Lögberg - 20.10.1938, Qupperneq 2

o
4é
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 20. OKTÓBER, 1938
Þegar
ÁrbœjarbóndÍDn
var myrtur
Eftir Oscar Clausen
(Sakamálasaga frá
byrjun 18. aldar.)
Um og eftir aldamótin 1700 var
tvibýli í Árbæ í Mosfelssveit. Ann-
ar bóndinn hét Sæmundur Þórarins-
son og var ættaður austan úr Gríms-
nesi, en kona hans hét Steinunn
Guðmundsdóttir og hafði hún áður
verið tvígift, svo að Sæmundur var
þriðji “ektamaki” hennar. Á hin-
um helmingi jarðarinnar bjó ungur
maður, ógiftur, er Sigurður hét
Arason og var móðir hans fyrir búi
hjá honum.
Fyrir rúmum 200 árum var Ár-
bær ekkert stórbýli frekar en nú,
þó að 2 væru þar ábúendurnir. Árni
Magnússon segir í jarðabók sinni,
að jörðin fóðri 6 nautgripi og io
lömb.” — Eigandi Árbæjar var
Hans Hátign konungur Dana og var
landsskuld af allri jörðinni 130 áln-
ir, sein átti að gjaldast í fríðu þ. e.
a. s. í skepnum eða fullgildum varn-
ingi til Bessastaða, en þar sem hvor-
ugur ábúandinn var svo burðugur
að eiga naut eða sauðkind til þess
að láta upp i afgjaldið, hafði land-
fógetinn á Bessastöðum allra náð-
arsamlegast leyft þeim að gjalda í
fiski, sem þeir þá öfluðu sér með
því að fara til útróðra í eitthvert
verið á Suðurnesjum. Kúgildi voru
4 á jörðinni og voru leigurnar goldn-
ar í smjöri, sem afhent var annað
hvort á Bessastöðum eða í Viðey
eftir því sem á stóð. — Auk þessa
voru ýmsar kvaðir á Arbæjarbænd-
um, t. d. voru þeir skyldir til að
láta einn mann til róðra hjá Bessa-
staðamönnum á hverri vertið og létu
ábúendurnir hann sína vertíðina
hvor. Svo áttu þeir báðir í sam-
einingu að lána hest til Alþingis,
sem þeir og gjörðu sitt árið, hvor,
en áður fyr hafði þess oft verið
krafist af þeim að þeir lánuðu hest
til ýmsra smáferða. — Árið 1702
varð Sæmundur í Árbæ t. d. að láta
2 hesta til Alþingisferð^r Bessa-
staðamanna og fylgja þeim sjálfur,
en í þeirri ferð var hann 2 sólar-
hringa og varð þá að fæða sig sjálf-
ur og fekk hvorki þökk né Iaun fyrir.
— Ennfremur lágu á þeim ýmsar
smærri kvaðir, svo sem að slá einn
dag í túninu í Viðey, flytja ^inn
hríshest til Bessastaða, vera 1 dag í
mógröfum á Bessastöðum, leggja til
jnann tvisvar á sumri þegar Elliða-
árnar voru stýflaðar vegna laxveið-
anna o. fl. o. fl.
Hér skal nú sagt frá atviki úr
lífi fólksins í Árbæ um þessar
mundir. — Það var á morgni heil-
agrar Mauritiusarmessu, eða 22 okt-
óber, haustið 1704, að Sigurður í
Árbæ kom að Bústöðum og svo að
Breiðholti og sagði þær fréttir, að
Sæmundur bóndi í Árbæ hefði,
kvöldið áður, gengið suður yfir ár
og ekki komið aftur. — Hann þótt-
ist vera að leita hans og það ná-
granna sína að taka þátt í leitinni
með sér. Þeir lögðu nú á stað, f jór-
ir saman og leituðu af sér allan
grun um holt og hæðir, en að lok-
um hugkvæmdist þeim að leita i
Elliðaánufti og þar fundu þeir Sæ-
mund dauðan og lá hann á grúfu
fyrir neðan Skötufoss, sem er í
syðri ánni á móts við Árbæ. — Þeir
drógu síðan iikið úr ánni, en þegar
þeir fóru að skoða það betur, vakn-
aði hjá þeim grunur um að ekki væri
alt með feldu um dauða hans. Þeim
þótti hann svo fölur í andliti, að
líkast var, að hann hefði ekki
druknað. Svo var líkið ekkert blátt
eða þrútið eins og oft er um þá sem
drukna og auk þess rann ekkert
vatn upp úr því.
