Lögberg - 06.10.1938, Qupperneq 3

LÖGrBERG, FIMTUDAGINN 6. OIvTÓBER, 1938
3
svo aÖ tvö ár liðu án þess aÖ nýr
páfi kæmi. Leiddist þeim Polo-
bræðrum biðin. Þeir vildu ekki
láta Kublai Khan, sem hafði reynst
þeim svo vel, halda, að þeir hefðu
svikist um erindi sitt og ákváðu því
að fara á ný austur, til þess að til-
kynna honutn, hvernig í öllu lægi.—
Marco brann í skinninu að fá að
fara með þeim og kynnast hirð
Kublai Khan og fékk loks að fara,
þó ekki væri hann nema 17 ára.
Haustið 1271 lögðu þrir af stað
á skipi^ sem flutti þá til Akka á Sýr-
landi. í Jerúsalem fengu þeir við-
smjör úr lampa þeim, sem logar á
gröf Krists; hafði Kublai Khan
beðið þá um að færa sér hana- Rétt
á eftir var Tebaldo legáti í Sýrlandi
kjörinn práfi og fékk hann þeim
bréf og gjafir til Kublai Khan og
tvo munka, sem gátu komið fram í
umboði páfans. Munkar þessir sneru
aftur á miðri leið, því að þeim leist
ekki á ferðalagið.
En Polo-frændur héldu áfram
ferðinni austur að Persaflóa og
þaðan um Parnír og Gobi-eyðimörk,
unz þeir komust til Peking. Þessa
leið fór enginn hvítur maður síðar,
fyr en eftir 600 ár, að Sven Hedin
kannaði þær slóðir. Keisarinn tók
á rnóti þeinr i sumarhöll sinni við
Peking. Var móttökuathöfnin hin
veglegasta og fjöldi af lénsherrum
Kublai Khan viðstaddir, segir
Marco. Þegar þeir gestirnir nálg-
uðusfc keisarann fleygðu þeir sér
flötum á gólfið. Sagði hann þeim
að standa upp og segja sér ferða-
söguna. Intu þeir nú alt af létta
og keisarinn hlýddi á. Svo lögðu
þeir fram bréf og gjafir páfans, og
er hann hafði lesið bréfið lofaði
hann mjög trúnað og ástundun
sendimannanna- Loks tók hann við
viðsmjörinu og mælti svo um, að
það skyldi geymt vandlega.
Hann tók eftir Marco Polo og
spurði deili á honum. Nicolo sagði
hann vera son sinn og þjón hans há-
tignar. Keisarinn veitti honum sér-
staka umsjá og skipaði hann heið-
ursvörð sinn.
Marco lærði brátt tungu og siði
mongóla, æðri sem lægri. Fól keis-
arinn honum ýms trúnaðarstörf og
hækkaði hann i metum og var send-
ur í áríðandi erindarekstur til fjar-
lægustu staða í ríkinu, meðal annars
alla leið suður í Austur-Indland.
Hann varð þess var að keisaranum
þótti mikils um vert, að fá sem
glegstar lýsingar f jarlægra þjóða og
staða, og gerði sér því far um, að
safna sem mestum upplýsingum á
ferðunt sínum.
Nú dvöldu Feneyingarnir þrír
mörg ár þarna við hirðina og kom
aldrei snurða á þráðinn milli þeirra
og keisarans, en vinátta þeirra varð
æ meiri. En þó þeim liði vel og þeir
fengi álit, völd og óhemju auð, gerð-
ist heimþráin rík í þeint. Kublai
Khan var líka orðinn aldurhniginn
og átti varla langt eftir og Feney
ingarnir vissu ekki hver af sonum
hans mundi taka við ríkinu. Þeir
áttu ekki víst, að nýi keisarinn yrði
þeim eins hollur og sá gamíi og þvi
síður hvort hann mundi sjá þeim
fyrir nægri aðstoð til að komast til
baka óskemdir.
