Lögberg - 10.02.1938, Blaðsíða 4

4
LÖG5ERG, FIMTUDAGINN 10. FEBRÚAR, 1938
ILögÍjerg
Geíi8 út hvern fimtudag af
T H K COLUMBIA PRE88 L I lí I T E D
S95 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba
Utanáakrift ritstjórans:
KDITOR LÖGBERG. 5*5 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
Editor: EINAR P. JÓNSSON
VerO IJ.OO um árid — Borgist fyrirfram
The "Lögberg" is printed and published by The
Columbl* Prees, Limited, 695 Sargent Avenue,
Winnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
Mr. Bennett í vígamóð
1 vikunni sem leið sló í snarpa brýnu
milli þeirra Mr. Kings forsætisráðherra, og
Mr. Bennetts, foringja afturhaldsflokksins,
við umræður um stjómarboðskapinn í sam-
bandsþinginu; rann þá á Mr. Bennett slíkur
berserksgangur, að fimum þótti sæ'ta. Engan
furðaði á því, þótt Mr. Bennett hefði eitt og
annað að athuga við gerðir stjómarinnar og
fyndi lienni hitt og þetta til foráttu; er slíkt
gömul þingvenja í lýðræðislöndum, að mál-
svarar stjómarandstæðinga á þingi helli úr
pokanum á eldhúsdögum og gagnrýni eftir
föngum ráðstafanir og meginstefnur þeirrar
stjórnar, sem í þann og þann svipinn á hlut
að máli; þetta getur oft verið næsta þarflegt,
sé æskilegrar sanngirni gætt. En að þessu
sinni virðist flest hafa farið fjrrir ofan garð
og neðan hjá Mr. Bennett, annað en heift-
rækni til núverandi stjórnar. Það vakti með-
al annars undrun mikla, að maður með jafn-
langan stjórnmálaferil að baki og Mr. Ben-
net't, og jafn hæfur maður á ýmsum sviðum
og hann óneitanlega er, skyldi verja eins
miklu af tíma sínum og raun varð á, í mátt-
laust fimbulfamb um kosningabrellur eða
kosningasvik, er núverandi stjórnarflokkur,
frjálslyndi flokkurinn, hefði gert sig sekan
um; krafðist hann þess af miklum móði, að
skipuð yrði sérstök þingnefnd í málið með það
fyrir augum að leiða í ljós allan sannleikann.
Mr. King, sem eins og vitað er fyrir löngu, er
hverjum manni háttprúðari í ræðu, þyktist
við þe'tta venju fremur, og beindi þeirrí
spumingu til Mr. Bennetts, hvort hann væri
með öllu ófáanlegur til þess að sundurliða á-
kærur sínar, eða draga fram eitthvert ákveðið
atriði út af fyrir sig, er hengja mætti hattinn
á, því að öðrum kosti yrði eigi auðvel't að
koma rannsókn við. Mr. Bennett lét sem
hann heyrði ekki þetta, og þar við sat; þótti
þingheimi hann lítinn veg hafa haft af þessari
viðureign, og fundu víst flestir til þess, eða
höfðu það á meðvitundinni, að staðhæfingar
hans hefði við næsta veik rök að styðjast.
Hliðstæðar að innviðagildi voru aðrar að-
finslur Mr. Bennetts í garð stjórnarinnar;
þær voru í rauninni hvorki fugl né fiskur,
heldur almenns eðlis og út í hött.
Nokkru fyrir kosningahjúðina 1935, hélt
Mr. Bennett að hann hefði fundið upp nýtt
púður, þar sem voru hin svonefndu ellefu
umbótaboðorð. “Sjá, alt er orðið nýtt, því
hið fyrra er farið.,, Það var þetta, sem Mr.
Bennett var að reyna að smeygja inn hjá al-
menningi nokkuru fyrir áminstar kosningar.