Þetta var þó ekkert rannsakað
frekar, að sinni, en frúin í Árbæ
var ekkert áf jáð í að líkið væri flutt
heim til hennar og var það þegar
flutt inn í Gufunes, en þangað átti
Árbær kirkjusókn í þá daga og i
Gufunesi var það svo búið til mold-
ar eins og venja var til. Sigurður
sagði frá þvi, að þessu væri þannig
hagað, að undiriagi Steinunnar og
svo var líkið grafið. — Skömmu
síðar gaus upp sá kvittur, að Sig-
urður í Arbæ væri valdur að dauða
Sæmundar bónda, eða vissi að
minsta kosti, hvernig hann hefði
borið að og svo var þetta í hámæli
komið að sýslumaðurinn varð að
láta sig máliS>skifta.—
♦ ■
Sýslumaður í Kjósar- og Gull-
bringusýslu var þá danskur maður
er hét Niels Kjær og bjó hann í
nesi við Seltjörn. Niels Kjær var
upprunalega kaupmaður, eða jafn-
vel aðeins “assistent” hjá einhverj-
ur dönskum kaupmanni og var al-
danskur að ætt og uppruna. Svo
varð hann eftirlegumaður kaup-
manna og komst þá i tæri við Þór-
dísi dóttur Jóns Eyjólfssonar sýslu-
manns i Nesi og giftist henni. Hann
var álitinn skarpur maður, en lagði
ekki fyrir sig lögvísi fyr en á full-
orðins aldri og tók svo Kjósarsýslu
eftir Jón tengdaföður sinn.—
Sýslumaður lét nú taka Sigurð í
Arbæ fastan, þar sem hann var
staddur við sjóróðra í Effersey og
var hann svo fluttur að Nesi og
hafður í haldi þar. — Ekki komst
sýslumaður neitt með Sigurð, í
fyrstu. Hann neitaði öllu og kvaðst
ekkert vita um, hvernig Sæmundur
bóndi hefði farið í fossinn og var
hinn ákveðnasti í þvi, að halda
fram sakleysi sínu. — Þá var Páll
Beyer landfógeti á Bessastöðum, en
hann var maður harðfylginn, eins
og málaferli hans og þras við Odd
lögmann Sigurðsson bendir til. —
Páll Beyer hafði líka áður vei'ið
kaupmaður eins og Niels Kjær
sýslumaður, en hingað til lands
hafði hann komið með Muller amt-
manni 1688 og þá verið smásveinn
hans. Eftir það var hann undir-
kaupmaður í Grundarfirði og
Stykkishólmi, en upp úr því varð
hann landfógati og eitt árið, 1707,
hafði hann þrjú æðstu embætti
landsins á hendi, þar sem hann var
stiftamtmaður, amtmaður og land-
fógeti. — hinu síðasttalda þjónaði
hann i 10 ár og lýsir séra Jón Hall-
dórsson honum svo i Hirðstjóra
Annál sínum: “Var honum mann-
lega háttað í mörgu við ekkjur og
fátæka, sem fyrir því urðu, þá hann
var góður. Enginn spekingur var
hann haldinn og hneigður mjög til
drykkjuskapar og með honum óviti
og ofstopasamur.” ^
♦
Landfógetinn brá sér yfir Skerja-
fjörð, að Nesi og tók til að yfir-
heyra Sigurð, ef takast mætti að fá
hann til þess að meðganga, en hon-
um gekk heldur ekki í fyrstu. —
Loks fauk i Paul Beyer og hótaði
hann þá Sigurði, að fara næsta
morgun inn í Gufunes og grafa Sæ-
mund upp og skyldi hann leggja
höndur á lík hans og endurtaka neit-
un sina eða sverja sakleysi sitt. Þá
fór að íara um Sigurð og svo gugn-
aði hann og meðgekk að hann væri
valdur að dauða Sæmundar.