Þeir fudu, að Kublai Khan var
nauðugt að veita þeim heimfarar-
leyfi en einn daginn þegar sérstak-
lega vel lá á keisaranum fleygði
Nicolo Polo sér fyrir fætur hans og
grátbændi hann um að veita þeim
heimfararleyfi, vegna fjölskyldna
þeirra, sem nú hefðu verið án
þeirra í 17 ár.
En Kublai Khan, sem eigi aðeins
hafði mætur á gestum sínum held-
ur jafnframt mikið gagn af þeirn,
sérstaklega af Marco, sárnaði þessi
tilmæli, spurði hvort þei væru ekki
ánægðir og hversvegna þeim dytti
í hug að leggja sig í þær hættur, sem
heimförinni væ.ri samfara og sem
gæti kostað þá lífið. Ef þeir vildu
auðgast meira, sagði keisarinn,
skyldu þeir láta hann vita og skyldi
hann þá tvöfalda aleigu þeirra og
veita þeim öll þau metorð, sem þeir
kynnu að óska. En um heimfarar-
leyfi yrði hann að neita þeim, því
að þeir væru honum svo kærir. —
Og í hvert sinn sem þeir ympruðu á
þessu á ný, þá eyddi Kublai Khan
því. Loks gerðist óvæntur atburð-
ur, sem olli því, að orðið gat úr
ferðinni.
Lénskonungurinn í Persíu, Argon
Khan, hafði mist uppáhalds konu
sina og hafði hún í eftirlátnu bréfi
grátbænt hann utm að taka sér
qkki dtotningu, er ekki væri af
hennar ætt. En hún var ættuð aust-
an frá Peking. Argon Khan sendi
því þrjá menn austur til þess að
velja sér drotningu og var nú valin
ung kona og fríð handa Persakon-
ungi- LTm sama leyti var Marco
Polo kominn úr langri sjóferð til
Austur-Indlands, í erindum Kublai
Khan. Sendimennirnir fréttu þetta
og hver kunnáttumaður Marco Polo
væri í siglingum. Þeir höfðu nú
verið þrjú ár í ferðinni og vildu nú
fara að komast heim og fóru nú á
fund Marco og spurðu hann hvort
hann vildi flytja þá sjóleiðis til
Persíy. Þeir kváðu þá leiðina fljót-
legri og ódýrari, og miklu þægilegri
fyrir ungu brúðina.
t
Stórkhaninn átti bágt með að
neita þeim um þetta og lét undan.
Hann fékk ný Feneyingunum um-
boð til samninga við páfann og kon-
unga Frakklands og Spánar fyrir
sína hönd. Svo fengu þeir gull-
töflu með áritaðri skipun um að
Feneyingamir og samferðafólk
þeirra skyldu njóta allra hlunninda
og hjálpar, hvar sem þeir væri um
ríki hans.
Nú var ferðbúinn floti fjórtán
skipa með 1250 manna áhöfn og
vistum til tveggja ára, og sigldi
hann frá Kína 1292. Margt gerðist
mótdrægt á leiðinni, sótt, ofviðri og
sícipatjón og í Austur-Indlandi varð
flotinn að bíða í marga mánuði eft-
ir hagstæðu leiði. Eftir átján
mánaða ferðalag var loks komið i
söfn í Persaflóa- Þá voru tveir
persnesku mennirnir dauðir og 600
manns af áhöfninni, en Feneying-
arnir þrír komust heilu pg höldnu
á ákvörðunarstaðinn með brúðina.
En Argon Khan var þá dauður.
Brúðurinni, sem var aðeins 17 ára,
hefir víst verið lítill harmur að því:
hún fékk Kasan son hans i staðinn,
sem nú var orðinn konungur
Persa.
Feneyingarnir hvildu sig níu
mánuði í Tebris, höfuðborg Persa
eftir volkið og héldu nú heim land-
leiðis, um Armeniu og Litlu-Asíu
með öll auðæfi sín og komust heim
heilu og höldnu.
—:Einn góðan veðurdag haustið
1295 var barið að dyrum í höl!
Polos i Feneyjum. Þegar dyravörð-
urinn opnaði hurðina sá hann fjóra
menn alla hjákátlega, tærða og
veðurbarða, í ljótum og tötralegum
austurlandabúningum. Hundarnir
geltu að þeim og glefsuðu í þá; þeir
töluðu ítölskuna bjagaða og með
annarlegum hreim.