Ýmsum þeim, er til þektu, þótti þetta koma
úr hörðustu átt, og áttu bágt með að átta sig
á sinnaskiftunum. Peningaverzlunin var al-
veg úrelt í augum Mr. Rennetts; hana þurfti
að endurbæta, og til þess var hann hinn eini
útvaldi; stjóraarskránni þurfti líka að breyta,
. og til þess var engum öðram en honum trú-
andi; að sjálfsögðu var það líka öldungis ó-
hjákvæmilegt að auka tollvemdina, og til þess
að slíkt kæmi að tilætluðum notum, varð það
að vera gert að hans fyrirlagi og undir hans
forustu. En svo vildi nú til, að Mr. Bennett
hafði verið við völd í fimm ár, og haft sig lítt
í frammi viðvíkjandi þeim umbótum, sem í
augum hans þoldu nú ekki lengri bið; um
þetta var kjósendum kunnugt, og með það
fyrir augum veittu þeir Mr. Bennétt lausn frá
stjórnarforustu og fólu hana á hendur manni,
er stóð þeim nær og þeir treystu betur til
drengilegrar úrlausnar á vandamálum sínum.
Mr. Bennett beitti sér-fyrir stofnun Centrai
bankans, og með því afreki staðhæfði hann að
peningaverzlun landsins væri komin í ákjós-
anlegt horf. Eins og Mr. Bennett bjó um
hnútana, var þessi nýja peningastofnun
einkahluthafa banki; hún átti að skipuleggja
og reglubinda lánstrust hinnar canadisku
þjóðar öllum almenningi jafnt til heilla;
stofnunin hefir gefist vel, þó það megi að
miklu leyti þakka þeirri róttæku breytingu,
er núverandi stjórn gerði á henni með því að
kaupa meirihluta hlutabréfanna og gera hana
að miklu leyti, með því, að almenningseign;
og áður en langt um líður, á hún að vera, og
verður vafalaust að öllu almenningseign.
Gull reynist í eldi, en geðprýði í mótlæti,
er gömul spakleg setning. Hvað varð um
geðprýði Mr. Bennetts að þessu sinni?
Vor sameiginlega norræna
arfleitð
Eftir W. J. Lmdal, K.C.
(Ræða, sem hann flutti í útvarpið
í Winnipeg, 30. janúar, 1938.)
Efnið, sem eg ætla að ræða í kvöld er:
“Vor sameiginlega, norræna arfleifð.,,
Þegar rakin er saga vorrar sameiginlegu
norrænu arfleifðar er það óhjákvæmilegt, að
leiða hugi yðar til þeirra þjóða, sem bygðu
norðurhluta Evrópu fyrir rúmum þúsund ár-
um. Miðdepill þess svæðis er Jótlandsskag-
inn. 1 norðurátt voru Norðmenn, og bygðu
þeir suðurhluta Skandinaviska skagans. A
sjálfu Jótlandi og næst fyrir sunnan það
bjuggu Englar, Saxar og Jótar. Lengra suð-
ur voru Láglendingar (Þjóðverjar í þeim
hluta Þýzkalands) og í suðvestur Fríslend-
ingar; nú er það svæði kallað Niðurlönd.
Jafnvel þótt orðið norrænn í þess víðari
merkingu nái yfir þá Þjóðverja, sem bygðu
efri hluta Þýzkalands (Lálendinga), þá er svo
lítið sameiginlegt með þeim og því fólki, sem
eg hefi minst á, að óhætt er að ganga fram
hjá þeim í því, sem hér verður sagt. Vor
norræna arfleifð nær ekki til þeirra.
1 upphafi þessa máls mætti spyrja þess-
arar spurningar:
Hvað var það — ef það annars var nokk-
uð — sem þessar þjóðir áttu sameiginlegt ?
Hvað var það, sem einkendi þær sérstaklega
frá þeirri þýzku grein norræna flokksins, sem
Hálendingar nefndist eða jafnvel frá öðrum
þjóðflokkum Norðurálfunnar ?
