Lögberg - 28.12.1939, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. DESEMBER, 1939
-----------Högberg;----------------------
GefiS út hvern fimtudag af
THE COIAJMBIA PKESS, UMITED
605 Sargcnt Ave., Winnipeg, Manitoba
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 Sargent Ave.,
Winnipeg, Man.
Editor: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið — Borgist fyrirfram
The “Lögberg" is printed and published by
The Columbia Press, Dimited, 695 Sargent Avenue,
Winnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
Samtíðin
Nú um jólaleytið barst Lögbergi í herulur til um-
sagnar tímaritið Samtíðin, sem Sigurður Skúlason er
ritstjóri að; ritið er fjölbreytt að vanda, og hefir margs-
konar nytjafróðleik til brunns að bera; gengur þar heill
maður og mætur til verka þar sem Sigurður Skulason er;
maður, sem auk prýðilegs málfars, brennur af framtaks-
þrá og segir þjóð sinni hreinskilnislega til syndanna eftir
því sem við á í þann og þann svipinn; hann seilist ekki
eftir vinsældum með væmnu smjaðri, heldur stingur á
kýlunum með glöggri hliðsjón af framtíðarvelfarnan hinn-
ar íslenzku þjóðhr; hann gerir flóttann úr sveitunum sér-
staklega að umtalsefni og beinir athygli þjóðarinnar að
þeirri ægilegu hættu, sem slíku ástandi sé samfara. Eftir-
farandi greinarkafli varpar nokkru Ijósi á það, hvernig
alvörumenn íslands hugsa um aðstæður og lramtíð ís-
lenzku þjóðarinnar eins og nú horfir við:
Það virðist liggja í augum uppi, að fjárhagsvandræði
og fjármálaóreiða hverrar "þjóðar verði ekki læknuð með
þvi, að gera mynt þjóðarinnar að litlu eða engu. Hvað
islenzku þjóðinni viðvíkur, mætti ætla, að ekki hefði
þurft að grípa til þvílíkra úrræða, ef þjóðin hefði borið
gæfu til að mynda þjóðstjórn svo sem 10—15 árum fyr
en gert var. Sú stjórn hefði átt að sameinast um þá hug-
sjón, að kippa fjárhag íslenzka ríkisins á heilbrigðan
grundvöll. Hún hefði auðvitað fyrst og fremst átt að
sporna af alefli við hinum ægilega fólksstraumi úr sveit-
um landsins og flótta fólksins frá heilbrigðri, alhliða
framtakssemi og framleiðslu til þess ástands, að þús-
undir manna, sem komnir eru á almanna framfæri, spíg-
spori í glaðklakkalegu aðgerðarleysi um hin ömurlegu
stræti ísl. kaupstaða og venjist þannig af hollu starfi og
heilbrigðri hugsun. Forfeður vorir á 15. og 1-6. öld sáu,
hvílík hætta fjárhag og afkomu íslenzku þjóðarinnar var
búin af fólksstraumnum úr sveitum landsins og reyndu
þrásinnis að stöðva hann með lagabanni. Stjórnmála-
menn vorir á 20. öld hafa ekki þorað að fylgja stefnu
feðranna í þessu efni, af ótta við að missa fylgi hinna
rótlausu kjósenda, sem hafa yfirgefið framleiðsluna og
sveitirnar og gerst þurfamenn í kaupstöðunum. Fylgi
slíks fólks á kjördegi hefir verið sett ofar hagsinunum
þjóðarinnar. Það er auðvitað fyrst og fremst fólkið,
sem flúið hefir frá framtaki til ábyrgðarleysis og aðgerð-
arleysis, sem á sök á því, hvernig fjárhag ríkis vors er
komið. En hver mundi láta sér til hugar koma að krefja
slíkt fólk ábyrgðar á nokkru, sem máli skiftir?
