Lögberg - 22.04.1937, Blaðsíða 4

4
LÖGBEBG. FIMTUDAGINN 22. APRÍL, 1937
h- ----—
ii
Xögíjerg
Gefið út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRE88 LIMITED
695 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba
Utanáskrift ritstjðrans:
EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
VerO $3.00 um árið — Borgist fyrirfram
The “Lögberg” is printed and published by The
Columbia Press, Limited, 695 Sargent Avenue.
Winnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
/
Sumri fagnað
Sá fagri siður hefir lengi haldist við með
hinni íslenzku þjóð, að sumn væri fagnað;
hann er eitt af því lerfðafé, er landnemar
vorir fluttu með sér að heiman og er enn við
lvði vítt um liinar dreifðu nýbygðir vorar;
vafalausf leggur fólk af íslenzkum stofni
vestan hafs, rækt við hann enn um langt
skeið; svo ætti það að minsta kosti að vera.—
Sumarið, þegar “sólbjarmans fang vefst
um alt og alla,” er ekki hvað sízt velkominn
gestur hinni íslenzku þjóð, er sjaldnast fer
varhluta af vetrarrík\. Og þó sumstaðar séu
meiri frosthörkur en á Fróni, svo sem á sér
stað hér í Vesturlandinu, þá er þó veturinn
heima oft þrálátur og langdreginn, og sólar-
litlir dagar.
Oss, sem borin vorum og barnfædd á ís-
landi, mun seint ór minni líða hátíðablærinn,
sem yfir öllu hvíldi á sumardaginn fyrsta;
jafnvel íatækustu innheiða- og öræfabýlin
skiftu svo um svip, að því er oss fanst, að þau
í vorum augum urðu að óviðjafnanlegri kon-
ungshöll; þó var því ekki ávalt að fagna, að
sumardagurinn fyrsti og sjálf sumarblíðan
héldist í hendur; oft hagaði þó svo til, að yfir
heilum héruðum hvíldi grimmúðugt hjarn
svo langt sem augað eygði; þó var breyting-
in raunveruieg engu að síður. Sumarið var
endurfætt í hjartanu; menn réttu fram hend-
ur sínar með heitri og hjartanlegri ósk um
gleðilegt sumar; í handtakinu fólst heill
heimur af trausti til Guðs, gróandans og lífs-
ins.
Vorménn hverrar þjóðar eru hennar
dýrasta eign. Og þó íslenzka þjóðin hafi ver-
ið og sé fámenn, þá hefir hún þó á öllum öld-
um átt frækna, djarfhuga menn og tápmiklar
forgöngukonur, er sótt hafa glaðsinna á
brattann án þess að verða að saltstólpa eða
horfa um öxl. Þessvegna er það, að þjóð
vorri hefir vaxið ásmegin við eldraun hverja.
Vitað er það, að ýmsir eigi um sárt að
binda af völdum vetrarins, sem nú er að
kveðja, þó mörgum hafi hann víð'tæka bless-
an veitt. En nú er sumarið gengið í garð
með lífstein þann, er fægja skal og græða
sárin; tryggingin fyrir því að sumarið fái
hrundið áformum sínum í framkvæmd er
eilífs eðlis; hún er falin í sólbjarmanum,
langdeginu og gróðrarskúrinni.
Islenzk skáld hafa öld af öld fagnað
sumri með ljóðum; oft og einatt ógleyman-
lega fögrum ljóðum; nú er engu líkara en
þessi tegund \ íslenzkrar ljóðagerðar sé að
veslast upp eða lognast út af. Hvað veldur ?
Alveg eins og sumarið, sem nú er að heilsa
sé ekki jafn innviðatraust j^rkisefni og frum-
sumarið, eða öll önnur sumur, er runnið hafa
upp yfir stofnþjóð.vora, og j)á vitaskuld aðr-
ar jijóðir líka!— /
Sú þjóð, sem yrkir vorljóð og vökuljóð
á ávalt vormenn og vökumenn.—
Með vinnuglöðum vökumannshuga'skyldi
hver íslendingur fagna sumri!
