Lögberg - 17.11.1938, Blaðsíða 6

6_ ■ __________LÖGBEBG, FIMT UDAGINN 17. NÓVEMBER, 1938
|----------GUÐSDOMUR----------------------------j
Hún lyngdi niöur augunum og mælti hálf-hátt:
"Það voruö þér sem mó'ðguðuö mig fyrst — og eg
hafði eigi annað mér til varnar en orðin.”
Gerald hafði nú þegar jafnað sig aftur og virtist
iðrast þess hve mjög hann hafði þotið upp.
“Eg er hræddur um að eg neyðist til þess að móðga
yður enn á ný,” svaraði hann, ofur-rólega og kuldalega.
"Það er mál, sem við hljótum fyr e“ða síðar að spjalla um,
og þar sem við erum hér nú tvö, þá er réttast að gera það
nú þegar.”
Enda þótt orð þessi væru fremur óskiljanleg, virtist
Danira þó liafa skilið þau, þar sem hún beiddist alls engr-
ar útskýringar.
Fjarri fór því þó, að hún liti undan, heldur virtist
hún þess albúin, að þoka hvergi.
“Fyrir átta dögum þurfti eg að koma boðum til setu-
liðsstjórans, sem eigi mátti fresta,” hélt Gerald áfram máli
sínu, “og fór því árla morguns fótgangandi frá kastal-
anum til borgarinnar.
Þér þekkið að líkindum litla húsið, er slavneski sjó-
maðurinn býr í, spottakorn frá veginum, og þarf eg því
eigi að lýsa því fyrir yður. — Þa^ var fyrir dögun er eg
gekk þar fram hjá, og sá eg þá, að hurðinni var hrundið
upp og að karlmaður og kvenmaður komu þar út.
Karlmaðurinn var ekki I. Obrevic, heldur ungur mað-
ur, grannvaxinn, i hérlendum þjóðbúningi, og stúlkuna
þekti eg glögt, þrátt fyrir morgun-þokuna; en hvernig hún
hefir komist út um borgarhliðið, sem eigi er opnað fyrir
neinum um nætur, nema hann viti inngangsorðið, skil eg
ekki, né heldur hvernig hún hefir aftur komist inn i
borgina.
Þau kvöddust ofur innilega og stefndi hún svo til
borgarinnar, en hann til fjalla.
En borgarhliðið hafði alls eigi verið opnað um nótt-
ina, því eg var fyrsti maðurinn, sem lokið var upp fyrir.”
Að svo mæltu þagnaði Gerald, sem hann vænti svars,
en unga stúlkan svaraði alls engu og gerði enga tilraun
til að verja sig.
Gerald varð á hinn bóginn enn dimmari á svipinn og
mælti að lokum í all-fyrirlitlegum róm:
“Eg hefi að vísu engan rétt til þess að blanda mér
í hjartnanna málefni, en á hinn bóginn fylstu ástæðu til
þess að ætla, að hér búi og annað undir, því að fáum
dögum síðar kom I. Obrevic til borgarinnar og kemur
hann einnig í hús það er eg nefndi áðan og fær þar að
líkindum fregnir frá heimili setuliðsstjórans.”
“Hinn ungi landi hans hefir að líkindufn aðeins átt
að ryðja honum braut,” mælti Gerald ennfremur. “Sögu-
tilbúninginn um samningaleitan hans legg eg engan trúnað
á.”
Nú varð þögn að nýju, með því að Daníra mælti
eigi orð frá munni, enda þótt auðséð væri að hún hafði
stvgst rnjög. — Hún varð enn fölari í andliti, brjóstin
lyftust upp og niður og hún þrýsti saman vörunum, eins
og til þess að varast, að segja nokkurt orð.
“Þér neitið þá, að gefa nokkra skýringu,” hélt Gerald
áfram, “og tek eg það þá sem vott þess að grunur minn
sé réttur; en þér hljótið að skilja að þar sem hér er um
mál að ræða, sem snertir öruggleik hersins, þá hlýt eg að
skýra ofurstanum frá því, að setið sé á svikráðum við
hann, á hans eigin heimili.”