Þegar svo Páll Beyer spurði
hann að, hvernig hann hefði banað
Sæmundi, þá leysti Sigurður frá
skjóðunni. Þeir höfðu á sunnu-
dagskvöldið farið að veiða lax í
hylnum fyrir neðan fossinn og
hafði Sæmundur staðið þar á bakk-
anum. Þá hafi hann gripið stöng
eða “Dutré,” er þeir voru með og
hrundið Sæmundi með því ofan í
hylinn og þar hafi hann druknað.—
Þetta segist Sigurður hafa gjört
fyrir ítrekaðar áeggjanir Steinunn-
ar konu hans, því að hún hafi þrá-
beðið sig að koma honum fyrir, með
einhverju móti, ef hann sæi sér
færi á því. Eftir þetta var Sigurð-
ur hafður í strangri gæslu í Nesi
og vakað yfir honum á hverri nóttu
og urðu allir bæir á Seltjarnarnesi
að leggja til mann í því skyni og
vaka til skiftis.
♦
Svo var það mánudaginn næsta
eftir Allra heilagra messu (1. nóv.)
að Niels Kjær sýslumaður þingaði
í málinu á Varmá í Mosfelssveit og
staðfesti Sigurður Arason þar fram-
burð sinn og játningu um morðið á
Sæmundi ,í Arbæ, sem hann hafði
gefið Páli Beyer. — Húsfreyjan i
Árbæ, Steinunn Guðmundsdóttir,
var þar líka tekin fyrir, en þver-
ZIGZAG
5
Orvals pappír í úrvals bók
C
5'
2 Tegundir
SVÖRT KAPA
Hinn upprunalegi þunni
vindlinga pappír, sem flestir,
er reykja "Roll Your Own”
nota. BiiSjiS um
“ZIG-ZAG” Black Cover
BLA KAPA
“Egyptien" úrvals, h v í t u r
vindlinga pappír — brennur
sjálfkrafa — og gerir vindl-
ingana eins og þeir væri
vafðir í verksmiðju. Biðjið
um
“ZIG-ZAG” Blue Cover
neitaði öllu i fyrstu og kvað Sigurð
Ijúga öllu því, sem hann bæri fram.
Páll Beyer var einnig þarna staddur
og tók hann húsfreyjuna tali og þá
meðgekk hún alt fyrir honum. —
Þau Sigurður og Steinunn voru svo
flutt fram á Seltjarnarnes og höfð
þar í járnum næsta hálfan mánuð,
en máli þeirra var skotið til lög-
manns.—
Föstudaginn næsta eftir Marteins
messu (11. nóv.) hélt svo Sigurður
lögmaður Björnsson þing í þessu
máli, í Kópavogi og dæmdi þau bæði
til dauða og voru þau tekin af dag-
inn eftir. Sigurður var hálshöggv-
inn skamt frá túngarði í landnorð-
ur frá Þinghúsinu, en Steinunni var
drekt i læknum þar fyrir austan.—
Höggstokkurinn hafði altaf áður
verið upp á hálsinum og þá hafði
verið drekt á Elliðaánni syðri. —
Annálar segja að þau háfi bæði
fegnið “góða iðrun og skilið vel
við,” en það er, að aftaka þeirra
hafi ekki mistekist. — Páll Beyer
var sjálfur við aftökuna og lét setja
höfuð Sigurðiar á stöng við dys
hans, öðrum til viðvörunar. Sig-
urður var aðeins 27 ára gamall, en
Steinunn var 20 árum eldri og lét
eftir sig 3 börn, sein hún hafði átt
með fyrri mönnum sínum.—Yngsti
sonur hennar var 14 ára piltur, er
Bergur hét og tók Páll Beyer hann
að sér, en þetta mál þótti eitt hið
ljótasta er þá hafði komið fyrir. —
—Lesb. Mbl.