Þingslit
Síðastliðið laugardagskvöld var fylkis-
jtinginu í Manitoba slitið. Fimmtíu og átta
breytingar á eldri lögum náðu fram að ganga,
jafnframt j>ví sem tuttugu ný lagafrumvörp
hlutu samþykki þings. Að öllu athuguðu,
verður ekki annað með sanni sagt en sam-
vinna hinna ýmsu þingflokka væri yfir höfuð
að tala góð, og verður það að teljast góðs viti
í meðferð opinberra málaj—
Spáð var á ýmsa vegu um það, hvernig
Mr. Bracken myndi reiða af, er þetta nýaf-
staðna þing kæmi saman; virtust allmargir
þeirrar skoðunar, að nokkur líkindi væri til
að hann fengi vantraustsyfirlýsingu þegar í
þingbyrjun, og yrði þá annað hvort að segja
af sér eða fá rofið þing og efnt til nýrra
kosninga. Allir slíkir spádómar fuku út í
veður og vind, eða gufuðu upp eins og Dr.
Leacock komst að orði um Social Credit farg-
anið í Alberta.
Gerðar voru til þess tvær tilraunir á þingi,
að fella Mr. Bracken og ráðuneyt hans, vegna
launaskattsins margumrædda og ölskattsins.
Fyrri atlöguna gerði Mr. Stubbs; vantrausts-
yfirlýsing hans var samt sem áður feld með
29 atkvæðum gegn 25. Móti henni greiddu
atkvæði Liberal-Progrosdive þingmennirnir
22 að tölu, Social Credit þingmennirnir 5 og
tveir hinir óháðu þingnlenn, þeir Oddur Ól-
afsson frá Rupertsland og Mr. Wright frá
Emerson. Hin síðari atlaga kom frá Mr.
Farmer, leiðtoga sósíalistaflokksins, og fékk
hún margtfalt verri útreið, því hvorki meira
né minna en 44 þingmenn greiddu atkvæði á
móti henni. 1 hvert sinn, sem eitthvað veru-
lega reyndi á, fékk stjómin yfirgnæfandi
stuðning í þinginu, og átti því jafnaðarlegast
ofur auðvelt með að koma áhugamálum sín-
um í framkvæmd. Social Credit þingmenn-
irnir fylgdu henni í gegnum þykt og þunt,
auk þeirra tveggja óháðu þingmanna, sem
. nefndir hafa þegar verið, og þingmanns
Rockwood kjördæmisins. Dr. M. T. Lewis,
er upphaflega taldist til íhaldsfylkingarinn-
ar á þingi, en komst brátt í mótsögn við flokk
sinfi.
í Heimskringlu, — ekki Snorra, heldur
Rögnvaldar, frá 14. j>. m., birtust villandi um-
mæli um vinnulaunaskattinn og afstöðu
stjórnarinnar til þess máls. _ Umma'li téðs
blaðs eru á þessa leið:
“ Vinnulaunaskatturinn verður j>ví ekki
afnuminn. Social Credit sinnar og tveir ó-
háðu þingmennirnir sáu um það með stjórn-
inni, að til þess kæmi ekki.