“Jafnframt mun eg þó mælast til þess,” mælti Gerald
ennfremur, “að hann segi Edith ekki frá þessu, þar sem
eg vil eigi að unnusta mín fái að vita á hvaða stað og
tíma uppeldissystir hennar tekur á móti ókunnugum manni,
sem—”
Hann lauk ekki við setninguna, því Daníra greip
fram í.
“Þey!” mælti hún. “Hættið þessum móðgunarorðum,
hr. Steinach. Þér talið um — bróður minn.”
Þetta mælti hún með slíkri ákefð og jafnframt svo
sannfærandi, að enginn gat efað.
Steinach datt heldur ekki í hug að véfengja orð hennar,
en þetta kom svo flatt upp á hann, að honum varð það á,
að taka upp orðin aftur:
“Bróður yðar ?”
“Stefán Stersovac — já! Eg fann hann nótt þá er
þér nefnið, hann, og engan annan.”
Það var, sem létt væri steini af Gerald, og vissi hann
eigi sjálfur, hvernig á því stóð.
Landráðin voru að vísu söm eftir sem áður, en hon-
um fanst að hann gæti heldur fyrirgefið þau en hinn
gruninn, sem vakið hafði fyrirliningu hans.
“Þá verð eg að biðja yður fyrirgefningar,” mælti
hann. “Mér gat ekki til hugar komið að systkini þyrftu
að hittast með slíkri leynd.”
“Er það mér að kenna, þó að bróðir minn þori ekki
að finna mig opinberlega?” spurði Daníra. “Hann var
við málin riðinn, er Obrevic yngri komst á yðar vald, og á
sama á hættu, fari hann eigi varlega.”
“Og þó hætti hann sér rétt til borgarinnar,” mælti
Gerald. “Gerði hann það í raun og veru aðeins í þvi
skyni, að heilsa systur sinni, sem hann hafði aldrei hirt
um áður?”
Þetta sagði Gerald mjög alvarlega, enda þótt tónninn
i rödd hans væri nú annar en áður.
“Hr. Steinach,” mælti Daníra fljótlega. “Gegn vilja
mínum hefi eg sagt yður frá leyndarmáli, af því að þér
genguð svo afarhart að mér, og veit eg að þér misbrúkið
eigi játningu mína, sem þannig stendur á.”
“Þér verðið þá að sannfæra mig um að eg geti þagað,
an þess að bregðast skyldu minni” svaraði Gerald. “Vér
erurn sem í eldfjalli staddir, eigum hvívetna hatri og
fjandmönnum að mæta og verðum því að vera varir um
oss. — En eg hefi þegar einu sinni haft yður fyrir rangri
sök, ungfrú góð, og vil ógjarna gjöra það í annað skifti.
— Segið mér því, hvort þér getið varið það, sem yður og
bróður yðar fór á milli umrædda nótt, hvort þér getið
varið það gagnvart þeim manni, sem þér eigi svo margt
að þakka.”
“Sem eg get þakkað fyrir þrældóminn, sem eg hefi
átt við að búa í æskunni!” greip Daníra fram í. “Eða
eigið þér ekki við Arlow ofursta?”
Gerald hniklaði brýrnar og mælti öllu harðmæltari en
áður:
“Ofurstanum er það að visu ljóst, að þér eruð enn
sem gestur á heimili hans, en hins hefir hann fráleitt
vænst, að þér væruð ber fjandmaður hans enda á hann
það sízt skilið fyrir þá góðsemi sína, að taka tvö foreldra-
laus börn að sér til umönnunar.”
Ásökun þessi virtist aðeins æsa Daníru enn meira, og
var sem elding leiftraði í augum hennar.
“En hver var það, sem gerði okkur foreldralaus ?”
spurði hún. “Hver var það, sem drap hann föður okkar?
Særður banasári var hann dreginn hingað, til þess að deyja
sem fangi, og móðir okkar andaðist úr hitaveiki, sem hún
fékk í sjúkrahúsinu, er hún stundáði hann að bana kominn;
og svo áttu þeir, sem svift höfðu okkur foreldrunum að
manna okkur og kenna okkur góða siði!”
