Lögberg - 24.03.1938, Page 6

6
LÖGBiOliG, FIMTUDAGINN 24. MABZ 1938

i r——————— I
Hundur kafteinsins ||
‘‘Tækifærið er nú ágæitt, vesalingurinn,”
fiagði Jean Pigault og klappaði honum á höf-
uðið. ‘‘Loiktu þér meðan þú mátt. Það verð-
ur langt þangað til við sjáumst aftur.”
Það var eins og hundurinn skildi J)að
sem húsbóndinn sagði. Andlitssvipurinn
bröyttist — hann hafði andlit eins og maður
— hann varð eins og annar hundur. Hann
leit á húsbónda sinn eins og hann vildi segja:
“A eg að fylgja þér, eða hvað?”
“Komdu! Við skulum nú fara úr því þú
ert hér,” sfag'ði kaftdinninn, ‘‘en eg hefði
fremur kosið að maúa þér ekki þennan morg-
unn.”
Hundurinn varð lúpulegur en fylgdi hús-
bónda sínum eftir og gekk í spor hans fet
fyrir fet. Hann var í vafa um eitthvað.
Við sögðum að kafteinninn hefði farið
niður að höfn. Hér hafði Zero verið oft áður
á þessum stöðvum með gamla húsbóndanum
Norkind, um borð í skipinu Sophia, og ekki
ætíð liðið sem bezt. Frá þessum stöð\Tim
mundi hann ekkert nema ólán og hafði því
enga skemtun af komunni þangalð. Hann
horfði á bátana með ólund. Hann hafði aldrei
verið sjóveikur, en honum komu í hug ýms
vandræði og leiðindi, sem höfðu mætt lionum
þarna. Þarna hafði* hann verið meðal Jiess-
ara fljótandi kastala og þar var ekkert að
hafa nema Jætta óendanlega mauk af fiski—
einhver fiskgrautur, sem honum leiddist —
betra að hafa land fast undir fótum og kræla
fyrir sig sjálfur.
En kafteinninn gekk hratt eins og maður,
sem þarf að flýta sér að koma einhverju á-
kveðnu í verk, eins fljótt og mögulegt væri.
Aftur og aftur lei't hann við til að sjá
hvort hundurinn fylgdi sér — varúð, sem
hann hefði ekki þurft við að hafa vanalega.
Það var engin hætta á að Zero viltist. En af
því að hann hafði nú þegar samvizkubit af
því, sem hann ætlaði að gera, gagnvart hund-
inum og vildi því ekki sýna nein vinamerki,
sem hefðu þýtt hræsni, þá vildi hann ekki
sleppa sér með nein blíðuatlot, sem merki um
hina innilegu vináttu þeirra kunningjanna.
Zero mislíkaði þessi kuldi frá hendi kaf-
teinsins; það fór ekki fram hjá honum. Hann
leit svo á að úr því enginn horfði á ætti kaf-
teinninn að sýna hvað honum þætti vænt um
. þennan hund sinn og vin. En af því hann
var vel upp alinn þagði hann, en hugsaði því
meira; og gekk í spor vinar síns.
Beggja megin við kafteininn voru nú
skipin að koma og fara, koma með vörur og
fara af stað með vörur á öðrum stöðum. Á
meðal þessara síðarnefndu vár eitt skip, sem
farið var að tengja sig togara, sem átti að
flytja það til hafs. Skipið var við bryggjuna.
Að þessu skipi sneri Jean Pigault strax.
Hann þekti skipið; enda var prentað með
stórum stöfum á stafninn: “La Jeune-Alix.
Lagið á þessu skipi, möstur og reiði, var alt
vel kunnugt kafteininum. Hann hefði þekt
skipið á meðal þúsunda.
Hann klofaðist yfir borðstokkinn; skipið
var nokkru neðar ?n yfirborð bryggjunnar.
Ilann sneri sér við og kallaði á Zero. Undir
öllum öðrum kringumstæðum liefði ekki Jmrft
að toga Zero niður í skipið; hann hefði bara
hlaupið kátur á eftir húsbóndanum niður, og
jafnvel verið kominn niður á undan honum.
Hann þorði ekki að flýja. Það hefði hann þó
viljað; en hann var hræddur við einhverja
ímyndaða hættu — að einhver kynni að spyrja
og ekki vikli hann heldur fara upp á skipið
óbeðinn, svo einhver gæti spurt: ‘‘Hver hefir
stolist upp á Jietta skip!” Hann sat því ró-
legur á afturfótunum, horfði út í bláinn og
beið einhverra skipana. Það leit út fyrir að
hann héldi að húsbóndinn væri í heimsókn,
og hann þyrfti því ekki að fara um borð nema
hann yrði kallaður.