Þeir voru einstaklingssinnar og þoldu ekki
ofríki; voru eirðarlausir og æfin!týragjarnir.
Frelsisást og sjálfstæðis, réttur hvers einasta
manns til þess að sigla sinn eiginn sjó og
skapa sína eigin framtíð, hugsanafrelsi og
athafnafrelsi — alt þetta myndaði bæði ívaf
og uppistöðu í lyndiseinkunn þessara nor-
rænu þjóða.
En samvafið þessu sjálfstæði er þráin til
þess að vinna sameiginlega að almennings-
heill og eindregin mótstaða gegn því að beygj-
ast undir algert kúgunarvald, hvort heldur
var einveldi eða ofríki í einhverri annari
mynd. 1 stuttu móli sagt má finna hjá þess-
um þjóðum frumrætur eða frjóanga þess lýð-
ræðis, er vér þekkjum nú á dögum.
Eins og vænta mátti, fluttu þessar þjóð-
ir til annara landa. Þær fluttu austur, suður
og vestur. 1 þessu sambandi eru það ein-
ungis þrennir þjóðflu'tningar, sem nokkru
máli skifta.
A öndverðri fimtu öld hófu Englar, Sax-
ar og Jótar flutning til Bretlands. Tímabil
flutninganna og landvinninganna nær yfir
tvær aldir; þar næst komu aðrar tvær aldir
friðsamlegrar þjóðskipunar og eignarráðs.
A eftir þessu tímabili kom hálf þriðja öld
óeirða og styrjalda. Þá áttu engil-saxnesku
þjóðirnar í stöðugum erjum við þá Dani og
Norðmenn, sem síðar komu.
Næs’tu þjóðflutningar áttu sér ekki eins
beinar brautir.
Seint á níundu öld fluttu Norðmanna-
flokkar þangað sem nú er norðurhluti Frakk
lands. Foringi þerra hét Hrólfur. Styttri
mynd af nafninu Norðmenn er Normenn (eða
var); og því heitir héraðið þar sem þessir
menn settust að Normandí. Viðurkend land-
taka Norðmanna á Frakklandi átti sér s'tað
911; var þá gerður samningur milli Karls
konungs heimska á Frakklandi og Hrólfs;
Varð Hrólfur fyrsti hertogi í Normandí. Hér
um bil hálfri annari öld seinna, eða árið 1066,
fór þáverandi hertoginn í Normandí yfir
enska sundið og barðist við Harald konung
að Hastings; var sá hertogi beinn aíkomandi
Hrólfs. Eftir orustuna við Hastings hélt her-
toginn áfram að hertaka Bretland.
Þessar tvær hertekningar era greinilega
ólíkar. Engil-Saxar hertóku ekki einungis
Bretland, heldur urðu þeir Englendingar —
þeir urðu enska þjóðin. Nafninu var breytt í
Engilland eða England. Tungumál Bret-
lands hvarf, nema á útkjálkum landsins.
Norðmenn hertóku England, en sú her-
tekning var með öllu ólík hinni; eftir hertekn-
inguna samlöguðust þeir þjóðinni sem fyrir
var. Astæðan fyrir því er auðskilin þegar
þess er gætt hveraig farið hafði fyrir öðrum
Norðmönnum, er þeir settust að í nýjum
löndum, eins og t. d. þegar þeir fluttu til
Sikileyjar og þess héraðs, sem nú er nefnt
Úkranía. Hinir fornu Norðmenn sömdu sig
algerlega að flestum ytri siðum og samlög-
uðust þeim þjóðum, sem fyrir voru, þar sem
þeir tóku sér bólfestu.