“Og svo sjáum vér nú að í gær var á
vinnulaunaskattinn minst í þinginu á þá leið
að á honum myndi engin breyting verða gerð
á þessu ári. Og j>að er það, sem við mátti
búast, að Bracken hætti við að létta honum
af þeim bláfátækustu, sem hann hafði þ'ó
hugsað sér að gera af því auðvitað að hann
var knúinn til þess, en sem hann nú með svo
ótrauðu fylgi þessara flokksflækinga á þingi,
virðist nú ætla að slá skollaeyrum við. Það
eUþví ekki við neinni breytingu á vinnulauna-
skattinum að búast. Er Islendingunum tveim-
ur, sem á þingi eru, ekki upphefð í framkomu
sinni í jiessu skattmáli. ”
Það er að vísu rétt, að vinnulaunaskatt-
urinn var ekki afnuminn á síðasta j>ingi; hitt
. er samt sem áður vitað af öllum, sem vilja
vita, að allmjög var rýmkvað til um undan-
þágur frá þessum áminsta skatti, og honum
þar með létt af þeim “bláfátækustu.” Islend-
ingarnir tveir, sem á þingi eiga sæti, léðu
báðir þessum undanjiágum lið, og verðskulda
þessvegna ekkert hnotabit í þ\ú sambandi.
IJndanþágur þær, sem gerðar voru á ný-
afstöðnu þingi á vinnulaunaskattinum, nema
$400,000 og ná til 30,000 manna og kvenna, er
lægst liafa laun.
Hvorki Mr. Willis, né nokkur annar úr
andstæðinga flokkum stjórnarinnar, gat á
það með skynsamlegum rökum bent, hvernig
sá halli yrði bættur upp, er af því leiddi, ef
vinnulaunaskatturinn yrði afnuminn í einu
lagi. Brýnt var það samt sem áður fyrir
stjórninni, að vera sér úti um upplýsingar
milli þinga viðvíkjandi öðrum tekjustofni, er
á sínum tíma kæmi í stað vinnulaunaskatts-
ins.—
Viðvíkjandi mentamálunum, gerði þing-
ið ráðstafanir, er veita mentamálaráðherra
óbundnari hendur en fram að þessu hefir
verið venja til.
Nýju ráðgjafarnir þrír, komu allir vel
fram á þingi, og eru líklegir til giftusamlegra
áhrifa hver á sínu sviði. Einkum vakti hinn
ungi fjármálaráðgjafi, Mr. Garson, athygli
á sér fyrir skýrleik í hugsun og góða dóm-
greind í meðferð þeirra-mála, er áhrærðu J)á
deild ráðuneytisins, sem hann veitir for-
ustu.—
Víst er um það, að Mr. Bracken er meiri
maður en ella fyrir það, hve giftusamlega
honum tókst til um gang og úrlausn þing-
mála, þrátt fyrir sundurleitar skoðanir hinna
mörgu flokka, sem sæti eiga á þingi.
Harðsnúinn áljórnaiformaður
Hvaða skoðanir sem menn annars kunna
að hafa á Mitchell F. Hepburn, forsætisráð-
herra Ontariofylkis, þá kemur víst flestum
saman um það, að hann sé flestum mönnum
fljótvirkari og skjótari til ályktana.
Núna fyrir skemstu, eftir að bílaverk-
fallið mikla hófst í Oshawa, rak Mr. Hepburn
tvo af atkvæðamestu ráðgjöfum sínum, Roe-
buck dómsmálaráðgjafa og Croll heilbrigðis-
málaráðgjafa, vegna þess að þeir sáu ekki
auga til auga við hann í afstöðu hans gagn-
vart verkfallinu. Hvernig máli þessu lýkur,
og hver áhrif þetta tiltæki að reka ráðgjafana
tvo, kann að hafa á framtíð Mr. Hepburns
sem stjórnmálamanns, þá er hitt þó víst, að
enginn ber honum bleyðiorð á brýn.
Við vötnin helgu
Eftir Þorstein Jósepsson.
I vestasta og um leið hæsta lands-
hluta Sviss, þeim sem Wallis heitir,
er loftslag svo þurt og vindasamt,
að gróÖur myndi ekki geta þrifist
þar, ef ekki væri ráðstafanir gerðar
til þess af mannavöldum. Á sumrin
kemur oft ekki dropi úr lofti vikum
og mánuðum saman, og ársúrkoma
er þar helmingi minni, en sem þarf
til þess að fullnægja gróðurskilyrÖ-
um. Og þó vex þar gróður, sem er
fjölbreyttari og fegurri en annars-'
sjaðar norðan Alpafjalla.