Ef sjálfsögð, fjárhagsleg viðreisn íslenzku þjóðar-
innar hefði verið hafin fyrir 10—15 árum, méð öflugri og
heilbrigðri þjóðstjórnarmyndun (sem að vorum dómi er
það stjórnarfar, er einna helzt á við í landi tæpra 120
þús. sálna), mundi Reykjavík hafa eignast hitaveitu, áður
en styrjöldin skall á. Ef stjórnmálamenn vorir hefðu
borið gæfu til einhuga viðreisnarstarfs á síðustu 10—15
árum, í stað þess að eyða kröftum sínum í látlaust, póli-
tískt þjark og sundurlyndi. mundi íslenzka þjóðin nú
geta mætt nýrri heimsstyrjöld nokkurn veginn áhyggju-
Iaus, með óbreyttu eða jafnvel hækkandi peningagengi,
sem dregið hefði að verulegu leyti úr dýrtíðinni innan
lands.
Til þess að vér fslendingar fáum verndað sjálfstæði
vort á komandi tímum, verður hver einasti verkfivr fs-
lendingur að rækja þá sjálfsögðu skyldu sína, að starfa
það, sem hann getur, einmitt þar, sem hans er þörf.
Sveitir fslands skortir nægan fólksafla. Þær geta fætt
margar þúsundir manna, sem nú velkjast í basli og úr-
ræðaleysi á mölinni við sjó fram. Og vilji menn á annað
borð vera íslendingar og lifa hér á landi, verða þeir að
semja sig að íslenzkum skilyrðum og rækja þannig sjálf-
sögðustu skyldur sínar viðland sitt og þjóð.
The Royal Bank of Canada
General Statement, 30th November, 1939
SKULDIR
Capital stock paid up .................... $ 35,000,000.00
Reserve fund ............................. $ 20,000,000.00
Balance of profits earried forward as per Profit and
IjOss Account ......................... 3,096,252.21
$ 23,096,252 21
Dividends unciaimed .................................................. 16,674.29
Dividend No. 209 (at 8% per annum). payable lst
December, 1939 ............................................... 700,000.00
---------------- 23,812,92b.50
$ 58,812,926.50
Peposits by and balances due to Dominion Government..$' 40.167,410.92
Deposits by and balances due to Provincial Governments 8,692,003.88
Deposits by the public not bearing interest ................. 404,373,018.96
Deposits by the public bearing interest, including interest
accrued to date of statement ............................. 428,024,304.00
Deposits by and halances due to other charterefl bapks
in Cana<la ..................................................... 261,321.25
Deposits by nnd balances due to banks and banking
corrospondents in the United Kingdom and foreign
countries ................................................. 30.001.150.30
--------------- 911,519,209.31
Notes of the bank in clrculation ............................................ 26,028,237.87
.Bills payabie ................................................................ 194,243.13
Acceptances and letters of credit outstanding ................................ 17.642.135.39
Liabilitics to the public not included under the foregoing
heads ......................................................................... 511,590.89
$1.01 I.TO.s :t 13,09
EIGNIR
Gold held in Canada .....................................$
Subsidiary coin held in Canada ..........................
Golu held elsewhere .....................................
Subsidlary coin held elsewhere ..........................
Notes of Bank of Canada .................................
Depo»its with Bank o t Cf.nada ..........................
Notes of other chaitered banks ..........................
Government and bank notes other than Can&dian ...........
Cheques on other banks .................................$
Deposlts with and balances due bv other chartered banks
in Canada ..........................................1
Due by banks and banking correspondents elsewhere than
in Canada ...............................................
13,252.58
1.094,904.37
378,408.24
3.583.493.69
13,871.748.50
63,628,454.31
882.121.58
24,413,598.77
-----------$
32,813,192.71
1,043.05
93,800.332.62
Dominion and Provincial Government direct and guaran-
teed securities maturing wlthin two years. not exceed-
ing market value ........................................
Other Dominion and Provincial Government dlrect and
guaranteed securities, nol exceeding market value .......
