Lögberg - 22.04.1937, Qupperneq 7

LÖGrBERG, FIMTUDAGLNN 22. APRIL, 1937
7
lslandsvinur — á annari
stjörnu
Eftir dr. Helga Péturss.
Snillingurinn William Morrife var
eins og kunnugt er, einn hinn vnesti
Islandsvinur og hefir í ágætu kvæöi
spáð mjög fagurlega um framtíð
þjóÖar vorrar, og raunar í nokkuð
líkum anda og Eggert Ólafsson.
Morris spáir ekki um endurkomu
Krists, heldur Baldurs og kennir
Baldur sérstaklega við ísland. Á
Ragnarök, Loka og Heljarsinna
minnist hið ágæta skáld ekki í kvæði
þessu, en þó hafa ýms þau tíðindi
orðið, sem helzt verður að telja úr
þeirri áttinni, og mjög erfiðar tálm-
anir hafa verið í vegi fyrir þeirn öfl-
um, sem að því vinna, að hinni löngu
þrautasögu lífsins verði lokið, og
lánist að breyta um til hinnar réttu
stefnu, til hins sanna lífs, á þessum
hnetti, sem vér nefnum jörð. Ekkert
sýnir betur hvílikur snillingur Wil-
liam Morris var, en það, að 'hann
skyldi verða til þess að spá því, að
upphaf þessarar stefnubreytingar
mundi verða hér á íslandi, þar sem
svo erfitt hefir verið að lifa, að
nærri lá að úrval hins norræna kyns
sligaðist. Nægir til þess að sýna
þetta, að minna á, að um aldamótin
1800 voru íslendingar mun færri
en öll likindi eru til að þeir hafi ver-
ið 8oo árum áður; en á sama tíma
mun í Noregi, fólksfjöldinn hafa
þrefaldast eða nálægt þvi. Á Eng-
landi hefir íbúatalan hérumbil ní-
faldast síðustu 300—350 árin; en
íslendingum stórfækkaði frá 1600
—1800. Oss má því mikið um
finnast, þegar annar eins andagift-
armaður og Wílliam Morris spáir
mjög fagtirlega um framtíð svo
þjakaðrar þjóðar. Og þegar eg sá
þess getið, að Morris hefði látið til
sin heyra eftir að hann var orðinn
ibúi annarar stjörnu, varð mér skilj-
anlega mikill hugur á að vita.'hvað
haft væri eftir snillingnum í öðru
lífi, og þá sérstaklega hvort hann
hefði nokkuð á ísland minst og þá
ótrúlegu og undarlegu örðugleika,
sem hér hafa til táknunar orðið og
að miklu leyti má setja í samband
við það sem í hinni nýju lifaaflfræði
(Biadynamik) er nefnt Complicatio
paratropica.
II.
Bókin, sem um ræðir heitir:
From Heavenly Spheres, by Wil-
liam Morris, throúgh Mary Hughes :
Frá Himneskum sviðum, eftir W.
M., gegnum M. H. Leist mér að
visu ekki allskostar vel á heiti bók-
arinnar, en þó tel eg vafalítið, að
um samband við hinn framliðna
William Morris sé að ræða, þó að
honum hafi auðsjáanlega ekki tek-
ist að koma fram nema litlu af því,
sem hann vildi sagt hafa, og varla
nokkru sem ekki sé eitthvað úr lagi
fært, og er slíkt óumflýjanlegt,
meðan réttar undirstöðuhugmyndir
um framhald lífsins, vantar hérna-
megin, Og ekki þarf það að efa, að
það er ekki Morris að kenna, að
íslands er í bók þessari, sem frá
honum á að vera runnin, að epgu
getið. En þrátt fyrir þessa galla,
er i bókinni ýmislegt, sem telja
verður mjög fróðlegt, og nú skal
nokkuð af sagt.
III.
Morris kveðst eiga heima í víð-
lendu fjallahéraði og er undursam-
legur garður við hið fagra hús hans.