1 sambandi við þessa lyndseinkunn Norð-
manna farast ensku alfræðibókinni orð sem
hér segir:
“Þeir hurfu allstaðar smám saman inn í
þjóðina, sem þeir yfirunnu; þeir tileinkuðu
sér málið og staðnæmdus't. En jafnframt
þessu breyttu þeir og veittu oft meiri kraft
þjóðsiðum og þjóðlífi hjá hinum ýmsu þjóð-
um, er þeir að síðustu sameinuðust.,,
Fyrir suma af oss, sem af nor-
rænu bergi eru brotnir og finnum
í oss sömu einkennin, að hneigjast
til algerðrar samsteypu, er falin
sannarleg huggun og von í síðustu
orðunum, sem tilfærð eru.
I Normandy tileinkuðu Norð-
menn sér algerlega franska tungu
og franska siði. En það sem meira
er um vert: þeir drukku í sig á auga-
bragði djúpa þrá til þjóðskipulags,
sem Frakkar höfðu erft frá Róma-
borg. og þessa þrá fluttu þeir með
sér til Englands. Til jæss að koma
á staðfastara skipulagi, var nauð-
synlegt sterkara miðstjórnarvald.
Og það varð hlutskifti Norðmanna
að koma því á. Og þegar þeir kornu
á norskum völdum á Englandi hafa
þeir tvímælalaust notið styrks og
aðstoðar náfrænda sinna, Englend-
inga og Dana. Sú aðstoð var þess
kyns að þeir voru sér hennar ekki
meðvitandi, en hún var áhrifarík eigi
að síður.
Þriðji þjóðflutningurinn skal ekki
gerður að löngu umræðuefni; hann
er að sumu leyti sannari mynd nor-
ræns hugarfars, þar sem landnámið,
sem hér er um að ræða, var eyja,
áður óbygð og af engum tekin.
'Á síðari hluta níundu aldar hafði
Haraldur konungur hárfagri her-
tekið mest allan suðurhlutann af
Noreg/. Margir aðalsmenn og óðals-
bændur neituðu að beygja sig undir
vald hans, flýðu land og fóru til Is-
lands, sem fundist hafði skömmu
áður. Þetta var að einu leyti alveg
sérstakur þjóðflutningur. Þeir, sem
flýðu( voru heldri stéttar menn, en
ekki lægri stétta; þeir fluttu með
sér menta- og menningaráhrif og
stofnanir þjóðar sinnar.
Hin meðfædda tilhneiging þessara
manna til þess að hafa skipulega
stjórn i landi til sameiginlegrar
verndar og hagsmuna, kom brátt í
ljós. Árið 930 mættu leiðtogarnir
og stofnuðu Alþingi — þing eða
löggjafarmót allrar þjóðarinnar.
Þetta þing var að sumu leyti samið
eftir Gulaþingi i vesturhluta Noregs.
Árið 1930 hélt íslenzka þjóðin há-
tíðlegt þúsund ára afmæli þessa
þings.
Þess mætti minnast hér, að á
þessu tímabili var norsk nýlenda
stofnuð á “Isle of Man.” Þar var
einnig þing stofnað bráðlega. Það
er enn við lýði og er kallað Lykla-
húsið (The House-of-Keys). Það
skipa 24 þingmenn, jafnmargir og
þeir voru í fyrstu. Hvert sem
Norðmenn fóru og hvar sem þeir
settust að fylgdi þeim æfinlega hug-
sjónin um lýðstjórn og þjóðræði.