Canadian municipal securities, not exceeding market value
Publíc securities other than Canadian, not exceeding markct
value ...................................................
Other bonds, debentures and stocks, not exceeding market
value ...................................................
Ca!l and short (not exceeding 30 days) loans in Canada
on bonds, debentures, stocks and other securities of
a sufflcient marketable value to cover ..................
Call and short (not exceedlng 30 days) loans elsewhere
than in Canada on bonds, debentures. stocks and
other securities of a sufficlent marketable value to
cover ........................................................
107,868,982.14
126.614.568.38
179,351,641.3f
136,083.788.50
9,696,232.55
23,285.372.34
39,250.803.0
1 4,618,275.64
10,532,872.41
647.302,536.34
Current loans and discounts in Canada, not otherwise
Included, estimated loss provided for ...................... $212,627,311.73
Loans to Provlnclal Governments ................................. 1,573.774.60
Loans to cities, towns. municipalities 4nd school districts 20.392,898.33
Curr°nt loans and discounts elsewhere than in Canada,
not otherwise included, estimated loss provlded for .. 89,275,904.85
Non-Current loans, estimated loss provided for .................. 2,693,841.76
—--------------- 326.563,731 27
Bank premises, at not more than cost, less amounts writton off .....................
Real estate other than bank premises ........................................... 2,195,915.07
Mortgages on real estate sold by the Bank ...................................... 832,776.40
Liabilities of customers under acceptances and letters of credit as per
contra .................................................................... 17,642,135.3
Shares of and loans to controlled companies .................................... 3 er' '
Deposit with the Minister of Finance for the security of note circulation 1,380,000.00
Other assets not included under the foregoing heads ............................ 606,075.07
$1,014.708,343.09
NOTE:—The Royal Rank of Canada (France) has been incorporated under
the laws of France to conduct the business of the Bank In Paris, and the
assets and liabiiities of The Royal Bank of Canada (France) are included
in the above General Statement.
M. W. WÍLSON. S. G. DOBSON,
President and Managing Dlrector. General Manager.
SKÝI18LA YFIRSKOÐUNARMANNA
ni Hluthafa Thv Royat Bank of Canada:
Vl« höfum yfirskobað framanskrAða fjárhagsskýrslu þann 30. növ., 1939, og
ooriö hana saman við bœkur Royal Bankans á. aöal skrlfstofu hans og elnnig vott-
festar skýrslur frá ötlbúunum. Viö höfum taliö peninga og yfirfariö tryggingarskjöl
óll & aöa.lskrif8tofunni 1 lok fJftrhagsársins, og á. ftrinu höfum viö gert samskonar
skoöun á ýmsum af hinum helztu útlbúum bankans. ViÖ höfum fengiö allar þær
upplýslngar og skýringar, sem vlö höfuin æskt, og er þaö sannfæring vor aö ÖIl vlö-
skiftl bankans, þau er viö höfum yfirfariö, séu fyllilega samkvæm bankalögunum
Paö er ftlit vort aö framanprentuö skýrsla sé nákvæm og sýnl hag bankans eins og
hann í rauninni er 30. növ. 1939, samkvæmt bökum hans.
M. OGDEN HASKELL, C.A.
of Haskell Elderkin & Company
JAS. G. ROSS, C.A.,
nf P R Rn*« A Sons
Montreal, Canada, December, ?1, 1979.
^ Audltors
REIKNINGUR UM AVINNING OG TAP
Ðalancé of Profit and Loss Account, 30th November, 1938....$ 2,721,409.82
Profits for the year ended 30th November, 1939, after pro-
viding for Dominlon and Provlncial Government
taxes amounting to $1,204,867.09 and after making
appropriations to Contingency Reserves, out of which
Reserves provision for all bad and doubtful debts
has been made .............................................. 3,724,842.39
---------------$ 6,446,252.21
APPROPRIATED AS FOLLOWS:
Dlvidend No. 206 at 8% per annum .................... $700,000.00
Divldend No. 207 at H'/ pr e annum ...................... 700.000.00
Dlvidend No. 208 at H'/ per annum ....................... 700,000.00
Divldend No. 209 at 8% per annum ....................... 700,000.00
Contribution to the Penslon Fund Soclety ....