“Eg var eigi spurð,” niælti hún ennfremur, “er eg
var rifin frá ættjörð og heimkynni, heldur var farið með
mig sem dauðan hlut, en bróður mínum tókst að komast
undan og flýja aftur til fjalla. — En eg var svift ættjörð,
foreldrum og vinum, og fékk i stað þess uppeldi, sem að-
eins hefir gjört mig ógæfusama.
Eg hefi verið sem fangi, af því að eg átti eigi annars
kosti, en fundið til hlekkjanna síðan eg var barn, og
hatað þá siðan eg fór að hugsa sem sjálfstæð vera.
Nú varpa eg hlekkjunum af mér og vil vera frjáls.”
Meðan Daníra lét dælu þessa ganga, varð hún æ á-
kafari og æstari og gleymdi allri forsjálni. — Blóðið sté
til höfuðs henni svo að andlit hennar, sem áður hafði verið
fölt, varð blóðrjótt og líkami hennar skalf allur og titraði.
Gerald stóð sem agndofa og hafði ekki augun af
henni, því að geðshræringin og æsingin sem hún var í,
fór hcnni svo prýðis vel og gerði hana svo töfrandi fagra.
En nú heyrðist alt í einu kallað.
Það var Edith sem komin var þangáð sem ferðinni
var heitið, ásamt fylgdarmanni sínum, og hafði nú numið
staðar, og veifaði vasaklúttium til að stríða þeim sem á
eftir voru.
Gerald vaknaði sem af draumi og strauk hendinni
uni ennið.
“Edith er að niinna okkur á að halda áfram,” mælti
hann, og var einkennilegur titringur í röddinni, “enda er
víst mál til komið, því að við vorurn rétt farin að gleyma
því.”
Daníra svaraði engu en lygndi aftur augunum og var
nú sem sama óskýra draumbæjan hvíldi yfir henni sem fyr.
Gerald gekk til múldýranna er voru að nasla nokkur
strá, er spruttu þar milli steinanna.
Hann tók í beizlin og mælti síðan aftur við Daníru:
“Eitt orð enn, meðan við erum tvö! Þér voruð býsna
einlæg við mig, ef til vill um of. — Getið þér sagt mér
hvað skrafað var í húsi slavneska fiskimannsins um nótt-
ina ?”
“Nei,” svaraði Daníra stuttlega og í mjög ákveðnum
róm.
“Gott og vel, þá verð eg að tala,” mælti Gerald,
“enda þótt eg eigi á hættu að þér álitið mig uppljóstrar-
rnann, því að þegar um landráð ræðir—”
“Landráð ?” greip Daníra fram í, og skalf í henni
röddin. “Eg er enginn landráðamaður.”
“Hvað kallið þér það,” mælti Gerald, “að brugga ráð
gegn þeim, sem maður býr hjá? Það er yðar að verja
það, en mitt er að gera ofurstanum aðvart og það þegar
i dag.”
Að svo mæltu ætlaði Gerald að hjálpa henni kurteis-
lega á bak, en hún hafnaði þvi þegjandi og stökk sjálf
upp i söðulinn.
Gerald stökk einnig á bak og héldu þau svo áfram,
án þess að mæla orð frá munni.
“Þarna komið þið loksins,” mælti Edith, og var nú
einkar kát og gáskafull. “En hvi stöðvuðuð þið allan
þenna óratíma?”
"Það var vegna útsýnisins,” svaraði Gerald stuttlega.
"En þið hafið líka flýtt ykkur óvanalega mikið og hvernig
féll þér við Jörgen sem fylgdarmann ?”
“Ágætlega!” svaraði Edith hlæjandi. "En þú veröur
þegar að skora hann á hólm, Gerald, þvi að hann hefir
beðið mín, og í því efni gætt allra formreglna nákvæmlega.
— Eg hefi beðið um umhugsunarfrest, því að ekki hæfir
að visa umsvifalaust frá sér biðli, sem stendur til að erfa
bóndabýli í Tyrol, eða hvað sýnist þér?”