Kafteinninn þekti hundinn og vissi hvað
liann var að hugsa, skildi áhyggjur hans og
hræðslu. Hann skildi það að Zero hafði hug-
mynd um hversvegna hann kom eftir honum
og að J>að gerði honum þungt fyrir hjarta.
Ef hann hefði ekki viljað lilýða, þá liefði
hann farið heim strax. Hann er hér ekki
nema vegna þess að hann er mér tryggur, —
dauðatryggur.” í
Hann var nú samt kominn of langt til
þess að snúa aftur. Hann hafði lofað við
drengskap sinn: það sem hann gerði ekki í
dag varð liann að gera á morgun; réttast að
gera J>að strax.
“Hér, Zero!” sagði hann í skipandi róm.
Hundurinn tók undir sig stökk og stökk
léttilega um borð og kastaði sér að fótum
húsbóndans.
“Legstu niður!” sagði Jean Pigault,
sem ekki hafði nú skap til að horfa á hundinn,
né kjassa hann, því J)að hefði verið eins og
drottinsvik.
líundurinn lei’t á liann Jiessum stóru,
skæru augum, vinalegum og djúpum eins og
liann vúldi segja:
“Þú kallaðir á mig. Hér er eg. Hvað á
eg að gjöra ?”
“Legstu niður,” endurtók Pigault og gaf
bendingu með hendinni um að hann ætti að
liggja hreyfingarlaus.
Zero fór tvisvar í hring, eins og hann
vildi velja sér pláss, síðan lagðist hann nið-
ur, lokaði öðru auganu en hélt hinu opnu og
beið.
“Mér þykir vænt um þig,” sagði Pig-
ault. Eg ætla að forðast að láta bera á til-
finningum mínum. Það þýðir ekki að sleppa
sér algerlega. Það gerir ekkert gott . . . og
gerir ef til vill ilt verra. ”
Kafteinninn á JeuneAlix, stóð á tengi-
brúnni og leit eftir öllu, rétt áður en lagt
væri af stað. Ems og Pigault var kafteinninn
Tantin gamall sæúlfur, en hafði ekki grætt
eins fljótt og hann, sem nú var seztur að og
fari'nn að eiga góða daga, þar sem Tantin
varð enn að ferðast og flækjast fram og aftur.
Þeir voru samt góðir kunningjar og glaðir að
hittast við og við.
“Góðan daginn, gamli kunningi,” sagði
Tantin og rétti Pigault hendina. livaða góð-
viðri flytur þig hingað?”
“Eg ætla að biðja þig að gera mér
greiða.”
“J’akk, það er velkomið; en talaðu fljótt.
Þú sérð að við ætlum ekki að leggja hér.”
“Eg ætla að biðja um far.”
“Fyrir sjálfan þig?”
“Nei, fyrir vin minn.”
“1‘ú veizt hvert við ætlum?”
“Til Senegal, sagði einhver.”
“Svo það er J)angað sem við eigum að
taka vin þinii?”
“Já . . . það er að segja . . . Nei.”
“Já . . . Nei. Hvorterþað?” .
“Ja, hann þarf ekki endilega að fara svo
langt; en liann verður að fara eitthvað.”
“A-ha. Eg skil . . . Hann er einn óvið-
ráðanlegur og verður að setjast í betrunar-
húsið til að lagast.”
“Nei.” svaraði Pigault fljótlega. “Það
er það öfuga. Hann er góður drengur. En
hann er valdur að klofningi innan fjölskyld-
unnar.”
“Milli pabba og mömmu!”
“Nei, ekki alveg það, en milli elginmanns
og eiginkonu.”
“Óláns-bjálfinn! ”
“Hann er brjóstumkennanlegur, þú verð-
ur að fara vel með hann.”
“ Já, sjálfsagt, þó þú hefðir ekki haft orð
á því. Eh eg læt J)ig vita að við liöfum ekki
mikinn útbúnað. Eg flyt ekki farþega og við
höfum því lítinn slíkan útbúnað. Og sjálfur
er eg fátækur, eins og þú veizt, — liefi lítið
að mér.”
“'Svofeiðisj smámuni læt eg ekki hafa
nein álirif á mig. Eg kemst af með lítið í
þessu efni.”
“Það er ágætt; en farðu og sæktu liann.