Þegar það er tekið til greina
‘hversu sterkur norrænn þráður er
spunninn inn í ensku þjóðina, þótt
það sé að nokkru leyti dulið; þegar
þess er ennfremur gætt að Englend-
ingar hafa tikinkað sér hinar miklu
þjóðskipulags gáfur frá Rómverjum
og mannfélagsreglur þær, sem Norð-
menn lærðu á Frakklandi og fluttu
með sér til Englands — þegar alt
þetta er íhugað, hvað er þá eðlilegra;
hvað getur verið í fullkomnara sam-
ræmi við óhjákvæmileg framþróun-
arlög en það að einmitt á Englandi
hlyti að verða barist fyrir þjóðræð- 1
isstefnunni Brezka þingið er ekki
elzta löggjafarþing, en það er samt
í öllum skilningi móðir löggjafar-
þinganna, Jörðin á Englandi er
vökvuð blóði; sem oft hefir verið
úthelt þar í stórum stíl, til þess að
skapa og varðveita stofnanir, sem
kærari eru en nokkuð annað þeirri
þjóð, sem elskar frelsi og réttindi.
Brezkar hugmyndir — eða ætti
eg að segja norrænar hugmyndir — :
um stjórnarfar og mannlega hegðun,
hafa fluzt til margra annara þjóða.
Sé svo að þær hugmyndir hafi sum- ;
staðar verið upprættar eða séu þær í
hættu, þá er það fyrir þá sök að önn-
ur öfl hafa náð yfirhöndinni.
Vér getum spurt sjálfa oss þess-
arar spurningar:
Getur norræna arfleifðin einu
sinni enn látið svo til sín taka, að
hún megi stöðva þá óheillaöldu, sem 1
risið hefir? (
Eg trúi þvi, að hið norræna hug-
arfar og eðli hafi sérstakt gildi ein- ’
mitt nú, þegar sakir standa eins og ]
raun er á. Vera má að þjóðræknis
fyrirkomulagið sé ekkert eða lítið 1
nema nafnið eitt. Það er sannleik- 1
ur að það er einungis skrifstofu- <
stjórn nema því aðeins að kjósend-
urnir geri sér grein fyrir grundvall-
aratriðum sannarlegs frelsis. Kjós-
endurnir verða að vera þeim gáftun
gæddir að geta hagað sér sem frjáls-
ir menn jafnframt því sem þeir
skilja hvað heildinni er fyrir beztu.
Vér skulum renna huganum til
skandinavisku þjóðanna.
Á miðöldum sukku bændumir í
Norðurálfunni niður í ánauð og
þrældóm undir oki hinna ráðandi
stétta. Bændurnir í skandinavisku
löndunum liðu hörmungar af fá-
tækt og allsleysi; en þeir töpuðu
aldrei frelsi sínu. Jafnvel í svartasta
myrkri sögunnar þegar alt logaði i
stríðum og ófriði átti fjöldinn yfir
að ráða huldum krafti, sem brauzt
fram þegar tími og tækifæri gáfust
og leiddi hann til baráttu fyrir nýju
frelsi. Þessar þjóðir eru gæddar
hagkvætnum hugsjónum og eru ekki
ánægðar nema því aðeins að fram-
farir og umbætur eigi sér stað undir
umsjón þjóðstjórnar, sem meira sé
en nafnið eitt.
Þrátt fyrir það, þótt þessar þjóðir
séu einstaklingssinnaðar eiga þær
samt í eðli sinu róttæka þrá til al-
mennings heilla. Þess vegna hefir
þeim tekist að brúa það haf, sem
venjulega skilur stéttir og flokk'a.
Hjá öllum skandinavisku þjóðun-
um rikir einkennilegt sambland sam-
eiginlegra og einstaklings athafna —
og einmitt þetta er brennidepill
sannarlegs þjóðræðis. Þar á sér
stað mikilsvarðandi jafnvægiskerfi,
sem miðar til þess að jafna tekjur
manna, þar er um enga velLauðuga
menn að ræða né heldur sjúkdóms-
lömuð öreigahverfi.
Samvinnustarfsemi skandinavisku
þjóðanna hefir hepnast frábærlega
vel, er það ólíkt því, sem átt hefir
sér stað í Vesturheimi. Mín skoðun
er sú, að þetta sé því að þakka að
meiri áherzla er þar lögð á mannúð-
arhliðina í samtökunum en peninga-
hliðina. Lífshamingja manna meðal
þeirra þjóða er ekki miðuð einvörð-
ungu við peninga eða fjárgróða.