Sér þaðan ekki annað en fjöll og
dali, en litfegurðin er svo frábær,
að hann kveður erfitt að koma orð-
um að. Af blómunum hérna leggur
eins og nokkurskonar sólarbirtu,
segir hann, og krónublöðin teygja
sig upp þegar vér göngum hjá. Ber
Morris saman við Swed^nborg og
ýmsa aðra höf. um hina stórum
meiri fegurð jurtagróðursins á
framlífsjörðunum — þar sem vel
er — og hina furðulegu samúð jurta
og manna. Og er fróðleikur þessi
ekki síður eftirtektarverður vegna
þess, að sú, sem ritar bókina eftir
innblæstri frá William Morris —
að þvi er hún hyggur — hefir ekki
að því er séð verði, neina hugmynd
um að hann á heima á jarðstjörnu,
(S. 17—18).
IV.
Sá kafli bókarinnar, sem mér
virðist helzt ástæða til að segja
nokkru nánar frá, heitir, “The
World Crisis (S. 124), og er um
tímamót þau, sem nú eru í sögu
mannkynsins og svo stórkostleg, að
aldrei hefir á jafnmiklu oltið. “Vér
heyrum menn (á jörðinni) vera að
tala um tímamót í sögu mannkyns-
ins” — segir Morris — og vér, sem
framliðnir erum, fáum varla skilið
vegna hvers menn á jörðinni geta
ekki séð hvernig á heimskreppu
þessari stendur. Vér (hérnamegin)
sjáum glöggar og það er vegna þess,
sem það er ósk roín að koma og tala
um það mál, sem svo er mikilvægt
. . . Alla mína æfi hafði eg mikinn
áhuga á því, sem va.r að gerast á
jörðinni, og þessum áhuga hefi eg
haldið að mjög miklu leyti. Ef ekki
væri svo, þá mundi eg ekki vera að
reyrta að koma bók þessari fyrir al-
menningssjónir. Eg þrái að sjá
jörðina bjartari og hamingjusam-
legri dvalarstað en hún er nú, stað.
þar sem menn og konur lifi við far-
sællegri ástæður en þær, sem nú eru.
. . . Vér (hinir 'framliðnu) sjáum
fram á endalok alls lífs á jarðar-
sviðinu (The earth plane!) og það
á fárra alda fresti, ef menn sem nú
hata náunga sína í stað þess að elska
þá, hverfa ekki af sínum vondu veg-
um . . . Þetta er leyndardómur
heimskreppunnar, lesendur mínir.
Ekki að það sé ekki til nóg af pen-
ingur til umferðar manna á milli,
eða nóg til viðurværis handa fjöld-
anum, heldur það, að nú á dögum
er ágirndin í heiminum ákafari en
hún hefir nokkru sinni verið áður.”
(S. 124—25).
V.
Mjög virðist mér liklegt, að það
sé satt sagt, að William Morris,
snillingurinn, sem hafði vit og anda-
gi'ft til að sjá betur aðalsmerkið á
hinni þjökuðu og fátæku íslenzku
þjóð, en nokkur útlendingur hefir
annars gert, hafi verið að reyna til
áð verða mannkyninu að liði á þess-
um tímamótum, og að það sé ekki
honum að kenna, að ekki er í bók
þessari, sem honutn er eignuð, einu
orði minst á þjóðina, sem hann
hafði kent við Baldur, heldur hug-
arfari miðilsins og þó ekki síður
stilliáhrifunum á hana. Tel eg ekki
vafa á því, að mun fróðlegar mundi
þarna i bókinni hafa verið ritað um
örlagatíma þá, sem nú eru, ef
25 oz. $2.15
40 oz. $3.25
G&W
OLD RYE
WHISKY
(Gamalt kornbrennivín)
GOODERHAM & WORTS, LIMITED
Stofnaett 1832
Elzta áfengisgerC I Canada
Thln ad vertlaement Ib not inBerted by the Qovernment I-ilquor Control Commission. The
CoTmnlssim|Mi^no^r^spon8Íhle#orBtateTnentflmadeaBt^thequalit^ofproduct^^dv4LrtÍBed
Morris hefði tekist að koma frarn
í meðvitund miðilsins því, sem hann
hafði sjálfur i huga um það efni.