Kornrœktin
Tíðindamaður frá Vísi átti tal við
Steingrírn Steinþórsson búnaðar-
málastjóra í morgun, en hann var
fyrir nokkuru austur á Sámstöðum,
þar sem kornrækt hefir nú um mörg
ár verið stunduð í stórum stíl og
með góðum árangri, undir stjórn
ágæts manns, Klemenzar Kristjáns-
sonar.
Kornupskeran stendur nú sem
hæzt, sagði búnaðarmálastjóri, og
mun vera búið að slá 1/3 hluta
kornakranna, en korni mun hafa
verið sáð í 20—30 dagsláttur á
Sámsstöðum í ár. Er það mest
bygg og hafrar. Dálítið er og
ræktað að vetrarrúgi og tilraunir
eru gerðar mleð híveitirækt, en í
smáum stíl. Þá er og grasfræ rækt-
að á Sámsstöðum, og er grasfræ-
ræktin með mesta móti í ár.
Yfirleitt lítur vel út með þetta alt.
Kornið lítur vel út. Það þroskað-
ist nokkuð seint, vegna kuldanna í
vor, en náði sér á strik er á leið.
Tjón hefir ekki orðið teljandi af
foki. Hvassviðri kom þó eystra á
dögunum, en tjón af foki verið lítið.
Viðri vel nú um hníð og ekki verði
tjón af foki eða kornið skemmist í
illviðrum, má búast við, að upp-
skeran verði góð.
Korn er ræktað allviða um land
sem undangengin ár og í mjög stór-
um stíl í Eyjafirði, þar sem Kaup-
félag Eyfirðinga hefir gert tilraun
með kornrækt á stóru svæði. Á
Hvanneyri í Borgarfirði var hafin
kornrækt í vor. Þá er kornrækt
sem áður hjá Ræktunarfélagi Norð-
urlands á Akureyri. Einstakir
bændur gera og tilraun með korn-
rækt.
Allar Hkur eru til að kornræktin
aukist á næstu árum. Framfarir
þær, sem orðið hafa í þessari grein
landbúnaðarins eru miklar og má
þakka það áhuga og dugnaði
margra, ekki sízt Klemenzar á Sáms-
stöðum.
—Vísir 17. sept.
Búasteinn og
Búahellir
Það bar við einn sunnudag, fyrir
um það bil þúsund árum, að mað-
ur einn kom ríðandi vestur yfir
Hellisheiði. Vegurinn liggur nú
meðfram fjöllum þeim er ganga
suðvestur úr Henglinum, og þá lá
hann yfir þau, og var komið að
vestan niður skarð það, sem er upp
af Kolviðarhóli og hét það Öxna-
skarð. Þessi leið var farin til tiltölu-
lega skamms tíma enda eru djúpir
slóðar slitnir þár víða í klappirnar
eftir hófa ferðamanna hestanna.
Hellisheiði var lengri fjallvegur í
gamla daga en nú, því engin bygð
var, frá því farið var upp úr Ölfusi,
þar til komið var að Lækjarbotnum,
efsta bænum í Seltjarnarneshreppi,
en þar heitir nú Lögberg.
Maðurinn sem kom ríðandi var
mikill vexti og gjörfilegur og reið
við alvæpni. Hann hét Búi And-
ríðsson og var ríkur bóndason frá
Brautarholti á Kjalarnesi. Faðir
hans hafði komið seint á landnáms-
öld, ásamt fleiri mönnum, frá ír-
Iandi, en norrænir víkingar höfðu
þá víða lagt undir sig strendur þess
lands, og má segja að tunga sú, er
síðar var nefnd íslenzka, hafi hljóm-
að hringinn í kringum gjörvalt Ir-
land. Andríður giftist Þuríði, hin-
um mesta kvenskörungi, er var dótt-
ir bóndans í Þormóðsdal í Mosfells-
sveit, og var hún móðir Búa, og enn
á lífi, er þetta gerðist.