Approprlation for Bank Premises .............
Baiance of Profit and Loss carried forward
$ 2.800,000.00
300.000.00
250,000.00
.. 3,096,252.21
----------------$
6,446.252.21
M. W. WILSON,
Presiílent and Managir.g DJrector.
Montreal, December 21. 1939.
S. G. DOBSON,
Oeneral Manager
Heimsókn í House
of Commons
ÞEGAR HERSKYLDAN VAR
LÖGLEIDD í ENGLANDI
Eftir Birgi Iijaran, hagfr.
Þeir munu vera fáir, sem
ekki hafa einhverntíma heyrt
getið um House of Parliament,
aðsetur enska þingsins. Það
er löng, grá bygging, sem
stendur á bökkum Thames.
Hún er bygð í svipmiklum
gotneskum stil, og yfir henni
hvílir virðulegur forneskju-
blær. Þrátt fyrir útlitið er
bygging þessi tiltölulega ný,
þvi að meginhluti hennar er
frá tímum Victoriu drotning-
ar. Gamla Palace of West-
minster, sem var aðsetur kon-
unga Englands frá 11. öld og
hýsti enska þingið í salakynn-
um sínum um þrjú hundruð
ára skeið, brann að mestu til
kaldra kola árið 1834. Hin
nýja hygging, sem smíðuð var
eftir uppdrætti Sir Charles
Barry, var tekin í notkun árið
1852. Hún nær yfir átta ekr-
ur lands, og í henni eru ineira
en funm hundruð herbergi og
salir. Hinir stærstu þeirra
eru Chambers of Lords and
Commons, aðsetursstaðir lá-
varða- og fulltrúadeildarinnar.
+
Við aðaldyr þinghússins
stendur múgur og inargmenni.
Það er engin furða, því að í
dag er 26. apríl, og eldhúsum-
ræður eiga að fara fram í
neðri deildinni, þ. e. a. s. uni-
ræður um fjárlögin, sem Sir
John Simon lagði í gær fyrir
þingið. Að brjóta sér braut
inn i House of Commons er
víst enginn hægðarleikur í
dag. En það vill til, að eg er
hvergi nærri berskjaldaður,
með blaðamannskort frá
sjálfri Foreign Office í hend-
inni, og legg því gunnreifur
til atlögu! Stórslysalaust kemst
maður í gegnum verstu kös-
ina, en þó er langt i land, þvi
að nú liggur leiðin eftir
endalausum, niðdimmum
krókastigum, og með stuttu
milibili er maður stöðvaður
af Iögregluþjónum. Þeir
grandskoða aðgangskortið og
spyrja um nafn og heimilis
fang, sem síðan er skráð í
stórbrotnar bækur, sem helzt
minna á Codex Sinaiticus eða
einhvern ofvaxta fræðidoðrant
á British Museum. Það er
engu líkara en að þessir ár-
vökru laganna verðir haldi, að
Guy sálugi Fawkes, sem fyrir
röskum 333 árum ætlaði að
hrella samborgara sina með
því að sprengja enska þingið
í loft upp, sé aftur kominn
á kreik og hyggi nú á hefnd-
ir.
Loks er þó ákvörðunar-
staðnum náð. Ekki má það
heldur seinna vera, þvi að eg
hefi naumast hagrætt mér
sæmilega í hinni útsýnisgóðu
blaðamannastúku, er “Big
Ben” gefur með sinni voldugu
raust til kynna, að klukkuna
vanti eitt kortér í þrjú. Fund-
ir í House of Commons hefj-
ast jafnan stundvislega klukk-
an 3.45.
Hinir tæru ómar þinghús-
klukkunnar eru tæplega dánir
út, er heldur kindug halarófa