Eftirtektarverðust allra þeirra orða,
sem Morris hefir tekist að fá rit-
uð, virðast mér þessi: “Hvílíkur
skaði, að menn skuli vera blindir,
þar sem nú á tímum eru frelsarar á
jörðinni” (S. 127). Vrirðist þarna
ótvíræðlega gefið í skyn, að til séu
þeir menn, sem viti hvað það er,
sem þarf til þess að aldaskiftin geti
farsællega tekist, eða hafi jafnvel
sagt það, án þess að því hafi verið
gaumur gefinn. En þar sem bætt fer
við (S. 127—28) “\*ision is what
men need t^day — that inner vision
which permits those who come to
their aid to unfold before their eyes
the vision of life eternal” — þá er
auðsjáanlega um hina vanalegu
“parafrastik” að ræða; eða m. ö.
o. talsvert annað ritað en það, sem
til var stefnt með innblæstrinum.
En það hygg eg hafi verið þetta:
Það, sem þarf nú, er að menn öðl-
ist hinn náttúrufræðilega skilning á
framhaldi lifsins, því þegar sá
skilningur er fenginn, þá verður
hinum fullkomnari lífverum miklu
auðveldara en nú er, að rétta mann-
kyninu þá hjálparhönd, sem svo
niikil er þörfin á. Og víst er um
það, að takist ekki að færa út nátt-
úrufræðina á þann hátt, sem gefið
er í skyn, þá mun illa fara, alda-
skiftin verða til hins verra, þannig
að tilraunin til æðra og fullkomnara
lífs á þessari jörð, mistakist með
öllu. Eg hefi aldrei orðið þess var,
að þeir, sem ritað hafa um þau efni,
sem hér koma til greina, hafi veitt
því eftirtekt hvað það þýðir, að allri
sókn lífsins upp á við hér á jörðu,
hefir }afnan fylgt nokkur afturför,
svo að hin æðsta vera jarðarinnar
nú, er að verulegu leyti ófullkomn-
ari heldur en hinir fyrstu foreldrar
hennar; fyrstlingarnir, sem uppi
voru fyrir þúsund miljónum ára,
eða svo, og að tímamótin í sögu lífs-
ins þyrftu að verða þau, að fram-
vindu (evolution) lífsins fylgdi eng-
in afturför. En það er það, sem á
vísindamáli má nefna diexeliktiska
evolution eða diexelixis. Er þá
helstefnan sigruð þegar svo er kom-
ið og opin eiðin að hinum óendan-
legu möguleikum til góðs, sem al-
heimurinn býr yfir. Eru á þeirri
leið margar og vaxandi aflraunir, en
engin, er ofraun verði þeirri líf-
veru, sem leitar fram í fullu saim
ræmi við hinn æðsta vilja. En hér
i ríki helstefnunnar hefir oft, eða
jafnvel oftar, verst tekist, það sem
bezt var viljað, því að einmitt þá var
sízt samúð og góðum undirtektum
að mæta.
21./2. '37.
Lesb. Morgunbl.
Stúkan “Vonin”
endurreist
No. 1.37 I.O.G.T.
Eftir Kristjönu O. E. Chisu'cll
(Gimli, 11. jan. 1937)
Bræður og systur!
Mið langar til að segja fáein orð;
mig langar til að þakka ykkur, sem
koniið hafa út í kuldann og snjóinn
kvöld eftir kvöld, án þess að sjá
nokkra von um að stúkan “Vonin”
yrði endurreist. Þetta sýnir mér,
að þið hafið'ekki komið i eigin-
gjörnum tilgangi. Þið hafið komið
til að ljá lið góðu og göfugu mál-
efni; þið hafið komið til þess að
hjálpa öðrum. Fyrir það ber mér
að þakka af öllum mínu hjarta. Þið
vitið að þessi stúka hefir sofið i 9
ár. Með komu ykkar þetta kvöld,
hafið þið vakið hana af þessum
langa dúr; sagt henni að fara í föt-
in sín; dagur sé hátt á himinn stig-
inn og stór verkefni fyrir höndum.