Bui var að koma frá Noregi, og
hafði skip það, er hann kom með,
haft skjóta ferð, því veður höfðu
verið hagstæð og stýrimaður glögg-
ur á gang stjarna og sólar, en þá
var ekki leiðarsteinninn fundinn,
svo að stýra varð eftir gangi himin-
tunglanna og var það nokkuð örugt
meðan leiðarstjarnan sást, er jafn-
an sýndi hvar hánorður var. En
um sumardag, þegar komið var það
langt norður, að nótt var björt, varð
að stýra eingöngu eftir sólargangi
og tungli ( ef það sást) og reyndi
þá mjög á farmensku stýrimanns.
Skipið hafði tekið höfn við Eyrar
við Ölfusárós, er þá hét Hvítárós,
þvi fljótið hér þá Hvítá alla leið til
sjávar. En á bakkanum upp frá
Eyrum myndaðist þorp er nefnt var
Eyrabakki en síðar breyttist nafnið
í Eyrarbakki.
Það var siður þá, að þeir, sem
tóku sér far tpilli landa, keyptu hlut
í skipinu eða að minsta kosti áttu
hlut ií varningi og þótti þetta nauÖ-
synlegt til þess, að allir skipverjar
væru fúsir til þess að verjasí, ef
víkingar, eða aðrir ránsmenn, réðust
á þá. Búi hafði því ekki þegar rið-
ið vestur yfir fjall, heldur tafist
nokkuð eystra því hann þurfti að
gera ýmsar ráðstafanir viðvikjandi
eignum' sínum. Hann gat því búist
við að fregnin um að hann væri
komin á undan honum vestur yfir
heiði. En þó að hann ætti óvini
bjóst hann tæplega við, að þeir
myndu bregða svo skjótt við, að
honum væri ekki óhætt yfir heiðina,
enda var hann hinn mesti fullhugi
og ekki hafði hann viljað heyra, er
skipsfélagar hans töluðu að óvar-
legt væri fyrir hann að fara einn
síns liðs yfir heiðina,
Andriður faðir Búa og félagar
hans höfðu verið skírðir menn, en
v.íst að öðru leyti lítt kristnir, en
land laut alt þá hinum forna átrún-
aði feðra vorra. En Búi vildi á
uppvaxtarárum sínum engin goð
blóta, og hneykslaði það mjög trú-
aða menn, þvi þeim var Ásatrúin
eins hugstætt mál, og eins mikið
hjartans mál, eins og kristum mönn-
um síðar hin kristna trú, og hötuðu
jafn mikið og þeir trúleysingjana.
Þessi vantrúnaður Búa mæltist því
ítla fyrir hjá trúuðum mönnum og
varð það til þess, að einn fram-
gjarn unglingur, Þorstein sonur
Þorgríms goða á Kjalarnesi ^tefndi
Búa til Kjalarnesþings fyrir rangan
átrúnað, og lét varða skóggangssök.
Var Búi sekur dæmdur og því rétt-
dræpur. En Búi skeytti ekki dómn-
um, leitaði ekki af landi brott, eins
og siður var sekra manna, og fór
allra ferða sinna.
Lög feðra vorra voru þannig, að
sá, sem fékk mann sekan gerðan.
varð sjálfur að sjá um fullnægingu
dómsins, og hafa margir undrast, að
svo vitur lög, setn þeir gerðu yfir-
Ieitt, að þeir skyldu ekki mynda
sterkt framkvæmdarvald. En þetta
var mjög að ráði gert, því þeir voru
lýðveldismenn í eðli sínu, og höfðu
flutt til eylands þess af þv,í, að þeir
vildu ekki ofríki einstaks manns.