Þær hafa orðið að læra að treysta
gildi andans og hugsananna; þar
hafa þær fundið ábyggilegri mæli-
kvarða fyrir sönnu líferni en hinar
þjóðirnar, sem meiri auði hafa safn-
að en notið minni ánægju.
Stórvaxið dæmi þess hversu mikl-
um andlegum þroska norrænir menn
geta náð þrátt fyrir fjárhagslega
erfiðleika og daglegt strit, má nefna
hinn þjóðkunna mann, íslenzka
skáldið Stephan G. Stephansson,
sem nefndur hefir verið hinn cana-
diski Robert Browning. A daginn
vann hann baki brotnu á sínu litla
landi nálægt Red Deer í Alberta. Á
kveldin kom hann heim eftir erfiði
dagsins; en hann lagðist ekki til
hvíldar, heldur vakti hann langt
fram á nótt, þótt líkamlega þreyttur
væri^ því andinn var bæði vakandi
og í fullu f jöri; hann hélzt þá við
í lítilli stofu; þangað hafði hann
safnað bókum sígildra ljóða og alls
konar ritum heimsfrægra höfunda.
Watson Kirkconnell hefir sagt að
vel megi svo fara að Stephan G.
verði viðurkendur fyrsta stórskáld
isem á nokkuru máli hafi ritáð og
frægð hlotið í canadisku þjóðlífi.
Hér í landi má finna vott um
afturhvarf til hins frumlega. St.
Francois-Xavier háskólinn hefir
þroskað fólkið í vissum hluta í
Canada siðferðislega og andlega
með samvinnu starfi í því skyni að
menta fullorðið fólk. í Nova Scotia
eru um eitt þúsund slík samvinnu-
félög og þrjátiu þúsund manns alls
sem hreyfingunni tilheyra.
Sumir spá því að þessi hreyfing
breiðist smám saman yfir alla Can-
ada.
Þegar eg lít yfir þann sorgarleik,
sem nú á sér stað í heiminum, þá
dettur mér nokkuð í hug; það er
þetta: Ef þjóðræknis fyrirkomulag-
ið á ekki að líða undir lok; ef allar
fórnfærslur liðins tíma eiga ekki að
verða til einskis, er það þá ekki ó-
hjákvæmilegt að norræna eðlið láti
ennþá einu sinni til sín taka
Vér vitum engan rósum stráðan
veg til frelsis þar sem um sannarlegt
þjóðræði er að ræða.
Eini vegurinn sem farinn verður
til þess að ná þjóðræðislegri full-
komun, bæði út á við og inn á við,
er sá, sem herðir 0g stælir. Þær
þjóðir, sem eignast frelsi af tilvilj-
an einni, eru ekki liklegar til þess að
varðveita það lengi.
Það út af fyrir sig að veita at-
kvæðisrétt skapar hvorki þjóðræði
né heldur því við.
Hugsjónir þær, sem forfeður vor-
ir hafa barist fyrir; vorar eigin hug-
sjónir og stefnur, eru í svo mörgu
tilliti einkennilegar í augum margra
annara þjóða, sem annars konar
uppruna eiga. Hengiláslögin i
Quebec eru afsökuð á þeim grund-
velli að fólk af latnesku bergi brotið
sé svo ólikt, að þetta sé nauðsyn-
legt. Sé um slíkan mismun að ræða,
þá ætti að bæla hann niður, ef vér
á annað borð hugsum oss að halda
áfram þjóðræðisstefnunni.