Gerald brosti að þessum gamanyrðum unnustunnar,
og var nú að öllu hinn stimamjúkasti við hana.
Engu likara en hann fyndi að hann þyrfti að leita
verndar hjá henni gegn einhverju, sem hann eigi gat gert
sér grein fyrir hvað var.
♦ -f
Nóttin var heiðskýr og stjörnurnar tindrandi á himin-
hvelfingunni, en þokulæða grúfði yfir borginni, og flóan-
um, svo að aðeins sá á fjallatoppana, gnæfandi við himin-
inn.
Allir voru löngu háttaðir, bæði á heimili setuliðs-
stjórans og annarsstaðar.
Arlow ofursti hafði brugðið sér til næstu borgar, þvi
að þar var og setulið. — Hafði hann þvi komið seint heim
um kvöldið, og hitti því ekki Gerald, sem lengi hafði beðið
lians, en varð að fara til kastalans á ákveðinni stundu.
Gerald hafði því aðeins skilið eftir örfáar línur til
ofurstans, þar sem hann réð honum, að gæta allrar var-
kárni, þar sem ástæða væri til að ætla, að véra I. Obrevics
þar i borginni stæði í sambandi við eitthvert leynimakk,
er hann kvaðst mundu skýra honum nánar frá daginn
pftir.
Ofurstinn hristi höfuðið er hann las þetta; en þar
sem hann viss.i hve ógjarnt Gerald var að hlaupa á sig,
skipaði hann þó að gera sér tafarlaust vart við, ef eitthvað
óvanalegt kæmi fyrir, og fór síðan að hátta.
í svefnherbergi ungu stúlknnna, er lágu hvort hjá
öðru, var einnig komin kyrð á.
Edith hafði verið þreytt eftir reiðina um daginn og
hafði því strax sofnað og var nú að dreyma það, sem
gjörst hafði síðustu klukkustundirnar, sem höfðu verið svo
óvanalega skemtilegar.
Gerald hafði að vísu fundið upp á því, að standa
miklu skemur við i kastalanum, en ráð var fyrir gert, svo
að þau höfðu í raun og veru sáralítið skoðað þar, en það
skifti lika litlu.
Það sem eftir var af ferðinni, hafði Gerald eirxnig
verið alvarlegri en áður, en þó á hinn bóginn miklu hugs-
uarsamari um hana og innilegri en nokkuru sinni fyr.
Á heimleiðinni hafði hann eigi frá henni vikið, og
eigi yrt á Daníru, sem reið ein sér.
Edith hafði í stuttu máli skemt sér fjarska vel.
Lampinn, sem logaði í svefnherberginu, varpaði daufu
ljósi á rúmið, þar sem unga stúlkan svaf.
Bjarthærða höfuðið hallaðist ögn á koddanum, og
brjóstið bærðist upp og niður eftir andardrættinum, sem
var djúpur og rólegur.
Varirnar voru hálf-opnar og blítt brosið kringum þær
sem sýndi að bjartar draumsýnir svifu umhverfis hana.
Flún var í svefninum sem áhyggjulaust barn.
Klukkan var þegar yfir tólf, er hurðinni á hliðar-
herberginu var hrundið upp og kom Daníra þar út.
Hún var í ferðafötum og í regnkápu, sem náði niður
á tær.
Hún gekk hljóðlaust eftir gólfábreiðunni og nam
staðar hjá rúminu og beygði sig ofan að Edith svo að
hún andaði því sem næst á kinnina á henni.
Svona stóð hún nokkrar mínútur í sömu sporum og
hafði eigi augun af Edith, unz nokkrir tára-dropar féllu
frá dökku augnahárunum hennar ofan á kinnina á Edith.
Edith hrökk upp, og opnaði augun.
“Daníra — ert það þú?” spurði hún naumast hálf-
vöknuð.
Daníra kiptist við og var sem hún ætlaði sér að
flvja; en er Edith, hálf-sofandi, sagði aftur: “Hvað
viltu mér?” nam hún staðar og mælti í hvíslandi róm:
“Kveðja þig!”