Lögberg - 04.05.1939, Qupperneq 6

6
LÖGrBERG, FIMTUDAGINN 4, MAJ, 1939
O LÍTILL
FaSir hans kysti hann
“Heyrðu, breiddu nú ofan á þig. Lœknirinn vill
ekki að reynir það á þig að tala.”
Og þar sem Lítill vildi endilega tala, talaði faðir
hans altaf svo hann kæmist ekki að.
“Hugsaðu þér! Það er fyrir átta dögum síðan
að vínsölufélagið sendi mig hingað yfir um, upp í
Cerennes-fjöllin. Þú getur hugsað þér hvað mér
þótti vænt um að fá tækifærið til að sjá Daníel minn.
Eg kom til skólans; eg kallaði og eg leitaði, en enginn
fanst. Enginn Daniel var finnanlegur. Eg lét fylgja
mér að þínu herbergi. Lykillinn var inni. Eg braut
upp hurðina með fætinum, sem gerði tftiiknn hávaða.
Eg fór inn og fann þig þarna á gólfinu, voðalega
veikan. Vesalings drengurinn, hvað þú hefir verið
veikur! Fimm daga varstu rænulaus. Eg skildi ekki
við þig eitt augnablik. Trúir þú því, að M. Viot
hefir verið mér hjálplegur. Er hann ekki góður
drnegur? Ilann íeyfði mér að sofa hér í bygging-
unni, og braut þannig reglugerðina. Já, víst gerði
hann það. — Þetta þrælbein ætlaði að hræða mig með
því að sarga lyklunum rétt við nefið á mér. Eg
sýndi honum ákveðið hvar hann ætti heima.”
Lítill titraði þegar hann heyrði hvað M. Eyssette
hafði leyft sér við lyklavörðinn; en svo gleymdi hann
lyklunum og spurði: “Og mamma ?” sagði hann og
rétti fram f'aðminn eins og fyrrum til mömmu reiðu-
búinn fyrir kossinn.
“Ef þú ekki breiðir ofan á þig, færðu aldrei
neitt að vita,” sagði M. Eyssette í byrstum róim.
“Flýttu þér, breiddu ofan á þig. — Mamma er hjá
föðurbóður Baptiste.”
“Og Jack ?”
“Jack er asni! Þegar eg segi asni, þá er það
eins og þú skilur, líara orðatiltæki, sem menn nota
ósjálfrátt. Jack er bara góður drengur. Staða hans
er allgóð; en þar fyrir utan líður honum vel. Hús-
bóndi hans hefir gert hann að ritara sínum. Hann
les honum fyrir og Jack skrifar. Bara þægileg staða.”
Ó, hvað eg var ánægður á sjúkrahúsinu. Mörg
var. ánægjustundin sem Lítill lifði innan þeirra veggja
með tjöldunum í kring. M. Eyssette var þar hjá hon-
um; hann sat þar alla daga við höfðalagið hans og
Lítill óskaði að M. Eyssette færi aldrei frá sér. Því
miður var það ekki mögulegt. Vínsölufélagið vildi fá
vinnuimanninn til baka. Hann varð að fara, fara til
baka frá Cerennes-fjöllunum.
Eftir það að faðirinn fór, hvíldi drengurinn þarna
enn lengi, aleinn, þar sem alt
Svo fór hann að lesa sér til
ann; hann sat þar í hjólastól.
í fyrsta sinn eftir sex vikur fór Lítill niður i
garðinn, fölur, magur og minni en nokkrú sinni áður.
Nú vaknaði skólinn aftur. Hann var þveginn hátt og
lágt. Allir gangar flutu í úatni Lyklar M. Viot
sörguðu grimmilegar en nokkru sinni áður. Hann
hafði tekið tækifærið um fríið og bætt nokkrum
lyklum i kippuna. Og lika hafði hann bætt nokkrum
greinum i reglugerðina.
A hverjum degi komu fleiri og fleiri af drengj-
unurj til baka. Nokkra vantaði frá fyrra ári, en aðrir
nýir komu í staðinn. Raðirnar sáust sem fyr. Þetta
ár, eins og fyr, hafði Lítill miðlungsmenn á höndum
sér. Vesalings aðstoðarkennarinn skalf enn. Hver
vissi? Þessir strákar yðru ef til vill viðráðanlegii
en áður, þetta komandi ár!