Þetta voru Marco Polo, Nicolo
faðir hans og Maffeo föðurbróðir
hans, sem nú voru komnir heim eftir
24 ára útivist. Þeir nefndu nöfn
sin — en dyravörðurinn virtist ekki
við þau kannast. Þeir urðu að beita
ofbeldi til þess að komast inn í sitt
eigið hús- Þar hittu þeir ókunnugt
heimilisflólk og fjarlæga ættingja,
sem eins og allir aðrir Feneyjabúar
héldu, að Polo-frændurnir væru
dauðir fyrir löngu. Fólkið hélt að
þetta væri svikahrappar og tók þeim
hið versta.
Þeir leigðu þá annað hús, skreyttu
það fagurlega og gerðu ættingjum
sinum víðsvegar úr bænum gesta-
boð mikið. Þar komu þeir fram í
fótsíðum kápum úr purpurarauðu
silki, fínna og þykkara en fólk hafði
nokkurntíma séð áður. Þegar gest-
irnir höfðu sezt til borðs 0g fengið
handlaug, hurfu þeir frændur en
komu brátt aftur, klæddir dýrlegum
Asíukyrtlum úr skarlatsrauðu
damaski. Meðan matast var skáru
þeir fyrstu silkiklæðin í pjötlur og
skiftu þeim milli þjónanna. Enn
hurfu þeir Polo-frændur og komu
nú inn í karmosínrauðum flauels-
klæðum., en nú var damaskklæðunum
úthlutað meðal gestanna. Og síðan
fóru flauelsklæðin sömu leið, en
þeir frændur klæddust Feneyjabún-
ingi. Þegar borð voru upp tekin
sóttu þeir gömlu ræflana, sem þeir
höfðu komið í til Feneyja. Sprettu
þeir þeim sundur og hrundu þá ó-
grynni af allskonar gimsteinum og
perlum á borðið- Þeir höfðu saum-
að þessa fjársjóði i fataræflana til
þess að leyna þeim á leðiinni.
Gestirnir voru agndofa af undr-
un. Nú efaðist enginn um það
lengur, að þessir menn væri þeir
sem þeir sögðust vera. Og þegar
sagan af gestaboðinu barst um borg-
ina urðu þeir austurfararnir aðal
umtalsefni manna og fengu miklar
virðingar. Maffeo varð háttsettur
embættismaður í lýðveldinu. Nicolo
og Marco tóku við verzlun sinni aft-
ur og sífeld ös manna var hjá þeim,
þvi allir þurftu að spyrja um undur
og ríki Asíu. Sérstaklega varð
Marco vinsæll í borginni. Hann
þreyttist aldrei á að segja frá auði
Kínverja og hinum ótrúlegu tekjum
keisarans og varð altaf að nota orð-
ið miljónir til þess að gefa hug-
mynd um þetta, svo að hann fékk
viðurnéfnið “millione ” Og húsið
sem þeir feðgar settust að í, var
kallað “Corte del Millione.” Það
er nú ekki til lengur, en menn vita
hvar það stóð, og garnlar myndir
eru til af því-
Þarna ríktu nú Polo-herrarnir,
vinsælir, virtir og voldugir, en þá
bar nokkuð við, sem Marco mátti
þykja ógæfa en varð eftirtímanum
til ómetanlegs gagns.
Á miðöldum og endurfæðingar-
öldinni var sífeld togstreita um völd-
in milli kaupmenskulýðveldanna i
Veneziu og Genova, því báðir vildu
ráða í Miðjarðarhafi. Áttu þau í
sífeldum styrjöldum. Sumarið 1289
höfðu Fleneyingar rænt þremur
Genova-skipum við Grikkland. Gen-
ovamenn sendu óvígan flota í Adría-
haf til þess að taka hefndir og urðu
Feneyingar að senda flota sinn ó-
viðbúinn á móti. Var eitt skipanna
undir stjórn Marco Polo. Lenti
flotunum saman við Jortjula-ey hjá
Dalmatíuströnd og sigruðu Genova-
menn og söktu flestum Feneyja-
skipunum, þar á meðal skipi Marco
Polo. Hann var fluttur til Genova
ásamt 7000 öðrum föngum og sett-
ur í fangelsi.