En vinir, það er létt verk að endur-
reisa stúku; það er létt verk að
mynda nýtt félag; en að halda stúk-
unni eða félaginu lifandi, starfandi,
er þyngri þrautin. Til þess þurfum
við trú á málefni vort, trú á okkur
sjálf og lifið — óbilandi kjark,
þrautseigju, þohnmæði, kærleika til
Guðs og manna. Kærleikur vor er
rúmgóður, segir i stefnuskrá vorri.
Hún er þarna á veggnum til vinstri
handar. Mér þótti stefnuskráin
fögur, lét skrautrita hana, setti gler
yfir og gylta umgjörð kringum.
Þetta gjörði eg til þess að láta litlu
vinina mína í barnastúkunni, þá er
þeir stækka, fá að sjá og skilja hug-
sjónir Goodtemplara reglunnar. Eg
hefi unnað Goodtemplara reglunni
hugástum frá barnæsku. Ung var
eg þegar kjörorð barnastúknanna
var stimplað á hjarta mitt. Ekki
get eg hugsað mér göfugra starf en
það, að leiðbeina hinum ungu og
minnimáttar frá freistingasnörum
Bakkusar og sígarettunnar. “Sann-
leikur, kærleikur, sakleysi,” eru
kjörorð barnastúknanna. “Trú, von
og kærleikur,” eru kjörorð hinna
fullorðnu stúkna. Hver sá, sem
ekki finnur til hrifningar, þegar
hann eða hún er að skýra fyrir
börnunum hugtakið, sem liggur til
grundvallar? Hver er sá, sem ekki
vill vinna í slíkum félagsskap og
þessum? Vinir, margir, margir, alt
of margir. Bakkus er nú að ryðja
sér breiða braut um heim allan.
Bilaslysin, tárin, sárin, hinna sak-
lausu og aumu, hafa aldrei hrópað
hærra til min en nú. Það er hvorki
í eðli rnínu né skapi að standa að-
gjörðarlaus lijá og horfa þegjandi
á þessar aðfarir Bakkusar og sigar-
ettanna. Nei, vinir, og aftur nei.
Því hefi eg nú einu sinni enn beðið
ykkur um hjálp. Og nú vil eg flétta
hinum fegurstu litum, sem Guð og
íslenzk náttúra hefir gefið mér, inn
i þessa bón, því ein, alein, orka eg
engu. Börnin fara úr stúkunni áður
en þau fá þrek og skilning til að sjá
hvað liggur til grundvallar. En ef
stúkan “Vonin” sem þið hafið end-
urreist í kvöld — ef við getum
haldið henni lifandi, starfandi, þá
geta börnin úr stúkunni “Gimli”
gengið i hana þegar þau komast til
lögaldurs. Þetta yrði svo stór gróði
fyrir málefni vort, bæði fyrir
barnastúku-starfið og stúkuna
"Vonin.”
Bræður og systur! Það bregður
fyrir mynd í huga mér; fagurri
mynd á himni Goodtemplara regl-
unnar. Fræ, sem lengi hefir legið
djúpt i moldu, er grafið upp og sett
i vermireit. Frjóanginn stingur upp
höfði, ljósgulur að lit fyrst, en
grænkandi smám saman, eftir því
sem hann dregur gróðurmagn mold-
arinnar til sín. Margar kærleiks-
ríkar hendur hlúa að honum, svo
hann dafnar fljótt, vex og verður að
voldugu tré, sem breiðir lim sitt
langt út og hátt mót sólu. Tréð
blómgast, fellir fræ. Fuglar him-
insins fljúga með fræin út um slétt-
ur Manitoba. Stór hópur barna og
ungmenna tekur saman höndum
kringum tréð og syngur með skær-
uin róm: “Trúðui á tvent í heimi,
tigo sem æðsta ber, Guð í alheims
geimi, Guð í í sjálfum þér.”