Hann er í nágrenninu vona eg. Við förum
af stað innan fimm mínútna. Höfnin er
djöfulleg. Þú veizt það eins vel og nolíkur
annar. Ef eg tek nú ekki tækifærið meðan
f jara er, þá verð eg að láta toga mig alla leið
út á rúmsjó. Hlauptu og komdu fljótt aft-
ur!”
‘ ‘Þess þarf ekki. Farþeginn er hérna um
borð.”
“Hvað? Eg sá engan koma um borð
nema þig.”
“Og hundinn minn,” sagði Pigault, og
hló.
“Hvaða vitleysa er það sem þú segir.”
“Engin vitleysa! Hann er farþeginn
sem eg kem með til þín. Heyrðu!”
“Eg geri ekkert annað en hlusta. ”
Með mikilli mælsku sagði nú Pigault sög-
una af Zero og konu sinni. Þær sögur voru
svo samantvinnaðar að ómögulegt var að
segja aðra án hinnar. Hann lýsti því líka
hvernig hann hafði bjargað Zero frá dauða.
Hann sagði líka frá trygð uhndsins við sig og
frá hinni heimskulegu afbrýðissemi konu
sinnar, — leyndi engu. Líf þeirra þriggja
varð óba;rilegt. Zero varð að fara.
“Það er altaf svona,” sagði Tantin, og
hló gríðarlega, “þegar við gamlir giftumst
ungum drósum, — betra að grána undir hár-
um samferða, það er máske ekki skemtilegt,
en það er samt satt.”
“Það má vel vera,” sagði Pigault, “en
það er búið sem búið er, og hann má ekki
koma til baka. Hundurinn verður að fara.
En eins og þú sérð fellur mér þetta mjög
þungt, að skilja við hann, mér þykir svo vænt
um hann. Hann er svo tryggur og vitur og
skemtilegur, þessi skepna. Mér fellur svo
J)ungt að skilja við hann, og enn þyngra, ef eg
vissi að illa færi um hann. Eg er að bjóða
þér hann. Viltu taka við honum? Það er
gjöf, sem eg er að gefa þér. Taktu við hon-
um. Honum mun þykja vænt um þig, vænna
en nokkrum öðrum hundi.”
“Já, eg tek því, J)að er útgert,” sagði
Tantin. “Eg tek við honum og við förum til
Senegal til samans. Ferðin er góð og við
höfum tíma til að kynnast. Þegar eg kem til
baka stanza eg að Grand Champ, og mun eg
setjast þar að eins fljótt og eg get. Konunni
minni þykir vænt um hunda og það er einmitt
gott, og ef hundurinn sýnir vinahót, J)á mun
liann ekki hafa yfir neinu að kvarta frá henn-
ar hendi. Þetta er alt klappað og klárt. En
nú verðurðu að fara, því ef þú verð’ur héí
lengur, fer eg með tvo farþega í staðinn fyrir
einn. ’ ’
“Eg er farinn; en eitt orð enn. Eg ætla
að láta liann undir Júljur. Þú verður að loka
liann þar niðri og opna ekki fyr en þú ert
kominn langt á sjó út; ef ekki, stekkur hann
fyrir borð og er J>á ómögulegt að segja hvað
liann gerir, eða hvað um hann verður.”
“Vertu rólegur. Eg sleppi honum ekki
fyr en við Finistere-höfða. En farðu nú.
Flóðið eykst um yard á mínútunni. Eg kemst
ekki út í tíma.”
Pigault gekk hægt niður í skipið og nálg-
aðist liund sinn. “Hér, Zero!”
Zero hélt að þeir ættu að fara af stað.
Hann stóð upp eins og honum liefði verið
hrint af stað. Hann ldjóp með svo miklum
ofsa að hann nærri steyptist um til hægri og
vinstri, og fram og aftur. Pigault sefaði
hann með einni bendingu og rakkinn gekk
nú á eftir honurn rólegur, hægur og Jiægur.
Það var eins og hann sæi nú eftir ofsalátun-
um.
A þesfiu augnabliki, þegar maður Lise
varð að vera kaldur og rólegur og mátti ekki
segja alt sem hann hugsaði, tók hann klút
úr vasa sínum, hnýtti á hann hnút og sneri
hann saman og eftir að hafa sýnt Zero klút-
inn, kastaði hann lionum niður í holið á skip-
inu og sagði: “Sæktu hann.”
Zero var ekki vanur að vera seinn við
þennan leik. Hann kastaði sér á eftir klútn-
um, stiklaði milli tunna og kvartéla og rak
trýnið á milli smjöríláta, þar sem hann hafði
fallið.