En þeir’ óttuðust, að ef hér væri
sterk miðstjórft, myndi bráðlega leita
í sama horfið hér, og þeir höfðu
snúið frá í Noregi. En það þótti
hin mesta vanvirða, að koma ekki
fram dómum, gagnvart sekum
mönnum með því að fella þá, éða að
minsta kosti að stökkva þeim úr
landi.
Það sem Þorsteinn Þorgrímsson
hafði ætlað að gera til að afla sér
álits, snerist þvi honum1 til vanvirð-
ingar, er Búi fór ekki úr landi, og
það því frekar, sem Búi fór ferða
sinni niillí Brautarholts og Esju-
bergs (en þar bjó fóstra hans) án
þess að bera eggvopn, en hann hafði
aðeins slöngu eina knýtta um mitti
sér, því hann var slyngur. Þor-
steinn hlaut því, til þess að halda
heiðri sínum, að drepa Búa, þó það
hafi fráleitt verið ætlun hans i
fyrstu.
Þorsteinn veitti því Búa eftirför
einn dag með tólf af mönnum föð-
ur síns, eitt sinn er hann fór frá
Brautarholti til E^jubergs. Þetta
var um vetur og veður útsunnan með
éljagngi, eins og títt er við Faxa-
flóa, en ekki var sporrækt. Búi sá
eftirförina er hann kom á hæð þá,
er Kléberg heitir. Beið hann þar
eftir þeim, og er þeir komu yfir læk
þann er þar var vestan við, var eitt
élið að skella á. Slöngvaði Búi
steinum á nokkra þeirra, og var það
sumra bani. En þeir Þorsteinn
hlupu þá sem ákafast að honum, en
þeir náðu honum ekki, því Búi
komst undan í élinu, enda þekti
hann þarna hvert gil og hverja lægð.
En þegar saga þessi var sögð, nokkr-
um mannsöldrum siðar var undan-
koma Búa þökkuð galdramyrkri, er
fóstra Búa hefði gert. Og þannig
er sagan rituð niður í Kjalnesinga-
sögu.
Nokkru seinna kom Búi seint um
kvöld til Brautarholts, og var þar
um nóttina. Næsta morgun árla
sneri hann aftur til Esjubergs. En
er hann Kom á holtið, þar sem sá
heiin að bænum á Hofi, sá hann
mann ganga þaðan til hofsins og
þekti að það var Þorsteinn. Gekk
hann þá á eftir honum inn í hofið
og vó hann þar, og skildi við hann
clauðan undir hofgarðinum. Síðan
kveikti hann með hinum vígða eldi
hofsins i tjöldunum, sem það var
klætt með, og brann hofið. En Búi
kom við á bæ þeim, er hét Hólar,
Iíklega" þeim sama og nú heita
Skrauthólar, og lýsti þar vígi Þor-
steins á hendur sér.
Fóstra Búa á Esjubergi vísaði
honum á helli, sem er austur og upp
af bænum á Eesjubergi, og hafði
hún látið safna þangað vistum með
leynd, og fór Búi þangað.
Þorgrímur goði kom með marga
menn til Eesjubergs til þess að drepa
Búa, en fann hann þar ekki. Sneri
hann þá í Brautarholt, til þess að
drepa Andríð, sem þá var maður
gamall. Var hann tekinn höndum,
og tjáði ekki þó að Þuríður hús-
freyja byði fé fyrir bónda sinn.
Fékk Þorgrímur mann til að vega
að honum, og varð Andríður vel við
dauða sínum. En Þuríður lét heygja
hann í ey þar skamt frá landi, er
síðan heitir Andríðsey.
Eigi leið á löngu áður en Búi fór
að fara nokkurn veginn ferða sinna
og lét Þorgrímur goði eins og hann
vissi eigi af. Var haldið að hann
myndi hafa iðrast þess, að hann lét
vega Andríð, og að hann þessvegna
hafi ekki viljað eiga meira ilt við
Búa.