Nicolo gamli reyndi að leysa hann
út, en því var hafnað. En það leið
ekki á löngu þangað til Marco varð
kunnur í Genova- Helztu borgarar
heimsóttu hann í fangelsinu og komu
því til vegar, að hann fékk góða að-
búð. Menn veittu sögum hans frá
Asíu athygli og honum var leyft að
fá minnisblöð sin til sín í fangelsið,
frá Feneyjum. Svo vildi til, að í
klefa með Marco Polo var maður
frá Pisa, Messer Rusticano. Hann
var duglegur skrifari og nú setti
hann á pergament frásagnir Marcos
frá Austurlöndum. Eftir tæpt ár
samdist friður milli Feneyja og
Genova og höfðu borgirnar skifti á
föngum. Þá var stóra bókin full-
gerð og gat Marco haft hana með
sér til Feneyja.
Rit Marco Polo fékk nafnið
“Bókin um ríki Austurlanda og
undur þcirra.” Er hún í þremur
deildum. Innan skamms voru orðn-
ar til margar afskriftir af henni og
hafa 84 handritin varðveist til þessa
dags, mörg með athugasemdum og
leiðréttingum, sem Marco Polo hefir
gert sjálfur- Fjölmargar útgáfur
hafa lika verið prentaðar af bók-
inni.
I bók þessari er að vísu margt
furðulegt,” segir Sven Hedin, sem
600 árum síðar ferðast í fótspor
Marco Polo, “og maður saknar
margs, sem þar ætti að vera. En
bók hans er eigi að síður sjóður
landfræðisþekkingar, og flestar upp-
lýsingar hans og athuganir hafa ver-
ið staðfestar. Líf hans var eins og
æfintýri, og hann skipar heiðurs-
sess meðal landkönnuða allra alda.”
Menn höfðu áður aðeins óljósar
hugmyndir um flest þessara landa,
sem Marco Polo lýsti, og mest af
því voru bábiljur einar og furðu-
sagnir. Hann vann það þrekvirki
fyrstur manna, að lýsa Austur-Asíu
fyrir Evrópumönnum eins og hún í
raun og veru er. Hann eyddi
INNKÖLLUNAR-MENN LÖGBERGS
Amaranth, Man..............B. G. Kjartanson
Akra, N. Dakota...........B. S. Thorvardson
Árborg, Man...........................Elias Elíasson
Árnes, Man.................Sumarliði Kárdal
Baldur, Man..............................O. Anderson
Bantry, N. Dakota.......Einar J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash...........Arni Símonarson
, Blaine, Wash..................Arni Símonarson
Bredenbury, Sask.........................S. Loptson
Brown, Man. ....................J. S. Gillis
Cavalier, N. Dakota.......B. S. Thorvardson
Churchbridge, Sask...............S. Loptson
Cypress River, Man.......................O. Anderson
Dafoe, Sask................J. G. Stephanson
Edinburg, N. Dakota.......Jónas S. Bergmann
Edmonton ..................S. Guðmundsson
Elfros, Sask.......Mrs. J. H. Goodmundson
Foam Lake, Sask..........J. J. Sveinbjörnsson
Garðar, N. Dakota............Jónas S. Bergmann
Gerald, Sask.............................C. Paulson
Geysir, Man...........................Elías Eliasson
Gimli, Man....................F. O. Lyngdal
Glenboro, Man...............................O. Anderson
Hallson, N. Dakota.......S. J. Hallgrimsson
Hayland, P.O., Man.......Magnús Jóhannesson
Hecla, Man...........................Gunn^r Tómasson
Hensel, N. Dakota......................John Norman
Hnausa, Man...........................Elías Elíasson