Bræður og systur! Það er eitt
meðal — aðeins eitt — sem getur
bjargað börnunum okkar og fram-
tíðinni frá Bakkusi og sigarettun-
um, og það er bindindi. Nú er nýtt
ár gengið í garð. Með því koma
nýjar vonir, nýjar hugsjónir, nýtt
líf, ný orka. Látum nú hendur
mætast í bróðurkærleika, um hið
stærsta og mesta menningarmál
heimsins. Guð gefi ykkur gleðilegt
nýtt ár!
En íslenzka stofnarfinn studdir þú
bezt, *
Þar stærst verða talin þín spor.
Þín ritstörf til minja um land þitt
og lýð
Eru ljósmynd um framtíðar vor.
í þjóðtrú og bindindi, þar varstu
heill
Og þokaðir aldrei um fet;
Og því sízt í framsóknar viðræðum
veill;
I Winnipeg settir þú met.
Þó fleiri þar áður og enn leggi skerf
til umbóta kynflokks vors hér,
Þitt nafn mun þar standa sem stafur
á bók;
—1 stuðlum er kveðja frá mér.
Þórður Kr. Kristjánsson.
ÓL.4FUR S. THORGEIRSSON
/ minningn mn óverðskuldaða gest-
risni og vináttu, við heimsókn mína
til Winnipeg árin 1934-35
(Höf.)
Að seilast til loku úr langvistum
fjær,
Fyrir lágsigldan, fátækan dreng,
Er ofdirfska máske, en minning þin
kær
Snerti margþættan hjarta míns
streng.
Við dánarfregn þína, var dregið frá
tjald,
Ei duldist hvað þú hefir lyft.
Því seinna meir viðrómað verður
þitt nafn
í \Testurheims landnámu skrift.
í f jölmörgum störfum á fósturlands
grund,
Um fimtíu lífsára skeið,
Þú óskiftur vanst hverja einustu
stund
Að almenning heill fram i deyð;
GEFINS
Blóma og matjurta frœ
CTVEGIÐ EINN NÝJAN KAUPANDA AÐ BLAÐ-
INU, EÐA BORGIÐ YÐAR EIGIÐ ÁSKRIFTAR-
GJALD FYRIRFRAM.
Frœið er náhvæmlega rannsakað og ábyrgst að öllu leyti
TAKIÐ ÞESSU K0STAB0Ð1!
Hver gramall kaupandi, sem borgar blaSiS fyrirfram, {3.00 áskrift-
argjald til 1. janúar 1938, fær að velja 2 söfnin af premur númerum,
1., 2. og 3 (I hverju safni eru ótal tegundir af frsíi eins og auglýsingin
ber með sér).
Hver, sem sendir tvö endurnýjuð áskriftargjöld, $6.00 borgaða
fyrirfram, getur valið tvö söfnin af þremur, nr. 1., 2, og 3, og fær nr. 4
þar að auki.
Hver, sem útvegar einn nýjan kaupanda og sendir áskrlftargjald
hans, $3.00, fær að velja tvö söfnin úr nr. 1., 2. og 3., og fær nr. 4 þar
að auki. Hinn nýi kaupandi fær einnig að velja tvö söfnin nr. 1., 2. og
3., og fær nr. 4. þar að auki.
Allir pakkar sendir móttakanda að kostnaðarlausu.
No. 1 COLLECTION—Vegetables, 15 Packets
BEETS, Detroit Dark Red. The best all round Beet. Sufficient
seed for 20 feet of row.
CABBAGE, Enkhuizen. Good all round variety. Packet wili grow
1,000 ibs. of cabbage.
CARROTS, Haif Ixing Ohantenay. The best all round Carrot.
Enough seed for 40 to 50 feet of row.
CUCU5IBER, Early Fortune. Pickles, sweet or sour, add zest to
any meai. This packet will sow 10 to 12 hills.