En á meðan hann var svona ákafur að
sýna. Velvild fíína og þægð og gleði til vinar
síns kafteinsins hrinti einhver plankanum og
lokaði hleranum yfir Zero og hann varð þess
var að hann var innilokaður sem fangi, ekki
með orðum, heldur með því sem ekki lét und-
an. Hann skildi ekki fyrst hvað um var að
vera, en smám saman skildist honum það
raunverulega. Hann kastaði sér nú á hvað
sem fyrir var ýlfrandi, en ekkert gaf eftir.
Því miður varð það árangurslaust. Skipið
var traust í alla staði. Ekkert lét undan.
Hann sá að hann var innilokaður, og rak upp
angistarlegt vein. Þetta vein, sem var ekki
ólíkt angistarópi manns, féll að eyrum Pig-
aults, eins þungt eins og neyðaróp gamals
vinar, rétt þegar hann var að skilja við kaf-
teininn á Jeune-Alix og stökk upp á bryggj-
una. Honum gekk þetta til hjarta, eins og
bezti vinur heíði kallað á lijálp og verið að
drukna.
Af eðlisávísun, án þess að gjöra sér grein
fyrir hvað hann gerði, stanzaði hann og stóð
eins og hann væri negldur niður. Hann hik-
aði. Þessi sama meðlíðunar tilfinning yfir-
bugaði liann. Hann herti sig upp aftur og
hélt áfram án þess að líta við, heim til Grace-
hæðarinnar og livíta hússins. Á miðri leið
frá hvíta húsinu til hafnarinnar var dálítið
rjóður, þar áem menn gátu séð í gegnum
skóginn til liafnarinnar, og litið yfir höfnina.
Hér stanzaði Pigault mjög oft þegar hann
var á gangi og enn stanzaði hann J>ar.
Jeune-Alix hafði nú skilið við togarann
og sigldi nú fullum seglum fyrir stinnum
vindi til hafs, tíu mílur á klukkutímanum.
“1 bráðina er nú alt búið,” sagði kaf-
teinninn. “Lise verður nú ánægð. Það er
altaf svona! En eg er ekki eins ánægður.
Vesalings skepnan. Hvíílkt neyðaróp, þegar
hann af lyktinni fann að eg var farinn! Mér
fanst það fylgja mér langan veg. Eg er ekki
karlmaður lengur! Það er tár í auga mér!‘
Getur maður grátið yfir hundi?”
Pigault dró upp úrið og sá að' klukkan
var nærri tólf. “Eftir svo sem klukkutíma
borðum við miðdagfíverð. Hann brá erminni
á augað. Zero hafði aldrei lcomið með klút-
inn til hans. Það var eðlilegt. Og hann liélt
áfram veginn til hvíta hússins.
VII.
Þegar Pigault kom lieim var Miðdags-
maturinn á borðinu og kona hans að sauma
í borðstofunni.
Honum varð fyrst að líta á klukkuna.
Hún var eina mínútu yfir eitt.
“Eg held klukkan sé fljót,” sagði hann
eins og honum fyndist hann seinn og þyrfti
að verja sig, })ótt enginn hefði sagt neitt.
“Eg held ekki,” svaraði frú Pigauít,
nokkuð fljótlega; “hún er eins og kirkju-
klukkan, sem er eins og ba*jarklukkan, sem
gengur eftir sólartíma, og henni stjórnar úr-
smiðurinn í Havre!”
“Sólinni?”
“Ó-nei, klukkunni! En þú ert ekki seinn.
Eg var kominn nærri því að bíða, en eg h0fi
ekki beðið og það er aðalatriðið. Aðeins,”
sagði hún og festi nú bláu augun á manni
sínum, rannsakandi; “eg hefði gaman af að
vita livar þú liefir verið í dag.”
“Þú hefir ætlað að segja: í morgunn!”
“Jæja, látum svo vera. Eg deili ekki um
orðavalið. Þú fórst af stað strax eftir morg-
unverð . . . og síðan hefi eg hvergi heyrt til
þín.v
“Jú. það er rétt. Eg liefi altaf verið að
hvíla mig úti síðan!”
‘ ‘Þetta svar sýnir, að þér liefir ekki fund-
ist tíminn langur, þó eg væri ekki við.----
En það skýrir ekki hvar þú hefir verið, eða
hvað þú hefir verið að ge^a. ’ ’
“Hvað eg hefi gert?”
“ Já!”
“ Jæja, sleppum því. Eg vil helzt ekkert
tala um það. Eg vildi lielzt reyna að gleyma
því alveg sjálfur.”
“Ó, þú heí'ir verið að gera eittlivað, sem
þú þorir ekki að tala um; eitthvað, sem þú
vilt gleyma, ’ ’ sagði unga konan og komu leift-
ur í augun, gull-lituð geislabrot. “Varaðu
þig, Pigault!”