í suÖurhlíðum Berna-Alpanna, i
460—810 m. hæð, er vínviðarrækt
aðalatvinnuvegur Wallisarbúa, en
það er eina vinviðarsvæðið í Sviss.
sem er svo þurlent að þurfi að
vökva það. Alstaðar annarsstaðar
þjáist vínviðurinn fremur af raka en
of miklurn þurk. Af þessri ástæðu
• hafa íbúarnir orðið að leiða vatnið
ofan úr fjöllunum, i alt að þrjú
þúsund metra hæð, þar sem jökul-
vatnið beljar undan skriðjöklunum.
Vegna þess hve landið er tröllslegt
og sundurtætt af giljum og gljúfr-
um, er ekki hægt að leiða vatnið i
skurðum, heldur er það leitt eftir
stokkum eða rennurn úr timbri eða
holum trjábolum. Leiðslurnar liggja
oft utan í hyldjúpum gljúfrum og
hengiflugum, svo bröttum og þver-
hníptum, að í fljótu bragði virðist
það vera ofvaxið mannlegur skiln-
j ingi hvernig hægt hefir verið að
| hrinda þessu þrekvirki i framkvæmd.
| —Vatnsleiðslurnar vekja undrun og
1 aðdáun allra þeirra er séð hafa, þær
hafa útheimt aðdáanlegt hugrekki,
úthald og trú á framkvæmd verks-
ins, og þær eru eitthvert ágætasta
dæmi um það, hvernig fátækir
bændur geta leyst stórkostlegustu
þrekvirki af hendi, ef samhugur,
samtök og vilji eru fyrir hendi.
Það nægir ekki að leggja leiðsl-
urnar í eitt skifti fyrir öll, því þær
útheinrta geypi mikið viðhald á
hverju ári. Sérhver vatnsleiðsla
krefst gæslumanns, sem ekki hefir
annan starfa á hendi en sjá um og
gera við leiðslustokkana og skifta
„vatninu á milli vinekrueigendanna.
Staða hans er einhver hin hættuleg-
asta, sem hægt er að hugsa sér, og
það takast hana ekki aðrir á hend-
ur en fífldjarfir ofurhugar. Ein
hverstaðlar híátt aipi í ifjöllum er
honum reistur kofi, þar sem hann
sefur og hvílir sig. Þar býr hanri
frá þvi í aprílmánaðarbyrjun og
langt fram á haust, þar eldar hann
matinn sinn á opnum hlóðum og þar
sefur hann á hörðu hálmfleti.
Gæslumanninum ber skylda til, að
fara meðfram endilölngum vatns-
leiðslunum á hverjum degi og gæta
þess að alt sé i röð og reglu og
hvergi bilun. ■ Ef rignir, þarf einn-
ig að fara meðfram þeim að nætur-
lagi, þvi þá hættir leiðslunum við
að fyllast af möl og grjóti og brotna
niður. Hlýtur hverjum þeirn, er
séð hefir vatnsleiðslurnar hangandi
í voðagljúfrum Alpanna, að hrjósa
hugur við þeirri tilhugsun, að þar
þurfi menn að ganga í myrkri,
stormum og regni við ofurlitla glætu
af ljóskeri, en án nokkurs stuðnings
neinstaðar frá. Þar er hvert mis-
stig og hvert hik á hinum örmjóu
og glerhálu fjöllum, hrap niður í
hyldjúp og ægileg gljúfrin. Og þar
þýður dauðinn manns í hverju fót-
máíi og við' hvert augnablik sem
líður.
Allar smærri viðgerðir getur
gæslumaðurinn gert einn, en stund-
um hafa leiðslurnar orðið fyrir
grjóthruni eða skriðum, svo þær
hafa brotnað eða 'fallið niður.