LETTUCE, Grand Rapids. Loose Leaf variety. Cool, crisp, green
lettuce. This packet will sow 20 to 25 feet of row.
LETTUCE, Hanson. Head. Ready after the Leaf Lettuce.
ONION, Yellow Glohe Danvers. A splendid winter keeper.
ONION, White Portugal. A popular white onion for cooking or
pickles. Packet will sow 15 to 20 feet of drill.
PARSNIP, Half Ixing Guernsey. Sufficient to sow 40 to 50 feet of
drlli.
PUMPKIN, Sugar. Packet will sow 10 to 15 hills.
RADISH, Erench Breakfast. Cool, crisp, quick-growing variety.
This packet will sow 25 to 30 feet of drill.
TOMATO, Earliana. The standard early variety. This packet wlll
produce 75 to 100 plants.
TURNIP, Wliite Summer Table. Early, quick-growing. Packet
will sow 25 to 30 feet of drill.
FLOWER GARDEN, Surpiise Flower Mlrtnre. Eaeily grown
annual fiowers biended for a succession of bloom.
SPAGHETTI, Malahar Melon or Angel’s Hair. Boil and cut off the
top and the edible contents resemble spaghetti.
No. 2 COLLECTION
SPENCER SWEET PEA COLLECTION
8—NEW BEAUTiFUL SHADES—8
Regular fuli size packets. Best and newest shades in respective
color class. A worth-while saving buying two. See regular Sweet
Pea List also. /
SEXTET QUEEN. Pure White. GEO. SHAWVER. Oi;ange Pink.
Five and six blooms on a stem. WELCOME. DazDzling Scarlet.
WHAT JOY. A Delightful Cream. MRS. A. SEARLES. Rich Pink
BEAUTY. Blush Pink. shading Orient Red.
SMILES. Salmon Shrimp Plnk. RED BOY. Rich Crimson.
No. 3 COLLECTION—Flowers, 15 Packets
EDGING BORDER MIXTURE. MATHIOLA. Evening scented
ASTERS, Queen of the Market, stocks.
BAf4lETJ)R^hBUTrON Many MIGNONETTE. Well balanced
BACHELORS Bt l'iON. Many mixtUred of the old favorlte.
new shades.
CAIjENDULA. New Art Shades. NASTURTIUM. Dwarf Tom
CALIFORNIA POPPr. New Thumb. You can never have
Prize Hybrids. to° many Nasturtiums.
CLARKIA. Novelty Mlxture. PETUNIA. Choice Mixed Hy-
CLIMBERS. Fiowering climb- brids.
ing vines mixed. POPPY. Shirley. Delicate New
COSMOS. New Early Crowned Art Shaaes.
and Crested.
EVERLASTINGS. Newest shades ZINNIA. Giant Dahlia Flowered.
mixe<j Newest Shades.
No. 4—ROOT CROP COLLECTION
Note The Ten Big Oversize Packets
BEETS, Half Long Blood (Large PARSNIPS, Early Short Round
Packet) (Large Packet)
CABBAGE, Enkhuizen (Large RADISH, ....French ... Breakfast
Parketi (Large Packet)
___ . „ ,, T_ TURNIP, Purple Top Strap
CARROT. Chantenay Half Long IjCaf (T.ar(?e packe^. Th‘e
(Large Pac e ) early white summer table
ONION, Yellow Globe Danvers, turnip.
(Large Packet) TURNIP, Swede Canadian Gem
LETTUCE, Grand Rapids. This (Large Packet)
packet will sow 20 to 26 feet ONION, White Ptckling (Large
of row. Packet)
Sendið áskriftargjald yðar í dag
(Notið þennan seðil)
To THE COEUMBIA PRESS, LIMITED, Winnipeg, Man.
Sendi hér með $.........sem ( ) ára áskriftar-
gjald fyrir “Lögberg.” Sendið póst frítt söfnin Nos.:
Nafn .................................................
Heimilisfang ....................................,....
%
Fylki .................................................