Husavick, Man.................F. O. Lyngdal
Ivanhoe, Minn......................B. Jones
Kandahar, Sask.............J. G. Stephanson
Langruth, Man.............................John Valdimarson
Leslie, Sask............................Jón Ólafsson
Lundar, Man.............................Jón Halldórsson
Markerville, Alta. ............O. Sigurdson
Minneota, Minn.....................B. Jones
Mountain, N. Dak,.........S. J. Hallgrímson
Mozart, Sask............J. J. Sveinbjörnsson
Oakview, Man.................Búi Thorlacius
Otto, Man...............................Jón Halldórsson
Point Roberts, Wash............S. J. Mýrdal
Red Deer, Alta................O. Sigurdson'
Reykjavík, Man................Arni Paulson
Riverton, Man........... .Björn Hjörleifsson
Seattle, Wash...................j j Middal
Selkirk, Man.................Th. Thorsteinsson
Siglunes P.O., Man.......Magnús Jóhannesson
Silver Bay, Man..............Búi Thorlacius
Svold, N. Dak.............B. S. Thorvardson
Tantallon, Sask..............J. Kr. Johnson
Upham, N. Dakota........Einar J. Breiðfjörð
Víðir, Man. .................Elías Elíasson
Vogar, Man...........................Magnús Jóhannesson
Westbourne, Man.........................Jón Valdimarsson
Winnipegosis, Man......Finnbogi Hjálmarsson
Winnipeg Beadh...............F. O. Lyngdal
Wynyard, Sask..............J. G. Stephanson
röooooooo<o»oooo»o»»»eo»»oo»eooo»o<
Business and Professional Cards

DR. B. J. BRANDSON DR. B. H.OLSON
216-220 Medlcal Arts Bldg. Phones: 35 076
Cor. Grahani og Kennedy Sts. Phone 21 834—Office tímar 3-4.30 906 047
Consultation by Appointment
Heimili: 214 WAVERLEY ST. Only
Phone 403 288 Heimili: 5 ST. JAMES PLACE
Winnipeg, Manltoba Winnipeg, Manitoba

DR. ROBERT BLACK Sérfrœðingur I eyrna, augna, nef Dr. P. H. T. Thorlakson 205 Medical Arts Bldg.
og hálssjúkdómum.
216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy 8ta.
Cor. Graham & Kennedy Phone 22 8G6
Viðtalstimi — 11 til 1 og 2 tll 6 Res. 114 GRENFELL BLVD.
Skrifstofuslmi — 22 261
Heimill — 401 991 Phone 62 200

Dr. S. J. Johannesson DRS. H. R. & H. W.
272 YHOME ST. TWEED
Tannlœknar
STE. 4 THELMA APTS.
á fyrsta gólfi 406 TORONTO GENERAL
Talsimi 30 877 TRUSTS BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith 8t.
Viðtalstími 3—5 e. h. PHONE 26 545 WINNIPEO

H. A. BERGMAN, K.C. J. T. THORSON, K.C.
islenzkur lög/rœSingur islenzkur Xög/rœSingur
Skrifstofa: Room 81\ McArthur
Bulldlng, Portage Ave. P.O. Box 16E6 800 GREAT WEST PERM. BLD.
Phone 94 668
PHONES 95 052 og 39 043

LINDAL, BUHR Arlington Pharmacy
& STEFÁNSSON Sérfræðingar í lyfjaforskriftum
Barristers, Solicitors,
Notaries, etc. 796 SARGENT AVE.
W. J. Ldndal, K.C., A. Buhr vlð Arlington
Bjöm Stefánsson SlMI 35 650
Telephone 97 621
Offices: Finni oss I sambandi við lyf,
325 MAIN STREET vindlinga, brjóstsykur o. fl.

PRESCRIPTIONS FILLED J. J. SWANSON & CO.
CAREFULLY LIMITED
601 PARIS BLDG., WINNIPEO
GOODMAN DRUGS %
Fasteignasalar. Leigja hús. Ot-
Cor. ELLICE & SHERBROOK vega peningalán og eldsábyrgð af
öllu tægi.