Verður hann þá að fá hjálp vín-
ekrubændanna, sem bregða eins
skjótt við og um eldsvoða væri að
ræða. Er þessi vinna svo hættuleg,
að líkurnar eru nærri eins miklar
til að mennirnir hrapi og missi líf-
ið, eins og að þeir komi heilir heim
til sín aftur. Af þessari ástæðu eru
ýmsar trúarlegar varúðarráðstafanir
gerðar, t. d. sú, að enginn má taka
þátt í vinnunni nema hann thafi rétt
áður beðið “Faðir vor” fimm sinn-
um upphátt. En^inn ómyndugur
unglingur og enginn afbrotamaður
má starfa við Vatnsleiðslurnar, því
það er trú manna, að þær beri því
aðeins giftusamlegan árangur, að
1877 uReynd að gœðum í 60 ár” 1937
Viðurkendir í forustu þeirra plóga,
sem hestar draga
The Cockshutt
u
Jewel

Gang-plógur
Við fljðta, g-agngerða
plægingu á nýju landi
eða stubböttu, skarar
Cockshutt “Jewel”
Gang Plógur alveg fram úr. Gerð hans ber með sér einlcenni hinnar högu
handar plógsmiðsins. Notkun hluta úr kolefna stáli, fyrirbyggir ðþarfa
þyngd og tryggir gðða endingu. Afbragð í meðförum. Er með 12. þml
og 14 þml. botnum.—Alemite smurning veldur léttum drætti.

No. 6 (sýndur) í 7 feta, 8
feta og 10 feta stærðum.
No. 9 I 12 feta, 16 feta,
18 feta og 24 feta breidd.
Tímasparnaður — Betra verk
með COCKSHUTT No. 6 Tvöföldu Diskherfi
Cockshutt Herfin vinna verk sitt bæði fljðtt og vel. Diskablöðin eru úr
fyrsta flokks tempruðu stáli, endast í það ðendanlega, nákvæmlega
skerpt og rétt löguð fyrir nákvæman skurð.
Hvort heldur fyrir hesta eða dráttarvélar, ávalt við hendina. Ryktryggar
boltavöltur. Alemite háspennu smurning og auðveld miðstjðrn lyfti-
slanga. Einnig handhæg og sterktent herfi, sem margir kjðsa við vinnu
4 grýttu landi.
Bæklíngar um Cockshutt verkfæri, sendir ðekypis þeim er æskja.
CDCKSHUTT PL0W CO. limited
WINNIPEG REGINA SASKATOON CALGARY EDMONTON
aðeins heiðarlegir borgarar í hérað-
inu sjálfu vinni við þær. Þá var
það til skamms tima föst venja, að
vínbændurnir höfðu með sér prest
þegar þeir gerðu við leiðslustokk-
ana; var það gert í þeim tilgangi, að
þeir stöktu vígðu vatni á þá sem
hröpuðu og legðu blessun sína yfir
þá í hrapinu, svo þeir þyrftu ekki
að lenda með kolmórauða samvizku
og synduga sál niður í dýki kvala-
staðarins.
Þó það falli venjulega ekki i hlut
nema gæzlumannsins eins, að ganga
meðfram vatnsleiðslunum, er það
samt sem áður metnaðarmál flestra
ungra manna þar um slóðir, að hafa
einhverju sinni gengið þessa hættu-
göngu. Og það var alls ekki að á-
stæðulausu, þvi að í sumum þorp-
um og sveitafélögum voru það jafn-
vel skráð lög, að enginn kæmist í
hreppsnefnd sem ekki hefði ein-
hverntíma vogað sér meðfram
leiðslunum, pg þvi síður að hann
kæmist á þing. En það sem verra
var: Ungar stúlkur settu það að
skilyrði fyrir jáyrði sínu við biðil-
inn, að hann hefði uppfylt skyldu
skyldanna — að hafa gengið með
“vötnunum helgu.”