Svo komu sorgardagar. öllum fanst sem þeir
væru ekki eins vel á sig komnir sem fyrrum, svo var
uin bæði kennara og nemendur. Eftir tveggja mánaða
uppihald varð alt að jafna sig smátt og smátt. Það
gekk ekki á einu augnabliki. Hjólin snerust ekki
liðugt, alveg eins og á gamalli klukku, sem menn hafa
gleymt að draga upp, í háa herrans tíð. Smám saman
fór nú alt að jafna sig sem mátti þakka tilraunum og
árvekni M. Viot. Alt. kaust í samt lag aftur. Á
hverjum degi á sama tíma, tniðað við sömu klukku,
sáu menn litlu dyrnar opnast í görðunum og litlu
drengina, í röðum eins og hermenn, koma frá og til
bæna; fara tvo og tvo meðal trjánna og svo inn um
sömu dyrnar aftur í lestrarstofurnar. Bjallan hringdi
og svo heyrðist: “Vaknið, klæðist! Ding Dong.
Farið að hátta! Ding, Dong! Leikið ykkur- Ding,
Dong!” Og þetta sama alt árið.
Eg einn var í skugganuimi á þessari mynd. Mínir
drengir voru ekki með. Þessir miðlungar voru enn
verri en áður, óviðfeldnari, sóðalegri, hortugri, grimm-
ari en áður, þessir fjallafálkar. Eg sjálfur var veik-
ari fyrir. Veikin hafði gert það að verkum. Eg var
óstiltur og gat ekki vel stjórnað mér. Eg hafði
verið of vægur fyrra árið. Nú varð eg of strangur.
Eg reyndi senf sé að yfirvinna þessa þrællyndu stráka,
var þögult sem gröfin.
afþreyingar, við ;glugg-
og fyrir hvað litla misgerð sem var, lét eg þá vinna
svo mikið aukaverk, — hélt þeim inni í það óendan-
lega.
Mér leið illa. Kennararnir jafningjar mínir
gerðu skop að mér yfirmaðurinn gaf mér ilt auga
hvenær sem.hann mætti mér. Og til að kóróna alt,
kom hið svokallaði Bouycoyran uppistand alt í einu.
Ó, sú rimrna er mér í minni! Eg er viss um að
hún verður í annálum Sarland háskólans nokkuð lengi,
því um hana er talað þann dag í dag. Sjálfur er eg
sáttur með að tala uim rnálið. Mér finst menn ættu
að heyra um slíka atburði.
Þessi strákur var fimmtán ára, stórfættur, stór-
eygður, stórhentur ennislaus en hnakkakertur, rugg-
aði og reri þegar hann gekk. Þannig var han-n þessi
tignaði Marquis de Coucoyran, sem allir hræddust i
miðgarðinum meðal “miðlunga” og hinn eini af aðli
frá Cerennes-fjöllum, á Sarland háskólanum. Yfir-
maður skólans hélt mikið með þessuimi strák, því vegna
hans nærveru fékk skólinn á sig nokkurs konar aðals
blæ. Hann var aldrei kallaður annað en Marquis.
Allir hræddust hann. Eg var undir því fargi og tal-
aði ætíð við hann eins og höfðingja, með virðingu.
Nokkuð lengi vorum við svona ekki mjög óvin-
veittir hvor öðrum.
En svo var það einn dag, að þessi þrællundaði
Marquis leyfði sér að svara svo ókurteistlega, svo
hrottalega, að eg misti alla þolininæði.
“Monsier Marquis!” sagði eg eins stillilega og
eg gat, Taktu bækur þínar og farðu héðan út undir
eins.”
Þetta var þrælnum nýtt. Eg hafði aldrei áður
leyft mér að tala svona. Hann varð híssa og starði á
mig stórum augum serj steingervingur, hreyfingar-
laus. Eg fann að eg hafði farið full-langt, kominn
út í ófærur, en það var of seint að snúa við.
"Farðu, Monsier Boucoyran,” sagði eg aftur.
Allir steinþögðu og biðu átekta. Nú hafði eg
loksins athygli allra.
Nú hafði hann jafnað sig og svaraði: “Eg fer
hvergi.”
Nú varð vart aðdáunar meðal skólasveinanna. Eg
reis upp frá stólnum, reiður.
“Þú ætlar ekki — þú ferð ekki ? Við skuluin
sjá!”