Pigault brosti að þessari breytingu í aug-
um konu sinnar, og þótti vænt um. Maðurinn
var svo hégómagjarn. að hann var löngum að
leita eftir einhverju kjassi frá konu sinni og
endaði löngum — vanalega með því að ná í
eitthvað þvílíkt.
“Eg hefi verið að senda Zero á brott..
Heimilið er nú laust við þann óvin, og þú
færð nú fersk egg á morgun, ef hænurnar
gleyma elcki að verpa. Þú sérð að vitna-
ieiðslan stóð ekki lengi!”
1 sjöunda himni yiir sigurvinning sínum
varð frú Pigault enn alúðlegri en hún hafði
verið nokkurn tíma. Pigault lét ekki sitt eftir
liggja, að sýna vinahótin, og hann reyndi með
öllu móti að gera borðræðurnar skemtilegar.
En maður má til að geta þess að honum tókst
ekki sem bezt. Hann hlustaði á konu sína, en
heyrði til hunds síns. Þetta neyðaróp Zeros
var honum enn í eyrum. Síðasta ópið þegar
hann skildi við bátinn J eune-Alix, haf ði geng-
ið honum til hjartans.
Alt vii’tist hafa gert samsæri til að minna
hann á útlagann. I livert sinn sem hann sá
inn í eldhúsið eða leit á mottuna sem hundur-
inn liafði legið á og enn var í sama stað, kom
í hann óhugur. Ilann varaðist að nefna nafn
vesalings vinar síns; en þögnin virtist verða
til að auka umhugsunina.
Lise, þrátt fyrir skapið, þótti vænt um
mann sinn í raun og veru, og vegna þess fór
það ekki fram hjá henni að honum leið illa.
“autt var rúm og opið sár,” liún fór að verða
óróleg og ávítaði sjálfa sig í liljóði, og hann,
mann sinn, ekki síður, fyrir að láta sér þykja
svona vænt um liund, úr því hann átti konu.
E*n þegar hún sá að óróleikinn ágjörðist, þótt
maður hennar léti sér þykja vænt um hana
sem áður, sýndi henni viðkvæm ástaratlot og
sömu stöðugu umhyggjuna, þá fór hún að
finna til einhvers sem líktist iðrun.
Hún ásakaði sig fyrir að hafa svift svo >
ágætan mann virni, þótt hundur væri, sem
hann hafði orsök til að láta sér þykja svo
ósköp vænt um.
Kafteinninn sá fljótlega breytinguna,
sem varð á tilfinningum hennar; og þar sem
konan var nú enn kátari og innilegri við hann
en áður, þá komu fyrir þau augnablik sem
hann gleymdi sjálfsagt hundinum alveg.
En aftur á móti komu líka fyrir tímar
þegar hundurinn kom honum í hug og gjörði
liann mjög órólegan. Þá fór hann að hugsa
um hvar Zero myndi nú vera; livert hann
hefði farið, hvernig honum liði; hvort honum
liði mjög illa; hann var ekki búinn að gleyma
honum. Hann hefði viljað hylja þessar hug-
renningar fyrir konu sinni; en það kom fyrir
að þrátt fyrir alt sem liann reyndi í því efni,
þá sá hún þetta í svip manns síns.
Til þess að ýfa ekki upp þetta opna sár,
sem altaf blæddi, mintist Lise aldrei á Zero,
en hún hugsaði J>ví meira um mann sinn.
“Eg ætla að fara til Cherbourg innan
sex mánaða, ’ ’ sagði kafteinninn, og gjöra upp
reikninga mína við Sorel. Eg fer á land í
Isigny og skrepp til að sjá hann.”
Vinur kafteinsins, Tantin, stóð vanalega
við það sem hann lofaði, og Pigault þóttist
viss um að hann myndi bráðlega skrifa sér,
eins og hann hafði lofað.
Og svo einn góðan veðurdag kom bréfið.
pósturinn var að afhenda bréfin nálægt morg-
unverðartíma við Grace bygginguna. Hann
Jmrfti ekki lengi að liorfa á utanáskriftina;
það var ekki um að villast, hina skýru, stór-
karlalegu skrift Tantins kafteins. Frímerkið
var Saint Louis, sem sýndi að þeir væru
komnir alla leið. Ilann stakk því strax í vasa
sinn, svo hann gæti lesið það í næði seinna,
þegar hann væri viss um að enginn gæti ó-
náðað sig. Lise hafði ekki tekið eftir póst-
inum.