Það hefir verið venja síðan sögur
hófust á þessum slóðum, að vatninu
væri hleypt í stokkana fyrsta mánu-
dag í aprílmánuði og stundvislega
klukkan 12 á miðnætti. En áður
verða vínbændurnir og gæslumað-
urinn að hafa gert við og endur-
bætt renmistokkana svo þeir leki
ekki. Þar sem hætta er á, að grjót
eða ruðningur falli niður í stokk-
ana eru þeir lokaðir að ofan; verð-
ur stundum að skríða í gegnum
þessa lokuðu rennu til að hreinsa
þær, og þykir það ilt verk og erfitt.
Er til saga um það, að einhverju
sinni þegar maður nokkur var send-
ur í gegnum lokaða rennu, hélt hann
sig rekast á sjálfan myrkrahöfð-
ingjann þar inni, hann fann eitthvað
loðið og mjúkt og sá í grænar,
hræðilega starandi glyrnur. Mað-
urinn varð hálf vitstola af hræðslu
og skelfingu, hann komst hvorki
aftur á bak né áfram en hrópaði í
dauðans angist: “Mamma, mamima!
Djöfullinn!” Þetta hljóðaði hann í
sífellu þangað til mennirnir, sem
með honum voru, heyrðu til hans
og héldu að hann væri kominn í lífs-
hættu; sáu þeir sér ekki annað fært
en brjóta upp rennustokkana til að
bjarga honum og vita hvað um væri
að vera. Djöfullinn sem hann sá,
og sem hann hafði skelfst svo ó'
skapiega, lá við hliðina á honum,—
það var dauður geithafur, sem í
einhverju ógáti hafði skriðið þarna
inn, en ekki komist út aftur og látið
lifið.
Vegna þess að vatnið er jökul-
vatn, flytur það með sér jökulleðju
svo þykka, að landið sem vatnið
flæðir yfir smáhækkar, víðast hvar
um 1 meter á hverjurti 100 árum.
Áburðarefni eru svo mikil í vatn-
inu, að álitið er, að gróðurmagn
þess jarðvegs ferfaldist, sem það
flæðir yfir.
Þar sem trjástokkarnir enda, eru
grafnir örmjóir skurðir eða rennur
niður í lönd vínbændanna. og er
hafður útbúnaður til þess að stöðva
vatnsrensli til eins og bæta við ann-
an, eftir vild. Var gæslumaður
vatnsleiðslanna einvaldur yfir út-
hlutan vatnsins og voru allir skyldir
að hlýta úrskurði hans. I æfagöml-
um skjölum, svokallaðri “landbók,”
er vínekrueign hvers einasta bónda
nákvæmlega innfærð, og eins hve
mikið vatnsmagn honum ber. Þriðja
hvert ár komii allir vínbændur sam-
an og sóru eið að því, að nota ekki
Framh. á bls. 5
Krýningar
hátíðahöldin
Ráðstafið J>ví nú að prýða
heimili vðar á viðeigandi
hátt fyrir krýningardag-
inn.
Krýningarskrautj f á n a r
og flögg, Union Jacks,
Canadian Ensigns og Old
Eíngland flagg — til taks
nú l>egar, á J>ví verði, sem
ávalt einkennir Eaton’s
J>egar um hin vanalegu
fyrirmyndar k j ö r k a u p
neðir. Á blaðsíðu 167 i
Vor og Sumar verðskrá
vorri, sjáið þér verðið, en
verið viss um að senda
pöntun yðar í tæka tíð
vegna þess, að frá þessum
tíma og til 12 maí, verður
feykileg eftirspurn eftir
efni til skreytingar, og
vér getum aðeins heitið
því að afgreiða pantanir
yðar meðan núverandi
birgðir endast. Það er
farið að styttast í tíman-
um! Blaðið í Vor og Sum-
ar verðskránni, sannfær-
ist um hvers þér þarfnist,
og sendið oss pantanir
yðar nú þegar.
EATON’S