Eg fór< niður úr stólnum. Það var langt frá því
að eg vildi koma fram sem böðull Guð veit það. Eg
vildi aðeins sýna þessum þrjót, að eg rneinti það sem
eg sagði. En þegar hann sá imig fara niður, fór hann
að hlæja svo háðslega :að eg gerði mig líklegan til að
taka hann og henda honum út — taka hann niður af
bekknum, að minsta kosti.
Þrællinn hafði falið undir kjóllafinu ægilega
reglustryku úr járni. Eg hafði ekki fyr lyft hendinni
til að taka á honum, en hann sló með þessari reglu-
stryku yfir þveran handlegg mér. Hann var sterkur
og höggið var svo mikið að eg þoldi ekki við og
hljóðaði upp. Nú Var hinum strákunum skemt. Þeir
klöppuðu saman höndunum og hrópuðu: “Bravó,
Marquis!”
Sem afleiðing alls þessa , imdsti eg stjórn á sjálf-
um mér. í einu vetfangi stökk eg upp á sætið næst
honum og tók hann hálstaki. Eg notaði nú alt sem eg
gat; fætur, hnefa, tennur, til þess að slíta hann upp
úr sætinu, tók hann á loft og kastaði honum út í
garðinn. Þetta tók bara augnablik. Eg hefði aldrei
trúað því að eg væri svo sterkur.
Nú sló þögn yfir hina, þeir hrópuðu nú ekki
lengur “Bravó, Marquis.” Þeir urðu hræddir. Bou-
cuyron, sem var álitinn sterkastur allra sterkra, hafði
orðið að lúta fyrir Iitla manninum. Þvílíkt æfintýri!
Eg hafði nú grætt það sem þessi Marquis hafði
tapað og dálítið meina.
Þegar eg fór upp í stólinn aftur, fölur og skjálf-
andi af geðshræringh, ,hölluðu allir sér að púltunum
ti! að vinna. Þeir voru yfirunnir. En yfirmaðurinn
og M. Viot, hvað itmyndu þeir hugsa. Ekki minna en
þetta. Eg hafði þorað að leggja hendur á Marquis
Boucoyran, eina aðalsmanninn á skólanum. Svo eg
vildi láta reka mig af skólanum?
Rektorinn var öskrandi vondur, svo þaðan var
engrar verndar að vænta.
Óhamingjan öll var mikil. Það var bezt fyrir
mig að eg yrði rekinn strax, lífið var orðið óbærilegt
á skólanum. Ef orðinu hallaði klöguðu strákarnir
fyrir feðrum sínum. Eg var hættur að skifta mér
nokkuð af því hvort þeir lær’ðu nokkuð eða ekkert, eða
hvernig þeir lærðu.
VII.
Nú kom veturinn. Veðrið var þurt, hræðilegt og
dinit, eins og oft er uppi í fjölluim,1. Með trjánum,
laufunum og jarðveginum frosnum og hörðum sem
grjót, þá var garðurinn fremur hrygðarsjón en nokk-
uð annað.
Einn dag, 18. febrúar, er fallið hafði mjög mikill
snjór yfir nóttina, þá gátu drengirnir hvergi leikið sér
í garðinum. Þegar fyrsta kenslustundin leið, að
morgninum, lokuðmn við nemendur inni í “höllinni”
til þess að leika sér þar, þar til kæimi að næstu kenslu-
stund.
Eg átti að hafa eftirlit með þeim. Við kölluðum
þetta herbergi “höllina.” Það var gamall leikæfinga-
skáli síðan sjómannaskólinn var þar. Það leit út sem
drengirnir væru vel ánægðir með að leika sér þarna.
Þeir hlupu óðfluga alt í kring og rykið fór upp í
gusum. Sumir reyndu að ná í afarstóran járnhring,
sem hékk í miðjum skólanum. Aðrir héngu á hönd-
unum, hrópandi. Finnim eða sex voru rólegir að borða
brauð út við gluggana og störðu á snjóinn, sem altaf
kom niður og hafði nú fylt strætin til vandræða og
sáust menn með rekur, sem voru að moka snjónum
upp í vagna, senr fluttu hann burtu!
Eg hlustaði ekki á allan þennan hávaða. Eg vár
annars hugar, — var einn úti í horni, með tárin í
augunum. Eg var að lesa bréf. Þó drengirnir hefðu
rifið niður skólann, myndi eg ekki hafa tekið eftir
því. Það var bréf frá Jack, sem eg var nýbúinn að
Já. Frímerkið sagði París, — guð minn góður!