Leikar tókust nú á Kollafirði en
þar var dóttir bónda, Ólöf hin væna,
er orðlögð var fyrir fegurð og aðra
kvenkosti. Sátu þeir hvern dag sinn
hvoru megin við hana Búi og norð-
maður einn (eða austmaður eins og
þeir voru þá kallaðir) er Örn hét,
og stjórnaði kaupfari, er hér hafði
vetursetu. Töluðu þeir báðir við
Ólöfu og heyrðu hvor um sig samtal
hins, en ekki ræddust þeir við. Brátt
bættist þíiðji maðurinn í hópinn,
sem var Kolfiður frá Elliðavatni í
Seltjarnarneshreppi, mikill maður
og sterkur, en þótti lítt kunna
mannasiði og gekk með lurk einn að
vopni. Austmaninum þótti óvirða
að þessum meðbiðli, og sat fyrir
honum við annan mann, en leikar
fóru þar öðruvísi en til var stofn-
að, því hann féll þar sjálfur. Síðar
skoraði Kolfiður Búa á hól'm, en
varð undir í þeirri viðureign, gréri
þó fljótlega aftur sára sinna.
En Búi fór með Ólöfu vænu í
hellirinn til sín, og ætlaði Kolfiður
eitt sinn að sækja hann þar, en varð
frá að hverfa.
Að lokum fór Búi utan að ráði
fósfru sinnar með skipi er uppi stóð
í Hrútafirði. En á leiðinni fyrir
Esju, veittu nokkrir frændur Þor-
gríms goða honum eftirför, því þeim
þótti óvirðing áð því að banamaður
frænda þeirra skyldi ríða fram hjá
garði þeirra. Börðust þeir þar, er
síðar var nefnt Orustuhóll, en menn
komu og skildu þá, og reið Búi
norður og fór utan.
En er hann var farinn, tók Kol-
fiður Ólöfu hina'vænu, er aftur
hafði farið í Kollafjörð og hafði
hana hjá sér á Elliðavatni. En hún
eignaðist dóttur með Búa, er nefnd
var Þuríður, og tók fóstra hans á
Blsjubergi hana til sín.
Og nú var Búi kominn aftur heim
til Islands. Þegar hann kom á f jall-.
ið, þar sem sjá mátti út á Faxaflóa,
fór hann af baki og gekk upp á tind
einn, þar sem hann sá yfir flat-
lendið næst sjónum.
Landið var hið efra mjög líkt því,
sem það er nú: hraun og mosa-
þembur, en hið neðra var það næsta
ólíkt, þvi að þar sem néi eru grá
og gútt holt, eða berir melar, voru
grænir birkiskógar. Landið okkar,
sem er nú mest grátt og nakið var
þá víðast grænt.
Búi hélt áfram ferð sinni, hann
fór niður Öxnaskarð, og er hann
var kominn jangt til niður undir
sléttuna, þar sem nú er bærinn Kol-
viðarhóll, spruttu þar upp margir
vopnaðir menn, og þóttist hann vita,
að þar væri fyrirsát. Hann reið því
hestjnum að steini einum geysistór-
um, því honum sýndist þar gott vígi.
Þarna var þá kominn Kolfiður við
tólfta mann. Sagði Búi drengilegra
að það gengi einn að honuni í einu,
ep Kolfiður vissi hvernig þeir leik
ar myndu fara, og sagðist neyta liðs-
tnunar. I Kjalnesingasögu er sagt.
að Búi hafi varist við steininn, en þó
má á sögunni sjá, að hann hefir
varist upp á honum, enda er þar
betra vígi því steinninn er mjór í
nyrðri endann svo varla hafa meiri
en tveir til þrír menn getað sótt að
honum þarí einu. En ef þeir urðu
sárir að nokkrum mun, hlutu þeir
KAUPIÐ AVALT
LUMBER
hja
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
HENRY AVENUE and ARGYLE STREET
Winnipeg, Man. - Phone 95 551