Ef það er mögulegt að átta sig
aftur á sönnu manngildi, ef það er
framkvæmanlegt að nálgast á ný hin
norrænu einkenni, sem eg hefi mist
á. þá er ekki óhugsandi að á þeim
grundvelli megi skapa andlegt sam-
band milli þeirra þjóðræðislanda,
þar sem norræna eðlið er enn þá
ríkjandi: Það er að segja brezka
ríkisins, Bandaríkjanna og Skandi-
navisku landanna. Á þann hátt væri
það éf til vill mögulegt að reisa öfl-
uga mótstöðu gegn ofsóknum ein-
veldislandanna.
Sig. Júl. Jóhannesson þýddi.
Til ritstjóra Lögbergs
Lítil athúgasemd og viðbætir við
“Karlar í krapinu.” Eg sá aldrei
Hallgrím þann, sem um er getið,
en Albert sonur hans bjó um langt
skeið á Sæði í Höfðahverfi, atkvæða
eljumaður; ekki sterkur, sem kallað
er, en sivinnandi; annar sá mesti
göngugarpur, sem eg ]?ekti og þoldi
kulda og vosbúð öllum mönnum bet-
ur, þeirra, sem, eg hefi þekt. Aldrei
heyrði eg Hallgr.imi gefið auknefnið
“sterki” en afl hans var alkunnugt.
Ilonum var lýst sem hversdags gæf-
um, en ef honum þótti fyrir þá
gengu flestir úr vegi. Þó var þess
getið að hann aldrei hreyfði reiði á
sjó.
Um lýsistunnuna — ekki kjagga.
—A þeim tima sem sagan getur, var
lending rétt neðan við Höefners-
verzlun og Hallgrímur velti lýsis-
tunnunni upp þangað. Hallgrími
'þótti sér misboðið í orðum og óhæfi-
lega lítið verð boðið. Því reiddist
hann greip upp tunnuna í fang sitt
og hélt norður til næstu verzlunar.
sem var alllangur spölur — í minni
tíð kölluð Jónasens verzlun. — Á
leiðinni mætti hann kunningja, en
svo æstur var hann í skapi, að hann
gáði ekki að, að setja niður tunnuna,
þó ]>eir töluðust við um hríð. Þetta
var atriðið, sem talið var sögulegt,
en alls ekki þó hann væri lýsistunnu
fær, þv,í það voru margir við Eyja-
f jörð.og í nærliggjandi sveitum. En
þó mörg þrekvirki hans væri í minn-
um höfð, voru það tvö, sem mest
voru talin með afbrigðum:
Eitt kvöld snemma vetrar heyrðist
þrusk i frambænum í Vík, svo Hall-
grimur gekk til dyra. Þegar hann
kom til bæjardyra sér hann við glóru
gegnum útidyr að afarstór ófreskja
er í bæjardyrum. Svo vildi til að
lurkur nokkur var inst í bæjardyr-
um; Hallgrímur grípur lurkinn og /
rekur í skrimslið, sem hann álitur
vera, og urðu stympingar miklar,
sem enduðu rneð því, að skímslið
fór út og með því alt bæjardyraþilið.
Þar skildu leikar og “merkin sýndu
verkin” næsta dag. Hvaða skepna
þetta hefir verið veit enginn enn á
þeirri tíð og enda fram á mína daga
var margra trú að sjóskrímsli kæmu
við og við á land.
Eitt sinn komu Dalverjar úr kaup-
staðarferð með töluverðan kornmat.
Einn af skipverjum reitti Hallgrím
til reiði, svo öllum var ljóst, en að
vana hélt hann sér í skefjum á sjón-
um. Um leið og báturinn tók niðri
i lendingit stukku allir skipverðar i
burtu sem fætur toguðu nema Hall-
grímur. Næsta morgun var bátur-
inn fyrir ofan sjávarmál og brotið
úr stafnlok. Vegsummerki sýndu,
að hann hafði borið bátinn á stöfn-
um, án þess að afferma. Þetta var
talið meðal hans mestu mannrauna.
Sagan um, nautið er sönn, eftir því
sem eg bezt veit; en var algerlega
J