Phone 34 403 We Deliver PHONE 94 221

A.S. BARDAL ST. REGIS HOTEL
84 8 SHERBROOKE ST. 2 85 SMITH ST., WINNIPEQ
Selur llkkistut og annast um út- pœgilegur og rólegur bústaSvr <
farir Allur útbúnaður sá bezti. miðbiki borf/artnnar.
Ennfremur selur hann allskonai Herbergi J2.00 og þar yfir; maB
minnisvarða og legsteina. baðklefa 23.00 og þar yfir.
Skrifstofu talsimi: 86 607 Agætar máltiðir 40c—ÍOc
Heimilis talsimi: 601 562 Free Parking /or Ouestt
mörgum tröllasögum, sem líka þóttu
tröllauknar þó þær væri raunveru-
legar. Og hann varð til þess að ýta
undir útfraarþrá annara og varð
upphafsmaður hinna glæsilegu land-
könnunarferða, sem Partúgalar og
Spánverjar fóru síðar.
Hinrik sæfari, Portugalakönung-
ur, sem varð upphafsmaður könn-
unarferðanna suður með Afríku-
ströndum, hafði lesið rit Marco
Polo- Og það hafði líka gert Bar-
tolomeus Diaz og Vasco da Gama.
Þegar Columbus stýrði skipum sín-
um vestur, var erindið það, að kom-
ast kringum hnöttinn, til ríkja stór-
khansins, finna leiðina, sem Mag-
elles fann. Þannig varð það Marco
Polo, sem varð brautryðjandi hinn-
ar glæsilegu aldar i sögu hvítra
manna, sem kölluð er Landkönnun-
aröldin.
—Fálkinn.
Heimspekingur og
vitringur
“Helzt er gaman að hlusta til
þá hyggnir ræða,
eg held það megi heimskan
fræða.”
Til fróðleiks og skemtunar fyrir
lesendur Lögbergs vil eg leyfa mér
að koma hér með part úr tveggja
manna samtali, tekið upp úr tíma-
ritinu “Gangleri”. Það er ekki holt
fyrir oss íslendinga fremur en aðra,
að vera svo hrifnir af sjálfum oss,
að vér sjáum ekkert annað en vor
eigin verðmæti. Þvi máltækið seg-
ir: “Blindur er hver í eigin sök.”
“Grískur heimspekingur kom
einu sinni til eins af vitringum forn-
Grikkja og hugsaði sér að koma
honum í bobba með óþægilegum
spurningum. En hinn helgi maður
frá Miletus stóðst prófið og svar-
aði öllum spurningunum hiklaust og
mjög nákvæmlega-
1. Hvað er elzt af öllu?
Guð, því hann hefir altaf verið
til.
2. Hvað er fegurst af öllu?
Alheimurinn, því hann er verk
Guðs.
3. Hvað er stærst af öllu?
Rúmið, því í því er alt, sem skap-
að hefir verið.
4. Hvað er varanlegast af öllu?
“Vonin, því að hún lifir með
manninum, þó hann hafi tapað öllu
öðru.
5. Hvað er bezt aTöllu?
Siðgæðisþroski, því án hans er
ekkert gott til-
6. Hvað er fljótast af öllu?
Hugurinn, því að hann flýgur á
augnabliki til endimarka alheimsins.
7. Hvað er sterkast af öllu?
Neyðin, sem knýr mennina til að
bjóða öllum hættum birginn.
8. Hvað er auðveldast af öllu?
Að gefa ráðleggingar.
“En þegar kom að níundu spurn-
ingunni gaf hin helgi maður ein-
kennilegt svar. Hann gaf svar, sem
eg er viss um að heimsgæðingurinn,
sem spurði, hefir ekkert botnað i,
og sem flestir menn mun leggja í
mjög yfirborðslegani skilning.
Spumingin var þessi:
9. Hvað er erfiðast af öllu?
Og hinn helgi maður svaraði:
Að þekkja sjálfan sig-
Þannig var boðskapur vitringsins
til bins fáfróða manns og þessi er
boðskapurinn enn þann dag í dga.”
Varla er hægt að segja annað en
að hér sé allfróðlega spurt. En
vissulega virðist þó svo sem að mað-
urinn, er svörin gefur standi miklu
nær alvizkunni.
M. I.