Jú, París — og svona var innihaldið:
Kæri Daníel,
Bréfið mun koma þér á óvart. Þig getur ekki
grunað það. Hvað? Að eg hefi verið í París nú í
fimm daga. Eg fór frá Lyon án þess að segja nokk-
uð við nokkurn. En hverju mátti búast við? Mér
leiddist voðalega i þessu árans þorpi, og sérstaklega
vinnan.
Eg kom til París með þrjátíu franka i vasanum
og fimm eða sex meðmælabréf frá rektornum að Saint
Nizier. Forsjónin hagaði því svo heppilega að eg
mætti gamla hertoganum, sem tók mér vel og gerði
mig að skrifara sínum.
Ó, minn kæri I >aníel, hvað París er ljómandi
falleg borg! — Hér er aldrei nein þoka; það rignir
stundum dálítið, en það er 'bara skemtileg rigning,
gagntekin af sólskini, sem eg hefi ekki séð annars-
staðar. Svo er eg líka alveg breyttur, eins og þú skil-
ur. Eg er nú hættur að skæla, þó þér virðist það
rnáske ólíklegt.”
Eg var kominn svona langt i bréfinu þegar eg
heyrði hávaða úti fyrir, undir glugganum, marr af
hjólum í snjónum. Vagninn stanzaði framimi fyrir
dyrum skólans og eg heyrði drengina hrópa: Eftirlits-
maðurinn! Eftirlitsmaðurinn!”
Koma hans hlaut að boða eitthvað nýtt og óvana-
legt. En eg hugsaði mest um bréfið frá bróður mín-
um, en fyrir nokkurn tima. Skólapiltarnir voru alveg
sjálfráðir. Þeir hópuðust nú aðallega að gluggunum
að sjá þennan mann fara niður úr vagninuim. Eg
fór út i horn og hélt áfram að lesa.
"Þú veizt, góði bróðir, að pabbi cr að Bretagne,
þar sem hann er að kaupa eplalög fyrir vínfélagið.
En mamma er ein eins og þú veizt, hjá Baptiste. Þú
mátt til að skrifa henni. Henni leiðist að fá ekki
bréf frá þér.
Eg var nærri búinn að gleyma að segja þér frá
dálitlu, sem sjálfsagt gleður þig. Eg hefi herbergi
í latneska partinum, hugsaðu þér það, þar sem skáldin
hafa dvalið og ort og ritað, ineð litlum glugga, þar
sem húsþökin blasa við. Herbergið er ekki stórt, en
tekur tvisvar það setn eg hefi í það að flytja. Og
svo er í einu horninu Ixirð, þar sem eg get sctið og
ort.
Eg er viss um að ef þú sæir alt þetta myndi það
flýta fyrir þér að koma og sjá mig. Mig langar líka
til þess að þú komir og það má vel vera að eg gefi
þér merki um að koma.
X’ertii saell, bróðir! þinn Jack.”
Nú hringdi bjallan og drengir mínir söfnuðust
sanian og teigðu sig upp til að sjá nýja vagninn
frammi fyrir dyrunu/m. Eg gaf þá í hendur hinum
ýmsu kennurum og þegar eg var laus við þá, stökk
eg af stað upp stigann. Mér dvaldist enn með bréfið
frá Jack bróður.
“Monsier Daníel! Það er beðið eftir þér hjá
rektornum.”
Hjá rektornum! Hvað skyldi hann vilja mér?
Alt í einu skildist mér að eftirlitsmaðurinn væri þar.
“Er eftirlitsmaðurinn þar uppi?” spurði eg.
Hjartað fór að berjast í brjósti mér og eg stökk
niður stigann, og snerti aðeins fjórðu hverja tröppu.
Það er stundum að maður virðist heiimskari en vana-
lega. Þegar eg heyrði að eftirlitsmaðurinn biði mín,
hvað haldið þið að mér hafi dottið í hug, Mér datt í
hug að honum hefði geðjast svo vel að mér þegar
verðlaunununi var útbýtt, að hann hefði komið bein-
linis ti! að gera r.nig að einkaritara sínum. Þetta virt-
ist mér það allra eðlilegasta. Það var bréfið frá Jack
og frásögnin um hertogann, sem honuim mætti, sem
kom þessari flugu í huga mér.