti svo Jón á Bakka um
nóttina. Daginn eftir var grenjandi
stórhríð og eins næsta dag, svo að
hann var hríðteptur. Mátti heyra
það á honum, þótt hann væri fá-
mæltur og stiltur, að honum þótti
þessi töf hvergi nærri góð.
Það er fremur dauflegt á sveita-
bæjum þegar blindhríð geisar, og þó
enn dauflegra fyrir gesti en heima-
menn. En til þess að gestinum
leiddist sem minst, vorum við krakk-
arnir látnir spila við hann. Fanst
okkur hann stundum annars hugar
og lítt gegna því þótt hann væri á-
varpaður.
—Jón, þú átt að slá út-
Hann gaf sig ekkert að þvi og lét
sem hann heyrði ekki.
Kornhlöður til sveita
og kornsala
Kornhlöðufélögin, að meðtölclura Samlags-
kornhlöðu félögunum, eru meðlimir í Winnipeg
Grain Bxehange, og nytfæra sér það á sama hátt
og af sömu ástæðum. Þau nota það vegna þess,
að söluaðferðirnar eru þær beztu, sem enn hafa
þekst til verndunar hagsmunum þóndans, 0g til
þess að tryggja lágan meðhöndlunarkostnað.
Það er hvorki notað af einka kornhlöðum né
kornhlöðum samlaganna til þess að græða á
því.
Samlags söluaðferðin, sem er hin eina önnur
aðferð, er reynd hefir verið, hefir kostað Vest-
urlandið margar miljónir dollara. Sú aðferð
á nú fáa meðhaldsmenn, jafnvel meðal þeirra, er
frumkvæði áttu að henni. Ef til þess kæmi að
umboðsnefnd eða stjórn dytti ofan á söluaðferð,
er að staðaldri veitti bóndanum þó ekki væri
nema brot úr centi meira en viðgengst sam-
kvæmt núgildandi söluaðferðum, þá myndu
einka kornhlöðufélögin ganga á undan með að
krefjast þess, að slíkar aðferðir yrði tafarlaust
teknar upp. Eins og nú hagar til, nota öll kom-
lilöðufélögin, að Samlagsfélögunum meðtöldum,
sömu markaðsaðferð á korni, sakir þess að hún
hefir reynst sú bezta og kostnaðarminsta, er
enn hefir verið fundin upp.
Réttlát samkepni er bóndanum bezt trygg-
ing.—-
Aðferð sú til fylgisöflunar, er Samlagið
fyrir munn Western Producer, ýmissa sveita-
blaða, hefir beitt, sem og á mannamótum, þar
sem ráðist hefir verið á einkafélögin fyrir það
eitt að viðhafa sömu söluaðferðir og Samlagið
sjálft gerir, er ósanngjÖrn 0g lævísleg, og mið-
ar til þess eins, að nema á brott þá samkepni,
sem er hyrningarsteinninn undir velferð bónd-
ans.
The North-West Grain Dealers Association
Western Grain Dealers Association